De realiteit van de zondeval is te erg om te zeggen. Onbekwaam tot enig goed en geneigd om God en de naaste te haten. Maar zo waren wij niet geschapen. God heeft de mens goed geschapen naar Zijn beeld. Adam en Eva leefden in het paradijs in volledige harmonie met God. Werkelijk zalig was het. Maar toen kwam de zondeval en is de mensheid in het diepste ongeluk gestort. Van Adam ontvingen wij de rampzaligheden, het werkverbond doet dat en u zult leven, maar in Christus, het genadeverbond, is volkomen zaligheid te verkrijgen. Hij heeft Zijn leven gegeven en volkomen betaald voor de zonden. Wie in Christus is die is een nieuw schepsel, het oude is voorbijgegaan.

Romeinen 5 vers 17: ‘Want indien door de misdaad van een de dood geheerst heeft door dien enen, veel meer zullen degenen, die den overvloed der genade en der gave der rechtvaardigheid ontvangen, in het leven heersen door dien Enen, namelijk Jezus Christus‘.

Te erg om te zeggen

Gemeente, in de vorige zondag, zondag 2, hebben we een begin gemaakt om de verlorenheid van de mens te peilen. Die aangrijpende werkelijkheid dat wij van onszelf God niet liefhebben en onze naaste ook niet. Sterker nog: van nature geneigd God en mijn naaste te haten. Aangrijpende woorden. Hoe komt dat nou dat we zo’n afkeer van God hebben. Daar gaat zondag 3 op door. Zoals een chirurg. Niet meteen het mes erin. Eerst een scan. MRI, echo en ik weet wat. Zo scherp mogelijk de kwaal hebben. Soms zelfs nog een vervolgonderzoek.

Dat onderzoek, hoe ernstiger de kwaal is, bij de blindedarm komt het wat minder krap, maar je moet er niet aan denken kwaadaardige cellen te laten zitten. Dan is de ondergang van de patiënt. Ergere kwaal dan de zondekwaal is er niet. Daarom kan het onderzoek ook niet nauwkeurig genoeg zijn.

Wie hier vergissingen maakt, dat is letterlijk rampzalig. Dat woord niet te vaak gebruiken. Het valt niet altijd mee de waarheid en werkelijkheid te horen. Ziekenhuis. Uitslag gaan ophalen. Krijgt geen hap door je keel. Vanmiddag naar het ziekenhuis. Wat zal de uitslag zijn? Zondag 3 is een zware zondag. Ik vind het altijd een moeilijke zondag.

Spiegel voorgehouden. Dit wil ik niet. Uiteindelijk is dat eerlijke zelfonderzoek gericht op ons behoud. Niet om mensen af te branden of in de put te praten. Uiteindelijk gericht op ons behoud. Als we dat vergeten wordt het doemdenken en dat wil God niet. Uiteindelijk is zondag 3 gericht op onze verlossing. Doel van het onderzoek, zo hier vanavond ook. Uiteindelijk is zondag 3 gericht op Christus. Paulus: het einde van de wet, het doel is Christus. Al komt dat vanavond niet uitvoerig aan de orde omdat daar het zwaartepunt niet ligt, maar laten we dit vasthouden om uiteindelijk in Hem te eindigen.

Waarom Christus gekomen is. Hoe groot werk Hij heeft gedaan. Te weten uit de ellende verlost te zijn, grootheid van verlossing enigermate te beseffen. Dankbaarheid tot Hem die verlost uit die donkerheid. Wie zondag 3 niet heeft geleerd weet ten diepste het werk van Christus niet op waarde te schatten. John Newton, Amazing Grace. Wonderbaarlijke genade. Hij wist van zonde. Wat Hij gedaan heeft. Dat wij mogen zingen: Amazing grace. O hoe onbevattelijk diep is Uw genade en ontferming.

