ds. R. van de Kamp – Psalm 109:1b-5

Het lijden van Christus voorzegd, volbracht en toegepast

In Psalm 109 klaagt David zijn nood bij God. Hij voelt zich onbegrepen en onredelijkheid behandeld. Tegenover de liefde die hij betoont voor anderen, wordt haat tegen hem geplaatst. Wat deed hij? David was steeds in gebed. Te midden van die nood kreeg hij het zicht op de Heere Jezus Christus. Psalm 109 is een Messiaanse, Christologische psalm: in Psalm 109 is te lezen hoe Hij eeuwen later onredelijk behandeld zou worden. Hij heeft alleen maar goed gedaan. En hoe werd Zijn liefde beantwoord? Met haat, met bespotting, met smaadheid, met Hem verwerpen. Hoe zit dat bij ons? Hoe beantwoorden worden Zijn liefde? Dat Hij uit liefde tot Zijn Vader en uit liefde tot zondaren kwam naar deze wereld om te verlossen en zalig te maken van zonden. Hij zoekt ons behoud. Vlucht tot Hem opdat u zult leven tot de eer van God die alle eer toekomt.

Psalm 109 vers 1b-5: ‘[1b] O God mijns lofs! zwijg niet. [2] Want de mond des goddelozen en de mond des bedrogs zijn tegen mij opengedaan; zij hebben met mij gesproken met een valse tong. [3] En met hatelijke woorden hebben zij mij omsingeld; ja, zij hebben mij bestreden zonder oorzaak. [4] Voor mijn liefde, staan zij mij tegen; maar ik was steeds in het gebed. [5] En zij hebben mij kwaad voor goed opgelegd, en haat voor mijn liefde’.

Het lijden van Christus voorzegd, volbracht en toegepast
1. Met leugen bestookt;
2. In onredelijkheid behandeld;
3. Door haat geminacht.

1. Met leugen bestookt

Gemeente, het is alweer enige jaren geleden dat er een onderzoek gedaan is waarom bepaalde Psalmen zo weinig gezongen worden. Wij noemen ze onbekende Psalmen. Een van de conclusies was dat sommige teksten zo moeilijk zijn. Psalm 109, Dorische melodie. Niet moeilijk, zingt ‘m zo weg. Maar zingen ‘m niet zo vaak. Zou het in de inhoud zitten? Een van de wraakpsalmen. Als we dat zo prediken, dan wordt je als predikant zo bij de haatimans gezet. Wraak over Gods vijanden. Niet met geringe woorden. Dat zijn dagen weinig zijn; een ander neme zijn ambt. Dat zijn kinderen wezen worden, en zijn vrouw weduwe. Doodsbedreigingen. Wraak wordt ingeroepen over Gods vijanden. Om welk doel? De eer en verheerlijking van Gods Naam. Opdat zij God zouden zoeken. Dan is Gods wraak, Gods toorn de spits van Zijn liefde. Die liefde die wacht om beantwoordt te worden. En als die liefde niet wordt beantwoord, dan gaat Zijn wraak gelden. Daarom heeft zich misschien wel verwonderd en was het heel moeilijk om te lezen. Kunnen we zo nog prediken?

Als predikant een keer meegemaakt. Johannes 15. Zonder Mij kunt u niets doen. En dan gaat het over die ranken die uitgehouwen en in het vuur geworpen worden. Ik kreeg een reactie dat ik een doodsbedreiging geuit had en hij eiste een rectificatie in de kerkbode. Als het gaat over deze wraakpsalmen, dan is het nog niet zo eenvoudig. Het gaat om de eer van God en behoud van zielen. Als we David hier horen. Grote nood in Zijn leven. In Psalm 22 en 69 ook gezien. De vijanden zitten op Zijn nek. O God mijns lofs, zwijg niet en houdt U niet stil. Misschien maakt dat het zo moeilijk. Dat het lijkt dat Hij zwijgt. David moest het ondervinden. Allerlei mensen om hem heen die hem bedrogen. In zijn eigen huis. Allerlei intriges in eigen huis. Spanningen en moeiten waardoor hij het niet meer begreep. Als het gaat om het leugenspreken, dan moet David bekennen dat hij dat zelf ook is. Komt het in zijn eigen hart tegen. Vergeving voor nodig, iedere dag weer opnieuw. Als dat zijn klacht is, dat vormt het diepste van zijn klacht. Ook zijn roep: zwijg toch niet o God. Enerzijds die vijanden die zich tegen hem opzetten. Mond des bedrogs en hatelijke woorden. Het meest aangrijpende in zijn leven is dat hij dat ook in zijn eigen leven tegenkomt. Juist dat doet hem zien op Christus en op het lijden en sterven van Christus. Dat zet hem aan tot profeten. Hij wordt als het ware meegevoerd naar het lijden en sterven van Christus. Hij ziet als het ware Christus voor zich. Het is niet vreemd dat de mond des bedrogs ook tegen Christus opengedaan is. Kajafas heeft gezocht naar valse getuigen. Ze hadden Hem eindelijk gevangen. De getuigen waren vals. Niet eenparig. Een valse getuige die zei dat Hij deze tempel in drie dagen zou afbreken en weer opbouwen. Zo hebben ze Hem gelasterd en de mond tegen Hem opengedaan.

