Koning Hizkia is een reformator: hij verwijdert de altaren en afgodsbeelden en is trouw in zijn dienst aan de Heere. Van zijn moeder Abia kreeg hij de geloofsopvoeding: moeders hebben door de eeuwen heen een belangrijke rol gespeeld bij de geloofsopvoeding. In deze tijd van crisis is het goed om te kijken naar de afgoden van nu, die door hedendaagse profeten worden aangewezen: geluk, genot, verabsolutering van wetenschap, geen plaats voor lijden, het zelf in het middelpunt. Koning Hizkia is echter ook nederig, hij vernedert zich voor God. Daarin is hij een grote koning, ons tot voorbeeld.

Geliefde gemeente, hier en thuis. Never waste a good crisis. Laat een goede crisis nooit onbenut. In tijden van crisis zijn de geesten rijp voor neiuwe mogelijkheden. Woorden van Churchill. De Britse premier. Ik hoorde de woorden ook in deze tijd. Wat kunnen we ermee in de kerk? Moeten we er iets mee?

Niemand zal ontkennen dat we in bijzondere tijden leven. Het is crisis. En velen ervaren dat ook zo. Het lijkt nog niet voorbij. Gisteren is een avondklok ingesteld. Onze vrijheden worden ingeperkt. Een vijand, minuscuul, we kunnen hem niet eens zien.

Heeft de kerk een boodschap? Welk verhaal kunnen wij de wereld in sturen? Ik denk dat het leven en optreden van Hizkia ons kan helpen.

We lezen in 2 Koningen, Jesaja en 2 Kronieken over hem. Kronieken legt andere accenten. Voor de helderheid: Hizkia leefde in een tussentijd. Hij was koning van het tweestammenrijk. 716-687 v Chr. regeerde hij. In 723 was het rijk gevallen. Israël was weggevoerd. Juda zou ook vallen en weggevoerd worden.

Misschien zou je kunnen zeggen, wij leven in zo’n tussentijd. Deze pandemie biedt kansen. We hebben niet alleen met een gezondheidscrisis. Ook een klimaatcrisis. De schepping zucht en kreunt onder het gedrag van ons mensen. De kloof tussen rijk en arm verdiept zich, dus ook een economische crisis. Er liggen kansen om het roer om te gooien.

Hizkia heeft niet zo’n beste vader gehad. Achaz. In de Assyrische kronieken wordt hij gebruikt. In de Bijbel wordt zijn naam gekortwiekt: hij heeft zich vergrepen. Hij is afgesneden van de Heere. Hij deed wat niet juist was in de ogen van de Heere. In 2 Kronieken 28 lezen we: de tempel sluit hij, op elke hoek zet hij een altaar voor zichzelf, op de straten. Hij verbrandde zelfs zijn zonen in het vuur. Kindoffers aan Moloch, de afgod van de Ammorieten. Dat je alles over hebt voor god. Voor God een gruwel. Een uitzondering: Gods eigen Zoon. Maar gelukkig niet op het altaar van Moloch. Maar uit liefde en zelfovergave.

Hizkia had geen goed voorbeeld. Hij moest toezien hoe broers werden opgeofferd. Gelukkig zijn er moeders. Ze wordt genoemd in vers 2. Dat zegt veel. Dat gebeurde niet bij alle koningen. Alleen bij de goede koningen. Ze heette Abia / Abi: mijn vader is de Heere. Een naam zegt iets over diegene die die naam draagt. Een motto, levensprogram. Welke rol speelde ze in de geloofsopvoeding? Zijn vader was een antivoorbeeld. We mogen aannemen dat zijn moeder een voorbeeld was. Van wie anders moet Hizkia het hebben geleerd? Zijn moeders niet heel belangrijk?! Ik denk aan Monica en Augustinus. Augustinus trok zich van God noch gebod iets aan. Jaren van trouw gebed werden verhoord. Ik hoor daar ook over. Moeders en oma’s die dag in dag uit blijven bidden voor kinderen en kleinkinderen. Iedere avond spreken ze de namen van hun kinderen uit. Abia, de moeder van Hizkia, bidt voor haar zoon. Ze spreekt ook goed over God. Ze leidt een eervol leven door de Thorah te gehoorzamen. Zij was een goed voorbeeld.

Zo kan ik me voorstellen, ik heb het idee dat moeders de geloofsopvoeding serieuzer nemen dan vaders. Radboud universiteit deed onderzoek naar geloof onder vrouwen en mannen. Vrouwen meer geloof en regelmatiger en trouwer bezoek aan kerk. Gaat niet om om verklaring ervoor te geven, maar wat blijkt: moeders zijn meer dan vaders dragers van het christelijk geloof. Dat gold toen ook.

Hizkia deed wat recht was in de ogen van de Heere. Iedere koning werd langs Davids meetlat gelegd. Er waren er 10 goed en 10 kwaad, in Juda. Het kan allebei de kanten op. Gehoorzaamheid en toewijzing, eigenzinnigheid en afkeer. De verantwoordelijkheid ligt bij de koning zelf. Profeten herinnerden de koning daar aan. Dat was in de tijd van Hizkia Jesaja.