We gaan een stapje verder. Om te bevatten wat wij kwijtgeraakt zijn, moeten we terug helemaal naar het begin. Wij zijn de zonden helemaal gewoon gaan vinden. Helemaal middenin. Een paar jaar geleden zijn een jongere op catechisatie: we zijn nou eenmaal zo. Hij zei het hardop. Dat we zo zijn kunnen we niet normaal gaan vinden. Maar we waren wel volmaakt. Kijk uit met zulke opmerkingen het eind van de werkelijkheid een beetje glad te gaan strijken. Normaal gaan vinden, moet je niet willen. Zo gewend aan geraakt los van God te gaan leven.

Dat weet ik pas als ik ga zien hoe zalig ik geschapen was. God heeft de mens goed en naar Zijn evenbeeld geschapen. Schepper recht kennen. Hem te loven in het paradijs. O hoe goed was het in het paradijs. Daar zijn we geschapen naar het beeld van God. Als kind dacht ik op dat we op God zouden lijken. Sprekend z’n vader. Nee, niet uiterlijk. God heeft geen uiterlijk. God is geen uiterlijk. In Geest en waarheid aanbidden. Niet uitwendig, de buitenkant geschapen naar het beeld van God. Met de binnenkant, geschapen in gerechtigheid en heiligheid. Niet verzonnen, staat in Efeze 4.

Het kostte Adam geen enkele moeite om de wil van God te doen. Dat ging vanzelf. Adam deed vrolijk en blij wat God wilde. Hij had God lief. Hij was graag bij God. Hij wandele met God. Hart onafgebroken met God. Bijeen bij God vervulde Adam met diepe blijdschap en vreugde. Hij leefde in het licht van Gods vriendelijk aangezicht. Wanneer ken je iemand? Als je met iemand omgaat.

President Biden ken ik niet. Wel van het nieuws. Maar niet ontmoet. God alleen kennen door omgang. Niet door alleen dikke boeken van God te lezen. Hoe meer je omgaat, hoe meer je Hem leert kennen. En daar komt liefde bij. Nooit kan ik iemand kennen als iemand die je liefhebt. Je man, je vrouw. Hoe meer je iemand liefhebt, hoe liever, hoe voller je iemand leert kennen. Adam kende God en daarom had hij God lief. God was voor Hem zo goed. God mijn God de bron van vreugd.

Hoe meer ik Hem ga liefhebben, hoe meer ik Hem ga liefhebben. Zo was het in het paradijs. Kennen en liefhebben. Op zo’n heerlijke en rijke wijze wat wij in de verste verte niet meer voor kunnen stellen. Eeuwige zaligheid zonder einde. Als je op vakantie gaat, eerste week leuk, tweede week nog een paar dagen, ga je afdalen. Na miljoenen jaren moet de eeuwigheid nog beginnen.

Met eerbied gesproken: mensen hoeven niet bang te zijn dat het straks over is. Eeuwig God te loven en te prijzen. Gods vriendelijk aangezicht geeft vrolijkheid en licht voor alle oprechte harten. Als mensen blij zijn, wat ga je dan doen? Ga je zingen. Klein kind van drie. Grote mensen ook als ze blij zijn. Van blijdschap ga zingen. Daarom wordt er in de hemel gezongen. Zo goed was het in het paradijs. Dit, ik heb geprobeerd er iets van te tekenen, het haalt het niet bij de werkelijkheid. Geen streepje vrees. God was zo dichtbij.

Als het nou zo was en je gaat nu kijken hoe het er met ons voorstaat, ga je dan een beetje beseffen wat we allemaal kwijt geraakt. We leefden in het volmaakte, perfecte geluk en neergezet tot in een onuitsprekelijke duisternis. Jeremia: de kroon is van ons hoofd gevallen. Ik ben neergestort in verlorenheid. Wat zijn wij kwijtgeraakt? Dat is met geen woorden te zeggen? Als God ons zo heerlijk had geschapen, hoe kan het dan dat het zo’n puinhoop en verwoesting is geworden? De zondeval in het paradijs. Ongehoorzaamheid tegen God. Dat is het wezen van de zonde. Niet naar God willen horen, niet aan Zijn wetten willen houden. Ik wil mij het liefst gelijk met God stellen of zelfs boven. Ongehoorzaamheid zit ook iets van rebellie in. Ouder zeg doe het niet. Kind doet het wel, opstandigs in. Leraar zegt doe het, kind doet het wel. Ik accepteer uw gezag niet.

