God roept tot bekering, tot hervorming
De aartsvader Jakob krijgt de opdracht van God om naar Bethel te gaan. Het gaat over hervorming in het gezin van Jakob, de afgoden moeten opgeruimd worden. Zo was het ook ten tijde van de Reformatie in Europa in 1500. De kerk moest hervormd worden. En hoe zit het met ons vandaag de dag? God roept op tot bekering en tot hervorming.
Genesis 35 vers 1-3: ‘[1] Daarna zeide God tot Jakob: Maak u op, trek op naar Bethel, en woon aldaar; en maak daar een altaar dien God, Die u verscheen, toen gij vluchtte voor het aangezicht van uw broeder Ezau. [2] Toen zeide Jakob tot zijn huisgezin, en tot allen, die bij hem waren: Doet weg de vreemde goden, die in het midden van u zijn, en reinigt u, en verandert uw klederen. [3] En laat ons ons opmaken, en optrekken naar Bethel; en ik zal daar een altaar maken dien God, Die mij antwoordt ten dage mijner benauwdheid, en met mij geweest is op den weg, die ik gewandeld heb‘.
God roept tot bekering, tot hervorming
1. De hervorming in het gezin van Jakob;
2. Het leven en de hervorming ten tijde van de hervorming
3. Welke hervorming hebben wij ook nu nodig?
Gemeente, die roept tot bekering en hervorming, werd al door Jakob gehoord. Trek op naar Bethel. De God van Bethel. Eerst zien we dat de zonden aangewezen worden. Oproep om wegdoen van de afgoden. Vervolgens de dienst ter offerande aangewezen. Het enige offer van Jezus Christus.
1. De hervorming in het gezin van Jakob
Het ging niet goed in het gezin van Jakob. De dingen te lang op de loop gelaten. Van kwaad tot erger. Satan is niet tevreden als u een beetje zondigt. Steeds proberen te verleiden tot groter zonden. Satan rust pas als hij u met zich heeft in het eeuwig verderf. Jakob was een reiziger, een vreemdeling. Iemand onderweg. Reiziger naar de eeuwigheid. Wat deed Jakob? Hij was het reizen en trekken moe. Hij wilde ook weleens rust hebben. Om daar een bestaan op te kunnen bouwen. Hij wilde ook weleens in een huis wonen. Misschien keek hij naar Ezua. Die al zeker eigendommen had verzameld. Stad Sichem. Huis in die stad. De kinderen van Jakob kregen contact met de mensen.
Ook Dina de dochter van Jakob. De zoon van het stamhoofd, de kroonprins, Hemor, zag haar ook. Spoedig kwam hij met haar in contact en heeft haar verkracht. Zodat ze met hem zo trouwen. Simeon en Levi waren er op uit om alle mannelijke Sichemieten te laten besnijden. Al die mannen van Sichem toen uitgemoord. Met de andere broers hele stad leeggeroofd. Hun woede en wreedheid kende geen grenzen. Simeon en Levi de zonen van Jakob. Jakob werd bang. Ze zullen ons stinkende maken.
Jakob leefde in geestelijke duisternis. God kan niet met ons zijn als wij in zonden leven. De geschiedenis was zich aan het herhalen. God zond de zondvloed. Vermenging vond er plaats tussen Gods volk en de wereld. Tussen kerk en wereld vandaag de dag. Jakob leefde in polygamie. Meer dan een vrouw. Jakob had Rachel lief. Maar Rachel bracht een terafim in, een afgodsbeeldje. Ze had de afgoden lief. Jongeren, trouw niet met een ongelovige of iemand van een andere religie. De kans is groot dat de ander weer de wereld in gaat.
De oproep tot bekering. Het terugkeren op de paden. Berouw naar God. Bekeren. De oproep komt tot Jakob. Jakob werd geroepen om terug te keren van de dwaalwegen. Apart zouden gaan leven. Gewoontes die tegen Gods wil ingaan. Onze natuur zoekt altijd met de menigte mee te gaan. Ons leven moet gereformeerd worden en telkens opnieuw. Net als in de tijd van Calvijn, Luther en Zwingli. Terug te keren tot het Woord van God.
Jakob had een belofte gedaan. Terug zou keren. Dan zou hij tienden geven. De Heere had grote beloften gegeven. Daar te wonen. Maar het allergrootste de beloofde Messias. Het wonder was dat de Heere terugkwam. Met deze opdracht. Alle omstandigheden, die God werkt, werkten mee. Jakob moest een keuze gaan maken. De Heere werkte zo krachtig in Jakob dat hij ging doen wat de Heere wilde. Volvaardig. Wat een wonder. Jakob was weg gedwaald van de Heere. De Heere kwam met Zijn Woord. Maak u op en trek naar Bethel.