Wie zijn de profeten in onze tijd? Zijn ze er nog? Die onze cultuur en leefstijl bekritiseren? Worden ze gehoord? Profeten worden vaak als irritant weggezet. Bedervers van het leuke, comfortabele lezen. Ik denk aan de grote drie, in Vlaanderen. Drie psychiaters. Damiaan Denijs, Paul Verhaeghe, Dirk de Wachter. Zij laten een tegengeluid horen. Lijden wordt gemedicaliseerd. Ongeluk moet weggemasseerd worden. Zij pleiten er voor dat het een plaats moet hebben. Niet geobsedeerd te laten zijn door geluk. De kerk moet ook een tegengeluid laten horen. Het gaat niet alleen om opschudden en bekritiseren. We moeten ook de andere kant laten zien. We hebben een boodschap van hoop en bevrijding!

Waaruit blijkt dat Hizkia een goede koning is? Waar moet je aan voldoen om in de gunst bij God te komen? Hizkia is een reformator avant la lettre. Het gaat er heftig aan toe. Niet zachtzinnig. Doet me denken aan Jezus op het tempelplein. Hij joeg de handelaars weg. Hard ingrijpen. Geen half werk. Zeker als het om zaken gaat die van God afhouden. Geen krachtpatserij. Maar hier staat veel op het spel. De andere goden zijn dominant geworden.

We kunnen meewarig onze schouders ophalen, afgoden, offeren? Primitief? Wij offeren niet. En bidden niet tot afgoden? Is dat zo? Zei Calvijn niet: het hart van de mens is een afgoden fabriek. Wij kunnen geen kennis op doen van God. Als we onze beelden op doen van God, vallen we terug in het heidendom. Dat moet ons nederig maken. Op allerlei plaatsen wordt gesproken over het opruimen van beelden. De geboden beginnen ermee.

Het is van belang, wat zijn de afgoden in onze tijd? Ik noem twee afkortingen. Yolo en Fomo. Die typeren de cultuur waarin wij leven. Die wij inademen. Yolo: you only live ones. En: the fear of missing out. Ons leven als bucketlist. Wat we hebben moeten gedaan. Halen we het niet, dan is het een gemiste kans. Een teleurstelling. We zijn verslaafd aan onze autonomie. Alles moet kunnen, als het maar goed voelt. We verabsoluteren de wetenschap. Harde wetenschap bepaalt de keuzes. We kunnen het nauwelijks verdragen dat ons leven wordt beheerst door een minuscuul virus. Ons leven staat stil. We zijn onszelf gaan zien als het centrum van het heelal. We kunnen niet omgaan met lijden en sterfelijkheid. Is er ruimte voor verwondering, voor het eenvoudige leven, voor deugden, geduld, nederigheid, compassie, dankbaarheid?

Je kunt je afvragen, wat ligt er aan ten grondslag? Angst en hoogmoed. Je bent bang dat je de regie verliest. Zeker in de tijd van de pandemie. Je wordt stilgezet. Je kijkt in de spiegel. Beangstigend. Wat blijft er van de mens over als alles uit handen wordt geslagen? De mythe van de maakbaarheid. Dat wetenschap alles kan oplossen? Het gebod om te genieten. Afgoden! In ons leven. Misschien herken je de zuigkracht.

Er is een ander verhaal. Een tegen verhaal. Dat schept ruimte en rust. Het goud dat wij als christenen in handen hebben. Dat mogen we delen en laten horen aan vermoeide en angstige mensen.

Wat beweegt Hizkia, deze grote en kleine koning? Hij is groot in zijn daden. Maar hij is ook klein voor God. We lezen bijzondere woorden. Er staat, Hizkia stelde zijn vertrouwen in de Heere. Nooit is hij geëvenaard. Hij hield zich vast aan de Heere. Hij volgde Hem na. De Heere stond hem bij zodat Hizkia alles tot een goed einde bracht. Dat was niet vanzelfsprekend voor de koningen. Hizkia is uniek in zijn vertrouwen. Dat blijkt dat hij zich aan God vastklampt. Hij drukt Hem aan zijn hart. Dat mogen wij ook doen. Dan wil en kun je niet anders dan het goede doen. Je wilt degene van wie je houdt, niet teleurstellen en pijn doen. Zo mogen wij Christus vertrouwen en in geloof omhelzen. Dan zullen we het goede zoeken voor God en de medemens, samenleving en onszelf. Alles wat Hizkia deed, gelukte. Dat is de beloning. Je wordt bevrijd van de lasten – die je jezelf oplegt of die de cultuur je oplegt. Je leert het eenvoudige leven lief te hebben. De omgang met de Heere als je hoogste goed. Hizkia had ook goud in handen. Hij liet het glanzen. In zijn nederige toewijding was hij een grote koning. Een voorbeeld voor ons. Tot zegen van velen.

Amen.

Geef, HEER, den Koning Uwe rechten,
En Uw gerechtigheid
Aan ’s Konings zoon om Uwe knechten
Te richten met beleid.
Dan zal Hij al Uw volk beheren,
Rechtvaardig, wijs en zacht;
En Uw ellendigen regeren;
Hun recht doen op hun klacht.

’t Rechtvaardig volk zal welig groeien;
Daar twist en wrok verdwijnt,
Zal alles door den vrede bloeien,
Totdat geen maan meer schijnt.
Van zee tot zee zal Hij regeren,
Zover men volk’ren kent;
Men zal Hem van d’ Eufraat vereren,
Tot aan des aardrijks end.

– Psalm 72 vers 1 en 4 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Sluipwijk, zondag 24 januari 2021, 10 uur. Schriftlezing: 2 Koningen 18: 1-8. Wetslezing uit Romeinen 12:9-12. Dienst met beperkingen i.v.m. coronavirus (geen bezoekers, geen samenzang, geen collecte, mondkapje op).