De vrucht van de Geest is matigheid
De laatste van de negenvoudige vrucht van de Geest is matigheid. Matigheid gaat over zelfbeheersing, om wijs en voorzichtig te zijn. Dit raakt ons luisteren, ons denken en ons handelen. Waar gaat het uiteindelijk om in dit leven? Om de dingen die de eeuwigheid aangaan, de toekomst van de Heere Jezus Christus. Leven wij in afhankelijk van Hem? God vraagt van ons om te staan in deze wereld en te zien op Jezus, de overste leidsman en voleinder van het geloof.
Galaten 5 vers 22i: ‘Maar de vrucht van de Geest is […] matigheid’.
Dit roept ons op om wijs te zijn tot matigheid
1. Dit raakt ons luisteren;
2. Dit raakt ons denken;
3. Dit raakt ons handelen.
1. Dit raakt ons luisteren
Het is de apostel Paulus die aan de gemeente van Rome schrijft dat ze wijs tot matigheid moeten zijn. Zegt iets over waar wij mee bezig zijn met ons verstand. Dingen die ons verstand raken. Maar één ding is belangrijk. Concentreren op de dingen die eeuwigheidswaarde hebben, van belang voor de eeuwigheid zijn. Schril contrast met ons bestaan: willen vandaag alles weten. Overal signalen opzetten, nieuwsbrieven aanvragen. Onmiddellijk berichten op mobiele telefoon als er iets is gebeurd in de wereld. Daarom des te meer die oproep om wijs te zijn tot matigheid. Woord matigheid onderzoekt, komt niet zo vaak voor in de Bijbel, zit in het Grieks ‘macht’ in het stamwoord. Misschien wel juist die macht over jezelf. Jezelf in de toom te houden, jezelf te beheersen. Als je zo geraakt wordt als iemand wat tegen je zegt. Als je tot in het binnenste van je bestaan geraakt wordt dan niet primair te reageren maar eerst te overwegen. Kun je je nog beheersen als er een berichtje binnenkomt op je mobiele telefoon? Kun je je nog beheersen om de zondag niet je telefoon te gebruiken.
Macht is de oerzonde. Adam en Eva het gebod maar ze wilden onafhankelijk zijn, kennende het goed en kwaad. Macht is het als je van niemand meer afhankelijk bent. Van iets of van iemand. Nergens verantwoording over af te leggen en rekening mee te houden. U moet niet denken dat het alleen de machtshebbers in deze wereld geldt, het geldt iedereen. Ene gebied groter dan andere. Daarom zo nodig om te luisteren. Wijs tot matigheid. Alle macht hebben is geen grenzen kennen. Kenmerk van onze maatschappij? Bandeloosheid. Wij gaan kapot aan de vrijheid omdat we kunnen doen en laten wat we willen. Als je jong bent en al een baantje hebt en geld kun je doen en laten wat je wilt. Waar zijn nog grenzen?
Genieten is op de eerste plaats komen staan. Kom niet aan genot van mensen. Als u de krant leest, de meest ingewikkelde dingen waar niemand iets aan doet, maar kom niet aan het genot van mensen. We komen op voor mensenrechten maar staan het toe dat er 30.000 kinderen in de moederschoot worden gedood. Dan raak je toch in de war als je het op een rijtje probeert te krijgen? Genot onze afgod te worden. Vanmiddag gaat het daarover: geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben, zegt God.