Verdwijn uit mijn leven, ik wil niks met U te maken hebben. We zeggen het misschien niet hardop. Maar de taal en gang van ons leven. Het is te erg dat ik het zeg. Voorbeeld. Die Bijbel is vaak een probleem voor ons. Of een preek. Boeiendere dingen dan over God denken. Waar komt dat vandaan? Verdorven natuur, allen in zonden ontvangen en geboren worden. Verkeerdheid van Adam en Eva doortrekt heel het nageslacht. Treft ons allemaal. Niemand hoeft ons te leren zondigen. Niemand heeft ons leren liegen. We konden het perfect. Hekel aan een ander. Hoogmoedig. We kunnen het heel goed. Het zit er al in. Gemeente, hier wordt een hele verdrietige spiegel voorgehouden. Man houd op, het is te erg om te zeggen. Net als die dokter. Er is hoop. Maar wel eerlijk. Het is waar, zo ben ik. Ik herken dat. Is dan helemaal niks van ons te verwachten?

Wel heel radicaal, er valt niks te redden of te sparen. Onbekwaam tot alle goed, geneigd tot alle kwaad. Hier zijn al zoveel mensen over gestruikeld. In de media, televisie, of waar ook, daar gaat het niet over de Catechismus. Maar dit ene zinnetje duikt nog weleens op.

Als je die moderne schrijvers leest, kom je alleen maar mensen tegen die met elkaar overhoop liggen, ze bedriegen elkaar. Geen spetter harmonie. Pessimisme. Boeken zonder hoop. Geen verlossing, geen uitzicht. Ze krijgen er nog literaire prijzen voor ook. Maar als de Bijbel het zegt, dan praat je mensen maar de psychiater. Maar de Bijbel naar de redding: Jezus Christus. Van die andere boeken chagrijnig. Ik was halverwege gestopt met lezen.

Het wil niet zeggen dat de mens niet helemaal geen goed kan doen. Dordtse Leerregels hoofdstuk 3/4 artikel 3. Onbekwaam tot enig zaligmakig goed. Helemaal goed, ik kan toch een som 1 en 1 is 2 goed doen. Iemand even helpen die gevallen is. Dan kunnen we goed doen. Maar tegenover God geen goed doen. Daar is de Bijbel eerlijk over. Ons land heeft nog nooit zoveel camera’s gehad. Vertrouwt de mens voor geen stuiver. Bewijs dat die oude Catechismus waar is.

1960, optimist. Maakbare samenleving. Goede voorbeeld, dan best wat moois met die mens te bereiken. Kinderen kiezen uit zichzelf in principe het goede. Gun ze de vrijheid en zie waar de kunnen komen. Niet regeltjes en wetjes. Geef iemand de ruimte en dan gebeuren er mooie dingen. D66, de maakbare samenleving. Zo’n vijftig jaren verder en weten we wel beter. En toch zijn er nog die geloven in die maakbare samenleving.

Dit heeft met de werkelijkheid van ons alledaagse leven te maken. Dan gaan we stap verder. Kan het over de samenleving hebben, maar hoe zit het bij mij? Toen David in die droevige zonde viel, Bathseba, en die moord eroverheen, wat zei David? Psalm 51, we hebben het gezongen. Het is niet alleen dit kwaad dat roept om straf, ik ben in ongerechtigheid geboren. David wist: moord en overspel is zonde, maar hij peilt dieper. De wortel, oorsprong. Waar zit dat? Die erfzonde. Wie mens zegt, zegt zonde. En wie zonde zegt, zegt mens. Zit allemaal aan elkaar vast. Efeze 2, laat ik de belijdeniscatechisanten altijd leren. Onze zonden, onze aard. Oorsprong. Het gedichtsel van het hart van mensen, gedachten, verlangens is boos van zijn jeugd af aan.

Lieve mensen, heb je zo jezelf een klein beetje leren kennen? Niet alleen in de symptomen, maar in dat hart bent gaan graven? Hier zit die vuile bron. Kwaad en verkeerdheid komt er zomaar uit. Niet het gaat af en toe fout.  Dan ken je jezelf niet. Ik doe alleen maar verkeerd als ik God niet volkomen dien.