Niet alleen de misdadigers aan het kruis. Niet alleen de soldaten. Maar ook de mensen die thuis waren in Psalmen. Ook Psalm 109. De mond van de goddelozen. Mensen die zonder God leefden omdat zij Christus niet kenden. Omdat zij niet zagen op Christus waar zo heerlijk geprofeteerd was dat Hij de last op Zich zou nemen. Ze zagen niet op Hem. Daarom zonder Hem geen verzoening met de Vader. Ze hebben gespot, gesmaad, uitgelachen. In Zijn ambten. Gezalfd tot Profeet, Priester en Koning. Ze hebben belachelijk gemaakt om Zijn bediening. Overal om. Is dat niet de zoon van Jozef de timmerman. Kan er iets goeds uit Nazareth komen?

Ook neergelegd bij Zijn discipelen. Ze hebben Mij gehaat, ze zullen u haten. Mij bespot ze zullen ook u bespotten. In afhankelijkheid van de Heere gaat leven. Doet toch niet zo bekrompen. Staat toch in de vrijheid. Als je merk dat dingen scheiding maken tussen de Heere en je ziel. Dan kan het niet anders. Als er geroddeld wordt over je. Zo ongrijpbaar. De mond des bedrogs zijn tegen mij opengedaan. Je staat zo machteloos omdat er niet naar je gevraagd wordt. Omdat er niet met je gesproken wordt. Dan moeten wij altijd zoeken naar de oorzaak waarom er over ons gesproken wordt. Want het kan zijn dat we het er zelf naar maken. Dat we zelf de oorzaak er van zijn. De schijn van het kwaad hebben vertoond. Daarom dat er over ons gesproken wordt. Wat kan de nood groot zijn. Roepen tot God: zwijg niet. Die binnenpraters actief zijn. Zou het wel waar zijn? Zou het niet een grote droom zijn? Berust het niet op toeval? Aangrijpend als zo die binnenpraters God verdacht maken en klein houden. Zou Hij wel van jou willen weten? Zo’n puinhoop in je leven. Zo zwaar gezondigd in je leven. Zou Hij Zijn beloften wel vervullen?

Reden waarom de Heere de Psalmen geeft. Lijden van Christus niet alleen voorzegd is, volbracht is maar ook toegepast wordt. Wat een wonder als we zo mogen zien op die lijdende Borg. Alsof je voor de spiegel staat, gemeente. Misschien staat u graag voor de spiegel. Misschien de hele dag het liefst. Maar zo zeker iedere dag. Maar dan zo op Christus te zien en niet op jezelf. Op Hem te zien en Zijn lijden en sterven. Dat het geen vreemde dingen zijn als er vals over ons gesproken wordt. Met leugen bestookt. Hij heeft het alles ondergaan. Wij hebben geen Hogepriester die niet met onze zwakheden medelijden kan hebben. Zo op Hem te zien. Op Zijn lijden te zien. Zo diep moest Hij er door gaan. Wij moeten ons zelf afvragen: hebben we het er niet naar gemaakt? Hij heeft het er niet naar gemaakt. Zonder enige klacht heeft Hij het laten gebeuren. En heeft Hij zo betaald. Volkomen betaald. Het was onze eerste gedachte: met leugen bestookt.

