Het sacrament van het Heilig Avondmaal
Achter het sacrament van het Heilig Avondmaal zit een mysterie. God geopenbaard in het vlees: Jezus de tweede persoon in de Godheid is mens geworden. Hij heeft met het geven van Zijn leven een volkomen offer gebracht. Dat offer wordt herdacht in het Heilig Avondmaal in het eten van het brood en het drinken van de wijn. Het eten en drinken van het lichaam van Christus. Hij heeft Zijn leven gegeven voor de Zijnen die niet alleen vergeving van zonden ontvangen maar ook het eeuwige leven. Het is de welaangename tijd, de tijd van God aangenaam. Om door een waar geloof Christus deelachtig te zijn. Wat is het nodig dat wij zien dat we op weg zijn naar de eeuwigheid.
Het sacrament van het Heilig Avondmaal
1. De betekenis;
2. De kracht;
3. De instelling.
1. De betekenis
Gemeente, sacrament blijft een lastig woord wat betreft de oorsprong. Iets sacramenteels. Heiligs. Sacramentos. Vulgata, Latijnse vertaling van de Bijbel. Mysterion. Mysterie achter. Openbaar gemaakt worden. Duidelijk worden. Opgelost. Wat is het grote mysterie? God geopenbaard in het vlees. Gods Zoon mens werd. De dood in gegaan is en betaald heeft voor de zonden. Met Zijn eigen bloed verzoening aangebracht. Hemelen doorgegaan met Zijn bloed.
Hoe wordt u vermaand en verzekerd? Vermanen, ouderwets woord. Letterlijk: leren en onderwijzen. Alle vrijblijvendheid is daaruit. Verplicht ons tot een nieuwe gehoorzaamheid. Het is niet zomaar iets, een mooie les. Vermaand en verzekerd. Teken en zegel. Teken symbool, het verhaal. Tegelijk een zegel omdat het Gods beloften verzekerd. Hoe het Avondmaal ons verzekerd dat wij aan al Zijn daden gemeenschap hebben. Er staat niet: dat deze tekenen en zegelen deze gemeenschap schenken. Niet zoals de Roomse kerk als genademiddelen heeft. Genade geeft. Gaat om gemeenschap te versterken. Gemeenschap met Christus zo wezenlijk. Wat dan gelijk opvalt, dat het enerzijds een hele persoonlijke zaak is, draait om mij, zondag 7 niet alleen voor anderen maar ook voor mij. Maar ook nadruk gelegd op de gemeenschap.
Een prachtig mooie lijn die u in heel de Schrift vergadert. Oude bondsvolk Israël. De Heere bemoeit zich met het volk. Hoe Hij instaat voor de bescherming van de gemeenschap. Een melaatse moest buiten de gemeenschap leven opdat de gemeenschap niet verontreinigd zou worden. Ook in het Nieuwe Testament. Paulus schreef aan de gemeenten. Voorgangers van de gemeenten. De Heere heeft de gemeenschap op het oog. De gemeenschap is veel breder dan de kerkelijke gemeente. Heere heeft de gemeente over de breedte en lengte van de aarde.
Discussie met Refo-baptist. Het verbond geen betekenis meer. Avondmaal puur een gedachtenismaal. Nadenken. Als een monument. Ter nagedachtenis aan het lijden en sterven van Christus. Dat mag en moet er ook zijn. Beveelt de Heere zelf. Een prachtig mooi beeld, eind van het trekken door de woestijn door het volk van Israël. Priesters als eerste door de Jordaan. Twaalf stenen nemen, voor iedere stam een, uit de bodem van de Jordaan door Jozua gedaan. Monument teken. De ark ziet op Christus. Werd gedragen. Verzoening en ingaan in hemelse Kanaän.
Het is niet alleen een monument. Ook tot versterking van het geloof. Geloof in onze harten versterkt. Twee dingen beloofd. Dat dat offer, wat Christus gebracht heeft, dat dat ook voor mij is. Brood voor mijn ogen zien gebroken worden en de wijn, ook voor mij gebracht het offer van Christus. Geloofaanvechting vaak op dit punt. Het is zeker, kunt het niet ontkennen. Maar is het ook voor mij?
