Op het bevel van Jezus loopt Petrus over het water, als hij echter op de golven ziet, zakt de moed hem in de schoenen. De gelovige kan snel met twijfel en aanvechting te maken krijgen. Christus stelt echter nooit teleur; Gods tijd (van redding) is altijd de beste tijd.

Geliefde gemeente, de organist nam ons mee in de diepte en hoogte van Psalm 69. We zien dat ook bij Petrus. Die twijfel. Vragen, twijfel. Toen. En nu? We dachten eerder over geloofs(on)zekerheid. Ik dacht, laten we eens verder gaan over twijfel. Mag dat, twijfelen? Kom je daarvan af? We hebben van die wonderlijke spijziging gelezen. Dan zag je God in Zijn grootheid aan het werk. En dan twijfelen? Hoe moet je dat zien? Die twijfelaars: Mozes, Gideon, Johannes de Doper, Thomas, Petrus. En die vermaning van Jezus: kleingelovige. Hoe zit het?

Een thema dat op de belijdeniscatechese tegenkom: twijfel. Er zijn verschillende soorten twijfel. Die wil ik noemen. Goed om mee te nemen naar huis. Aan het einde geef ik praktische tips mee.

  1. Gevoelstwijfel. Misschien ook bevindelijk. Dat je in de war kunt taken.
  2. Verstandstwijfel. Dat zit op kennis en weten. Je kunt wel veel kennis hebben maar dat niet bij elkaar kunnen krijgen.
  3. Wilstwijfel. Misschien wel in staat om het juiste te kiezen, maar je wordt door iets tegengehouden. Je kunt niet kiezen.

Wat gebeurt er met Petrus? En wat is Jezus’ reactie? En die van ons?

Petrus twijfelt. We moeten ontdekken wie Petrus is. Zijn menselijkheid ontmoeten. De man van het geloof. Enthousiast. Vol van zijn Heere. Dat is niet altijd zo. Dat zien we ook gebeuren. Hij is samen met de discipelen in het schip. Jezus is niet bij hen. Hij gaat bidden. Waarom? Er is veel gebeurd. Intensief denk ik. Wonderbaarlijke spijziging. Verlies van Johannes de Doper. De weg op aarde is zwaar. Intens voor Jezus. De discipelen zijn samen, alleen in het schip. Grote golven op de zee. Tegenwind. Erger dan hier nu.

Jezus komt in de vierde nachtwake naar hen toe. Over de zee loopt Hij. De discipelen denken dat het een spook is. De angst slaat om het hart. Een angstschreeuw. Is dat ook een gebed? Kan je over nadenken! Wat gebeurt er dan? Diegene die naar hen toe komt, spreekt. Hebt goede moed. Ik ben het. Grote Ik ben-woorden. Wees niet bevreesd.

Wat doet Petrus? Neemt initiatief. Gelovig. Hij grijpt zijn kans. Als U het bent, geef bevel om over het water naar U toe te komen. Hoe bedenk je het? Petrus gelooft in Jezus in Zijn macht en mogelijkheden. Hij noemt Hem Heere. Ik ben, hoorde hij. Ik ben! Hij doet een geloofsbelijdenis. Hij noemt Hem Heere.

Jezus antwoordt. Hij zegt: Kom! En Petrus klom uit het schip, liep op het water en ging naar Jezus. Geloof je dat? Ik wel. Ik kan me voorstellen dat je twijfelt. Natuurwetenschappen zeggen dat dat onzin is. Ik trek me daar niets van aan. Petrus ook. Petrus klom uit het schip.

Dan gebeurt er iets bijzonders. Toen hij op de sterke wind lette, werd hij bevreesd. Een geweldig geloofsvertrouwen. Maar de wind… De moed zakt hem in de schoenen. Vertrouwen loopt een deuk op. Hoe rotsvast is het geloof? Blijkbaar aangevochten.

Hoe gaat Jezus ermee om? Ik noem het een begeleide crash. Jezus laat hem deze ervaring opdoen. Jezus is even niet zichtbaar. Petrus gaat onder. De golven over hem heen. Jezus is uit beeld. Ook figuurlijk. Moet dat dan zo? Jezus al ook gaan, met Hemelvaart. Wen er maar aan, dat Ik weg ga, dat jullie zinken. Opgaan, blinken, verzinken. Ik houd mijn geloof wel vast? Je kunt zomaar het zicht kwijtraken… En dan? Petrus werd bevreesd en begon te zinken.

En hij riep: Heere, red mij! Drie woorden. Heere, red! Jezus is niet meer te zien. Een gebed van drie woorden. Een geweldige aanhef. Waar anders naar toe? Hij gilt het uit. Jezus hoort. Zo is Hij! Niet alleen dat. Hij redt. Dat gebeurt hier. Jezus stak meteen Zijn hand uit. Een reddende boei. Stel je voor dat iemand je twee boeien toewerpt, een met een touw en een zonder? Welke zou je pakken? De Heere houdt vast en laat niet los. Hij doet dat hier meteen. De Heere doet het op Zijn tijd – nooit te laat of te vroeg. Dan is het goed. Zijn rechterhand is erbij.