2. In onredelijkheid behandeld

Het lijden van Christus voorzegd. Dan kom ik weer terug bij het leven van David. Wat heeft David niet vaak moeten ondervinden, denk aan dat moment dat David uitgenodigd wordt bij Saul. Een speelman te zijn. Muziek. De Heere heeft dat gegeven dat we zo worden geleid, onze gedachten geleidt worden tot God. Wie Hij is in Zijn Zoon de Heere Jezus Christus. David wordt geroepen om naast Saul te zitten en de liederen Sions ten gehore te brengen. Wat doet Saul? Saul is boos. Leven niet meer onder controle. Pakt zijn speer en gooit die naar David. Waarom? Wat kan David eraan doen? In zo’n situatie zeggen: David ga eens zitten en het Saul uitleggen. Het blijft in het onredelijke. Of zou David het ernaar gemaakt hebben? Was David altijd zo redelijk. Als je achter de gordijnen kijkt. Dat hebben wij toch ook. Rijden door het dorp en zeggen wat ziet het er allemaal keurig uit achter de gordijnen. Totdat je achter de voordeur komt en de verhalen te horen krijgt. Zoals het ook in het huis van David. Wat speelde daar af en wat gebeurde daar veel. Niet duidelijk over troonsopvolging en kinderen tegen hem opstonden. Eigen schuld. David had het ernaar gemaakt. Als David dat nu moet ervaren. Niet anders. Zelfde gestalte bemerkt die in zijn vijanden is en ook in hem. Dan gaat de hemel open en mag hij Christus zien.

Het was onredelijk hoe ze de Heere Jezus behandeld hebben. Hij heeft niet anders dan goed gedaan. Zieken genezen. Wonderen. Doden opgewekt. Alleen maar goed. Maar onredelijk behandeld. Jongeren, kennen die man wel met die boze geesten. Heere Jezus verlost hem ervan. Legio was zijn naam. Betekent veel. Legio vraagt of die boze geesten in de kudde zwijnen mag. Die kudde stort dan in de zee. Groot wonder. Wat zeggen de mensen dan? Ze verweten Hem dat Hij in de macht en kracht van de duivel dat deed. Dan kunt u het toch begrijpen dat de discipelen om vuur van de hemel vroegen. Nee, zegt Jezus. Terwijl Hij zo onredelijk behandeld werd. Hij zegt: Ik ben niet gekomen om te verderven maar om te behouden. Ziet u Zijn liefde? Onredelijk behandeld. Niet alleen door de wereld maar ook Zijn eigen discipelen. Als Hij zo Zijn lijden en sterven gaan bekendmaken. De noodzaak van lijden en sterven. Ze begrepen het niet. Accepteren ze dan dat Hij gaat lijden? Dat Hij moet lijden? Dat Hij voor hun gaat lijden en sterven? Ziet u dan niet de onredelijke houding van Petrus. Gaat u niet gebeuren. Juist van Zijn discipelen wordt Hij onredelijk behandeld. Kan u zo aangrijpen. Misschien herkent u het wel. Als u zo uitkomt voor uw principes. Als u op uw werk uit gaat leggen dat u niet werkt op zondag. Omdat u de Heere liefheeft. Uitgelachen wordt. Maar geen kans om uit te leggen. Pijn doet als iemand vloekt. En dan de persoon tegenover u nog harder gaat vloeken. Niet alleen in de seculiere omgeving maar misschien ook wel in de gemeente. Nauw ligt tussen de Heere en uw ziel. Bepaalde dingen niet meedoen. Zo onredelijk wordt behandeld. Ze hebben het met Mij gedaan, ze zullen het met u doen. Knecht niet meerder dan zijn heer. Op Hem te zien. Die lijdende Borg. Aan het kruis genageld. Klederen verdeeld. Gespot. Geminacht. Vanwege Zijn werk. Zijn verzoenend werk. Dat offer dat Hij gebracht heeft.

