Door middel van de gelijkenis van het zaad stelt Jezus een vraag: waar sta je zelf, sta je open voor het Woord van God? Jezus wil dat we aandacht hebben voor de gesteldheid van ons hart, onze bodem. Hoe horen we deze gelijkenis? Jezus komt om de oogst op te halen en dan is de vraag of er koren is of dat het zaaigoed verdord is.

Geliefde gemeente van Christus, we horen vanmorgen een bijzondere gelijkenis. Een verhaal gegrepen uit het dagelijks leven. Dat doet Jezus vaker. Om iets duidelijk te maken. Ik haal de zaadhandel van de familie nog een keer naar voren. Voorbeelden uit het dagelijks leven helpen om de boodschap van Jezus bekend te maken.

Jezus was bij de zee. Er kwamen veel mensen op weg. Hik had gevraagd een scheepje klaar te houden. Het scheepje als een preekstoel. Het strand, zou dat zo zijn geweest als bij Katwijk? Het stroomt vol. Er zijn mensen die op de stenen gaan zitten of in een boom klimmen, dat kennen we ook. Anderen op een heuveltje of op kiezels. Wie zijn die mensen? Wat voor hoorders zijn dat? Ze kwamen luisteren naar die bijzondere man uit Nazareth, die kon toverkunsten doen. Hij ging in discussie met onze leiders. Negatieve mensen misschien, het zal wel wat zijn? Hij breekt me af? Mensen met zorgen en moeiten, verstrikt in het leven. Kan Hij mijn ellende wegnemen? Verschillende soorten mensen. Dit zou de Messias kunnen zijn die komt om ons te redden. Hij spreekt woorden van eeuwig leven. Een beschrijving van het publiek daar.

Een beschrijving van ons, kan dat ook? Hoe zit u hier? Wat hoop je te horen? We hebben een gedeelte gelezen waar Jezus een verhaal vertelt om iets duidelijk te maken. Over het zaad.

Twee hoofdstukken terug, daar lezen we dat Jezus op de Sabbath door de korenvelden ging. Jezus komt op de gedachte om een verhaal te vertellen over het zaad. Toen had hij een discussie met de leiders. Hoe zullen zij en wij dit horen?

Een gelijkenis is onderwijs. In het Grieks een woord dat met didactiek te maken heeft.

We zien een zaaier, zaaigoed en verschillende soorten aarde. Wegkant, steenachtige bodem, doornen en goede grond. Er staat boven dat het over de zaaier gaat. Of gaat het over het zaad? Of over de bodem? Wel titeltje zou je het zelf geven? Ik wil met name goed stilstaan bij die bodem.

We horen vertellen over het zaad. Het land aan de zee – daar horen de mensen het. Hetzelfde woordje voor de aarde in de gelijkenis. Ze horen dat Griekse woord. Hier, deze plek. Deze mensen horen het: op de rots staande, of in het water. Ze moeten kijken waar ze zelf staan. De bodem, aarde doet er toe. Jezus wil daar iets over zeggen.

Het eindigt met: wie oren heeft, laat die horen. De meeste mensen zijn weg, vers 10. Iedereen is weg?! Het is nog geen gelijkenis. Iedereen? Zij die om Hem heen waren met de twaalven. Zijn leerlingen, een klas, en een gedeelte van de hoorders. Mensen die spektakel wilden, zijn allang weg. Een landbouwer, die dacht, dit weet ik al. Een deel blijft. Geen spektakel vandaag.

Ze begrijpen de bedoeling niet. Een moeilijke preek, dat kan, maar wat doe je dan? Moet het hapklaar zijn? Waarom vertelt U dit, vragen ze. Zo uit de dagelijkse praktijk. Op zo’n vraag wacht Jezus. Dat is bidden. Wat wilt U aan mij zeggen? Bidden met open ogen.

Jezus weet wie Hem zoeken, wie hun oren open willen houden. Hoe zit u hier? We horen het eerste deel van de gelijkenis. Je begrijpt hoe het technisch gaat met het zaad. Hoe gaat het vanmiddag, kom je terug? Ben je een van Hem. Kom je om Zijn Woord heen staan?

Het moet een gelijkenis worden. Ik lees daarom nu verder, vanaf vers 10 tot en met het einde. Ik begin met het laatste vers, vers 9. [Schriftlezing 2]

Dit zijn woorden van Jezus. Jezus is bereid om het verhaal uit te leggen. Hij legt uit. Er zijn mensen die koppig zijn (vers 12). Ze willen niet horen en willen niet weten hoe het zit. Wie weet, later… God heeft de tijden in Zijn hand. Hoe moet je dat zien – mensen die er niet van willen weten?!

