ds. R. van de Kamp – Galaten 5:22e

Wat goedertierenheid is

God is goedertieren. Het woord laat zich moeilijk vertalen. Het gaat over het zijn, over het wezen van God. Barmhartig, weldadig en gaarne vergevend God. Hij eist in Zijn verbond van ons dat wij wederkerig goedertieren zijn. Dit wordt door de Heilige Geest gewerkt. Dan is er bewogenheid met anderen om ons heen, met het oog op hun eeuwig behoud.

Galaten 5 vers 22e: ‘Maar de vrucht van de Geest is […] goedertierenheid‘.

Wat het betekent om vervuld te zijn met goedertierenheid

1. Wat de Heere eist;
2. Wat wij geven;
3. Wat de Heere geeft.

1. Wat de Heere eist

Gemeente, u herkent hem misschien wel als je hebt over een persoon en die persoon te beschrijven, woorden zoekt om het karakter te beschrijven. En toch net niet raakt. Vriendelijk? Nu innemend. Het is het net niet helemaal. Woord het juiste gevoel mee te geven. Zoals het woord goedertierenheid. In de Psalmen komen we het woord goedertierenheid tegen. Het laat zich onmogelijk vertalen met een ander woord. In de Bijbel het Woord. Als we het vertalen, dan raken we de betekenis kwijt. Uiteindelijk God kwijt. Raakt Zijn wezen.

In het Nieuwe Testament gebruikt alleen Paulus het. Niet in het hedendaags Grieks, geen woord voor. Synoniemen zijn er te vinden in de Bijbel. Een belangrijk woord, is het woord barmhartigheid samenvoegen. Ligt heel dicht tegen elkaar aan. Ook een prachtig mooi woord. Gebruiken we niet zoveel. Maar over de Heere: barmhartig, het wil letterlijk zeggen dat iemand brandend van hart. Bewogen met mensen. Bewogen met bepaalde zaken. Zijn hart brandt. Als je hoort over het werk van de zending of Evangelisatie. Hart ontbrandt, liefde tot de medemens. Hart ontvlamt. Of over jongeren gaat of over ouderen, kan ons hart in brand staan. 

Het geldt voor goedertierenheid en barmhartigheid dat ze zijn terug te leiden tot het Oude Testament. Verbond. Woorden alles te maken met het verbond dat de Heere sloot met het volk van Israël. Uitgewaaierd in het Nieuwe Testament uitgebreid over de hele wereld. Met Abraham gesloten en nog steeds voortzet. Van kind tot kind voortplant. Weldaden in het verbond. Weldaden in. Wat God schenkt. En aangezien dat met twee partijen gesloten wordt, de Heere geeft iets maar wil ook iets terugzien. Hij verwacht iets terug. Wederkerigheid is met name voor goedertierenheid het geval. Wat de Heere eist. En het is rechtvaardig. Een eeuwig verbond der genade.

Ik denk dat het nodig is om u te verdiepen in alles wat met dat verbond te maken heeft. Rijkdom van wie God is. Zijn trouw en barmhartigheid. Wat doet Hij namelijk? De Heere verbindt zich aan u. De Heere sluit een verbond waardoor Hij zich verbindt, verplicht. Dat is toch onbegrijpelijk. Het verbond is nodig, dikke streep eronder, om te geloven. Zonder het verbond is het onmogelijk om te geloven. In het geloof gaat het om het rusten op de beloften uit het Woord. Op dat Goddelijke ‘Ik zal’. Maar hoe weet u of het voor u ook geldt? Is dat niet de worsteling van uw hart? Is het ook voor mij? De beloften van het eeuwige leven zijn misschien nog makkelijker te geloven. Wat verder weg ligt wat makkelijker te geloven misschien maar van het dagdagelijkse, wat dichtbij komt, de dingen die u kunt overzien, dat te geloven. Om dan te geloven. Is het ook voor mij? Daarvoor heeft de Heere Zijn beloften gegeven die de goederen zijn van het verbond. Weten niet alleen voor anderen maar ook voor mij. Als u ergens ziet wie de Heere is, dan ziet u dat in Zijn trouwverbond. Getrouw aan Zijn verbond. Ons het volk Israël, de vaderen gegeven als voorbeeld. Dat de Heere niet loslaat en Zijn volk vasthoudt. Hoewel ze er een puinhoop van maakten, alles verzondigd, klein dachten over de Heere, heeft Hij stand gehouden. Hij verbindt zich aan mensen. Zijn goedertierenheid schenken. Die goedertierenheid van God, dat is Hij zelf. Dat is Zijn wezen. Als twijfelt hieraan, twijfelt u aan God. Als u klein denkt van Zijn goedertierenheid, dan denkt u klein van Hem. Daarom verbindt zich de Heere aan mensen. Verzegelt Hij met de doop aan het voorhoofd. Dat je het werkelijk gaat geloven, als je tot volwassenheid komt jongeren. Dat Hij Zijn genade en goedertierenheid wil bewijzen. 

