De profeet Nahum moet de Assyriërs het oordeel aanzeggen. Hij heeft ons vandaag ook wat te zeggen. Zo geeft hij door dat God een wreker is. Hij kan de zonde niet ongestraft laten. Én Hij is goed en lankmoedig. Dat God zowel wreekt, als vergeeft, moeten we niet tegen elkaar wegstrepen. In Christus is God rechtvaardig en barmhartig. Wie tot Hem de toevlucht nemen, ontdekken deze eigenschappen van God, door Woord en Geest maakt de HEERE zich aan Zijn kinderen bekend.

Wie is de HEERE? Hoe is de HEERE?

Gemeente, wie is de HEERE? Hoe is de HEERE? Dat is te lezen in de Bijbel. En te ervaren, als de Geest het gaat laten ervaren in je leven. En we lezen het ook in Nahum 1. Het gaat om de eigenschappen van God. In vers 2 staat: een wreker is de HEERE. En zeer grimmig. En begin van vers 3 en 7 staat: de Heere is lankmoedig, geduldig, goed.

  1. Nahum en Nineve
  2. God de HEERE
  3. Een boodschapper van het goede, van het vrede.

1. Nahum en Nineve

Het boek Nahum bevat de last van Nineve. Het oordeel van God over die stad. Iedereen in die tijd (7e eeuw voor Christus) wist: het was een grote en machtige stad. De oorsprong van de stad is nog aan te wijzen, in Irak en Mosul. Daarmee zijn we in de actualiteit. Bezet door IS, kunstwerken werden vernietigd. Dat is niet het enige actuele, Nahum maakt onderdeel uit van de Bijbel. Voor ieder onderdeel van de Bijbel kan je zeggen dat het wat te zeggen heeft, ook in Reeuwijk in 2018 [bedoeld wordt 2019]. God spreekt in de Bijbel tot ons persoonlijk. Daarom heeft Nahum ons wat te zeggen.

Maar wat dan? Misschien vroeg je je dat af. Nou, dit. Al moet je misschien ook de hoofdstukken 2 en 3 moet lezen. De Heere regeert. Hij wacht niet af hoe Zijn volk wordt onderdrukt. De Heere laat niet toe dat aan Zijn eer tekort gedaan wordt. Het volk Juda leeft onder de tyrannie. Maar God ziet om. Hij regeert. Hij ziet niet maar wat toe. Hij wil in moeilijke omstandigheden en vragen uitkomst geven. Ik heb lang de Heer verwacht, maar Hij heeft zich tot mij geneigd. Hij gaf gehoor aan Mijn jammerklacht. Hij geeft uitkomst.

Ik heb het makkelijker dan Nahum in die tijd. Hoe ik dat bedoel? Nou, Nahum moest een oordeel gaan aanzeggen aan de machtigen. Dan werd je inderdaad wel een last opgelegd. Als ik in 1944 het oordeel over nazi-Duitsland had moeten aanzeggen vanmorgen, was ik anders hier heel gekomen. Het was voor Nahum niet makkelijk.

Wie is Nahum? We kennen zijn naam. Betekent vertrooster. Het is een verkorting van Nehemia (zijn naam). Hij biedt vertroosting voor zijn volk. Tegelijk is het ook een oordeel over de Assyriërs. Nahum komt uit Elkos, in Galilea. Hij noemt zich geen profeet. In die dagen waren er veel valse profeten – daarom was het geen reclame om je profeet te noemen. In de stamboom van Jezus in Lukas 3 komt ook een Nahum voor – maar dat is een andere.

Als het over Nineve gaat, denken jongens en meisjes aan iemand anders. Aan wie denken jullie? Aan Jona. Die leefde 150 jaar eerder. Hij moest daadwerkelijk naar Nineve. Predik tegen haar. Dat was de last die Jona kreeg. Hij moest er zelfs naar toe. Jona vindt die last zo zwaar; hij was bang dat het zijn leven zou gaan kosten. We kennen de geschiedenis. Hij vlucht. Die storm. Opgeslokt door een vis. Weer aangespoeld. Dan in tweede instantie gaat hij werkelijk naar Nineve. Nog 40 dagen en dan zal Nineve worden omgekeerd. Worden ze kwaad? Of gaan ze over tot de orde van de dag? Nemen ze het serieus. Er staat: ze geloofden aan God. Ze gaan vasten. Met rouwgewaden. Ze bekeerden zich! Daarom wordt het oordeel niet uitgevoerd.

Maar ruim een eeuw later is het heel anders in Nineve. Een nieuwe generatie, een nieuw geslacht. Zij leven met de afgoden. In zonde. Ze zijn weer terug bij af. Ze onderdrukken. Daarom gaat de Heere opnieuw tot Nineve spreken.

Hij begint direct met het antwoord op de vraag waar we preek mee begonnen. Wie is God?

