Christus, de eeuwige Zoon van God, wordt door de profeet Jesaja de lijdende Knecht genoemd. Het is God Zelf die Hem zo noemt: God eeuwige Zoon, gelijk aan de Vader, werd de lijdende Knecht. Om te komen en de wil van de Vader te doen. Hij is vernederd en uitermate verhoogd. Hij zal vele heidenen besprengen. Zo drupt, naar de woorden van Johannes Calvijn, het bloed van de kansel bij de verkondiging en bediening van het Woord. 

Jesaja 52 vers 13-15: ‘[13] Ziet, Mijn Knecht zal verstandelijk handelen; Hij zal verhoogd en verheven, ja, zeer hoog worden. [14] Gelijk als velen zich over u ontzet hebben, alzo verdorven was Zijn gelaat, meer dan van iemand, en Zijn gedaante, meer dan van andere mensenkinderen; [15] Alzo zal Hij vele heidenen besprengen, ja, de koningen zullen hun mond over Hem toehouden; want denwelken het niet verkondigd was, die zullen het zien, en welken het niet gehoord hebben, die zullen het verstaan’.

De lijdende Knecht

Vorige keer, dat is al twee zondagen geleden, hebben we stilgestaan bij Jesaja 53. Die aangrijpende woorden: Hij was veracht en wij hebben Hem niet geacht. Christus door Zijn eigen volk verworpen. Vandaar dat Jesaja 53 met die vraag begint: wie heeft onze prediking geloofd en aan wie is de arm des Heeren geopenbaard. Geen antwoord op gegeven. Retorische vraag. Overduidelijk. Wie heeft onze prediking geloofd? Niemand. Dat is overduidelijk.

In die lijdende Knecht geloofd? Niemand. Ze hebben Hem allemaal verworpen. Niemand. Als dat waar zou zijn, dan zou dat dus betekenen dat het werk van Christus volledig tevergeefs is geweest en Zijn grote offer niets heeft uitgewerkt. En u voelt wel aan dat kan niet waar zijn. We kunnen makkelijk tot die gedachten komen. Wat heeft de prediking uitgewerkt? Niemand. We kunnen makkelijk tot die moedeloze klacht komen.

Maar zegt Calvijn: het was beter als Jesaja 53 was begonnen bij Jesaja 52 vers 13. En ook de kanttekeningen maken die opmerking. Als je dat gaat lezen komt het in een ander licht te staan. Dat dat werk van die lijdende Knecht zeker niet tevergeefs is geweest. Geloofd is en steeds meer en steeds weer.

U mag vertellen waar de snelstgroeiende kerk zich nu bevindt? Wat denk je? Als je op de wereldkaart gaat kijken? Waar komen er dagelijks bij? Ik denk dat u het niet raadt. In Iran. In 1979 toen Sjah viel, waren er 500 christenen. En nu meer dan een miljoen. Daar felste verdrukking. Grootste wereldwonder van de zending noemen ze het. Hoe God daar werkt. En dat is zomaar een voorbeeld. Die prediking van die lijdende Knecht wordt geloofd door een ontelbare schare.

Jesaja 53 gaat over de verwerping van Christus door Zijn eigen volk, Israël. Jesaja 52 gaat over de heidenen Hem aannemen. Jesaja 53 blijft staan, die verdrietige werkelijkheid. Als je bij Jesaja 53 vers 1 wordt je moedeloos. Maar als je bij Jesaja 52 vers 13 begint krijg je hoop. Het is goed in deze lijdenstijd stil te staan bij Jesaja 53 maar maak het niet los van Jesaja 52.

In de profetieën van Jesaja kom je vier liederen van de lijdende Knecht tegen. Jesaja 42 vers 1-7, 49 1-9, 50 4-11 en het vierde lied vanmorgen Jesaja 52 vers 13 tot Jesaja het einde. Liederen in Hebreeuwse Bijbel. Strofen. Vanmorgen gaat het over het vierde lied van de lijdende Knecht. Mijn Knecht zal verstandig handelen.

Opvallende naam. Lijdende Knecht. Gelijk aan de Vader. Deze naam Knecht in Zijn menselijke natuur. Paulus zegt in Filippenzen 2 Hij heeft de gestalte van een Knecht, eigenlijk staat er een slaaf, aangenomen. Waarom wilde Hij een Knecht te zijn? Om de wil van God de Vader te doen. Wij zijn allemaal geschapen als knechten. Om Zijn wil te doen. Maar wat zijn wij ongehoorzame knechten. Die niet Zijn wil maar eigen wil willen doen.