In het verbond twee partijen: de ene partij is de Heere en de andere de mens. De mens, en dan vertegenwoordigd in dé Mens, Jezus Christus. Zo heeft God van eeuwigheid dat verbond der genade van eeuwigheid opgericht. Het ligt vast in Hemzelf. Hij kan Zijn verbondsweldaden schenken. Goedertierenheid, barmhartigheid, langmoedigheid en Zijn trouw. Hij verwacht een antwoord op al die goedertierenheid. Hij sluit met u een verbond omdat Hij iets terug wil zien. Hij wil Zijn werk terugzien. Daarin wordt Hij geëerd. Daarom verwacht Hij dat een reactie komt op de liefde die Hij wegschenkt. Zo al eens gezien? Die liefde al eens leren beantwoorden?

Verbond tussen David en Jonathan. Sluiten een verbond. Gaat over de wederkerigheid. Vader van Jonathan, Saul achtervolgt hem. David vraagt van Jonathan bescherming. Goedertierenheid en barmhartigheid. Jonathan belooft dat. Hij vraagt terug als David koning is, goedertierenheid wil doen aan het vaders huis. Voorgaande koningshuis uitgemoord wordt, wil je dan barmhartigheid doen aan mijns vaders huis. Is er nog iemand aan wie hij die weldadigheid kan doen, uit het huis van Saul. Ja blijkt Mefiboseth er nog te zijn. Zo ook eerlijk dat de Heere die wederkerigheid ook eist.

Zo is het eerlijk als je een zak snoep hebt, grote puntzak. Vriendje op school. Deel je uit. Halve zak al leeg en zelf nog niet genomen. Maar wat geeft het. Je hebt veel en wilt graag uitdelen. Week erop vriendje een zak snoep. Kijkt al met een schuin oog ernaar. Verwacht dat hij nu uitdeelt. Gebeurt niet. Op het laatst. Ja als je er vaak om vraagt op het einde krijg je slechts één snoepje . Wat zou je doen? Je bent in alle staten, toch? Maar zo is het met de Heere ook. Laat ons delen in de helft van wat Hij heeft. En als wij een klein stukje terugdoen. Wat geven wij Hem terug? Misschien wel niets.

Paulus aan de gemeente van Rome schrijft. Gemeente van Putten, weet u niet dat het de goedertierenheden des Heeren zijn die tot bekering leiden? Niet één keer maar dagelijks opnieuw. Telkens weer. Zijn goedertierenheid te zien. Aan Zijn voeten brengt. Dat is wat de Heere eist als het gaat over Zijn goedertierenheid. Als het gaat over de vrucht van de Geest die is goedertierenheid, die uit hem voortkomt.

2. Wat wij geven

De Heere betoont zo Zijn goedertierenheid. Het feit dat we hier mogen zitten, is een bewijs van Zijn trouw. Misschien zeg je wel: ik kan mij wel betere plaatsen voorstellen. Bewijs dat Hij wil dat je het eeuwige leven hebt, het goed hebt. Onbegrijpelijk wat Hij doet om je ervan te overtuigen. Hele leven te zien. Niet alleen door de Bijbel. Kan weleens denken: welke kant gaat het op met deze wereld? Satan als een briesende leeuw rondgaat. 

Als u moet zeggen dat u nog onbekeerd bent, ligt dat dan aan de Heere? Is dat de schuld van de Heer? Als u ziet hoe goedertieren Hij is. Misschien denkt u wel: als ik nog maar eens een of andere slag kreeg. Als het maar eens moeilijk werd, stilgezet. U weet dat u niet mag vragen om lijden, maar misschien denkt u in uw achterhoofd wel dat u het nodig hebt. Als de Heere mij zo eens tegenkwam, dan zou ik mij bekeren. Maar u u bedriegt uzelf. Hardste slagen verharden u alleen maar. Weet u, het zijn de goedertierenheden van de Heere die ons tot bekering leiden.

God heeft mensen lief als ze nog vijanden zijn. Echt over nadenken. Vijanden lief. Verzet en weerstand vertonen. Paulus getuigd dat Hij ons liefgehad heeft van voor de grondlegging der wereld. Toen wij nog vijanden waren. Ik zei net: als u nog onbekeerd bent, en dan Gods goedertierenheid. En als u mag weten wie de Heere is voor uw ziel, tot Gods kinderen gerekend mag worden, wat doet dan Gods goedertierenheid in uw leven? Kunt u dan niet zevenmaal vergeven maar zevenmaal zeven vergeven, zeventig maal zeventig vergeven? Of gaat u voor uw eigen, op uw eigen strepen staan. Als u ziet hoe goedertieren de Heere is. Wat hebt u voor Hem over? Of willen laten voor Hem? Wij willen wel een God erbij. Maar als u nu plaats moet maken voor Hem, zelf aan de kant voor Hem? Wat hebt u over voor Hem? Voor Zijn dienst. Voor uw naasten. Bent u dan goedertieren?

