De ontmoeting tussen Elizabet en Maria maakt dat zij gaan zingen
Lukas beschrijft de prachtige ontmoeting tussen twee vrouwen. Elizabet, een oude vrouw waar het verdriet van af te lezen is en Maria, een jong meisje. Bij de één komt de zwangerschap veel te laat, zij draagt de smaad van een onvruchtbare. Bij de ander komt de zwangerschap veel te vroeg, zij draagt de smaad van een ongehuwde. God maakt een nieuw begin en gaat door. Daarover is verwondering. Het Evangelie wil ons terugroepen naar de verwondering. God komt op plekken waar je het niet verwacht. Zijn we verheugd over zijn komen? Nog altijd kan het op de wereld opnieuw beginnen. Dat is de hoop die de vrouwen en ons vandaag doet zingen.
Lukas 1 vers 41-45: ‘[41] En het geschiedde, als Elizabet de groetenis van Maria hoorde, zo sprong het kindeken op in haar buik; en Elizabet werd vervuld met den Heiligen Geest; [42] En riep uit met een grote stem, en zeide: Gezegend zijt gij onder de vrouwen, en gezegend is de vrucht uws buiks! [43] En van waar komt mij dit, dat de moeder mijns Heeren tot mij komt? [44] Want zie, als de stem uwer groetenis in mijn oren geschiedde, zo sprong het kindeken van vreugde op in mijn buik. [45] En zalig is zij, die geloofd heeft; want de dingen, die haar van den Heere gezegd zijn, zullen volbracht worden‘.
De ontmoeting tussen Elizabet en Maria maakt dat zij gaan zingen
Is het niet voor niets dat er deze week zoveel gezongen wordt? Kom je in de Bijbel tegen. Met Maria: mijn ziel verheft Gods eer.
Gemeente van Christus, waar gaat het om in de kerk? Wat is de essentie van geloven? Over die vraag wil vanmorgen met u nadenken. De weken van Advent zijn vanouds van inkeer, periode van voorbereiding. Op de komst van Christus. De tijd om daar mee bezig te zijn, als kerk en persoonlijk. Het heeft iets van opnieuw focussen. Weer scherp krijgt waar het op aankomt. De ontmoeting tussen Elizabet en Maria kan ons helpen. Essentie licht op.
Prachtige ontmoeting. Twee vrouwen. Een op hoge leeftijd, ander heel jong. Diepe geloofsverbondenheid. Verwachting bindt hen samen. Verschillen vallen weg. Als er iets opligt van wie God is. Zo’n ontmoeting, hoe kostbaar is dat? Een gesprek van hart tot hart. Van de dingen die je bezighouden, waar je wakker van ligt, waar je op hoopt. Dit is waar wij op hopen, op vertrouwen, ons hart op zetten.
Zo’n ontmoeting is niet alleen iets van toen. Hier nu in de kerk bij elkaar, gesprek op de Bijbelkring. Wat kan je hart dan opspringen. Als God Zich invoegt in je leven. Als dat gebeurt komt er een diepe vreugde in je. Vanmorgen getuige van zo’n ontmoeting. Twee aanstaande moeders. Hoe groot het verschil. Een oude vrouw waar het verdriet van af te lezen is. En een jong meisje. Bij de één komt het veel te laat, zij draagt de smaad van een onvruchtbare. Bij de ander komt het veel te vroeg, zij draagt de smaad van een ongehuwde.
Van deze ontmoeting zijn verschillende afbeelding gemaakt. Een omhelzing, zoals een lieve tante die haar nicht ontmoet. Och kind toch. Schuilen bij elkaar tegen een harde wereld. Wat mensen allemaal tegen haar te zeggen hebben. Want bespottelijk is het. Dat ouder priestergezin en dat jonge meisje, belachelijk. Maar dat is heel menselijk bekeken. Je kunt de ontmoeting ook op een andere manier bezien. Rembrandt tekent een ontmoeting tussen twee vorstinnen. Een groots moment. Laat Lukas hier zien. Vrouwen die beiden weet hebben van Gods ingrijpen in de geschiedenis. Van Gods bijzondere werking in hun eigen leven. Twee vrouwen die elkaar bevestigen in de beloften van God.
