Mattheüs begint zijn evangelie met het geslachtsregister van Jezus Christus. Hij noemt Jezus de Zoon van David en de Zoon van Abraham. Dat is opvallend, overrompeld nieuws. Hij is de lang beloofde Koning-Herder die aan het kruis Zijn volk zal verlossen. In het register komen vervolgens ook namen van vrouwen voor, niet zomaar vrouwen, maar vrouwen die niet in tel waren, vrijwel allen vreemdeling, maar God rekent hen erbij!

Zoon van David, zoon van Abraham

Gemeente van onze Heere Jezus Christus, broeders en zusters. Een goed begin is het halve werk. De eerste klap is een daalder waard. Dat weten we allemaal. Zorg voor een pakkend begin. Dat geldt eigenlijk overal. Toespraak, lezing, artikel, boek. Je moet proberen met je eerste zinnen, alinea je lezers pakken. Zodat ze nieuwsgierig worden naar wat volgt. Heb je een saai of ingewikkeld begin, dan ben je je lezers kwijt.

We lazen het begin van een klein boekje. Van Mattheus. Hoe kwam dat over? Vond je het pakkend? Of was je halverwege de schriftlezing al vertrokken? Tja, al die namen. Tweeduizend jaar geleden. Daar zit hij. Mattheus. Achter zijn schrijftafel. Gespannen. Nu gaat het gebeuren. De hele wereld moet het weten. Overrompeld. Ongelooflijk. Dit gaat de geschiedenis veranderen. De levens van miljoenen hoop geven. Evangelie! Hoe moet ik dat zo kort opschrijven? Hoe structuren? Met trillende vingers doopt hij de pen in de inkt. En begint te schrijven op het perkament.

Wat schrijft hij als eerste op? Een stamboom. Een geslachtsregister. Ik vermoed dat bij ons thuis dit vaak wordt overgeslagen. Saai zeg! Misschien een enkeling die het interessant vindt. Iemand die genealogisch onderzoek heeft gedaan. Die in de archieven duikt. Hoe verder terug in de geschiedenis hoe mooier. Leuk als je iemand vindt van adel. In Aziatische en Afrikaanse culturen is er veel meer aandacht en respect voor de stamboom. Geslachtsregister van je voorgeslacht.

In de Bijbel komt je best veel geslachtsregisters tegen. Die stamboom vertelt heel in het kort een lange geschiedenis. Een visitekaartje. Wat is dit voor persoon? Waar liggen diens wortels?

Mattheus begint heel bewust met de stamboom. Wie is Jezus? Wat kunnen we van Hem verwachten? Het is helemaal niet zo saai. Er gebeurt hier iets. Er worden namen weggelaten. Op een vreemde manier worden namen toegevoegd. Het geheel is gestructureerd in exact drie keer veertien namen. Ja, Mattheus, direct aan het begin, hij wil ons boeien. Direct. Nieuwsgierig maken. Meenemen. Jezus Christus. Wie is Hij nou?

Twee dingen worden gezegd. Twee kernnamen. Zoon van David. En Zoon van Abraham is Hij. David. Die kent iedereen. Herdersjongen die koning werd. Vijf keer valt zijn naam. We zongen ook Psalm 89. Op een bijzondere manier onderstreept Mattheus dat centrale van David. Drie keer veertien. Hoezo? Historisch klopt het niet. Na Joram (vers 8) kwamen er nog een paar anderen. Mattheus laat ze weg. Bewust wil hij: drie keer veertien namen. In het Hebreeuws hebben letters een getalwaarde. David heeft veertien. Mattheus last die naam bewust in. Zoon van David is Hij. Duizend jaar eerder gekozen tot koning. Met David sloot God een verbond. Jouw dynastie, jouw nageslacht zal altijd op de troon zitten.

Maar ja, als je het Oude Testament leest, lees je hoe dat de mist in gaat. Van David naar de Babylonische ballingschap. Schroeivlekken in het boek van Israëls geschiedenis. En die derde reeks van veertien: niet een heeft er op de troon gezeten. Totdat die allerlaatste komt. Jezus. Die de Christus genoemd wordt. De gezalfde. Messias. Zoals die vorsten werden gezalfd, zo is Jezus de gezalfde.

Als Mattheus dat zegt, gaat de hele geschiedenis van het Oude Testament door je heen. Hoe die koningen teleurstellen. Hoe de profeten hoe langer hoe meer begonnen te profeten. God maakt een einde aan een koningen die bij Hem vandaan leiden. De nieuwe David zal Hij geven. Een Koning op Davids troon die niet teleur zal stellen. Zie je het niet? Kijk eens goed. Hier is Hij.

De eerste die dit zullen erkennen zijn niet de joden. Maar de wijzen die uit het oosten komen. Waar is de Koning der Joden? Wij willen Hem hulde bewijzen. Een bijzondere koning. Heel anders dan je zou verwachten. Niet in een luxueus paleis geboren, maar in een achteraf dorpje. Hij spreekt machtswoorden. Wekt doden op. Maakt zoeken beter. Zijn Koninkrijk is niet van deze wereld, wel in deze wereld. Een Koning die ook herder is. Hij wordt verguisd door hen die het voor het zeggen hebben. Hij wordt veracht. Gekruisigd. Boven Zijn kruis: de Koning der Joden. Een vies, goor kruis. Is dit de Koning?!