Misschien vraagt vanmorgen wel iemand: mag je dan niet genieten? Matigheid raakt ons luisteren. De Schrift leert ons dat wij mogen genieten, het goede mogen genieten wat Hij schenkt en ons mij omringd. Wat is het belangrijk om zo ook het Woord te lezen en zeker ook te leren wat matigheid inhoudt. Leren luisteren naar hoe het Woord het ons voorhoudt. In de eerste plaats begint dat met de verkondiging van het Woord. Zondag aan zondag. Maar gemeente daar gebeurt iets merkwaardigs, en ik kan het ook niet verklaren, maar ik denk dat wij zo mateloos zijn in ons luisteren. Als het ware boven het Woord gaan staan en bepalen wat wij mooi vinden en niet en moeilijk en niet. Boodschappenlijstje misschien wel: ik wil dit horen en niet dat. Het moet zo gebracht worden. Een totaal verkeerde houding als het gaat over het luisteren naar het Woord. Wat zegt de Heere vanmorgen tegen ons? Het is heel apart, als het een bekende geschiedenis of een gelijkenis is, dan luistert het voor ons makkelijker dan een onbekend gedeelte. Maar juist zo belangrijk dat wij heel de Schrift kennen. Hoe komt het toch dat wij zo gefocust zijn op bepaalde dingen? Heb je dat gehoord? Heeft hij dat gezegd? Wij zijn zo selectief in het horen en in het lezen van Gods Woord. Juist dat zo ons moeten aansporen om die vrucht van matigheid te kennen en daaruit te leven. Opdat wij niet meer onszelf zijn, gedreven worden door vleselijke begeerlijkheden welke krijg voeren tegen de ziel, maar zouden zeggen: spreek Heere want Uw knecht hoort.
Vervolgens krijgen we de toepassing. Wat we gehoord hebben invulling in de dagdagelijkse praktijk. Zijn wij dan niet heel selectief? Ene stuk meenemen en het andere laten liggen? Heeft alles te maken met de begeerlijkheden van ons vlees. We hebben het nodig om eerlijk gemaakt te worden. Opdat wij het gaan leren. Daarom is de kracht, werking en bediening van de Heilige Geest zo nodig. Die is het die ons leert en overtuigt. Hij maakt eerlijk en schenkt die vrucht. Eigen krachten te verachten en alles te verwachten van de gekruisigde Christus. Reinigt van alle zonden. Tot rechtvaardiging en heiliging. Geen stap zetten zonder Hem met al ons tekort en blunderen. Het raakt ons luisteren. Maar wilt u zich nog laten gezeggen? Of scherper: wilt u zich nog laten beperken? Wijs te zijn tot matigheid. Die vrucht van de Geest tot matigheid laten schitteren in uw leven. Zie dan op die Heere Jezus Christus om Zijn werk te laten schitteren in uw leven. Begint met te luisteren naar Zijn Woord.
2. Dit raakt ons denken
Als wij zo naar het Woord luisteren, eerlijk luisteren, dan is het de vraag wat het met ons doet. 1 Petrus 2, zijt dan alle menselijke ordening onderdanig. Ja kom, dat geldt voor een ander toch. Geldt dat ook voor mij? Alle ordening onderdanig te zijn? Koning of stadhouders. Eert een iegelijk, hebt de broederschap lief. Hoe zit dat gemeente? Wat gebeurt er dan in uw hoofd als u dit leest? Het is toch wat de Heere u zegt, u gebiedt. Het kan zijn dat vanmorgen uw weten geraakt wordt en het Woord u aanklaagt. Kan zo maar eens gebeuren. Als u de Bijbel leest, nergens meer de zegen en barmhartigheid van de Heere leest maar alles u moet aanklagen. Om dan wijs te zijn tot matigheid. Als de wet u aanklaagt en veroordeelt waardoor u schuldig komt te staan voor de heilige en soevereine God. Dat gebeurt toch iedere zondag met het voorlezen van de wet, dan voor Gods rechterstoel geplaatst. Dan komen we toch anders uit de kerk dan dat we erin gingen? Ik moet u een rechtvaardige God voorstellen, u voor plaatsen.
