In de Bergrede legt Jezus uit dat we ons geen zorgen moeten maken over ons verleden of onze toekomst, noch over eten of kleding. Gods Koninkrijk moet bovenaan staan. Jezus wijst de joden op het grotere geheel van wetten en tradities: het gaat om het dienen van God. Ons leven toevertrouwen aan God is moeilijk, maar de Geest wil ons erbij helpen.

Gemeente van Jezus Christus, begin deze maand was ik in de Ardennen. In Spa. We liepen door een pad in het bos. Wandelen in de heuvels. Ik had goede wandelschoenen aangetrokken. Maar ik moest uitkijken waar ik liep. Boomwortels, stenen, riviertjes. We wisten ook niet of we altijd het pad volgden. We dachten, dit zal de route zijn. Goed uit kijken waar ik liep. Anders zou ik vallen. Mijn ogen gericht op het pad voor me. Als je dat doet, mis je eigenlijk wat er om je heen gebeurt. Wat was er te zien? Bomen, rotswanden, riviertjes. Maar de focus lag voor me. Ik heb geen herten gezien. Misschien omdat ik voor me uit keek. Ik keek nauwelijks om me heen. Je moet een risico nemen, dat je niet altijd weet waar je je voet zet. De beloning is fantastisch. Het risico in het verleggen van de focus. Maar om me heen kijken.

In het tekstgedeelte vallen we in de Bergrede. Erg bekend. Op basis van deze toespraak wordt Jezus geprezen. Zelfs mensen die niet in Hem geloven, die zeggen: Jezus was een goede leraar. Hij gaf goede levenslessen mee. Ze verwijzen dan naar de Bergrede. Veel mensen kennen een paar zinnen.

De mensen uit Jezus’ tijd kenden de wetten van Mozes. De verhalen over het volk. Ze wisten dat God voor hen zorgde. Ook als het volk tegen God koos. God werd wel boos maar liet het volk niet aan hun lot over. Maar de Romeinen hadden een groot deel van de wereld bezet. Waar was God gebleven? Een gevoel van onmacht heerste er. Maar de joden bleven volharden. Ze bleven trouw aan God, aan de wetten en tradities.

En dan komt Jezus. Hij beweert dat Hij de Zoon van God is (5:17). Het moet anders. Oke, Jezus komt niet met een nieuw verhaal. Maar toch. Hij geeft er een andere invulling aan. Jezus komt met nieuwe openbaringen, inzichten. Een update. In hoofdstuk 5 zie je dat meerdere keren: jullie hebben gehoord dat … En dan volgt er een aanpassing. Radicaler, intenser. Anders dan ze hadden geleerd. Jezus brengt vernieuwing. Het bestaande in een nieuw licht. Hij trekt mensen niet weg bij de traditie, maar zet het in een ander licht. De mensen keken niet naar het grotere geheel, zoals ik dat ook niet was in de Ardennen.

De herfst is begonnen. Het is eind september. Jullie hadden gisteren markt. Deze week start alles weer. We hopen dat het dit jaar door kan gaan. Zoals voor corona. Niet dat we ineens alles moeten afpassen. Hopelijk gaat het allemaal weer door.

Wie zal zeggen wat de toekomst brengt? Waar staat u in het leven? Kijk om je heen. Niet hier in dit gebouw. Maar in het leven. Waar gaat uw aandacht naar uit? Uw focus? Misschien wil je niet vooruit kijken. Een spannend jaar. Laatste jaar school of studie. Je ziet er misschien tegen op. Of je hebt een baan waarin je niet gelukkig bent. Of een operatie op de planning. Een tumor die moet worden weggehaald. Bang voor wat komt? Of juist zin in de toekomst. Leuke dingen. En wil je misschien niet achterom kijken. Een relatie die uit ging, scheiding, verdriet, misbruik, pijn? Zaken die je liever wilt vergeten.

Waar ligt onze focus? Wat zijn de dingen die we liever niet onder ogen krijgen? Omdat ze teveel pijn doen. Wat kom ik liever niet onder ogen? Ik vraag u daar nu even kort over na te denken.

Ik stel die vraag aan de kerk als geheel. Als lichaam van Christus. Wij als gemeenschap van Christus. Verzameld rond Woord en Sacrament. Staren we ons blind op de traditie? Of juist naar vernieuwing? Kijken we naar kleding, aantrekkelijke diensten, hoe houden we het vol? Is het oke als mensen thuis de diensten volgen voortaan? Waar liggen onze zorgen in de kerk? Durven wij om ons heen te kijken? Blijven we staren naar de grond onder onze voeten?

Het is Jezus zelf die onze blik wil verbreden. Hij wil ruim zicht geven. De mensen luisteren naar Hem, naar de Bergrede. Ze kwamen voor goede lessen. Maak je geen zorgen over de dag van morgen. Maak je niet druk over je toekomst of verleden of je kleding. Maar kijk eerst eens om je heen. Wat zie je dan? Ze zagen de vogels in de lucht. De lelies van het veld. Heb je de natuur zich ooit druk zien maken? Een vos die zich zorgen maakt over zijn vacht?