Opdracht om te gaan van de plaats waar ze niet moesten zijn naar waar wel. Bethel. Huis Gods. Geofferd moest er worden tot de God van hemel en aarde. God roept op om naar Zijn huis te komen. Waarvan Christus verkondigd wordt. Het Woord waarvan Calvijn dat als het is dat het bloed van de verzoening druppelt. Wet en Evangelie. Waarom de wet? Ontdekt te worden aan onze zonden en schuld. We hebben verzoening nodig. Jakob geeft bevel de vreemde goden weg te doen. Dat was een. Nog iets bij. Reinigt u en verandert uw kleden. Jakob komt tot het besef dat hij en al de zijnen niet God kunnen dienen en de afgoden. Zo kan hij God niet ontmoeten. Breuk moet er komen met de afgodendienst. En dat gebeurt. Ze komen met de afgoden. Oorsierselen. Jakob begraaft ze onder een boom dat ze voor altijd weg zullen zijn. Ging zoveel autoriteit uit dat niemand durfde weigeren. Gevoeld dat God met Jakob was, geweten getuigde mede.
Radicaal. Niet een paar afgoden maar alle afgoden. Klederen reinigen. Ontdekt aan zonden en schuld. Belijden. Vergeving en reiniging ontvangen. Door de Heilige Geest. Door het bloed des Lams. Dat was nodig om voor God te kunnen bestaan. Offer gebracht worden door Jakob. Ziet heen naar het ene offer van Jezus Christus. Eerst de afgoden uit het leven weg en gereinigd worden voordat zij God konden ontmoeten, voordat ze in Bethel zijn. Dan lezen we iets opmerkelijks. Verschrikking op al de steden. Durfden Jakob en de zijnen niet na te jagen. Daar hebben ze de Heere geofferd. Daar heeft de hele familie en allen die erbij waren, de Heere aangebeden. Geofferd tot verzoening van hun zonden. Offer wees heen naar het ene offer van Jezus Christus. Het Lam dat Zich liet slachten.
Jakob heeft God geleefd voor al Zijn welbehagen die Hij nog jegens hen deelt. Kunt u begrijpen welk een wonder dat is? Welk volk dat na het offer weer bezocht werd door God. Wanneer verschijnt God weer aan Jakob? Toen hij gehoorzaam is geweest. Na de oproep tot bekering. Gereinigd geworden. In Bethel, niet in Sichem, een altaar gebouwd om te offeren. Toen verscheen God, de Heere, opnieuw aan Jakob. Wat moet dat een wonder geweest zijn. Dat de Heere niet deed naar zijn afmakingen. Hebt u het ook weleens meegemaakt? Zijn aanwezigheid ervaren en dan donker geworden door de zonden? En dat de Heere toen terugkwam. Zijn aanwezigheid ervaren, Zijn genade weer ervaren.
Jakob ook. Zijn naam betekent bedrieger. En nu zijn nieuwe naam. Israël. God heeft over mocht. Dat God met Hem was. Hij was met zijn familie afgedwaald. Hervorming. Mochten ervaren dat de Heere met hem was. God blijft getrouw ondanks Jakobs ontrouw. Ik ben God de Almachtige. Wees vruchtbaar en vermenigvuldig. Koningen zullen uit uw lenden voortkomen. Dit land dat ik aan Abraham en Izak gegeven heb, zal ik u geven. De Heere gaat het geloof vernieuwen. Vergezichten te zien. Ook hier deze Jakob die naar Bethel ging en die nieuwe zegeningen ontving. De hele familie mag in de zegeningen delen. Jakob kan het niet op. Hij gaat een stenen teken oprichten. Drankoffer en olie uitgiet. Dank bracht aan de Heere en Hem groot maakte. Ook een gedenkteken voor het nageslacht. Wat God geschonken en beloofd heeft. Dat de Heere ondanks hun afmakingen nog getrouw wilde zijn.
2. Het leven en de hervorming ten tijde van de hervorming
Luther en Calvijn zijn van grote invloed geweest op de omwenteling in de zestiende eeuw. Luther reisde in 1510 naar Rome. Met zijn knieën elke trede van de trap van de Sint Pieterskerk opgekropen waarbij het telkens het ‘Onze Vader’ gebed opzei en dacht daarmee iets te verdienen, af te te kopen. Deze Maarten Luther was zwaar teleurgesteld door de lichtzinnigheid die hij in Rome zag. Hij wendde alle middelen aan. Biecht, zelfkastijding, boete, zelfonderzoek. Hij las ook de Bijbel. Hij mocht leren de gerechtigheid van God door het geloof. Dat al zijn goede werken geen gerechtigheid aanbrengen. Vrede van God in zijn ziel. Maar zette de oude wereld op zijn kop. Wat waren de fronten en zonden waar Luther tegen streed? Op grond van het Woord van God.
