In de gelijkenis van de maaltijd van de heer laat Jezus zien dat Hij aan de geestelijke elite voorbijgaat. Zij weigeren om allerlei redenen de uitnodiging te aanvaarden: vanwege bezit, werk of familie verexcuseren ze zich. De heer stuurt de dienaar erop uit de armen, verminkten, blinden en kreupelen te nodigen voor de maaltijd. 

“… en nog is er plaats”

Ik kreeg een uitnodiging. Af en toe krijg je dat. Het is Adventstijd. We verwachten Jezus.

Jezus is ook uitgenodigd. De Farizeeërs en Schriftgeleerden letten scherp op Hem. Het is op de sabbat. Tijd om te rusten? Waar Jezus komt, gaat het net weer anders dan verwacht, gehoopt. Vaste gewoonten worden veranderd. Tot reflectie gedwongen. Laten wij ook scherp opletten. Wat maakt Jezus hier duidelijk? Wat we lazen, helpt ons.

Het eerste stukje – daarvoor wordt iemand genezen. Op de sabbat! Wat we lazen, dat gaat om een plek aan de maaltijd. Kies een plek van nederigheid. En wie kies je uit? Als je gastheer bent. Iemand die je iets kan terug betalen? Soortgenoten? Zijn zij het?

Jezus zit bij die Farizeeërs. Zoek je de geestelijke elite? Het lijkt wel alsof Jezus een kerkorde hier meegeeft. Van Zijn koninkrijk. De voorbeelden zeggen daar iets over. Wie zichzelf verhoogt zal vernederd worden. Wie nodig je uit? U zult zalig worden omdat zij niets hebben om te vergelden. Als mensen niets hebben om je terug te betalen.

Die reactie in vers 15. Zalig is hij die brood zal eten in het koninkrijk van God. Wat zal die Farizeeër daarmee bedoelt zal hebben? U hebt gelijk? Jezus heeft ook gelijk. Jezus brengt het dan dichterbij. Een gelijkenis over een uitnodiging.

1. De uitnodiging

De uitnodiging tot de maaltijd. Ik maak een grote stap gelijk. Die uitnodiging kan ik om de Bijbel doen. Zeker als je in de kerk zit. Hij spreekt en nodigt door Zijn Woord. Hier hebben we het over. Farizeeën, als jullie scherp opletten, let maar op het woord. De geboden. Heb God en de naaste lief.

Als je een uitnodiging krijgt, zeker voor een feest, kan je een aantal dingen verwachten. We mogen opdiepen wat God zal schenken. Eerste is rust. Snel eten is niet goed. Het is ook tot rust komen aan de maaltijd. Kom tot Mij die vermoeid en belast zijt. Temidden van het roerige bestaan. Nu, hier in deze setting. Corona. De lengte van de afkondigingen, daar merkte u het al aan. Advent is ook wachten. We mogen verwachten. Na de Opstanding is Jezus verschenen aan de discipelen. Jezus op het strand. Kom maar. Kom hier maar tot rust. Rust mogen ontvangen, op adem komen: dat is onderdeel van de uitnodiging.

Het tweede, wat doe je aan een maaltijd? Eten. Waar dient die maaltijd voor? Op kracht te komen.  Brood ten leven. Ik ben het Brood des Levens. Een maaltijd om op kracht te komen.

Er staat ook een beker. Het nieuwe leven. Water des levens. Nooit meer dorst. Vernieuwing, een nieuw leven. Bij die Samaritaanse vrouw. Zonden, misbruik. Ze is dorstig. Jezus gebruikt dat beeld. Water zal Hij geven. Een bron van water. Een maaltijd met de Heere betekent ook verlossing en nieuw leven.

Als je uitnodigt, hoop je op een goede sfeer. Het zal een vreugdevol moment zijn. Er mag blijdschap zijn. De Heere is mijn deel en mijn beker. Psalm 16. Wat blijdschap smaakt mijn ziel, Psalm 34. In vreugde samen mogen vieren met de Heere. Het staat op de uitnodigingskaart. Die vier aspecten kan je erin terug vinden. Mag ik deze Aspecten in de gaten houden? Hij wil die rust en voeding bieden. Vergeving en verlossing. En daar dankbaar voor zijn.

Wat gebeurt er als je zo’n uitnodiging krijgt? Als je de uitnodiging verstuurt?

2. Onverwachte afhakers

We zien drie soorten excuses. Ik vroeg me af, zijn het wel echte verontschuldigingen. Allen, eensgezind verontschuldigen. Apart!

De eerste een excuus om bezit. Een stuk grond had hij. Wilde hij bekijken. Dat land was waarschijnlijk niet 150 km verderop. Maar bezit had hem of haar in beslag genomen. Een niet-willen? Overgave aan die gastheer, wil ik dat wel? Een hedendaagse vraag. Wil ik me wel overgeven.

