De wijzen uit het oosten gaan ons voor in de aanbidding van geboren Koning van de Joden. In het oosten hebben ze Zijn ster gezien en ze twijfelen er niet aan. Het is alleen Mattheus die deze geschiedenis in zijn evangelie heeft staan – de uitspraak van de hoofdman bij het kruis dat Jezus waarlijk Gods Zoon is, eveneens. Tastend en zoekend zijn de wijzen gekomen – ons tot voorbeeld.
Gemeente des Heeren, het zou zomaar vanmiddag op uw tafel staan. Doperwten en wortels – niet al te ingewikkeld recept vandaag. Eén zo’n doperwt tussen je vingers. Zo’n klein bolletje. Als dat uit de ruimte naar de aarde komt. In de dampkring. Je ziet dan even een flits. Meteoor, vallende ster. Soms vallen er veel. Dan kan je die zien. Hooguit 2 seconden. Zo is het ook met deze mannen. Deze wijzen uit het oosten. Dat zijn net vallende sterren. Meteoren. Net als dat kleine bolletje. Heel even maar zie je het. En daarna, spoorloos verdwenen. Een flits. Als je de andere kant op keek, zag je ze niet.
Zo kan het ook met die anderen. Mattheüs heeft het gezien en gehoord. Johannes of Lukas: blijkbaar niet over gehoord. Mattheüs 2 vind je alleen bij Mattheüs. Kerst ligt alweer even achter ons. Voor je gevoel denk je vandaag (eind januari): beetje aan de late kant als je dan bij Mattheüs 2 bent? Voor je het weet ga je de lijdenstijd in. Een paar zondagen maar over het leven van Jezus. Vandaag, einde van week van gebed, de wijzen uit het oosten.
Het is een geweldig mooie tekst. De ster van Bethlehem. Licht dat schijnt in de duisternis. Een duidelijke wegwijzer die je brengt op de plaats waar de Heere zich laat vinden. Als ik in Hilversum uit mijn studeerkamer kijk, zie ik een bordje: VVV Centrum. Hoeveel mensen zouden nou blij zijn met zo’n bord, heb ik me weleens afgevraagd. Ik heb nog nooit gekeken bij het Stationsplein of daar nog een bordje staat. Je hebt niets aan een vage aanduiding. Nee. Precies de plek. Vandaag niet zomaar ergens in Bethlehem. Nee. De plek waar je de Koning is. In woord en daad zijn christenen geroepen de weg te verlichten. Een seintje. Een lichtje. Je gaat de goede kant op. Zodat Christus voor de volken zichtbaar zou worden.
Het is ook een moment van schuldbelijdenis. Niet, wij zullen de weg wel eens wijzen. Door verdeeldheid wordt het licht verduisterd. Je zult maar op zoek zijn naar Jezus. Je struint wat op internet. Bij welke kerk moet ik zijn? Waar kan ik de echte Jezus ontmoeten? Ben ik, jij, u voor die ander een heldere en duidelijke wegwijzer naar Jezus toe? Christenen die samen komen zijn juist een teken van eenheid. Wij leven in een wereld die hunkert naar licht. Een wereldwijde pandemie. De crises waarin we verkeren. De ster die 2.000 jaar opging roept op samen op zoek te gaan. Om Christus te zoeken en te vinden. Dan zal de Geest ons hart veranderen.
Wij zijn hier zo samen gekomen. U hier en u thuis. Wij praten hier zomaar even over de hele wereld. Waar ligt Tonga? Een stipje in de Stille Oceaan. Je leest in de Bijbel, over de verst gelegen eilanden. Tonga is dat. Heel ver afgelegen. Het mooie van die woorden van profeten en psalmdichters is dat ze steeds gesproken hebben. Hoor Israël! Die woorden blijven niet in de grenzen van Israël. Het begint bij Israël. Maar ook, mannen, vrouwen, luister! Psalm 117. We zongen het. Alle volken, alle natiën. Zijn trouw is voor eeuwig. Korter kan je het niet krijgen in de Psalmen. Een machtig rijk lied. Als je haast hebt, toch een stukje lezen, psalm 117. Geweldig rijk. Alle volken prijs Hem! Alle volken. Met Israël komen volken in het licht van Sion te staan.
De wijzen. Een lichtflits. We zijn gekomen om Hem te aanbidden. Een geboren Koning. Nu lijkt dat zo’n eenvoudig woord. Geboren worden. Vergis je niet hier. Geboren Koning. Er is geen vertaling te vinden die precies hetzelfde doet. Een Koning die onlangs geboren is. De geboren Koning der Joden (SV). Waar is de Koning van de Joden die geboren is? Onlangs, pas geboren. Geboren! Eromheen is werk van vertalers. Het lijkt op elkaar: geboren, pas geboren. Het gebeurt dat je een kinderbijbeleffect krijgt. We ons eigen verhaal er van maken. Ik kan geen gedachten lezen, maar welk verhaal zit tussen onze oren?