Waar matigt u en jij zich in? En gemeente daarom heb ik u gezegd dat deze vrucht ons denken raakt. Niet gelijk uit de slof schieten maar eerst eens denken. We zijn zo slim en relativeren zodat we tot de orde van de dag kunnen overgaan. Maar om maar eens een voorbeeld te geven als het gaat over ons denken. Om matig te zijn. Wie wil niet gezond zijn? Allemaal misschien wel mee te maken. Vrij te blijven van ziekten en ongemakken. Het Woord wijst erop dat wij verantwoordelijk omgaan met ons lichaam, een tempel van de Heilige Geest. Dagelijks leven, gebruikt van middelen. Teveel drinken, teveel werken of te hard werken, te weinig bewegen. Maar we kunnen dat ook overdrijven. Zo mee bezig zijn dat je er ziek van wordt. Waar ligt de grens? Om matig te zijn. Om de grens te bepalen gaat niet langs uw denken heen. De belangrijkste overweging is wel als u zo drukt bent met iets en het de omgang met de Heere in de weg gaat staan, dan klopt het niet. De vrucht van de Geest doet matigen. Een nauwe en tere omgang met de Heere. Alles wat dat in de weg staat moet opgeruimd worden. En gemeente dat ligt heel subtiel want het gaat over mijn vlees. Begeerlijkheden van het vlees die krijg voeren tegen de ziel. Ook in godsdienstige zaken kun je het vuur uit de sloffen lopen. Ik denk aan een man, wie er ook langs kwam, kom even binnen en sprak over de dingen die het Koninkrijk van God aangaan. Maar ondertussen kwam er van de boerderij niets terecht. Daarin wijs te zijn.
Dat wij in afhankelijk van de Heere leven en Hem in alles nodig hebben. Dan de cirkel weer rond: afhankelijkheid staat recht tegenover macht. Het staat zo haaks met wat de Heere van mij vraagt, afhankelijk leven waarbij ik Hem in alles nodig hebben. Aangezet worden tot zelfonderzoek. Daarop te reflecteren, niet navelstarend of filosofisch, maar eerlijk in te zijn. Wij zijn daar niet sterk in, gereformeerde gezindte in algemene zin niet sterk in. Wat doe ik wel en wat niet? Ziet u hoe belangrijk die inwoning van de Heilige Geest is. Vleselijke begeerlijkheden voeren strijd met de ziel. Als u geen strijd kent, dan moet u zich echt ongerust gaan maken. Misschien is de grootste nood wel dat wij geen nood kennen. En schuld omdat wij geen schuld kennen.
3. Dit raakt ons handelen
Bent u afhankelijk? Kent u een afhankelijk leven? Want als wij zo afhankelijk zijn en beseffen dat wij zonder de Heere geen stap kunnen zetten. Het Woord moet ons leven zijn. Zo met David zeggen dat wij een welbehagen in Zijn wet, een vreugde en blijdschap over wat Hij van ons vraagt. Waar gaat het over in de Bijbel als het gaat over ons dagelijks leven? Het gaat niet over hele grote en ingewikkelde dingen. Dingen waar u dagelijks mee wordt geconfronteerd. Eten en drinken. Bijzonder dat de Heere ons dat nog geeft. Bijzonder dat wij na een droge zomer nog eten en drinken. Bijzonder dat wij deze week ook dankdag mogen vieren voor gewas en arbeid. In alle vrijheid mogen vieren. Als u dat beseft, durft u dan nog eten weg te gooien? Beseft wat de Heere allemaal geeft. Zou u dan niet uiterst voorzichtig moeten zijn met eten? Teveel te kopen dat het overblijft en weggegooid. Zouden we niet uiterst matig mogen zijn met drinken? Hoeveel pilsjes waren het gisterenavond? Voor de gezelligheid. Waar staat dat in de Bijbel dat we eten en drinken voor de gezelligheid? Of moeten wij weer gaan vasten? Zijn wij wat kwijt. Wordt ook in het Nieuwe Testament over gesproken: ‘dit geslacht vaart niet uit dan door bidden en vasten’. Overwegen waard en nog meer? Hoe leef ik overeenkomstig Gods wil? De Heere had ons ook zo kunnen scheppen dat wij één keer per maand zouden eten. Maar nu zo dat wij drie keer op een dag eten nodig hebben. De Heere nodig hebben. Alles niet uit het geloof is zonde voor God. Hoe kun je eten uit het geloof? In afhankelijkheid eten en drinken. Beseffend dat ons alles uit Zijn Vaderlijke hand ons toekomst. Bede uit het allerheiligst gebed: ‘geef ons ons dagelijks brood’.