Dan denken we aan de aflaten waarmee mensen meenden de zonden af te kunnen betalen. Aflaathandelaar Tetzel. Spreuk: ‘Als het geld in het kistje klinkt, zieltje in de hemel springt’. Berouw en bekering was niet meer nodig. Tetzel bracht zo geld binnen voor de bouw van de Pieterskerk. Luther kwam met 95 stellingen. Aflaat vergeeft geen schuld. Geen berouw. Met de aflaat kon je genade niet betalen. Het lokte uit met meer zondigen. Ging niet samen met getuigen van zonden en schuld. Paus maakte het een kerkelijk recht. Excommuniceren: Luther uit de kerk. Ook op de Rijksdag voor de keizer van Rome verschenen. Welke bezwaren had hij nog meer? Machtsinstituut de kerk. Hoger dan de overheid en het Woord van God, was het in feite. Alleen de Paus geautoriseerd om de Bijbel uit te leggen. Dat hij zelfs boven de concilie stond. Bijbel werd niet gegeven aan het gewone volk. Dat heeft er mede aan bijgedragen dat Luther en anderen de Bijbel in de Duitse taal gingen vertalen voor gewone mensen. God zelf werkte.
Ongewild betrok Luther ook de boeren erbij. Als jullie in opstand komen vechten jullie tegen het wettelijk gezag. Dat was volgens hem niet toegestaan omdat de overheid het wettelijke gezag door God ingesteld is. Luther had ook te maken met de wederdopers die mensen leiden en daardoor misleiden. Onderwierpen zich niet aan het gezag van het Woord.
3. Welke hervorming hebben wij ook nu nodig?
Gemeente, nu komen we tot de vraag wat de zonden van nu zijn die verzoening nodig hebben. We spraken over de kinderen van Jakob die bij Sichem gingen wonen. En wat Hemor deed die Dina, de dochter van Jakob, verkrachtte.
Hoe is het met onze kinderen? Zijn ze onderwezen in en uit het Woord? Catechisatie? Hoe is het met de godsdienst in onze huizen? Zien ze weleens dat de beloften van God, de God van Jakob, vervuld worden? Op welke scholen zitten ze? Vallen de muren niet meer en meer in? De wereldgelijkvormig meer en meer toeneemt. Onderzoeken wij ook de wereld om ons heen. Via smartphone en internet. Wonen wij nog apart in deze wereld? Luthers schrijven en onderwijs zette de wereld op zijn kop ten goede. Niet de priester of paus had het zielenheil in handen maar God zelf door Zijn Geest. In de Roomse leer was het zo dat de priester en paus door sacramentele dienst zonden konden vergeven. Nee, God wedervaart en rechtvaardigt. Door de Heilige Geest toegepast aan het hart. Dat is geen mensenwerk.
Sinds 1968 emancipatiebeweging. Omkeer, radicaal. In samenleving, politiek. Ook in religieus opzicht. Individu in plaats van de gemeenschap. Huwelijk en gemeenschap zijn bevoorrechte positie kwijtgeraakt. Duizenden abortussen die plaatsvinden. Mensen die door euthanasie omkomen. Hoeveel jongeren gaan niet samenleven en leven daardoor in overspel. Meer en meer mensen naar kerken gaan naar eigen wil of meer entertainment. Wordt ontkracht en de mens meer en meer behaagd. Wie staat er centraal: God of ik? Allerlei andere vormen in kerken en niet meer over zonden gesproken. Waar niet meer gesproken wordt over een Zaligmaker die wij nodig hebben voor onze zonden. Dat was niet een zoeken wat het vlees graag wil. Vlees gaat altijd tegen God in. Moet sterven aan alles wat ik niet wil. Luther wilde zelf zijn zaligheid bevorderen maar vond geen vrede. Als wij het gevoel nalopen, dan zal het niet gaan omdat het naar het vlees is. Romeinen 8 vers 7. Het vlees onderwerpt zich aan de wet van God niet en het kan ook niet.
Tot slot een citaat van Luther. Alles wat een christen nodig is begrepen. Dat niemand zich beklagen dat wat nodig is tot zaligheid. Drie dingen zijn nodig om zalig te worden: wat hij doen en laten moet, ten tweede zelf niet kan maar weten waar het halen en vinden kan, het derde dat hij weet hoe hij het zoeken en vinden zal. Als een zieke. Die weet wat geneest. Te doen en laten wat nodig is om gezond te worden. Leer eerst de mens zijn ziekte te kennen. Wat hij doen en niet laten moet. Zichzelf erkent een zondig en ziek mens te zijn. En daarna leert hij waar het genademiddel te vinden. God wijst hem Zijn barmhartigheid aan. Christus aangeboden. Dat medicijn begeren. Vinden en tot zich laten komen. Deemoedig. Zo wordt een mens zalig.
Gemeente, zoek hervorming voor uw hart en leven. In het Woord van God. Telkens en telkens weer. Zoals het ook door Luther bevestigd is. Amen.
Zondag 3 november 2019 – Hersteld Hervormde Kerk Putten – ds. R.J. Oomen – Schriftlezing Genesis 35 vers 1-15