Een vijgenboom draagt driemaal per jaar vrucht. Des te erger dat de vijgenboom uit de gelijkenis al drie jaren geen vrucht draagt. De wijngaardenier vraagt respijt: geef de boom nog een jaar de kans, bemest de boom, zorg voor goede grond. Dat is genade. God is op ons behoud uit. Wij willen te snel vruchten, maar het gaat eerst om de goede aarde. Zowel Lukas als Habakuk hebben het over een vijgenboom, bij beide ook een open einde; voor ons een oproep om dichtbij de Heere te leven.

Geliefde gemeente van Christus in Sluipwijk, een bekend gedeelte denk ik. Het ging over hoop. Jullie staan voor een uitdaging. Een vacature: geen predikant. We mogen ook terugkijken. Een zomerperiode. Veel goede dingen, zelfs in coronatijd. We mogen bij elkaar komen. Gods woord mag open gaan. Denk eens aan Afghanistan. Mag daar het woord nog open gaan? Er zijn ook zorgen hier. Hoe gaat het verder? Hoe zal het zijn? Wat is een levende gemeente? Zijn wij dat? Dragen we vrucht? Hoe kunnen we elkaar erbij houden? Een oproep en uitdaging. Moeilijke tijden. Niet alleen kerk. Misschien ook werk of school. Lastig misschien, afgelopen jaar. Hoe zal het straks zijn? Als de maatregelen weg zijn. Zorgen over de wereld om ons heen. Haïti, 10 jaar geleden die aardbeving. Nu weer. Wederopbouw op puinhopen. Afghanistan. Overstromingen in Limburg, Luxemburg, Duitsland. Misschien gezien in de vakantieperiode. Je staat er dan bij.

Met gemengde gevoelens ben ik met het gedeelte bezig geweest. Misschien zijn er positivisten onder ons: morgen is er de zon? Zeker. Maar wie zegt dat wij dat meemaken? In NBV: tumult om ons heen. Is er een routeplanner van de Heere? Er is een God van trouw die nooit loslaat. Laten we ons daar maar aan vasthouden.

Ik hoop aan de hand van het voorbeeld van de vijgenboom iets uit te leggen. Als het moeilijk is, of tumultueus. Je moet in goede grond staan. Dat is het refrein van de preek. Dat mag je meenemen. Ben ik goed gegrond? Jezus vertelt een verhaal. Er staat zoiets over die eigenaar: die is teleurgesteld. Hij komt al 3 jaar kijken bij die vijgenboom. Hij vindt niets. Is er nog hoop? Hak hem om! Die boom maakt misbruik van de grond. In de natuur moet je wel eens keuzes maken. Je koopt een nieuwe. Je gaat weer verder. Zo zitten wij in elkaar. Wij zijn economen. Wij denken in termen van het nut. Alles moet in dienst staan van het nut. Ook in jouw leven?

Deze boom heeft drie jaar kans gehad. Bij mijn vorige huis hadden we een vijgenboom. Een aangepaste, gemanipuleerde boom van het tuincentrum. Toch, denkt u, zaten er het eerste jaar vruchten aan? Mijn vrouw vond de grote bladeren mooi dus lieten we ‘m staan. Maar er kwamen vruchten, ja. Heel klein, als een dozijn. In de winter vielen ze weer af. Maar later kwamen er vruchten aan. Ze groeiden. Oppassen dat eksters en zo ze niet weghalen, maar er waren vruchten!

In het zuiden is er iets bijzonders met die bomen. Hoe vaak draagt die vrucht? We zien het nu: peren en appels, de oogst komt eraan. Hard werken en dan weer investeren. Hoe vaak draagt die vijgenboom vrucht? 3 kansen per jaar!

Nu moet u eens aan die eigenaar denken. Al 3 jaar geen vrucht. 9 kansen. Dit gaat me geen 10 keer gebeuren.

Een bruggetje naar ons. Die boom moet eruit. Die draagt geen vrucht. Denk eens over je eigen leven. Lukt het een beetje? Of zit het tegen? Veel kansen gehad, maar met lege handen? Je kan passief worden daarin. Dan zeg je: ik weet niet wat het is, maar kan ik voor U vruchtdragen? Misschien missen we mensen hier nu. Ach, nee hoor, laat het maar. Er zijn moeilijke gedachten. Is er nog hoop? Daar moeten we het over hebben!

Ja, er is reden tot hoop! De eigenaar heeft een wijngaardenier, een dienstknecht. Hij gelooft er in. Weet hij het zeker? Hij gaat een risico nemen. Ik ga ermee aan het werk. Ik ga die boom koesteren. Die 99 andere bomen dat gaat prima. Die wijngaardenier heeft liefde opgevat voor die boom. Heeft die boom het verdiend? Het staat er niet maar dit heet: genade. Een nieuwe kans. Jezus is zelf goed en geduldig. 7 maal 7, 7 maal 70, hoe vaak moet je vergeven?! Geef maar nieuwe kansen. De wijngaardenier kan de boom niet loslaten. Is Jezus niet de grond van ons bestaan? Zegt Hij niet, Ik ben de grond van het bestaan. De bron van leven.