Het gaat er niet om dat wij goedertieren doen, ja dat ook, maar dat is de buitenkant. Wat wij doen. Maar dat u goedertieren bent. Misschien zegt u wel, ik begrijp er niets van. Waarom Mattheüs 12 gelezen? Het verschil komt haarscherp naar voren. Jezus als leraar, als Rabbi, met Zijn discipelen. Hij onderwees hen. Discipelen plukken aren, ze hebben honger en het is sabbat. Plukken aren om honger te stillen. Farizeeën oordelen keihard dat ze de wet van God overtreden hebben. Jezus gebruikt het voorbeeld van David. Als hij hongert gaat hij naar de tempel en vraagt om toonbroden die gegeven werden. De nood en de liefde waardoor zij die broden kregen. Ik wil barmhartigheid en niet offerande. De Heere zegt: ik wil uw goedertierenheid en niet uw werken. Dan blijft het niet meer beperkt tot de buitenkant, wat ik doe, maar komt tot in het binnenste van ons. Zijn wij dan goedertieren? Bijzonder woord, worstelen wat is het. Wederkerigheid uit te drukken omdat de Heere goedertieren is. Het is door U o Heere dat mijn lamp een helder licht is [Psalm 18]. Die goedertierenheid vernieuwt mij en verandert mij. Bij de Farizeeën de buitenkant was, het klopte allemaal ze hielden keurig de geboden, niets op aan te merken. Maar Hij miste de goedertierenheid en barmhartigheid. Niet iets als vriendelijk en aardig zijn voor elkaar terwijl mijn hart er ver van weg is. Goedertierenheid gaat meer over loyaliteit. 

Het is zo aangrijpend, wat wij geven. God heeft ons naar Zijn beeld geschapen, Hij die goedertieren is. Evenbeeld. We waren goedertieren. U, jij en ik. We hebben een andere keuze gemaakt. Zelf als God willen zijn. Alle keuzes die wij maken zijn een gevolg van die ene keuze. Daarom gaat het steeds weer fout. U kunt niet voor Jezus kiezen. U kunt niet voor Zijn wegen, geboden kiezen. Daarom kiest en gaat u voor uzelf. Dat is uw leven. Dat wilt u het liefst volhouden. En dan kan er een beetje godsdienst bij. Voor de buitenkant kan het nog wat lijken. Gemoed ook gerust stelt. Maar het klopt niet. Uw goedertierenheid, het staat in geen enkele verhouding met Gods goedertierenheid. Terwijl het wederkerig zou moeten zijn. Zijn er nog vanmorgen die het zien? Begeren goedertierenheid te ontvangen? Zijn er nog die dat verlangen? Uitzien naar de vrucht van de Geest. Is uw leven goedertierenheid? Bent u vol van de Heilige Geest? Wat een wonder als de Geest het gaat werken. Niet meer wat ik ervan denk en vind belangrijk. Maar wat wilt U dat ik doen zal? Maar ons leven in Zijn dienst besteden. Hij zo waardig is om te ontvangen.

3. Wat de Heere geeft

Want, gemeente, denk maar weer aan Paulus is Galaten 5. Tegenover de werken van het vlees plaatst Hij de vrucht van de Geest. Maar de vrucht van de Geest is goedertierenheid. Hoe zit het met de heiligen in het Oude Testament? Hebben zij goedertierenheid gehad? Tot uitdrukking in Zijn leven. Hoe zit het met Noach. Zo gered door God in de ark met de zondvloed, komt eruit en houdt zich niet aan Gods geboden. Abraham, waar de Heere het beloofd had hem tot een groot volk te maken, dacht de Heere een handje te gaan helpen. En hij rustte niet onvoorwaardelijk op de beloften Gods. Hoe zal het bij de goedertierenheid bij Mozes? Hebt u Mozes niet in woede zien ontsteken? En David? Hebben ze het verbond van God, en die goedertierenheid van God, beantwoord?