Zo zeker als u dat brood ontvangt uit de hand van de dienaar, zo zeker is het offer ook voor mij. Brood niet alleen te zien maar ook te smaken. Gewoon brood? Persoonlijk ervaren. Ten tweede ook, het gaat door, mijn ziel tot het eeuwige leven spijst en laaft [=verkwikken]. Wat is het nodig dat u ziet, zeker tegen diegenen die mogen weten door een waar geloof Christus deelachtig zijn, dat we op weg zijn naar het eeuwige leven. Reeds aangevangen. Zal leven, al ware hij gestorven. De dood, die we allen moeten ondergaan, maakt dat niet anders. Wie in Hem gelooft heeft het eeuwige leven. Geestelijk leven is eeuwig leven. Alles in eeuwigheidsperspectief te zijn. Zoveel ervan aftrekt. Aarde aards. Erop te letten. Zo zeker het brood ontvang en met de mond geniet.
Het kan alleen omwille van het offer van Christus. Maar hoe wordt dat offer nu mijn offer? Dat is alleen door het geloof. Door het geloof worden de verdiensten van Christus mijn verdiensten. In het geloof worden de beloften omhelsd. Mij de vergeving der zonden en het eeuwige leven. Geloven we die toezegging? Gelooft u dat u op weg en reis bent naar de hemel? Betere toekomst. Heilzon aan het dagen is.
2. De kracht
Wat betekent het Avondmaal? Dan wordt het lichaam van Jezus gegeten en Zijn bloed gedronken. Klinkt vreemd. Vroeger ook zo. Toen Jezus het Avondmaal instelde. Voor de kerk vreemd Zijn vlees te eten en bloed te drinken. Brief van Plinius. Verdacht christenen van kindoffers. Kinderen doden en hun bloed drinken.
Met een gelovig hart het ganse lijden van Christus aan te nemen. En daardoor het eeuwige leven te verkrijgen. Brood en wijn worden geestelijk gegeten en gedronken. Met een gelovig hart. Offer van Christus aan te nemen. Aannemen is een daad van het geloof. Misschien zegt u wel: wij kunnen niets aannemen, hebben niets aan te nemen. Maar als u de grondtaal bekijkt, om en om vertaald. Aannemen en ontvangen. Door de werking en kracht van de Heilige Geest de waarde gaan zien. Offer van Christus aanvaarden, accepteren. Tegelijk ook: dat wij het niet kunnen. Niet redden. Dat wij het niet kunnen om de relatie met God in orde te houden. Vonnis rechtvaardig. Vervloekt is een ieder die niet blijft bij al wat in de wet is geschreven. U moet de dood sterven. Maar nu Christus in uw plaats. Moet u zien. Dan wordt het een wonder. Dat Hij in mijn plaats ging staan.
Niet alleen vergeving van zonden ontvangen maar ook het eeuwige leven. Niets onreins binnenkomen. Daarom zijn die twee onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Vergeving van zonden en van schuld en straf. Gaat om toezeggingen. Leven op het geloof. Een leven werkzaam met de beloften. Juist dat leven heeft versterking nodig. Daarom zo belangrijk. Een andere visie op het verbond betekent een andere visie op de sacramenten. Laat kernachtig het offer van Christus zien.
Het is meer dan aannemen. Door de Heilige Geest, die en in Christus en in ons woont, ons met Zijn heilig lichaam hoe langer hoe meer verenigd wordt. Zo intens. Al is het dat Christus in de hemel en wij op de aarde. Door een Geest leven en geregeerd worden.
Gemeente, nu eerlijk. Hoe functioneert dat in uw en jouw leven? Vlees van Zijn vlees en been van Zijn been zijn. Wat betekent dat voor uw dagelijkse leven? U kunt zeggen: ik ben een kind van God. En dat is bijzonder. Maar kan niet buiten de gemeenschap van Christus. Kunnen er mooie dingen over zeggen. Maar hoe is uw leven met Christus, uit Christus? Hoe wordt Zijn beeld getoond in u? Hebt u Hem nodig? In alles nodig? In alles afhankelijk van Hem. Door de Heilige Geest die de verbinding legt. Die woont in Christus en in de gelovige. Stevige verbinding gemaakt. Kan niet anders of wordt zichtbaar in ons leven.
Is dat ook niet de kracht van het nieuwe verbond? Wet in het binnenste te schrijven? Eerst de wet op stenen tafelen. Gehoorzaamheid. Adam en Eva niet gered. David niet. Mozes niet. Nieuwe verbond. Gemeenschap in Mijn bloed. Kan alleen in en door Christus. Worden Christus ingelijfd. In Zijn ingewand die heilige wet.
Er komt een liefde tot God boven alles lief te hebben. In de tweede plaats onze naasten als onszelf. Zijn beeld gelijkvormig. Smaadheden verdragen. Bespot, veracht. Als een schaap ter slachting. Hij heeft de pijn geleden. Hij heeft Zichzelf gegeven. Kunt u nog mee in het beeld van Christus? Hem te volgen? Bang om eigen gekozen wegen te gaan? Verbonden aan Hem. Meer en meer Hem te kennen. Meer en meer van Hem te gaan zien. Er is toch een kennen van Christus en een vervolgen van kennen.