Daar mag je je wel over schamen. Ik ben een ongehoorzame knecht. Je je werkt bij een bedrijf en je doet niet wat je baas wil. Dat kun je toch niet maken?! Wat we tegenover mensen niet durven, wel tegenover God?! Wat doe ik elke dag tegenover God? Denk daar eens over na. Nou is er een geweest die gehoorzaam is geweest.

Hij heeft gebeden Johannes 17: Ik heb U verheerlijkt op de aarde, Ik heb voleindigd dat U Mij gegeven hebt te doen. Wij nooit. Maar Hij wel. Wij laten het werk liggen. Hij heeft het werk opgenomen. Volmaakt gehoorzaam geweest aan Zijn Vader.

Tegen wie wordt het gezegd? Het volk Israël in Babel. Ballingschap. In Babel dat was een verloren zaak, geen hoop op verlossing. Dat is ook onze toestand. Wij zijn reddeloos verloren. Geloof je dat? Geloof je dat? Wat ik net zei dat moet ik toch niet over mijn lippen moeten kunnen krijgen?! Dan moet je toch geen rust meer in je lijf hebben?! Dan moest er toch een onrust door je heengaan?

Daar in Babel. Maar als de Heere verlossing en vertroosting biedt. Jesaja 40 daar begint het, vol van verlossing en troost. Mooie woorden maar waar moet het vandaan komen? Wie zou ooit dat grote werk van verlossing op Zich moeten nemen? Nou zie Mijn Knecht. Hij heeft de sleutel van verlossing bij Zich. Omdat er niemand anders bij machte was.

Als Israël in Babel op de omstandigheden zag, ze zouden alle hoop en moed verliezen. En wij ook. Maar daarom ons vanmorgen toegeroepen: zie Mijn Knecht. Zie niet hier en zie niet daar, maar die op Hem. Neem dat maar zo letterlijk mogelijk. Zie het Lam Gods dat de zonde der wereld wegneemt. Zie mijn Knecht. Er staat achter van die Knecht: Hij zal verstandig handelen. Je mag ook vertalen: Hij zal voorspoedig zijn, succesvol zijn, tot een goed einde brengen. Kanttekeningen wijzen er ook op.

Vanaf hoofdstuk 40. Hij gaat ervoor zorgen dat al die beloften worden vervuld door Hem en in Hem. Maar dan wel via Jesaja 53. Langs die weg van lijden en sterven. Van betalen en voldoening. Wat heeft het Hem veel gekost om Zijn werk en beloften tot volle uitwerking te brengen. Wat zijn al die beloften kostbare beloften. Wat is het een Evangelie een duur Evangelie. Wat heeft Hij een prijs moeten voldoen. Om het ook een werkelijkheid te doen worden.

Vast en zo zeker. In Hem alle beloften ja en Amen. Hier geen zekerheid, maar vast in Hem. Hij zal succesvol zijn. Stel dat mijn zaligheid van mij zou moeten afhangen?! Wat zou het er slecht uitzien. Moeten werken, en voortzetten. Mijn God waar was mijn hoop en moed gebleven. Maar bij Hem zo vast en zeker. Die nooit laat varen wat Zijn hand begon. Hij zal zeer hoog worden. Christus zal alle eer en heerlijkheid ontvangen. Driedubbel: eer, verhoogd en zeer verhoogd. Dikke streep. Het is goed dat dat er staat voor Jesaja 53. Dan zou je denken: vernederd, vernederd, vernederd en in de ondergang eindigen. Nee, door lijden tot heerlijkheid.

Filippenzen 2: vernedert tot in de dood, ja de dood des kruises. Dan komt er wat. Na die vernedering. Daarom heeft God Hem uitermate verhoogd. En Hem een naam gegeven boven alle namen. Alle tong zou belijden dat Christus de Heere is. Wanneer is Zijn verhoging begonnen?

Catechisatie van Hellenbroek. Trappen van Zijn vernedering. Gestorven en begraven. En dan Zijn verhoging. Pasen. Opgestaan uit de dood. En Hemelvaart en zittend aan de rechterhand. En straks bij Zijn wederkomst glorieus verhoogd worden. Hij zal verhoogd worden zoals nooit iemand verhoogd is.