Het gaat hier om God die een toekomst opent waar wij geen enkel perspectief meer zagen. Die ene vrouw is veel te oud om nog van betekenis te zijn en de andere veel te jong. Wij zeggen dan: dat wordt ‘m niet. Maar dan vergeet je God. Hij zorgt voor verwachting.
Elizabet herkent in haar nichtje de moeder van haar Heiland. Ze is er zo bewogen over dat het kind in haar schoot opspringt. Spontaan begint ze te zingen. God die dwars overal doorheen gaat. Een lied van verwondering, van ontferming. God die doorgaat, een nieuw begin dat God maakt. De langverwachte Messias die komt. Maria valt in en neemt over. Twee vorstinnen, vrouwen vol verwachting. Zij zingen het hoogste lied. Lukas weeft hun geschiedenissen ineen, hun levens raken vervlochten.
Het is als het ware dat je in het huis van Zacharias naar binnen kijkt. Het meest bijzondere is dat God in hun midden is. Ze pakken elkaar vast, ze omhelzen elkaar. Wie ben ik? Dat de Heere van mijn Heere mij bezoekt? Maria neemt de woorden van de Engel over. Profeteren en gebruiken woorden die ze zelf nooit bedacht hebben. God maakt een nieuw begin. Hier bij ons. Zij worden ingeschakeld. Bij Zacharias haperde het, hoe zal ik dat weten meneer Engel? De vrees van God kwam over deze vrouwen. De Geest kwam over hen. Als het ware kwamen de vlinders in hun buik.
Het loflied van hen begint. Mond begint te trillen. Extase. Ik weet niet hoe u en jij hier zit. Wat er is in je leven? Het kan zijn dat je de weg bent kwijtgeraakt. Dat het vuur niet zo vurig brandt. Dat die beweging, die extase er niet zo is. Laat deze ontmoeting een terugkeer zijn, om Christus te ontvangen. Advent is de tijd om opnieuw te beginnen. In het spoor van God zelf. Hij begint opnieuw. Daar gaat het om in de ontmoeting tussen Elizabet en Maria.
Zijn wij dat niet onderweg kwijtgeraakt? Die vlinders in je buik. Die tinteling, ontzetting, verwondering ook. Hij hier tot je komt. Niet kunt wachten tot je bij Hem bent. Dat je hart sneller gaat kloppen. De liefde. Dat gebeurt hier. Zet dan je eigen leven er eens naast. En ons kerkzijn. Ik weet niet hoe dat hier bij u is. Ik weet dat in de gemeente waar ik zelf aan verbonden ben. Maken allerlei plannen. Maar het kan snel stollen, die tinteling kan stollen. Waar gaat het om? Wij maken plannen maar wat is het belangrijkste? Vaak over wat niet goed gaat, commissie erbij. Maar hoe gemakkelijk verliezen we de verwondering, de extase? Dit grootse.
En moet je niet zeggen dat het vaak groot gaat: des te meer de dingen bestuurt en beheerst, als het ware in de hand hebt, des te meer dreigt de Heere uit het zicht gaat. Maar juist als je de kracht op moet geven, aan het einde komt van je eigen invloed, des te ontvankelijker wordt voor Gods weg. Dat zie je hier bij Elizabet en Maria wat zij ons laten zien. Zij brengen ons op het spoor van de weg die God gaat. De essentie van geloven.
Geloven wordt al snel iets van moraal. Set van regels: wat hoort en wat niet. Daarmee maak je het eerder zwaarwichtig dan blij. Of dogma’s. Waarover je redeneert. Wij redeneren meer dan zingen. Dat is niet goed voor het geloof. De vreugde is de grondtoon van het geloof. Samen met de verwondering. Vreugde omdat je verloren was en nu gevonden bent. Het geloof wil je leren zingen. Veel meer dan organiseren. Dat kunnen wij leren van deze vorstinnen. Heb je daar ook iets van, van die houding van Maria en Elizabet? Dan doet leeftijd er niet toe, gemeente. Of je nog heel jong bent of al heel oud. Daarom heb ik een vraag voor u om vandaag over na te denken. Deze vraag: hoe draag ik bij aan een atmosfeer van vreugde, lofzang, verwondering in de gemeente?
