Elia’s eerste optreden is bijzonder: hij zegt koning Achab het oordeel aan en wordt vervolgens door God in het isolement gebracht. Het volk Israël heeft God bedroefd, nochtans houdt God aan Zijn volk vast en heeft Hij hen niet over voor het oordeel. Elia wordt vervolgens gevoed door de raven en drinkt uit de beek – in het onaanzienlijke en verachtelijke wil God zijn en daar door heen werken.

De actualiteit van Elia’s eerste optreden

  1. Elia’a komen
  2. Elia’s spreken
  3. Elia’s gaan

Het gebeurt zomaar ineens, als een bliksemflits in de nacht: het eerste optreden van Elia. Hij verschijnt bij koning Achab. Ongeveer 860 voor Christus. Ik stel me voor dat Achab op zijn troon zit. Totaal onverwachts is daar de profeet Elia. Niemand mag ongevraagd en onaangekondigd bij de koning binnendringen. Je moet eerst audiëntie aanvragen. Wachtposten proberen hem tevergeefs tegen te houden. Hij loopt tot vlak voor de troon. Een ruige profeet. Heilig vuur in zijn ogen. Woorden die hij spreekt: vastberaden en vol vuur. Het begin van een intense worsteling op leven en dood. Niet tussen deze mensen maar tussen God en de afgoden.

Elia betekent: mijn God is HEERE/JWHW. Het gaat om de worsteling om behoud. God worstelt met een zondig en afkerig volk opdat het niet zou doorhollen.

Achab was een internationaal gerespecteerde vorst. Maar God oordeelt anders. Vers 30 van hoofdstuk: hij spant de kroon in goddeloosheid. Het is nacht voor Israël. Enkele voorbeelden van die goddeloosheid worden opgesomd. Ik onderstreep iets dat mede door invloed van zijn vrouw er was. In Samaria in die hoofdstad is een hoofstad voor Baal. Hij zorgde voor regen en zonneschijn en welvaart, dacht men. Ook Astarte. Die zouden getrouwd zijn. Ze zouden voor vruchtbaarheid horen. Een nieuwe moraal, losgelaten seksualiteit. Eenzelfde moraal als vandaag die gepropageerd wordt.

Achab vervolgde de profeten van de Heere. Omdat zij de waarheid durven zeggen. De getrouwe profeten werden vermoord. Het krioelde van afgodspriesters. het volk is diep gezonken. Deze ontwikkelingen houden ons een spiegel voor.

Leven wij niet in een tijd waarin God wordt weggedrukt? Vanuit het midden naar de rand. Wij hebben geen afgodsbeelden. Onze afgoden: wetenschap, vooruitgang, welvaart, amusement. Alles wordt eraan opgeofferd. God als sluitpost van de begroting.

Als een blind paard naar de afgrond gaat Achab met het volk. God houdt zich in. Het gaat ze voor de wind. Toen en nu. Is er dan geen God die leeft en op aarde vonnis geeft?!

Dan komt Elia in beeld. Een man uit het achterland. Een man uit de provincie. Zijn naam spreekt boekdelen. Het is zijn programma. Mijn God is Jahweh. Met hart en ziel dienaar van het goddelijke woord. Je ontmoet in hem het levende woord.

In Jacobus 5 lazen we dat Elia een man was van gebed. Een mens net als wij. Een bidder. Hij deed een vurig gebed dat het niet zou regenen. Hij bad opnieuw en het gaf regen. Hij bidt de hemel open en dicht. Vanuit de bewogenheid met zijn volk. Zelfs ook met dat afgodische vorstenhuis. De woorden van het gebed ontleent hij aan het woord van God (Deut. 11:16-17, laat je hart niet afleiden anders ontbrandt de toorn van God, dan zult u spoedig verdwenen zijn). Elia heeft op dat woord de handen gevouwen. U komt anders met Uw gericht en oordeel en straf. Opdat het volk tot inkeer en omkeer komt. Voordat het te laat is. Je ziet hem achter de schermen worstelen met God. Heere, als het volk niet wil horen, wilt U het dan laten voelen?! Hij wordt door God gezonden en komt uit zijn bid vertrek. Hij kan vrijmoedig spreken omdat God hem stuurde. Zijn vrees voor God doet de mensenvrees weggaan.