Bij vruchtdragen mag je ook denken aan snoeien. Wat niet past of niet goed is, moet er af. Dan gaat de boom beter vruchtdragen. Niet omhakken! Een stem van lente. Een nieuwe kans. Die gedachte mag je meenemen. Over goede grond gesproken. Denk erom: goed geaard, dat de Heere met je aan de slag kan. Laat de boom ook nog dit jaar staan.

Zo is de Heere. Zo kijkt Hij naar u en mij. Om nieuwe voeding te geven. Hij zorgt daarvoor. Er is tumult om je heen. Je weet het soms niet meer. Gezondheid, tobben daarmee. Waarom ik? Als er verlies wordt geleden. Als er gevoelens van schuld zijn. De vijgenboom had misschien gezegd: laat ook maar. Nee. Bemesten! Er is hoop. Ook als je met schuld rond loopt.

Totdat ik, ik om hem heen gegraven heb. Ik zorg voor die bemesting. Ik ben die goede grond. Dat Ik, dat is Christus. Dan ligt het anders. Dan geeft het hoop. Je hoeft het niet zelf te doen. Verlang naar die goede geaardheid. Wij willen graag vrucht. Liefst snel uit de supermarkt. Maar begin bij die goede grond! We hebben elkaar nodig. Elkaar vasthouden en wijzen op de goede grond. Hier moeten we zijn. Hier in de kerk. Goede bodem ook thuis. Bijbel thuis open. Lezen, met elkaar. Goede grond. Elke keer houvast uit de bijbel. Dat kan zeer doen. Sommige gedeelten doen zeer. Lees die bijbel, bid elke dag!

We lazen uit Habakuk. Ook over die hoop. U kent die woorden wel: het nochtans. Nochtans zal ik juichen. Hoe kan het? Ik las die eerste verzen. Het ging ook over het tumult. Habakuk leefde in dezelfde tijd als Jeremia, Ezechiël, Daniel. Zware tijden. Waar haal je de hoop vandaan? Nochtans juichen? Habakuk weet dat God het volk vasthoudt. Habakuk is straatevangelist, hij zet die boodschap op een bord. De zonde krijgt een plek in die boodschap. Een eerlijke boodschap. Maar ook het nochtans.

Zal de boom vruchtdragen? Habakuk gaat bidden. Dat titeltje staat erbij in de grondtaal: Shigionoth. Op snarenspel. Met begeleiding. Midden in onzekerheid. Je zult allemaal onzekerheid hebben. Zingen. Samen. Ik hoop dat we dat weer kunnen na corona. Zet het thuis op, de melodie, zing het. In het zingen mag de angst doorkomen. Ook het appel en verzoek: wilt U doorgaan, maak het bekend, toon Uw mededogen! Denk aan ons. Laat ons niet los. Wat zal er dan gebeuren?

Ik wil het Lukasevangelie hier naast leggen, naast Habakuk. Al gaat alles mis. Je hele economietje weg. Een open eind. Daar moet je oog voor hebben. Bij Lukas: mag de boom blijven staan? Je leest niet hoe het verder gaat. Dat staat er niet. Bij Habakuk ook een open einde. Een bedezang of de Heere wil zorgen. Toch zal ik juichen voor God. Het is nog niet gebeurd. Wel juichen al! Twee keer een open einde. Alsof het een vraag stelt: wat doe je ermee? Juichen in tumult, moeite? Bij de Heere uitkomen als we het niet weten? Of passief weg wandelen. Het komt goed?! Of dichtbij die aarde blijven, bij die goede grond. Ik worstel met de Heere. Ik ga het doen omdat het er staat. Ik vertrouw omdat de Heere redt! 9 keer geen vrucht. Maar Ik ben de God die redt! Wellicht gaat de boom nog vruchtdragen. En zo niet, dan alsnog omhakken. Dat staat er ook. Dat moet je wel doen dan. Snoeien. Bemesten. Als je afkerig bent, je zegt, laat ook maar. Geen angstboodschap. Je ziet die liefde van de wijngaardenier. Bij die liefde wil je in de buurt komen.

Die goede grond is belangrijk. De Heere had er alles voor over. In Woord komt Hij dichtbij. In Zijn leven nog meer. U heeft levend water nodig. Loop niet weg. Niet eerst aan de vruchten denken. Niet te snel willen. Een oproep om mee te geven: de Heere biedt goede grond aan, zorg dat je erbij bent. Dan mag je geloven dat Hij redt! Er is reden om hoopvol te zijn. Er is hoop!

Amen.

 

Ik heb mijn hoop gevestigd / op God den Heer die hoort.
Mijn hart, hoezeer onrustig, / wacht zijn verlossend woord.
Nog meer dan in de nachten / wachters het morgenlicht,
blijf ik, o Heer, verwachten / uw lichtend aangezicht.

Gij al Gods bondgenoten, / ziet naar zijn toekomst uit !
De Heer is vast besloten / tot goedertierenheid !
Hoort aan de goede tijding: / Hij geeft in zijn geduld
aan Israël bevrijding / van onrecht en van schuld.

– Psalm 130 vers 3 en 4 (berijming 1967)

Hervormde Gemeente Sluipwijk, zondag 22 augustus 2021, 10 uur. Schriftlezing Lucas 13: 6-9, Habakuk 3: 1-2/17-19.