De oude priester Zacharias zingt over wat de Heere gedaan heeft. Wat is de grond van Advent en van de doop? De barmhartigheid van God. Het is Zijn wezen, God vloeit over van barmhartigheid. Hij gedenkt aan Zijn verbond. Toen met Abraham, in de volheid van de tijd toen Christus naar deze wereld kwam en vandaag in de doop en met Advent.

Lukas 1 vers 72-73a: ‘[72] Opdat Hij barmhartigheid deed aan onze vaderen, en gedachtig ware aan Zijn heilig verbond. [73a] En aan den eed, dien Hij Abraham, onzen vader, gezworen heeft’.

Gemeente, we staan vanmorgen stil bij de lofzang van Zacharias. Wonder dat ze op hun oude dag, hoogbejaard, nog een zoon van de Heere kregen. Hoe de Heere Zijn belofte aan hen heerlijk had vervuld. Lof zij de God van Israël.

Ouders, ik denk dat jullie dat wel herkennen. Kunt de Heere wel zingen uit dankbaarheid. Wat jullie hebben meegemaakt in het ziekenhuis, grote zorgen. Lof zij de God van Israël. Zacharias gaat zingen wat de Heere heeft gedaan.

Hij deed barmhartigheid. Wat hebben vanmorgen doop en Advent met elkaar te maken? Allebei te maken met Gods barmhartigheid. We hebben gebeden: wij bidden bij Uw grondeloze barmhartigheid. Wat is de grond van de doop? Gods barmhartigheid. Wat is de grond van de menswording van Christus? Gods barmhartigheid.

U moet eens opletten als u Lukas 1 doorleest, Gods barmhartigheid tegenkomt. Vers 50, 54, 58, 72, 78. Heel Lukas 1 staat vol van barmhartigheid. De rest wat daarop volgt is als het ware ontvouwing van Gods barmhartigheid.

Die barmhartigheid, wat betekent dat woord? Het allerdiepste wat we leeft in het hart van God. Gods Vaderhart waar een vuur van ontferming brandt voor het verlorene. Toen Hij ons zag in onze diepe nood, dat wij verloren moeten gaan vanwege onze schuld, nee zegt God: Ik wil niet dat die mens verloren gaat. In Christus is Gods barmhartigheid vlees geworden, werkelijkheid geworden. Het bleef niet bij een gevoel. Zelfs tastbaar. Variatie op Johannes 3, alzo is God barmhartig geweest.

Gemeente, laten we nooit vergeten dat het wezen van God, wat leeft er in het diepste van God, barmhartigheid. Efeze 2 vers 4. Maar God die rijk is in barmhartigheid, letterlijk: overvloed van barmhartigheid in zijn hart, loopt van over, wil het uitdelen. God die rijk je in barmhartigheid. Er staat nergens God dje rijk is in toorn, gramschap. Het is er wel, oordeel is een werkelijkheid, maar niet het wezen van God. Daar is Hij niet vol van. Maar we rijk in barmhartigheid.

Barmhartigheid heeft altijd te maken met nood. Lijkt veel op liefde. Wat is het verschil? Bij liefde hoeft geen sprake te zijn van nood. Bij barmhartigheid wel. Barmhartigheid is liefde in nood. Als iemand zichzelf niet kan helpen. De barmhartige Samaritaan. Die man kon zichzelf niet redden, duidelijk. Barmhartigheid heeft te maken met onze schuld, nood.

Van nature kinderen des toorn. Altijd zo’n erg zinnetje. Koninkrijk van God niet kunnen binnengaan. Is zo de stand van zaken bij mij? Ik een kind van de toorn?! Zo’n lieve jongen in handen houdt. Je wilt er niet aan denken. Toch is het waar. Dat wij er iets van beseffen. Als je gelooft dat dat een werkelijkheid is, wat zul je dan en biddende vader, smekende moeder zijn.

Als je dit ernstig neemt, dan kun je toch niet meer zwijgen? Dan moet je toch wel vluchten tot die God? Dat die toornende God omwille van Christus’ wil barmhartig wil zijn. Schijnt hoop op redding mij ontzeid, geen hoop meer, toch blijf mij Gods barmhartigheid. Dat is liefde in nood. Woord samenvatting van ons verbond. In een woord samenvatten: barmhartigheid.

De belofte die God aan Abraham gedaan heeft. Gedachtig was aan Zijn heilig verbond. Ik kijk naar de kleine kinderen. Ik lees hier in vers 72 dat de Heere denkt aan Zijn verbond. Was de Heere het even vergeten? Nee, hé ik zie iemand nee-knikken. De Heere kan het niet vergeten, want Hij is God. Hij dacht aan Zijn verbond. Dan gebeurt iets in de hemel. Dan komt God in beweging. Dan gaat Gods iets doen.

Toen God dacht aan Zijn verbond, toen ging Christus staan als het ware. Nu ga Ik naar de hemel. Niet te begrijpen. Daarom wilde Hij die reis maken. Omdat Hij barmhartigheid deed. Die weg van kribbe naar kruis. De inhoud van het verbond, die barmhartigheid. Steeds barmhartigheid en barmhartigheid. Barmhartigheid ontvouwt. Ten laatste aan het kruis. Alles wat Hij aan Abraham deed.

Die belofte is nog een keer bevestigd en bekrachtigd in een verbond. Ik kan wel iets beloven. Het verbond omkadert, bevestigt die belofte. Zodat Abraham en wij, dat is onvoorstelbaar dat wij in datzelfde verbond zijn opgenomen, heb je nagedacht toen je zong: het verbond van Abraham bevestigt Hij van kind tot kind. Het verbond met Abraham 4000 jaar geleden vanmorgen opnieuw bekrachtigt.