De aandacht moet gaan naar de manier van horen en begrijpen. Jezus helpt te begrijpen. Dan zul je ook andere gelijkenissen begrijpen. Wie is de zaaier? Hij die het Woord zaait. Hier is dat Jezus. In de families zijn wij het, met elkaar. Dagdagelijkse voorbeelden, vertellen over Jezus. Zingen aan tafel. Ouders, grootouders. In alles wat we doen en laten – zaaien.

Wat is het zaad? Het woord. Dat vinden we dus in de Bijbel. Woorden van eeuwigheidswaarde. Hoe is het met de wereld gesteld? We horen over een Koninkrijk dat komt. Het oude leven mag je achter je laten. Als een dopeling. Gelijkenissen die kinderen mogen begrijpen. Van moedermelk naar vaste voeding. Het zaad mag ook vroeg gezaaid worden.

Wat is goed en wat niet? Duidelijk zijn voor onze kinderen!

Bodem. Dat is onze hart. Wat in hun hart gezaaid wordt. Het diepste ik. De bodemgesteldheid, daar moeten we het erover hebben. Hoe is het ermee gesteld? Daar wil ik graag op inzoomen. Jezus heeft de menigte voor over. Hij ziet ze. Hij ziet ze allemaal. Hij vraagt naar het hart. Kijk in de spiegel van het leven.

We horen van de weg, wie zijn dat? Je hoort over Jezus. Er moet ook nog zoveel anders. Jezus? Later misschien. Ik sluit het niet uit. De vogels kwamen en namen het zaad weg. De oren gaan langzaam dicht. Je gaat door met je oude leven.

Of die steenachtige grond. Klinkt goed! Ik moet er wat mee. Ik ga er mee aan de slag. Maar niet echt. Geen diepgang. Het is mooi om surfers te zien, maar er is geen diepgang. Dat is voor onze tijd moeilijk, die zo vluchtig is. Diepgang. Bezinken. Dat woorden bezinken. Dan is bodemverrijking nodig.

Of die doornstruiken, dat wil je niet in je veld. Ken je dat, verstrikt raken. In contacten, vriendschappen. Je raakt verstrikt. In Psalm 1 lees je over een kring van spotters. Rijkdom, lust naar ander dingen.

Drie verschillende bodems. Hoe is het met jouw hart? Jezus wil de echte zoekers helpen. Er is ook goede grond. Mensen die zijn gebleven. Hun hart richtte zich op Hem. Zij vinden het onderhoud en verbetering van hun bodem belangrijk. Hartbewaking. Intensive Care. De belofte is dat ze vrucht zullen dragen.

Verschillende hoeveelheden. Ze zullen vruchtdragen. Divers. Hoe veel het ook zij. In je eigen leven. In de gemeente, school, werk. De boodschap uitdragen. Dat is het idee van zaaien.

We gaan naar de afronding. Ik hoop dat God u wil helpen om deze woorden binnen te laten komen. Hoe kom je hier? Hoe hoor je dit verhaal? Hoe is het met jouw hart gesteld? Denk daar eens kritisch over na. Wees niet bang jezelf kritisch te bekijken. We zongen over Gods goedheid en mildheid (Psalm 84). Het is een zonnige dag. Die is niet van ons, die is van God. God schenkt dat. We leven met moeite en zorg, met verleidingen. Waar moet je naar toe? Zie de bodems om je heen. We leven wel in de wereld maar zijn niet van de wereld. Je wilt een goede bodem. Hoe deel je je tijd in? Elke dag en zondag. God deelt mild en goed uit. Lees je elke dag de Bijbel, al dan niet met een dagboekje, met een boekje, cantate, ouders. Af en toe moet er geschoffeld worden. Dan dragen we meer vrucht.

Jezus komt terug. Hij is nu in de hemel. Hij komt terug. Wat zal Hij vinden? Zal er genoeg koren zijn tussen het woekerende onkruid? Zal Hij verdord zaaigoed vinden? Wel gezaaid, maar niet opgekomen. Of een rijke gouden oogst? Dat zoekt Hij. Goede aarde. Hij zorgt ervoor met milde regen. Hij komt terug om te oogsten. Hoor en laat die groei plaatsvinden. Tot eer van God.

Amen.

(Psalm 26: 2, 10 en 12)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 13 november 2022, 9.30 uur. Bediening Heilige Doop (voor het eerst in lange tijd, één dopeling). Schriftlezing 1: Markus 4:1-9; schriftlezing 2 (tijdens de preek): Markus 4:9-20.