Wat houdt dat in? Die diepste vernedering en die hoogste verhoging. Vers 14. Gelijk als velen zich over U ontzet hebben, en dan verder lezen in vers 15 en alzo zal Hij vele heidenen besprengen. Twee soorten mensen worden hier tegenover elkaar gezet. Aangrijpend. Waar Christus komt valt een scheiding. Deze wordt gezet tot een val en opstanding. Vers 14 en vers 15. Velen hebben zich over die lijdende Knecht. Dat gaat hier over de Joden. Die hebben de Messias niet herkend. Het was ook te vreselijk om aan te zien toen Hij stond voor Pilatus. Dat gelaat, die doornenkroon, die rug. Het was te afgrijselijk om aan te kijken. Hoe daar die lijdende Knecht heeft gestaan. En toen dat ondraaglijke lijden aan het kruis. Klaagliederen 1: ‘Schouwt het aan en ziet, of er een smart zij gelijk mijn smart, die mij aangedaan is, waarmede de Heere mij bedroefd heeft ten dage der hittigheid Zijns toorns‘, Goede Vrijdag.

Meer dan van andere mensenkinderen. Eigenlijk staat er wat er met Hem gebeurd is, was niet meer menselijk. Niet menselijks meer in te herkennen als het ware. Zich over Hem ontzet. Hoe kan het dat wij het in deze lijdenstijd het zomaar aan kunnen horen? Waarom breekt mijn hart niet, waarom heb ik geen tranen als ik denk wat Christus geleden heeft? Waarom heb ik dan geen rouw? Omdat ik door mijn zonden Zijn kroon had gevlochten, Zijn beker had gevuld.

Als u ergens wilt zien hoe afgrijselijk de zonden is, ga naar Golgotha. Matthaus Passion. Kom dochters help mij klagen. Zie uw Bruidegom. Als een Lam. Zie o zie op Zijn geduld, en daarachter aan zie o zie op onze schuld. O Jesu erbarm U over zo’n zondaar. Velen hebben zich afgekeerd. Het volk Israël, de Joden. Voor wie Hij was gekomen. Hebben Hem afgewezen. En wij vanmorgen die het zo goed weten. Wat doen wij met Christus?

Hebreeën 6 vers 16 staat die waarschuwing Hem afwijzen is Hem opnieuw kruisigen. Zo erg is die zonde van ongeloof. Weet wat je doet. Zie Mijn Knecht. Zie en geloof. Zie en leef. Zie op Mij en wordt behouden alle gij einden der aarde. Wie je ook bent. Door Israël afgewezen. Vers 14. Maar God zij dank daar stopt het niet.

Vers 15. Alzo zo zal Hij velen heidenen besprengen. Dan gaat Hij die heidenen opzoeken. Alles buiten Israël. Die er buitenstaan, voor wie er geen hoop is. Voor hen komt Hij met het reddende Evangelie. Die het niet gehoord hebben, vierduizend jaar niet, die zullen het verstaan.

Die drievuldige verhoging zien we hier iets van. Paulus in Romeinen 15 haalt het aan als het gaat over de evangelieverkondiging onder de heidenen. Die deur is door de kruisiging opengegaan. Hij zal een zaad zien. Christus zal Zijn eer hebben. Psalm 22. Hij regeert en zal Zijn almacht tonen.

Een verklaarder wijst erop dat het gaat om het woordje veel. Dat velen weer terugkomen. Velen rechtvaardig maken. Christus is maar niet voor een paar mensen, paar volken gekomen. Velen. Besprengen. Wat is dat? Een grote schare. Dat kom je ook tegen in Hebreeën 12 vers 24. Middelaar van het Nieuwe Testament. Tot het bloed der besprenging. Staat nog wat achter, dat betere dingen dan het bloed van Abel. Dat bloed van Abel door zijn broer Kaïn vermoord. Dat riep om oordeel.

Maar dat bloed van Christus roept tot de hemel om vrijspraak. Verzoening, verlossing, vergeving. Voor opstandelingen. Voor Kaïn-mensen. Hetzelfde verdiend als Kaïn als het ware. Dat woord besprengen kom je in die Oud-Testamentische offerwetten van Mozes. Iets besprengen op iets of iemand. Laten neerdalen. Dat besprengen had twee betekenissen. Allereerst tot vergeving en verzoening. Schuld van de zonden. Maar er zit nog een betekenis bij. Niet alleen tot wegneming van de schuld maar ook de smet. De gevolgen weggenomen. Reiniging, heiliging om de rechtvaardige God weer te kunnen dienen.

Dat besprengen, theologisch rechtvaardiging en heiligmaking. Soldaat als Christus gestorven is speer in zijde. Water en bloed uit. Rechtvaardiging en heiligmaking. Calvijn: Duplex gratia. Een genade die twee kanten heeft. Openbaring 1 vers 5. Johannes die de gemeenten gaat groeten. ‘En van Jezus Christus, Die de getrouwe Getuige is, de Eerstgeborene uit de doden, en de Overste der koningen der aarde. Hem, Die ons heeft liefgehad, en ons van onze zonden gewassen heeft in Zijn bloed.’