2. God de HEERE

In vers 2 staat een deel van het antwoord. Hij is een naijverig God. Misschien herkennen de jongens en meisjes die woorden. Horen jullie dat wel meer? Bij het lezen van tien geboden. Ik ben een naijverig God. Die de misdaden bezoekt aan de kinderen. Naijverig? Wat zegt dat? Hij is jaloers. Jaloers? Mag je dat van God zeggen? Dat is toch iets negatiefs? God heeft toch alleen maar goede eigenschappen? Hij is volmaakt en zonder zonde.

Jaloers heeft vaak iets negatiefs. Ik kan het niet hebben dat de buren een mooiere auto hebben. Ik gun een ander dat niet. Ik meen dat ik er zelf ook recht op heb. Dan ben je jaloers en afgunstig. Dan word je chagrijnig. Dat is de ene kant van het jaloers zijn.

Jaloersheid is dan helemaal geen zonde, dat je jaloers mag zijn op iemand die de Heere vreest. Die vrijmoedig over God spreekt. Paulus wil de joden tot jaloersheid verwekken zodat ze Jezus leren kennen. Van God zeggen we dat Hij jaloers is op Zijn eer. Hij komt op voor Zijn eer. Hij is alle eer en hulde waard.

Hij kan het niet hebben dat die Assyriërs meer eer krijgen dan Zijn volk. Dan worden de afgoden geprezen. Hij kan het niet hebben. Waar is jullie God? We zien er niets van. God komt op voor Zijn eer. Hij is naijverig.

Maar dat niet alleen. Hij is ook een wreker, lezen we. Dat is niet zomaar iets. Dat is zo kenmerkend. Nahum herhaalt dat direct weer. Nog een derde keer zelfs. Daardoor wordt er een streep onder gezet. De Heere vergeldt! Hier staat het drie keer, op andere plaatsen kom je dat niet meer tegen. En in het NT staat het een keer (in de brief aan de Thessalonicenzen). Op andere plaatsen gaat het wel over de wraak van de Heere, bijvoorbeeld bij Jeremia.

Dat wreken (net zoals jaloers) is ook zo’n woord dat niet zo negatief is. Wij mogen niet wreken. De overheid doet dat. Wat mensen niet mogen, doet God wel. Mij komt de wraak toe. Dat heeft te maken met wat God niet kan! Wat Hij niet kan: Hij kan het verkeerde, de zonden niet verdragen. Onrecht moet Hij gewoon werken. Misschien niet direct op hetzelfde moment, soms duurt het heel lang, soms tot het laatste oordeel. Maar Hij zal de ongerechtigheid wreken. Hij doet dat oprecht. Bij Hem is er geen sprake van een blinde wraakzucht of emotie. Hij is ook in Zijn wraak zonder zonden. Bij Hem is wraak positief.

Aan Zijn tegenstanders, staat er. Wie zijn dat? De Assyriërs in de eerste plaats. De Heere handhaaft Zijn toorn. Dat staat er met vijf hoofdletters. De God van het verbond. Hij is een wreker ten opzichte van Israël en Juda. Daar moet u de andere profeten maar op na lezen. En dat is niet alleen iets oudtestamentisch. Dat geldt nog. Hij houdt Zijn verbond, dat is vast en zeker. Er zijn twee delen in dat verbond (staat in het Doopformulier). Er is verbondszegen en verbondswraak. Iedereen in 2019 in of buiten de kerk die zijn knieën niet buigt, is een vijand van de Heere. Gedoopt of omgedoopt.

Hij is een wreker. Dat is niet een facetje. Hier worden karaktertrekken besproken. De Heere is grimmig. Machtig in grimmigheid. Nahum krijgt dat visioen te zien, dan zie je dat de Heere van grote kracht is. De bergen beven. Daarom zegt Nahum dat alles niet kan standhouden voor Zijn gramschap. De Assyriërs niet. Wie kan standhouden? U, jij? Ik zal antwoord geven: ik niet. Ik kan niet voor God bestaan. Zou ik recht op kunnen blijven staan? Misschien even. Maar daarom wacht niet langer. Geef dat verzet op. Wie in het stof lag neergebogen, wordt door Hem weer opgericht!