Jeremia 13 vers 23: zo min een moorman zijn zwarte huid kan veranderen, poetsen en wassen wat ik wil, altijd die vlekken hebben. God heilige maatstaf naast mijn leven leg. Onmogelijk. Als ik vanavond dit allemaal aanhoor, dit is onze toestand. Niet om mensen in de put te praten. Toen ik in Utrecht studeerde. Jij preekt mensen in de put. Nee, daar zitten ze al in, ik probeer ze eruit te preken. Gode zij dank vanavond al iets van de oplossing en het medicijn. Diep verootmoedigen dat wij zo zijn voor God. In Adam allen gevallen. In hem alle begrepen.

Maar nu las ik Romeinen 5. Diep hoofdstuk. Tweede Adam. Zit zoveel in. De eerste Adam en de tweede Adam. Met de eerste, werkverband: doe dat en u zult leven. Die weg van het werkverband is een doodlopende weg. Maar nu heeft God Zijn Zoon gezonden. Genadeverbond. Die staan tegenover elkaar. Ik zal u geven tot een verbond, tot een licht der heidenen. Hij heeft al die verplichtingen in het verbond op Zich genomen. Al die schuld voldaan. In Hem verzoening, gerechtigheid en leven zouden vinden. Door het verbond van Adam ons de vloek toegerekend. Door het verbond in Christus wordt de genade toegerekend. Romeinen 5 vers 19: ‘Want gelijk door de ongehoorzaamheid van dien enen mens velen tot zondaars gesteld zijn geworden, alzo zullen ook door de gehoorzaamheid van Enen velen tot rechtvaardigen gesteld worden’.

Toevlucht tot Hem te nemen. Om nu bij Hem verzoening, vrede te vinden. Neig uw oren. Hopeloos als het ervoor staat. Verwacht niets van jezelf. Neig uw oor en komt tot Mij. Hoort en uw ziel zal leven. Jesaja 55. Ik zal met u een eeuwig verbond maken, en u geven de gewisse weldadigheden van David. Christus, Davids Zoon.

Uit Adam ontvingen we de rampzaligheden. Uit Christus de zaligheid. Daarom, verloren Adamskind, het is niet te begrijpen dat Hij zulke gevallen zondaren opzoekt. Wie je ook bent, waar je ook zit. O Heere dat beeld van u. Gerechtigheid, hier enkel ongerechtigheid. Heiligheid, mijn leven enkel onheiligheid. Hoe krijg ik dat beeld weer terug? De moderne schrijvers zeggen geef de hoop maar op. De Bijbel zegt van niet.

Ik las bij Van de Kemp, oude catechismusverklaring: werp u op Christus, het beeld van de onzienlijk God opdat Hij gestalte in u zou krijgen. Want die in Christus is, die is een nieuw schepsel. Totaal niet te begrijpen. In Hem een nieuw schepsel. Hij zegt: richt uw ogen steeds op zijn heiligheid. Want hoe meer op Hem ziet, zult u veranderd worden van heerlijkheid tot heerlijkheid.

Nou begonnen we vanavond in stikdonkere duisternis, eindigen we in het Licht: Christus Jezus. Ik ben het Licht der wereld. Die in Mij leeft, zal in de duisternis niet wandelen. Er komt een dag dat zondag 3 voorbij zal zijn. Niet meer geneigd tot alle kwaad. O wat zal dat zijn, verlang je daar naar? Heere, maak mij geschikt. Maar blij vooruitzicht dat mij streelt, u eeuwig te loven en te prijzen dat komt toch terug, ik zal ontwaakt Uw lof ontvouwen, U in gerechtigheid aanschouwen. Alleen maar Christus, God Drie-enig. Verzadigd met Uw Goddelijk beeld.

Amen.

 

Zondag 10 oktober 2021 – Triumfatorkerk Hersteld Hervormde Gemeente Katwijk – ds. P. den Ouden – Schriftlezing Romeinen 5 vers 12-21