Koningen en priesters. Belangrijke les voor ons vanmorgen. Hopelijk leeft bij jong en oud die vraag: hoe wordt mijn ziel gered? Dat die vraag je op de nek zit. Maar verlangen wij ook naar heiliging en vernieuwing? Hoe word ik een gehoorzame knecht? Hoe kan ik de ander tot nut zijn.

Hoe kom ik in de hemel? Die vraag mag er zijn. Maar ook die vraag hoe komt God aan Zijn eer? Hoe ben ik anderen tot zegen? In deze lijdenstijd gaat het om het laatste. Waarom moest Christus sterven? Galaten 5 vers 25. Waarom is Hij gekruisigd? Opdat Hij haar reinigen zou. Die Zich voor haar heiligen zou. Heerlijk voor zou sterven. Heilig en onberispelijk. Zou je het ook graag willen? Zo graag heilig en onberispelijk voor U zijn. Houd je die vraag bezig?

Lodenstein: Heilig mij. Ik moet Jesu zijn als Gij. Dan komt er een verlangen. Met de Paasviering over John Paton. Achter Nieuw-Zeeland. Aan het eind van de wereld in die tijd. Kannibalen. Waarom ging jij? Jij de volgende. Verbranden alle schepen achter zich. Vrouw van negentien die stierf. Zelf in het graf moest leggen omdat er niemand anders was. U gaf aan Mij het beste wat Hij had, Zijn Zoon, zou ik dan het beste wat ik heb niet aan Hem geven? Jezelf. En hij deed het. Of leef je liever voor jezelf. Mooie huisje en vakantie. Wat wil je nou? God gaf het beste wat Hij had? Zijn Zoon. Wat geef jij? Ja klinkt prachtig. Vraag 1. Maar hoe wordt mijn ziel gered en vraag 2, leven vernieuwd? Toen besprengd met de priester.

Nee, het gaat nu anders. Kanttekening; bloed van de besprenging. Door de prediking van het heilige Evangelie en het gebruik van de heilige sacramenten.  Korte kanttekening, die mannen zo’n inzicht gehad. Dat je weer die die twee kanten tegenkomt.

De prediking. Toen ik dat las. Calvijn: wanneer het Evangelie gepreekt wordt, druppelt, lees: besprengd, tegelijk met de stem van de prediker het bloed van Christus neer. Dat gebeurt nu. U hoort mij spreken. Het bloed der besprenging neer. Prediking is besprenging. Prediking is meer dan alleen verkondiging. Een stand van zaken meedelen. Bediening. Onder de prediking gebeurt iets. Het is niet alleen aanhoren. Het is bediening en besprenging.

Het is bijna te heilig om te zeggen maar ik moet het zeggen. Op dit moment is Christus bezig Zijn bloed op ons neer te dalen. Of je neemt het aan of wijst het af. Niemand uitgezonderd. Wat doet u met het bloed van Christus. En nog iets erbij. De doop en Avondmaal. Hoe krijg ik deel aan de Geest? Door de prediking maar niet minder door het gebruik van de sacramenten. Als je naar dat bloed verlangt, verlang je ook naar de sacramenten. Daar deelt Hij Zichzelf uit. Om onze hongerige zielen te spijzen en te laven.

Als doop en avondmaal weinig voor je betekenen, en daar ben ik bang voor voor een deel van de gemeente, dan heeft Christus weinig waarde voor je. Ik zeg het in liefde. Zo wil Hij ons besprengen zegt die kanttekening. Pilatus zegt wat zal ik doen met Jezus. Wat doet u met Jezus. Wat zal ik doen met Jezus? Wijs Hem niet af en leef niet langs Hem heen. Hij komt vanmorgen tot ons met het bloed der besprenging. Laat u met God verzoenen.

‘O Heiland, leer mij aan uw voeten in eigen oog een zondaar zijn. Bij al mijn deugd, bij al mijn werken, vind ik geen troost, die mij kan sterken, geen hoop, dan die ik op U bouw. Op uw genade zal ik leven, op uw gena de doodsnik geven, o Heer, aan wien ik mij vertrouw!‘.

Amen.

 

Zevende lijdenszondag 2 april 2023 – Triumfatorkerk Hersteld Hervormde Gemeente Katwijk-upon-Sea – ds. P. den Ouden – Schriftlezing Jesaja 52 vers 13-15 en Jesaja 53 vers 1-5