3. Door haat geminacht

Gemeente, wij zouden zeggen hoe zit dat nu in het leven van David. Het valt toch nog wel mee als het gaat om die minachting? David werd toch op handen gedragen. Is het wel zo ernstig? Dat ze zijn liefde, door zijn liefde, tegen hem zijn. Steeds in het gebed. Haat voor liefde. Werd hij niet gedragen door het volk? Het volk stond toch om hem heen? Is het wel zo ernstig met David? David klaagt hier zijn nood. Zo is het bij hem binnengekomen. Ongetwijfeld hebben er hem naar het leven gestaan. Zo heeft hij het ervaren. Terwijl hij zijn liefde gaf, hoe meer zij hem haten. Juist dan als hij het merkt dat nu datzelfde in zijn eigen hart leeft. Dan wordt hij als het ware door de Geest weggevoerd en mag hij zien op Christus. Honderden jaren later hetzelfde meemaken en doormaken. Het is nu de Heere Jezus Christus die de hoge hemel verliet. Daar waar Hij het goed had. Volkomen en volmaakt was. Die plek verliet Hij om te lijden. Hij heeft Zichzelf gegeven. Zichzelf vernietigd. Al Zijn liefde geschonken. Eeuwige zondaarsliefde heeft Hij geschonken. Volkomen geschonken. Zo was Hij gekomen om het verlorene te zoeken. Om mensen die reddeloos verloren waren, mensen die niet naar Hem vroegen of zochten. Om op te rapen, om ze te trekken uit hun val en verderf waar ze zich door eigen schuld hadden neergezocht. Zo is Hij gekomen met Zijn liefde. Wat was het gevolg? Geprobeerd van de steilte te werpen, te stenigen, gevangen te nemen. Vanwege het volk ingehouden. Maar wat een haat en vijandschap. Naarmate Hij meer Zijn liefde betoonde werd Hij meer en meer gehaat. Zijn liefde is beantwoord met haat.

Dan bij uzelf blijven. Eigen hart blijven. Onbegrijpelijke zondaarsliefde. Terwijl zij haten was Hij steeds in gebed. Ik gebed staat er zo. Steeds in gebed. Zijn leven was bidden. Zo zocht Hij de rust, de stilte op. Had Hij Zijn bidvertrek. Zo mocht David in al zijn nood en benauwdheid zijn liefde gaf, mocht hij zien dat Christus hetzelfde overkomen is. Misschien herkent u het wel. Als u zo uzelf geeft en alles doet maar het beantwoord wordt met haat. Wat kan het zijn gemeente. Op de werkkring waar de Heere u gesteld hebt. Zo trouw te zijn. U doet het uit liefde tot uw Koning. Maar dat het niet gewaardeerd wordt. Of zo in de buurt. Minachtend aangekeken. Maar wat heb ik dan gedaan? Dan in gebed te zijn. Ik gebed. Diep aangrijpend als u zo uw liefde probeert te betonen aan uw kinderen. Verkeerd uitgelegd. Niet begrepen. Naarmate dat uw liefde grote wordt en bewogen, dat dan die haat ook groter wordt. Om dan te zien op de Heere Jezus Christus alleen. Wat heeft Hem dan de haat omringd. Terwijl Hij alles gaf. Zijn liefde dreef, onuitsprekelijke liefde. Hij zocht hun behoud, hun leven. Die haat tegen hen werd al maar groter. Stonden voor het rechthuis van Pontius Pilatus: kruis Hem, kruis Hem.

Gevoel bij David dat die haat ook in zijn eigen hart leefde. Tegen liefde. Zoveel liefde. U bent het die Zijn kroon gevlochten hebt. Zijn beker gevuld. Die haat leeft ook in uw hart. Eigen weg gaan. Ik wil als God wezen. Die oude paradijszonde die zo vervlochten is met het vlees. Dan kun je schrikken van je eigen hart. Van wat er in je opkomt. Hij is in onredelijkheid behandeld. In haat geminacht. Dan wordt het wonder zo groot als u dat in uw eigen hart opmerkt. En dan te zien op Hem die vrijwillig geleden heeft. Dat lijden recht te betrachten. Ik gebed. Voornaamste stuk der dankbaarheid. Eigen nood recht leer kennen. Ik heb Hem onredelijk behandeld. Door haat geminacht. Dan wordt het zo’n groot wonder als Hij Zijn armen, Zijn bebloede armen uitbreid. Opdat u vanmorgen nog de toevlucht zou nemen tot Hem. Omdat Hij geleden heeft. Volkomen volbracht heeft. Maar ook de Geest der genade en der gebeden verworven heeft. Dan wordt het toch werkelijk lijdenstijd. Werkelijk toeleven naar Goede Vrijdag waar Hij gestorven is. In het graf gelegd. Daar dat grote omslagpunt plaatsgevonden heeft. Waar de vrouwen komen bij het lege graf. Hij heeft de dood overwonnen, het graf overwonnen. Hij alle lof en eer. O God mijns lofs zwijg niet. Amen.

Zondag 14 april 2019 – Hersteld Hervormde Kerk Putten – ds. R. van de Kamp [dienaar te Putten] – Psalm 109 vers 1b-5