Ik zag een documentaire over Tsjernobyl. Men dacht dat er de komende duizenden jaren geen leven mogelijk was. Maar nu, er komen planten en bomen. En er komen dieren. De mens heeft het verlaten. De natuur redt zich wel. De mens maakt zich zorgen. De mens zoekt naar betekenis en bevestiging. Zorgen, vragen, problemen, pijn. We vergeten waar onze aandacht ook naar kan gaan. Met hoeveel zorg kleedt God jullie? Jullie, kleingelovigen! God houdt de wereld in Zijn hand. Geef het over aan Hem, zegt Jezus. Jullie kunnen je druk maken maar je kunt het nooit zelf bevatten. Je hebt het niet in eigen hand. Het is Gods hand die het bestuur. Je hebt God niet in je broekzak.

Wat kan je dan nog doen? Alles toevertrouwen aan God. Je zorgen, vragen, drukte. Leg het in Gods hand. Zoek eerst het Koninkrijk van God. Berekent niet dat die andere dingen er niet toe doen. Onze zorgen, pijn, verdriet: ze bestaan. Maar geef ze aan God. Je moet werken om brood op de plank te krijgen. Je moet plannen maken in het leven. Maar laat het niet je enige focus zijn. Niet de focus van je leven. De zorgen, vragen, moeten. Richt je focus op God. Elke dag heeft genoeg aan zichzelf. Je leert met andere ogen kijken. Als je eerst God zoekt, werkt dat nieuw licht op het leven. Het gebed gaat je leven bepalen.

Dat zet ons voor de grootste uitdaging van een christen. Je leven overgeven aan God. Je eigen leven leggen in de hand van de Hemelse Vader. Klinkt als een makkelijke oplossing? Probeer het maar eens. Toe te geven dat je het zelf niet kunt. De dingen die je niet onder ogen wilt komen. Geven en neerleggen bij God. Voor mij is dat een van de moeilijkste dingen in het geloof. Wat nou als het leven anders gaat? Het leven door God laten bepalen.

De tekst staat in het verband van de Bergrede. Daarin staat ook het Onze Vader. Vers 10 van hoofdstuk 6. Laat Uw wil gedaan worden. Wat menen we er echt van? Het is eigenlijk levensgevaarlijk. Stel je voor dat Gods wil wordt gedaan? Als Gods wil anders is dan je had voorgesteld. Misschien vraagt God te verhuizen. Omwille van het Koninkrijk. Een gezin vanuit Veenendaal verhuist naar Rosmalen, daar las ik over. Missionair werk doen daar. Uw wil worde gedaan? Van U is de toekomst, is het jaarthema van de PKN. Wat nu als we in november en december toch weer met hoge ziekenhuisgetallen te maken krijgen? En de klimaatcrisis. Van U is de toekomst?

God heeft Israël nooit verlaten. Hij houdt vast. Zoals de joden het idee kregen dat God hen had verlaten. Ze bleven wel trouw aan de geboden. Jezus vertelde wel dat ze een verkeerde focus hadden. Ze dachten dat God hen had verlaten. Dat God tussen hen door liep, zagen ze niet. Dat was Jezus. Is dat bij ons anders? Herkennen wij Jezus? Mensen om ons heen leidt Hij, zorgt Hij voor. Hebben wij het Koninkrijk voor ogen? Of alleen op zondag en de Bijbelkring. Weet dat God u niet loslaat. Jezus wijst ons de weg. Hij laat ons zien met welke ogen en bril we kunnen kijken. Niet alleen naar ons verleden en onze toekomst. Maar naar het Koninkrijk van God. Het grotere geheel van het Koninkrijk van God. Hoe we een licht voor anderen kunnen zijn. In vertrouwen het leven in te gaan. Als we eerst zoeken naar God, gaan we met andere ogen kijken. Betekent niet dat al onze zorgen en pijn verdwijnen. Staan dan wel in een nieuw licht. Het stralende licht. De Geest leidt en stuurt ons. In de pijn is Hij aanwezig. God is erbij. Hij wijst naar een toekomst vol van hoop.

Aan het begin van de herfst staan we stil, begin van het seizoen, kijken we om ons heen. Waar ligt onze focus? Kijken we alleen naar de weg voor ons? Of durven we aan Zijn hand om ons heen te kijken? Kijken naar mensen die onze hulp nodig hebben. We kunnen struikelen en vallen. Maar God zelf neemt ons bij de hand. De toekomst is van God. Hij houdt de wereld in Zijn hand. Hij houdt ook u vast, deze week. Door u heen bouwt God Zijn Koninkrijk. Vertrouw op deze God!

Amen.

Maak ons tot een stralend licht
Voor de volken,
Een stralend licht
Voor de mensen om ons heen.
Tot de wereld ziet
Wie haar het leven geeft.
Laat het schijnen door ons heen.
Maak ons tot een woord
Van hoop voor de volken,
Een levend woord
Voor de mensen om ons heen.
Tot de wereld weet
Dat U verlossing geeft.
Uw genade door ons heen.
Maak ons tot een zegening
Voor de volken, een zegening
Voor de mensen om ons heen.
Tot de wereld weet
Wie elke schuld vergeeft.
Uw genezing door ons heen.
Maak ons tot een vrolijk lied
Voor de volken, een lied van dank
Voor de mensen om ons heen.
Tot de wereld zingt
Voor degeen die eeuwig leeft.
Laat het klinken door ons heen.
En bouw uw koninkrijk
In de volken, uw wil geschied’
In de mensen om ons heen.
Tot de wereld weet
Dat Jezus Christus heerst.
Bouw uw koninkrijk in ons.
Bouw uw koninkrijk op aard’!
– Hemelhoog no. 687

Hervormde Gemeente Sluipwijk, zondag 26 september 2021, 10 uur. Schriftlezing Mattheus 6:25-34.