Niet dit tijdelijke leven gaan scheiden van het eeuwige leven. Dikke streep eronder. Eeuwige leven begint hier al. Hijgen naar volmaaktheid. Uw leven ernaast leggen. Bent u Zijn beeld gelijkvormig? O Zoon maak ons Uw beeld gelijk? Dan gaat het niet over alleen rechtvaardiging maar ook over heiliging. De unio mystica. De mystieke gemeenschap. Mystieke vereniging. Meer van lezen? Dr. Van Vlastuin. Boek ‘Wordt geheiligd’. Heiliging juist in de vereniging met Christus. U kent vast de uitspraak: zo genoten en zo weer toegesloten. Niet uit het gezelschapsleven. Maar van Benardus van Clairvaux. Omdat het onze zonden zijn die scheiding maken. Een nauw leven met de Heere.
3. De instelling
Integendeel tot het sacrament van de Heilige Doop waar het lastig is om te zeggen wanneer de besnijdenis is overgaan naar de doop, is het bij het Avondmaal duidelijk. Die nacht waarin Hij verraden werd. Na het Pascha. Voordat Hij ging lijden en sterven nog een keer erop te wijzen. Hij begeert grotelijks dat met hen te houden. Hij heiligt het, zondert het brood en de wijn af. De drinkbeker der dankzegging. Heiligt die tot een bijzonder doel. Om hen te voeden. Te spijzen. Iedere dag voeding nodig. Ook in het geestelijk leven. Om de gelovige te versterken, te verkwikken.
Om nu bezwaarde en verslagen harten te bemoedigen. Juist voor die kleinen in het geloof. Die tobbers. Laat Hij zien. Niet bij de uiterlijke tekenen blijven hangen. Harten opgetrokken worden tot waar Christus is. Meer en meer Hem nodig hebben. Geen stap meer buiten Hem zetten. Unio mystica versterk wordt. Niet alleen voor mezelf maar ook voor de andere gelovigen. Komt sterk terug uit het Avondmaalsformulier. Gemeenschap der heiligen. Met elkaar te delen in die gemeenschap.
Wat is het nodig om elkaar te kennen. Elkaar aan te spreken. Hoe heb jij het gehad aan het Avondmaal? Of in de week ervoor bij de voorbereiding. Zie je ernaar uit? Met elkaar de zielenraadsels te delen. Dan zitten we toch in hart van de gemeenschap van Christus? Als u gearriveerd bent, als u alles op zak hebt, dan hebt u er niks aan. Maar juist met de haven in zicht, maar dat het zo kan stormen. Opdat wij het zouden houden naar zijn bevel en instelling. Ik moet vermaand
Het doet mij ontzaglijk veel pijn als u het onderwijs laat liggen. Onderwijs ook gegeven met het oog op het Avondmaal. Vraag ik mij weleens af: hoe ligt het in uw leven? Hebt u Hem nodig? Dan kan het toch niet anders of u hebt Hem nodig. In dat mystieke leven. Niet geheimzinnig. Ziende op Zijn toezegging. Mijn heilzon aan het dagen. Het vrome volk in U verheugd, als zij hun wens verkrijgen. Wat is het verlangen in uw leven? Uitzien in uw leven?
Vakantieperiode breekt aan. Vier weken zelf weg. Denk ik zo: kan ik wel weg. Het gaat om uw ziel. Eeuwig welzijn. Nu de welaangename tijd. De dag der zaligheid. Gaat om nu. U mag het niet uitstellen. De van God aangenomen tijd. Ook door u aan te nemen. Alle dingen gereed. Wat moet er nog meer gebeuren in jou en uw leven? Moeten we niet belijden dat alles met de zonden bevlekt is. Maar dat offer van Christus is een volkomen offer. Voor velen, niet voor allen. Hij is het die roept en nodigt. Niemand wordt uitgesloten dan alleen die zichzelf uitsluit. Afgelopen tijd aan sterfbedden gestaan. Wat een verschil als er gesproken mocht worden van de hoop die in ons is. De Heere nog werkt, ook in 2018. Nu is het de welaangename tijd, nu is het de dag der zaligheid. Amen.
Zondag 15 juli 2018 – Hersteld Hervormde Kerk Putten – ds. R. van de Kamp [Putten] – Heidelbergse Catechismus zondag 28