Hij is ook geduldig en lankmoedig. Dat is te ervaren. Je kunt dat meemaken. Dat Hij niet met je doet naar je zonden. Temidden van al dat andere, van die grimmigheid, staat dit er zomaar tussen door. Hij is niet zomaar boos. Hij houdt Zijn toorn in. Nineve is het voorbeeld daarvan. Kijk maar naar Nineve. En de Heere deed het niet. Het oordeel is afgewend. Uitgesteld. Dat wordt dan hier weer anders omdat de Assyriërs zich hebben afgekeerd. Petrus zegt dat God de oordeelsdag uitstelt omdat de Heere niet wil dat er een verloren gaat. Stel het niet uit, laat je leiden. Hij laat je schuldige geenszins onschuldig. Hoe is de Heere? Hij is goed. Tot een vesting in de dag van de benauwdheid. Bij Hem kan je wonen. Bij Hem ben je veilig. Tot een vesting, als je het benauwd hebt. Wat anderen je aandoen, wat mensen over je zeggen, je weet niet waar je het zoeken moet, benauwd om wat er in gezin, kerk of werk gebeurt. Of omdat je ouder wordt. Kan ik wel thuis blijven wonen? Omdat die kwaal voortwoekert. Benauwd vanwege de zonden. De satan die zegt: jij hebt geen heil bij God. Ik werd benauwd van alle zijden, maar Hij deed mij in de ruimte gaan! Wat zal een nietig mens mij doen? Hij kent hen die tot Hem de toevlucht nemen. In liefde verbonden.  Je leven buiten zichzelf zoeken. Hij heelt verbrokenen van harte. Hij weet wat je nodig hebt. Hij kan en wil het schenken.

Hoe heb ik het nou, denkt u. Hij is een wreker en Hij is goed, is dat geen tegenstrijdigheid? Een wreker maar ook goed? Rechtvaardig maar ook barmhartig? Nee. Niet dat ‘maar’ gebruiken. Je vader kan streng zijn maar ook aardig. Hangt er een beetje van af. Bij de Heere is het: 100%. Bij Hem is er geen tegenstelling. Hij is eenvoudig. Geen twee gezichten. En Hij wreekt en Hij ondersteunt wie voor het onheil zwicht. Hij kan en wil God zijn omdat Hij volmaakt is. In de HSV en SV staat maar (doch). Maar eigenlijk moet daar ‘en’ staan. Hij is van grote kracht. En! Omdat Hij God is.

3. Een boodschapper van het goede

Op die bergen, die voeten. Moet je kijken? Ik zie niks. Nahum ziet iets. Dat houdt hij niet voor zichzelf. Er komt iemand aan. Geen wandelaar. Hij brengt een goede boodschap. Iemand die vrede laat horen. Moet je opletten! Iemand met een goede boodschap.

Iemand die het evangelie brengt. Dat is een goede boodschap. Sjalom. Veel meer dan geen oorlog en ruzie. Welstand, respect, gerechtigheid. Leven met de God; in vrede leven! Dan kan je in vrede heen gaan en in vrede sterven.

De boodschapper komt eraan. Is dat nou niet vreemd? Nahum geeft geen uitsluitsel. Het gaat niet om de boodschapper maar om de boodschap. Jesaja geeft dit ook door. Hoe liefelijk zijn de voeten van degene die het goede boodschap en het heil doet horen. Een boodschap van hem die tot Sion zegt: Uw God is koning. Vrede voor het volk. Verlossing uit Babel. Dat zal gebeuren. Het is gebeurd. Nineve is verwoest. De Assyriërs zijn weer van God afgevallen. De tempel is ook verwoest. Ze zijn teruggekomen. De tempel is herbouwd. En weer in ballingschap, tot 1948 toe. De tempel is niet meer herbouwd. Dat mag niet meer. Omdat het offer is gebracht. Dat is de kern van het evangelie.

Nahum heeft daarvan geprofeteerd. Jesaja profeteert over Koning Jezus. Door Zijn offer is God verzoend. God kan in Christus genadig zijn. Met behoud van Zijn rechtvaardigheid. Omdat Zijn Zoon het leven heeft gegeven. De Geest past dat toe: die maakt van vijanden kinderen.

Wie is God? Wie is de Heere? Gevaar om dat tegen elkaar uitspelen. De Vader vol toorn en de Zoon vol liefde? Maar de Vader heeft een gemeente verkoren ten eeuwige leven! God is goed!

Wie is deze God voor jou? Geen idee? Niks? Hopelijk is het zo bij u niet. Vrees je voor Zijn oordeel? Als je gaat sterven… Of dat je Gods geduld hebt ervaren. Het is nodig om de Heere in al die facetten te leren kennen. Dat Hij rechtvaardig en goed is. Dan ken je Hem echt. Soms denk je over iemand, o wat dat diezelfde man? De Heere is te kennen uit het woord. Hij komt met Zijn Woord en Geest je tegemoet. Dat is de goede boodschap. Kent u de Heere niet? Dan zegt vergeving en genade je niet veel. Als je beseft wie de Heere is, dan heb je Hem toch lief? Dan verbaas je je toch over Zijn Zoon?

Johannes zag net als Nahum iemand aankomen. Zie het Lam van God! In Hem worden vijanden verzoend. ‘Het ware leven, lieven, loven is slechts waar men Jezus ziet.’ Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 24 november 2019, 9.30 uur. Schriftlezing Nahum 1.