Wat is nu de actuele betekenis van dit optreden? Kan er vandaag ook een profeet opstaan in het Torentje of in Paleis Noordeinde? Ik denk, die persoon zou gearresteerd worden. De media zou spreken over iemand met extreme denkbeelden of complotdenken.

Nederland is niet het oude Israël. De omstandigheden zijn heel anders. Toch moet het profetisch geluid klinken. Ik denk aan de christelijke parlementariërs. Laten we voor hen bidden. Het is een aangevochten zaak. Het debat over de transgenderwet. Een christelijk kamerlid citeert de bijbel. Een ander lid zegt: God neemt geen deel aan dit debat, kom niet met bijbelteksten aan. God neemt inderdaad geen deel aan het debat. Wat ze bedoelt is ernstig genoeg. Als je niet meer je geloofsovertuiging naar voren brengen… je mag niet zeggen dat de geboden voor alle mensen gelden. Ja, scheiding van kerk en staat. Dan mag de kerk niet heersen over de staat en omgekeerd. Maar als je niet meer met je geloof mag aankomen? Wij hebben als gemeente voor hen te bidden. Het getuigenis moet voluit blijven klinken.

Wijzelf zijn geroepen profeten te zijn. Gods naam te belijden. Kwaad aan te wijzen en goede te prijzen. Collega’s en leeftijdgenoten nemen je dat niet in dank af. Vastberaden het kwaad afwijzen. Nodig is dat wij mensen van gebed zijn. Dan missen we alle vrijmoedigheid om voor de zaak van God uit te komen. Zijn wij voorbidders voor ons land? Is de nood van kerk/land/vorstenhuis ons op het hart gebonden? Ons land is vol van duistere moordspelonken. Ja, denk aan abortus provocatus. We hebben de pandemie gehad. Brengt het een wederkeer? Opdat we niet doorgaan op de weg. Zoals een patiënt zegt: ik moet dat bittere medicijn nemen. Ondanks de bijwerkingen.

Elia wijst als voorbidder uit naar Jezus Christus. De apostel belijdt dat Hij aan de rechterhand van God zit en daar voor ons bidt. Jezus de meerdere Elia ging zelf in het oordeel staan. Mij dorst kermde Hij uit. Hij heeft de vloek gedragen en het oordeel. Voor goddelozen. Dankzij Hem is er toch hoop. Voor de kerk en voor ons.  Door diezelfde Christus gaat het werk van God door. God doorbreekt de nacht door Zijn Woord. Op uw noodgeschrei doe ik het grote wonderen.

2.

Welke boodschap brengt Elia nu? Er zal geen dauw of regen komen. Een korte en krachtige boodschap. Met kracht uitgesproken. Een onrustbarend gevoel in het hart van Achab. Uiteindelijk 3,5 jaar geen regen…! In Israël moeten ze hebben van de regen in de herfst. En van de dauw. Zoals we vandaag de dag zien in de Hoorn van Afrika. En in Somalië. Mensen die omkomen van de honger en dorst.

Baal en Astarte zouden juist voor de vruchtbaarheid zorgen. God laat zien dat ze dood zijn. En dat ze machteloos zijn. Alleen de Heere leeft! Wat zijn onze afgoden: afgoden houdt van God af. Wat jou van God afhoudt. Kan van alles zijn. Waar een mens op vertrouwt naast of buiten de Heere. Waar je je garanties in vindt. Wat mensen technisch en wetenschappelijk kunnen…? Als de Heere niet gezocht wordt.

Elia zegt, opmerkelijk en goed kijken: voorwaar, de Heere de God van Israël leeft! De God van Israël noemt hij Hem. Het volk wilde niet meer het volk van God zijn. De mens wil van zichzelf zijn. De mens bij wie het om eigen ik en eigen kracht gaat. Je bent nog niet van me af, klinkt het hier. Ik laat je niet over aan het door jezelf gekozen verderf. Je hebt Mij de rug toegekeerd. Maar Ik wil je behouden.