Jezus doet nog wat. Jezus wijst terecht. Mag Petrus relaxed achteroverleunen? Hij mag weer verder? Nee. De twijfel is hier geen deugd. Bepaald niet. Kleingelovige. Een mooi Grieks woord: op twee gedachten hinken. Waar ga je voor? Waar ben je, kleingelovige? Je was het zicht op Mij kwijt. Een vermaning komt mee. Heb je je les geleerd Petrus?

Dat is de evaluatie: Jezus neemt Petrus mee om iets te leren. Wat is dit voor twijfel? Een gevoelstwijfel. Het was weg. Hij wist misschien wel beter. Had hij meer trainingstijd nodig? Ze zullen nog een poosje onderweg gaan. En de Geest komt ter versterking.

Nu wil ik het naar onszelf brengen. De twijfel hier is geen deugd. Gevoel, verstand, wil. Die twijfel kan ook ons raken. In de wereld en kerk waarin we leven: er zijn zoveel opinies. Manieren Bijbellezen, wie God is, hoeveelheid aan vragen.  Het kan je aanvliegen. Dat je meeklinkt in het koor: ach, wat is waarheid. Onzekerheid, twijfel. Niet passief achterover staan. Nee. Hopelijk komt het daar niet op uit. Dan kom je beroerd terecht. Op twee gedachten hinken gaat je niet redden. 1 Koningen 18: Elia op de Karmel. Elia met die priesters. Het volk moet kiezen. Hoelang hinkt u op twee gedachten? Als de Heere God is, volg Hem! Als Baäl het is, volg hem. Kies dan heden wie gij dienen zult, dat zei Jozua. Petrus koos. Hij schreeuwde het uit naar Jezus.

Hoort de Heere Jezus nog? Het geloof kan klein zijn. Door angst en twijfel heen schreeuwen. Met Petrus die zoektocht maken – met die andere twijfelaars. Er zal veel twijfel komen, ook na de Opstanding. Ik weet niet of je het zo kunt zeggen, waag het met God. Hij hoort! Help mij in deze verwarring, onduidelijkheid. Hou je ogen open wie de reddingsboei gooit. Hebben we te maken met een reddingsboei met een touw? De God die nooit loslaat! De golven over je heen. Wij met lege handen. Kom mijn ongeloof te hulp. Kom mijn twijfel tegemoet.

Een paar tips, om de preek mee af te sluiten en mee te geven:

  • Wat voor twijfel komt er in uw of jouw leven wel eens langs? Gevoelstwijfel, ervaring met de Heere? Of zit het op begrijpen en verstaan? Of gaat het over het willen: ik maak eigenlijk geen keuze. Waar zit het? Kijk in de spiegel. Doe dat biddend. Jezus zelf zegt: Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven. Hij hoort!
  • Om op die wil door te gaan: durf het biddend toe te vertrouwen aan de Heere. Ook als Hij voor jouw gevoel uit zicht is. De Geest wil onder en tussen ons te zijn. Durf Hem te vertrouwen en toe te vertrouwen.
  • Weten, niet-weten, begrijpen: stel je vragen. De een kan er boekjes omheen lezen, de ander niet. Help elkaar. Binnen de christelijke gemeente.
  • In het samenzijn (ondanks corona veel mogelijkheden): zoek elkaar op. Studiekring, bijbelkring, thema-avonden, catechese, zondagsschool. Ruimte om vragen te stellen. We mogen vragen: Heere, wilt U daarbij zijn? Zodat de twijfel verdampt. Zo mag het geloof groeien in de gemeente. En uitstralen naar mensen om ons heen.

Die twijfel kan aangewakkerd worden door grote dingen: verlies, pijn en moeite. We weten van Paulus dat ons kennen nu onvolkomen is. We kunnen niet alles beantwoorden, laat staan bewijzen. De Geest accomodeert ons. Hij geeft ons het vertrouwen. Paulus laat het uitlopen op geloof, hoop en liefde. Heere, help mij, riep Petrus. Ook vandaag klinkt de vraag: kies dan heden wie gij dienen zult? Waag het erop! Roep het uit. Hij stelt niet teleur. Op Zijn tijd – dat is altijd goede tijd. Je kunt best in de war raken. Daarom zingen we zo Psalm 73. Een psalm vol van ervaringen in de buitenwereld. Dwaasheid. Wat zie je om je heen? Bij Hem is houvast. Hij wil dat we dicht bij Hem zijn. Tot in eeuwigheid.

Amen.

‘k Zal dan gedurig bij U zijn,
In al mijn noden, angst en pijn;
U al mijn liefde waardig schatten,
Wijl Gij mijn rechterhand woudt vatten.
Gij zult mij leiden door Uw raad,
O God, mijn heil, mijn toeverlaat;
En mij, hiertoe door U bereid,
Opnemen in Uw heerlijkheid.

Wien heb ik nevens U omhoog?
Wat zou mijn hart, wat zou mijn oog,
Op aarde nevens U toch lusten?
Niets is er, waar ik in kan rusten.
Bezwijkt dan ooit, in bitt’re smart
Of bangen nood, mijn vlees en hart,
Zo zult Gij zijn voor mijn gemoed
Mijn rots, mijn deel, mijn eeuwig goed.

– Psalm 73 vers 12 en 13 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk zondag 6 februari 2022, 9.30 uur. Schriftlezing Mattheus 14: 13-36.