En daar het grote wonder. De Heere heeft de deur geopend van het nieuwe verbond. Ik zal vijandschap zetten. Moederbelofte. De deur wordt opengezet. Profeten worden geroepen om van het nieuwe verbond te profeteren. In uw hart geschreven. Die goedertierenheid in uw hart geschreven wordt. Dat die goedertierenheid uw wezen wordt. Dat is de kern van het nieuwe verbond, dat de Heere met Zijn Geest intrek gaat nemen. De derde persoon in de Godheid, de Heilige Geest, in ons woont. Ook de wet in ons woont. Wetten in hun harten schrijven, niet meer op stenen tafelen. Handelen vanuit de wet. Niet vragen: wat wil de wet en dat zal ik doen. Maar handelen vanuit de wil van de Heere. Vanuit Zijn genade en goedertierenheid, vanuit Zijn liefde. Houden van Zijn geboden. Zo te leven naar Zijn inzettingen en geboden. Neemt Hij intrek in onze harten. Dit is het Nieuwe Testament in Mijn bloed, zegt Hij tegen Zijn discipelen in de nacht dat Hij verraden wordt. En Ik zal in u wonen en met u wandelen, schrijft Paulus [2 Korinthe 6]. Ik zal u tot een God zijn en u mij tot een volk. De Heere verbindt zich opnieuw.

Afgelopen zondag Avondmaal gehouden. De Schotse theologen drukten het zo uit: nieuwe bevestiging van het verbond. Nieuw verbond te treden, van harte toe te stemmen. Die goedertierenheid. Om zo ook te staan op de plaats waar u mij gesteld hebt. Dat kan toch niet anders of die vrucht van de Heilige Geest wordt zichtbaar in uw leven. Niet paard achter de wagen spannen: zorgen dat het zichtbaar wordt. Dan weer over de buitenkant, maar van binnenuit komen. Genade van de Heere Jezus Christus. Hoe wordt die zichtbaar? Waar die zichtbaar wordt die goedertierenheid is in bewogenheid. Als het zichtbaar wordt, dan kunt u toch uw buurman niet zomaar laten lopen? Degene die naast u zit in de kerk. Dan zegt u niet: ik vind het hier niet zo interessant, ik ga vanmiddag maar eens ergens anders kijken. Dan bent u bewogen als het gaat om het heil van onsterfelijke zielen. In de kerk en buiten de kerk, met mensen in deze wereld die nog nooit van Zijn Woord hebben gehoord. Moeten we dan niet belijden dat we lauw en flauw geworden zijn. Wat is het nog dat u drijft? Gaat u helemaal voor uzelf? Of vol van die goedertierenheid van de Heere? Of als u in de morgen het gordijn opentrekt, dat u Zijn trouw en goedheid ziet. Dat Hij u gespaard heeft.

Misschien het beste om het zo aan u mee te geven. Wat zou er aan u veranderen als u vol bent van Zijn goedertierenheid? Eerlijke vraag die ik voor u mag leggen? Wat verandert er dan in uw leven? Als u vol bent met goedertierenheid. En in de gemeente: wat verandert er dan? Zo de priester zo het volk. Hand in eigen boezem. Dan kom ik naast u zitten. Bent u verlegen om die vrucht van goedertierenheid maar geven. U zou slecht af zijn. Weet u wie die geeft? De Heilige Geest, ja, maar het is die Heilige Geest die heen wijst naar Christus.

Zien we daar de Heere Jezus staan? Voor de muren van Jeruzalem. Of u in deze dag nog bekent wat tot uw vrede is dienende. Broeders naar het vlees. Hij is daar bespot en verworpen. En Jezus bij het graf van Lazarus. Jezus weende, de kortste tekst in de Bijbel. De bewogenheid. Hij is bespot aan het kruis. Maar Zijn barmhartigheid en genade. Daarom is Hij blijven hangen.

Hoe zit het met die taart? Een stukje ervan vanmorgen maar alles vrucht van de Geest. Ingrediënten. Ziet u de gang van Jezus? Ik zal komen om Uw wil te doen. Ook de goedertierenheid van de Vader. Onbegrijpelijke liefde van de Vader. Zijn Zoon gegeven zodat u kunt delen in Zijn goedertierenheid. Daarom is dat de vrucht van de Geest. Dan blijft er niet zoveel over van ons. Maar het hoeft ook niet. Ik ben het niet waardig? Niemand is het waardig. Misschien zegt u, mijn armen te kort. Als u iets nodig had, dan was het voor eeuwig verloren. Hij wil het schenken. Zijn er nog die er verlegen om zijn? Opdat u zo bewogen met anderen, met uw medemens in deze wereld die in het boze ligt, bent. Daarom laat Hij vanmorgen deze vrucht van de Geest nog verkondigen omdat God goedertieren is. Amen.

Zondag 9 september 2018 – Hersteld Hervormde Kerk Putten – ds. R. van de Kamp [Putten] – Galaten 5 vers 22e – Schriftlezing Mattheüs 12 vers 1-8