De herders kwamen. Ze zijn de stal nog niet uit en daar staan ze, de wijzen. Als ze op dezelfde dag kwamen. Mattheüs zegt dat niet. Hij is geboren. Korter of langer geleden. Ze moeten bij het huis zijn. Herodes heeft navraag gedaan, die schat in, wil ik ze allemaal te pakken hebben, dan moet ik alle kinderen van 2 jaar en jonger doden. Bij Mattheüs zit er een dubbele bodem is. Deze wijzen komen onbevangen Jeruzalem binnen. Niet op zoek naar de reguliere vorst. Wij zoeken de echte Koning van de Joden. Herodes, dat ben jij niet. Die achterdochtige Herodes heeft het aangevoeld. Mannen uit het oosten. Tonga kun je intypen. Google Maps laat zien: een stipje. Deze mannen, je kunt het niet intypen. Hoeveel? Staat er niet dat het er 3 waren. En ook niet dat het Caspar, Melchior en Belsazar heetten.
Ze komen uit de duisternis. Ze zoeken en tasten. Die woorden gebruikte Paulus later. Paulus wond zich op over de afgodsbeelden. Hij vertelde over de Schepper van hemel en aarde. Opdat zij de Heere zouden zoeken opdat zij Hem tastend en zoekend zouden vinden. Hier, de mannen. Geen engel werd op hen afgestuurd. God weet ze te bereiken. Hij trekt ze in die lichtkring van Jezus. Ze hebben alleen maar een verschijning nodig van een ster. Ze horen zo bij de verrassing van de bijbel.
Pinksteren is ook verrassing. Dan hoort iedereen in hun eigen taal. Hier wel een knipoog van Boven. God zegt: Ik weet iedereen in zijn eigen taal te bereiken. Ik weet precies hoe Ik dat moet doen. De ster roept ons op eensgezind Christus te zoeken, dan zullen we schijnen als licht in het duister. Als je de mensen om je heen ziet: ze leven bij de dag. Ze kijken niet verder dan dit leven. Je leeft maar een keer. Slaat de schrik je om het hart. Hoe zullen deze mensen te horen krijgen dat er meer is? Dat er achter deze wereld God de Vader is? De Vader van het Kind. Dat ze door de armoede van de stal kijken. En zeggen: daar ligt de geboren Koning! God kan het vandaag nog doen. U de eer. U krijgt mensen in beweging. Dat geeft ontspanning. Laat mij een heldere wegwijzer zijn.
Je moet je even voorstellen, dat je leeft en je hebt niets met Jezus en met christenen. Die lui die hopeloos achter lopen. Als jij, u zo in het leven zou staan, wat een kracht heeft God dan nodig? Dat je op zoek gaat! Nou rondom die geboorte van Jezus zie je het gebeuren. God heeft macht mensen in beweging te brengen.
Hoe dat ging in die nacht, met die herder, ze sporen elkaar aan. Laten we gaan om te zien! Misschien paar duizend kilometer daarvandaan: wijzen die gehoor gaven aan de boodschap van de ster. Wij hebben Zijn ster in het oosten gezien. Gekomen om Hem te aanbidden. Ze vragen niet: klopt dat nou, dat er een Koningskind geboren is? Dat staat vast voor hen! Geen spoor van twijfel. Het enige wat ze nodig hebben is aanvullende info. Je ziet hoe sober Mattheüs het houdt. Je gaat lezen hoe mensen dat uitgelegd hebben. Teksten van profeten. Of woorden van andere joden. Of Daniël, wie zal het zeggen? Het staat er niet. Wat er staat: ze zijn gekomen om te aanbidden. Ze staan daar aan het begin van het evangelie. Heidenen om te aanbidden. Aan het einde, ook een moment alleen bij Mattheüs, de Heiden uit het westen, hoofdman: Werkelijk, dit is Gods Zoon. Daartussen de wreedaard en tiran Herodes. Hij haalt de wijzen en deskundigen erbij. Je zou zeggen: kijk even live mee met de technische briefing van Jaap van Dissel. De deskundigen zullen het wel even vertellen hoe het zit. Micha, daar staat het.
Zou je van je stoel vallen, dan is dit het moment. Ze wijzen de weg. Een kilometer of zes. Nog even volhouden. Kom op. We lopen wel even mee?! Ze nemen de boodschap niet serieus. De wijzen laten zich wijzen. Gehoorzaam gaan ze verder. Zo werkt God. Niet naar onze berekeningen. Hij gaat Zijn eigen weg. Een weg van vernedering. Johannes 3:16. God gaat niet de weg van onze berekening. Niet volgens de maatstaven van de wereld. Een stukje wit brood en slokje wijn. Geen diner. That’s all. Een stukje brood tussen je tanden en slokje wijn door je keel. Deze Jezus. Hem aanbidden. Gods kleine begin in Bethlehem. Broodhuis.
Ze zijn gegaan. Aanbidding. Het hoogste waar God ons toe kan brengen. We bidden om open oren en ogen. Wegen waar wij niet op gerekend hadden. Verras ons. Vandaag en morgen, dat wij middelen zijn in Uw hand waardoor mensen U leren kennen. De wijzen zijn voorgegaan. Zij gingen voor in eer, aanbidding en dank’bre lofgezangen. Wie volgt?
Amen.
Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichtuskerk, zondag 23 januari 2022, 9.30 uur. Schriftlezing Mattheus 2:1-15.