Als een teken de doop dat ook jullie jongen in datzelfde genadeverbond is opgenomen. Als wij gedoopt zijn in de Naam van de Vader. Wat betekent dat? Zo betuigt en verzegelt ons God de Vader dat Hij met ons een eeuwig verbond der genade opricht en ons tot Zijn kinderen en erfgenamen aanneemt. Waarom denken wij zo weinig aan deze rijke toezegging. De Heere heeft vanmorgen Zijn barmhartigheid ook aan ons toezegt.

Wat betekent dat? Dat ik niet hoef maar ook niet mag dat de Heere ook voor mij barmhartig wil zijn. Denk eens meer na over je doop tot troost en bemoediging. Het staat er wel, maar zou het echt waar zijn? Het is te mooi om waar te zijn, oneerbiedig gezegd. Zeker als je een klein beetje jezelf leert kennen. Je eigenwijsheid, ongehoorzaamheid tegen God. O God, wie ben ik?! Doet het je weleens pijn hoe je omgaat met God of vind je het wel best?! Wees een eerlijk. Houd je je weleens bezig. Juist als je die verlorenheid bij jezelf gaat pijlen. Ik val mezelf steeds meer tegen.

Heere, zou U ook zo met mij om willen gaan? Juist hoe meer je ernaar verlangt, juist hoe onmogelijker het lijkt dat het voor jou zou zijn. Dat twijfelen. Hoe kan ik echt zeker weten dat het voor mij is? Als je op zoek bent naar zekerheid, vers 73. Een eed dien Hij aan Abraham onder vader gezworen heeft. Soms moet iemand voor een rechter spreken, een getuige. Die kan ook liegen. De rechter wil er zeker van zijn dat de getuige de waarheid spreekt. Wat u nu gaat zeggen is de waarheid en niets dan de waarheid.

Nu gaat God een eed zeggen. De eed die Hij Abraham gezworen heeft. God doet er een eed op. Thomas Goodwin: Gods eed is vooral bedoelt om ons te verzekeren dat God gewillig is. Ik denk dat we allemaal instemmen. Maar ook voor u, voor jou? En dat is nu waar die eed voor bedoeld is. Dat die barmhartigheid iets algemeens is, die eed maakt het persoonlijk. En dat is ook wat de doop duidelijk wil maken. De doop is ook een vorm van eedzwering. Sacrament. De doop is een vorm van eedzwering.

Zo zeker, nooit en te nimmer aan twijfelen. De doop maakt persoonlijk wat de Heere in het algemeen beloofd. Niet in het algemeen met een wijnkwast. Allemaal persoonlijk gedoopt, niet in het algemeen. Persoonlijke verzekering van God ontvangen. En ik denk dat wij daar vaak te weinig aan denken. Voor ons vaak de doop een teken. Vuile handen door water gereinigd worden. De doop is een teken, dat is waar. Maar dan heb je nog maar de helft te pakken.

Geldt het ook persoonlijk voor mij? Meer dan een teken. Ook een zegel. Een eedzwering. Ik denk dat we aan dat laatste vaak veel te weinig aandacht geven. Persoonlijk gedoopt. Niet alleen voor anderen maar ook voor mij. Zo betuigt en verzegelt ons God de Vader. Hij heeft aan mij een eed gedaan. Ik wil maar zeggen: de doop is meer dan een algemeen teken. Die doop verzegelt Gods barmhartigheid ook aan mij. De Heere zeg: dat zweer Ik je.

Durf je dan nog te twijfelen aan Mijn barmhartigheid?! Zo waarachtig als Ik leef. De Oud-Testamentische eedformule. Zo waarachtig als Ik leef, als Ik niet barmhartig zou zijn. God legt er een eed op af en bij mijn doop op mijn hoofd betekent. Zo zeker als Ik leef. Anders houd Ik op God te zijn. Zo ver gaat het. Het is dat het er staat, ik durf het haast niet te zeggen. Het is niet te begrijpen, zo ver gaat God.

Gemeente, wat mogen we dan een hoop hebben als Gods Zijn barmhartigheid met een belofte, eed, sacrament geeft. Wat God nou nog meer doen?! Opdat Hij barmhartigheid deed. Als het zo in Gods hart leeft. Voor mensen in nood en schuld en zonden, die zo de toevlucht nemen, wat mag ik dan een hoop en moed hebben. Zijn barmhartigheid niet alleen voor anderen maar ook voor mij. Ouders ga er met de kinderen over praten.

Niet alleen over de regels praten. Die zijn belangrijk. Maar heb het over Zijn barmhartigheid, dat andere is bijzaak. Waar hebben we het vooral over? Ga ze uitleggen waarom je ze gedoopt hebt als vader en moeder. Opdat Hij barmhartigheid deed. Als het zo leeft in het Vaderhart van God. Ga dan maar tot Hem. Net als die verloren zoon die het er zo schandalig had afgebracht. Wat lees ik dan?

En zijn vader hem van verre ziende, wet met innerlijke ontferming, barmhartigheid. Die zoon stuk verdriet, die hem zo op zijn hart had getrapt, hem van verre zag, met innerlijke ontferming bewogen. Als er vanmorgen een verloren zoon, verloren dochter. Hij rende naar hem toe. Niet die zoon rende naar die vader, maar die vader naar de zoon. Als het ware ontvlamde een vuur. En wat gebeurde? Hij viel hem om de hals. Kuste hem. Teken van verzoening. Teken van barmhartigheid. Toelopende en viel hem om de hals, is God zo? Zo is God.

Amen.

 

Tweede Adventszondag 5 december 2021 – Triumfatorkerk Hersteld Hervormde Gemeente Katwijk – ds. P. den Ouden – Schriftlezing Lukas 1 vers 67-79