De tweede is weelde. Besteding van geld. We leven in één van de rijkste landen ter wereld. Alles hebben we ter beschikking. Blijft er nog wat over? Voor mensen die het moeilijk hebben. Niet alleen dichtbij maar ook ver weg. Er zijn zoveel organisaties die anderen helpen en waar wij aan kunnen geven. Prachtig in het huwelijksformulier, taak van de man om de armen handreiking te doen. Hebben we de lat voor onszelf hoog gelegd en zo bezig zijn met financieel rond te komen. Een vraag: hoe kom ik door dit leven. Ziet u het ook dat u zonder deze vrucht van de Geest niet kunt leven? De derde waar veel op wordt ingezet is ontucht, hoererij. Vleselijke lusten bot te laten vieren. Waar gaat u naar uit. Jongens, ik lees nogal eens verschillende kranten, en die advertenties van films voorbij ziet komen: wat is dan het belangrijkste. Kun je daar eerlijk, met spanning naar kijken? Waar komt het op aan? Op zelfbeheersing. Ik bedoel dat niet als de filosofen, ascese. Op te klimmen boven het stoffelijke. Ik bedoel dat voluit geestelijk. Omdat u mag weten dat u een Koning hebt die de overwinning behaald heeft. Opdat u in al uw strijd en begeerten Hem nodig zou hebben. Daar is strijd aan verbonden. Dan komt er diepgang in uw leven, in uw geestelijk leven. Dan walst u niet over overheen en vindt u niet meer alles mooi en prachtig. Dan gaat het om de eer van de Heere. Ziet u het? En staat u er ook naar? Is het een voortdurend verdriet dat u zo weinig ziet van de vrucht van matigheid? De toevlucht te nemen tot Hem. Dan is het toch niet raar dat er zondag aan zondag bekering van uw geëist wordt. Heel ons mensenleven en onze levensduur omvat. Afsterving van de oude mens en opstaan van de nieuwe mens. Wat een wonder is het dat u die vrucht niet kunt verdienen en niet kunt verwerven. Maar het wonder is dat die vrucht verdiend en verworven is door Christus Jezus aan het kruis op Golgotha. Alles wat Hem en de Vader in de weg stond heeft Hij gemeden. Daarom: leidt ons niet in verzoeking. Jongeren, wat heb je nodig, om de verzoekingen te vermijden. Dan maar een klooster in, of op een pilaar te zitten als de pilaarheiligen deden? Nee, de Heere vraagt om te staan in deze wereld maar ook te volharden. Ziende op de overste leidsman en voleinder van het geloof. Hij zag op Zijn Vader. Er is maar één ding belangrijk. Te zien op Zijn toekomst, te zien op Zijn komst. Te zien op Hem die zal komen om deze wereld te richten in gerechtigheid. Al Zijn en mijn vijanden tenietdoen. Mag leven met Hem, storeloos te leven met Hem.
Dan is het hier maar tobben. Alle deuken en butsen. Het wordt niets met u en mij. Om uit te zien naar Hem. Dat is de enige manier om te leven. Om gemeente te zijn en gemeente te blijven. De enige manier om onze jongeren vast te houden. Te leven uit dat verlangen. Mag het gezien worden in uw leven? Wat worden een hoop discussies dan onbelangrijk. Te leven uit Christus, de volheid van Christus. Die Heilige Geest die intrek neemt in een verdorven zondaarshart om die te vernieuwen.
De negenvoudige vrucht van de Geest. We zijn begonnen met de liefde. Misschien wel de belangrijkste. Die de andere doortrekt. ‘Maar de vrucht des Geeste is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, matigheid’[Galaten 5 vers 22]. Misschien heeft daarom wel de apostel Paulus matigheid als laatste genoemd omdat het de moeilijkste is. Het heeft rechtstreeks betrekking op uw vlees, raakt uw vlees. Waarom moest de vrucht van de Geest bepreekt worden? Negen preken over de vrucht van de Geest. Was het voor u, voor jou, voor ons, voor mij? Opdat de Heere de eer krijgt en uw naasten voor Hem gewonnen wordt. Niet de werken van het vlees maar de vrucht van de Geest. Amen.