Vreugde van dat God Zijn weg gaat. Via een weg van een oude man die het niet kan geloven. Van een jonge vrouw die het gelooft. God gaat Zijn wonderlijke gang. Het begint heel onopvallend. Vaak een sluier voor ons. Het is er wel maar wij zien het niet. Ligt ook vaak aan ons. Wij verwachten het van grote dingen. Waar je het niet verwacht, daar is God bezig. Bij een vrouw die haar tijd allang gehad heeft en een meisje die er veel te jong voor is. De beweging van God in deze tijd. Deze vrouwen worden ingeschakeld. U en jij op de plek waar je bent. Van de beweging die God doorzet in de geschiedenis. Dat ik daarbij betrokken wordt. Dat het Evangelie je geraakt heeft. Dat het tot Mij gekomen is. Wat een verrassing. Heeft u dat niet?
Het Evangelie wil ons terugroepen naar de verwondering. Dat is ook de spanning in Lukas 1. Je kunt heel zwaar reageren, zoals Zacharias. Je denkt God als het ware in het verlengde van je eigen mogelijkheden. Je denkt zus en zo, redeneren. De makkelijkste reactie. Maar het kan ook anders. Met een bepaalde lichtheid. Ik geef mij aan U over. Mij geschiedde naar Uw woord. De vreugde en verwondering van Elizabet. Zit voor ons een vraag in. Zitten wij nog in de buurt van die verrassing, dat God komt?
Verrassend. In een plattelandsmeisje met een vreemd verhaal. Met een Engel. Ja ja, in het dorp ging de roddel met wie ze geslapen had. Bij een oude vrouw, Elizabet. God komt bij de mensen waar je het niet verwacht. Als Mattheüs de stamboom van Jezus beschrijft, dan houd je je hart vast. Je houdt je adem in. Rachab die als het ware een escortservice op de muur van Jericho had. Ruth, de allochtoon, een vreemdeling uit een vijandig volk. Aan de vrouw van Uria die meeging in de begeerte. Aan dit soort mensen verbindt God zich, die woont in een ontoegankelijk licht.
De ongenaakbare. Hij komt op aarde en Hij verbindt zich aan mensen met een heel verhaal. Waar van alles op aan te merken is. Als je dat realiseert, gebeurt er dan iets met je? Komt er dan niet een vraag boven: waar heb ik dat aan te danken? Waarom bemoeit Hij zich met mij? Waarom zoekt Hij mij op? Begint er dan iets in je te zingen. Dat Hij je zo opzoekt. Meeneemt in Zijn beweging op weg naar Zijn Koninkrijk. Komen er dan iets van vlinders in je buik. Over deze God die zo laag neerdaalt, je opzoekt. Je liefheeft, je wil hebben. Dat dat nu nooit iets vanzelfsprekends wordt. Van: dat weet ik nu wel. Dat is de dood in de pot.
Maar dat je het wonder laat staan. Van pure verwondering gaat zingen. Mijn ziel maakt groot de Heere. Zo zijn Elizabet en Maria samen. God gaat door. Hij doet dat door ons. Zo worden ze boven zichzelf uitgetild. Er groeit in hen en tussen hen. Dat kan ook nu gebeuren. Meegenomen worden in de vreugde van God. Bij Hem begint het, het komt bij God vandaan. Maar het komt hier en wil je meenemen. God komt op aarde. Hij ontfermt zich. Hij staat middenin de mensheid, in de gebrokenheid. Hij komt om te redden. En Hij schaamt Zich niet voor mensen. Hij wordt klein en kwetsbaar. En Hij komt op plekken waar je het niet verwacht. Zo is Hij.
Nog altijd kan het op de wereld opnieuw beginnen. Kan het in ieder kind opnieuw beginnen. Zo lang Hij kinderen op de wereld zet, heeft Hij Zich nog niet van ons afgewend. Dat is de hoop die Elizabet en Maria doet zingen. God begint opnieuw. In Elizabet. In Maria. In u en in jou. Amen.
Zondag 23 december 2018 – De Stulpkerk Lage Vuursche – ds. R.F. de Wit [Ermelo] – Lukas 1 vers 41-56