Hier zie je de onmetelijke trouw van God. Er kunnen God hebben bedroefd. Ondanks alles heb Ik mijn Naam aan jouw naam verbonden. Ik kom steeds naar je toe. Mijn zoon, dochter, geef Mij je hart. Waarom zou je verloren gaan?! Ik wil je behouden en gelukkig en zalig maken. God denkt aan ontfermen. In de prediking van de wet hoor ik het evangelie.

Het oordeel is bepaald niet mals. Het zal net zolang duren tot ik het zeg. Het is geen loos dreigement. Het profetisch is niet twijfelachtig. Geen discussiestuk. Elia is de spreekbuis. De woordvoerder. Stoer en krachtig. En een afhankelijk mens. Hij kijkt God naar de ogen. Het gaat om de confrontatie tussen God en de afgoden. Laten we bidden dat de nietigheid van de afgoden blijkt. Laten we blijken dat we anders geleerd hebben. En ja, dan mag je je bezig houden met wetenschap en techniek. Zonder God loopt het op een fiasco uit.

3.

Elia heeft de boodschap gebracht. En dan is hij weer weg. Ik lees nog een keer vers 2-5. Verberg u bij de beek. Ik zal u daar onderhouden. Elia deed dat. De raven brachten hem brood en vlees. Hij dronk uit de beek. Je ziet plaatjes uit de kinderbijbel voor je.

Het was een hoogtepunt voor hem om die boodschap te brengen. Maar dan wordt hij de woestijn in gestuurd. Het isolement in. Andere vromen (zoals de Rechabieten) zochten zelf de woestijn op. Met een boekje in een hoekje. Zulke vromen kennen we vandaag ook. De trekken zich terug. Als zout dat samenklontert in een zoutvaatje.

Elia wil getuige zijn. Enerzijds een man van de verborgen omgang en anderzijds ook in de frontlinie. Hij krijgt hier de opdracht zich te verbergen. Hij was toch graag gebleven? Het was toch zijn vurige bede dat Samaria tot een omkeer zou komen? Elia hoeft dat niet af te wachten. Hij moet er als mens tussenuit vallen. Elia moet het overgeven in Gods hand.

Hij gaat in geloofsgehoorzaamheid. Drinken uit een beekje. Wat als er geen regen valt? En raven die eten brengen. Bijbelverklaarders zeggen als je een paar letters verandert, staat er: Arabieren. Maar nee. Het wonder laten staan. De raven houden het meestal voor zichzelf. Maar nu niet. Helemaal op God vertrouwen. Op Hem alleen. Dat is de les. Niet selfsupporting. Wat hij zelf geleerd heeft, dat straks ook aan het volk voorhouden. Zo onderhoudt God Zijn volk en kerk. Wat biologisch niet voor mogelijk gehouden wordt. Een instinct van een dier gebruikt niet om op te schrokken, maar leven bij het wonder. Elke dag door de knieën. Drinken uit de beek. Hij woont onder de open lucht. Geen dak boven het hoofd. Hij vernacht onder de schaduw van de Almachtige. God heeft 40 jaar lang het volk onderhouden in de woestijn. Water uit de rots, vlees van de kwakkelen. Zou God een nieuw begin maken? Hij een nieuwe Mozes. Veel te overdenken. Er is een schuilplaats bij God. Daar mag je heen vluchten. Dat is uiteindelijk Jezus Christus. De beek Krith was verachtelijk. En de raven onrein. Jezus is de kracht en wijsheid van God. De volkomen Zaligmaker. Dat mogen we zien door de Heilige Geest. De weg van de zaligheid is de weg van het wonder, de weg van lege handen, van gehoorzaamheid. De weg van achter Hem aankomen. Ga dan waar God u roept. Ootmoedig voor God en vrijmoedig voor de mensen. Hij zal de weg wijzen. Hij richt de tafel aan, midden in de woestijn. Terwijl de vijanden het toekijken hebben. Elia’a komen, Elia’a spreken en Elia’s gaan.

Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 9 oktober 2022, 18.45 uur. Schriftlezing 1 Koningen 16:29 – 17:7 en Jacobus 5:13-20.