Die drie keer veertien, met die schandvlekken, zonde en kwaad: Hij neemt het mee aan het kruis. David kon dat niet. Hij sterft aan het kruis. Hij overwint de supermachten van hel, zonde, dood. Zijn Koninkrijk is niet meer te stuiten. Gaudete! Dat wordt wereldwijd gezongen. Overal wordt Zijn lof bezongen – in Japan al heel vroeg vanmorgen.

Hij zal Zijn Koninkrijk voltooien. Mij is gegeven alle macht in de hemel en op de aarde. Wat een koning.

Een enkel woord wil Mattheus ons meegeven. Om op ons eigen leven te betrekken. Een machtig, vreemde boodschap. Hij wil Koning zijn over mijn leven. Welke geschiedenis daar ook in ligt. Hij wil ons hart regeren. Hij ziet je met ogen vol liefde aan. Jij gaat knielen naast die wijzen en naast die herders. Een stroom van miljoenen christenen. Jezus onze Redder, onze Koning.

Je hebt gelijk, Mattheus. Daarmee wil het evangelie niet alleen onze aandacht en nieuwsgierigheid wekken. Maar ook ons hart vangen.

Die boodschap gaat nog verder. Hij is ook zoon van Abraham. De oerpatriarch. Een man uit het Joodse volk. Een nakomeling van Abraham. Gods oogappel. God sloot een verbond met hen. Voor antisemieten is dit een steen des aanstoots. In nazi-duitsland ging rond dat Maria zwanger was van een Romeinse soldaat – een Germaanse soldaat. Wat een vuile onzin. Blasfemie. De Bijbel hebben ze nooit gelezen. Jezus is de zoon van Abraham. Van Israël. Hij is gekomen om Israël te redden. Maar ook de niet-joodse volken komen in het vizier. Mattheus 8: velen komen uit het oosten en westen en zullen met Abraham aanliggen bij het feestmaal. In jou, Abraham, zullen alle volken gezegend worden. Jezus is gekomen om Zijn volk Israël te redden. Maar dat dat baanbrekende nieuws alle grenzen over gaat. In Hem worden alle volken gezegend.

Dat grensoverschrijdende laat Mattheus heel subtiel zien. Er worden opeens namen van vrouwen genoemd. Dat gebeurt nooit. Alleen stamvaders. Mattheus noemt maar liefst vijf vrouwen. En wat voor vrouwen! Thamar. Je leest in Genesis over haar. Ten einde raad vermomt ze zich als prostituee. Rachab, vers 5. Een prostituee. Als hoer runde ze een bordeel in Jericho. Derde is Ruth. Die komt van elders met Noami mee. Ze weet ’s nachts Boaz te overreden. En de vrouw van Uria. Niet eens de naam. Hij wist dat dat Bathseba was. Wat een geschiedenis! Ze ging baden, zo, dat David haar kon zien. En tot slot Maria. Een jong meisje. Zwanger voordat ze gehuwd is. En dan in die samenleving van toen!

Niet adellijke vrouwen. Sara, Rebecca, Leah. Nee. Welke koning wil een stamboom met deze namen? Liefst wegpoetsen. Wat een machtige boodschap ligt erin! Kijk eens hoe God omziet naar wie niet in tel is. Naar wat veracht is. Heeft u dat zelf wel eens ervaren? Mattheus was een tollenaar. Hij heeft mensen afgezet als collaborateur.

Hij zit nu te schrijven. Heel bewust schrijft hij dit op. Vrouwen. Wat voor vrouwen! Vermoedelijk allemaal buitenlanders. Uit Kanaän, Moab, Hethieten. Hier komen de volken in beeld. Ze krijgen een plek in de stamboom.

Mattheus schrijft het met trillende vingers. Zien we het? Wat zeggen die eerste regels ontzagwekkend veel. Het evangelie is vol van verwachting en hoop. Het evangelie is doorgegaan, tot op Gouda 2024 toe. Om de boodschap te overdenken. Het binnen in je hart te laten komen. Jezus Christus. Zoon van David. Onze Koning en Herder. Zoon van Abraham. Wat voor geschiedenis je ook hebt. Hij komt. En Hij wil ook jouw Koning zijn!

Amen.

Op U, mijn Heiland, blijf ik hopen.
Verlos mij van mijn bange pijn!
Zie, heel mijn hart staat voor U open
en wil, o Heer, uw tempel zijn.
O Gij, wien aard’ en hemel zingen,
verkwik mij met uw heil’ge gloed.
Kom met uw zachte glans doordringen,
o zon van liefde, mijn gemoed!

Vervul, o Heiland, het verlangen,
waarmee mijn hart uw komst verbeidt!
Ik wil in ootmoed U ontvangen,
mijn ziel en zinnen zijn bereid.
Blijf in uw liefde mij bewaren,
waar om mij heen de wereld woedt.
O, mocht ik uwe troost ervaren:
doe intocht, Heer, in mijn gemoed!

– Gezang 118 LvdK

Christelijk Gereformeerde Kerk Gouda, zondag 1 december 2024, Eerste Adventszondag, 9.30 uur. Schriftlezing Mattheus 1:1-17.