Een tweede excuus, vanwege werk. Onze bezigheden. Gereedschap. Een span ossen. Een tractor. Wij hebben ook gereedschap. Dat kan ons bezig houden. Komt handig uit als excuus. Te druk. Hier een vergadering. Dit te doen. Extra werk, overwerk. Volledige overgave? Zet ik tijd apart? En hoe doe ik dat? Voor je aan een drukke dag begint. Wij lezen het GZB-dagboekje. Twee stukjes voor een dag. Hoe begin je de dag en hoe sluit je af? Rust, vergeving nodig? Werk kan zomaar een excuus worden.

En dan familie. Een vrouw getrouwd! Niet dat familie niet goed is. Je kunt familie als excuus gebruiken. We hoeven het niet verder in te vullen.

Zo is er altijd wel wat. Excuses. Oneigenlijk. Ze klinken oneerlijk. Ze wilden niet komen. Eensgezind. Teleurstelling. Die dienaar komt thuis. Hij vertelt dat. Toen werd de heer des huizes boos. Alles in gereedheid gebracht. Klaar. De gastheer van de genade. Hoe beleeft hij die weigering? Niemand van de genodigden zal de maaltijd proeven, zegt hij. Een waarschuwing!

Wat doen we met die uitnodiging? Dit is geen dogmaticus. Dit is woord van God. Jezus zegt het zelf. De uitnodiging is van harte, genadevol. Loop je prioriteitenlijst nog eens langs.

3. Onverwachte gasten

Wat gebeurt er dan? De dienaar wordt een en andermaal op pad gestuurd. Onverwachte gasten. God raapt mensen op uit het stof. Ga er snel op uit naar de straten en stegen. Breng de kreupelen en blinden hier. En ook buiten de stad. Wie is er zo verstoten dat je niet meer in de stad durft te komen?

Welke opsomming. Armen, kreupelen, blinden, lammen. Wie zijn de armen? Bedelaars? Waarom juist zij. Zij hebben niets om te vergelden. Ze hebben niks. Ze zitten ook niet vast aan bezit. Uit handen geslagen.  Met lege handen. Breng die uitnodiging in hun handen. En dan de verminkten. De uitgestotenen. Ze passen niet in ons hokje. Ze doen anders. Arbeidsongeschikten. In plaats van die welgeschapen geestelijke elite. De verminkten worden uitgenodigd! Wie missen wij, vandaag? Met wie is het contact verwaterd. Eerst beginnen, uitnodigen. Niet denken, hoe straks! De kreupelen, de derde. Iemand die niet alleen door het leven kan gaan. Iemand die een arm biedt. Individualisme is voor je zelf op komen. In je eigen kracht staan. In die tijd was je nergens. Begeleiding heb je nodig. Niet de betweters. Ga maar op zoek naar hem of haar die het alleen niet redt. De vierde soort, de blinde. Verblind. Door omstandigheden. Of door eigen schuld. Jezus wil licht in de ogen geven. Zien! Kom kijken. Jezus gaf Zijn leven. Haal de mensen op. Hij nodigt!

Wij mogen in gedachten houden: hoe mogen we tot zegen zijn van anderen? Die arme, verminkte, kreupele, blinde. Als een echo klinkt: en nog is er plaats. De titel voor de preek. Nog is er plaats. Nog is het genadetijd. We mogen uitkijken naar Hem. Hij komt terug. Nog is er plaats. Ga er maar op uit. Een boodschap die we in onze oren kunnen steken. Dwing hen om in te gaan. Aan de oren trekken? Nee. Geen dwingelandij. Onze houding mag wel zo zijn dat die ander niet kan weigeren. Ik moet gaan. Ik moet ook komen. Ben ik het wel waard? Dwing hen om binnen te komen. Wij hebben soms drempels opgelegd. De drempel is zo hoog. We krijgen een opdracht mee. Zorg dat die wordt weggenomen. Ik mag ook komen. U mag komen als u de Heere wilt dienen.

Ter afsluiting. Een contrast. Een uitnodiging, de afhakers en aanhakers. Jezus nodigt uit. Hij komt zelf ook langs. Zie Ik sta aan de deur en Ik klop. Ik zal bij hem komen en de maaltijd met hem gebruiken. Daar mag het op uitlopen. Vandaag klinkt dat weer. Er kunnen drempels zijn om niet aan te gaan. We hebben het niet aan onszelf te danken. De uitnodiging gaat uit. Wacht niet te lang. Hoor straks de stem. Kom, want alle dingen zijn gereed.

Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 28 november 2021 (Eerste Adventszondag), 9.30 uur. Schriftlezing Lucas 14: 7-24. Viering Heilig Avondmaal.