De barmhartigheid van God aan Paulus betoond
Paulus schrijft aan zijn geestelijke zoon Timotheüs over zijn leven. Hij noemt zichzelf de voornaamste, de eerste van de zondaren. Tegen die zwarte achtergrond van zijn wettische bestaan schittert Gods barmhartigheid. De lankmoedigheid van Jezus is hem betoond. Op weg van Jeruzalem naar Damascus ontmoet Jezus Paulus en zet hem stil terwijl Paulus, in zijn ijver, bezig is om de christenen te vervolgen. Paulus is tot voorbeeld voor zondaren: dat evenals aan Paulus aan hen barmhartigheid kan worden te betoond. Tot een voorbeeld aan hen, die in Hem geloven zullen ten eeuwige leven.
1 Timotheüs 1 vers 16: ‘Maar daarom is mij barmhartigheid geschied, opdat Jezus Christus in mij, die de voornaamste ben, al Zijn lankmoedigheid zou betonen, tot een voorbeeld dergenen, die in Hem geloven zullen ten eeuwigen leven’.
Barmhartigheid aan zondaar Paulus
1. Hij stond ver boven de zondaren;
2. Hij werd de voornaamste der zondaren;
3. Hij dient tot een voorbeeld voor zondaren.
1. Hij stond ver boven de zondaren
Het levensdevies van Johannes Calvijn dat ‘ik verteerd worde als ik maar nuttig ben’. In praktijk gebracht. Vele werk dat hij mocht verrichten. Reformatie. Nauwelijks tijd voor huiselijk leven. Farel zag dat het beter zou zijn voor Calvijn zou trouwen. Latere leeftijd getrouwd met Idelette de Bure. Huwelijk gezegend met een zoon. Kindersterfte groot in die tijd. Zoon overlijdt. Calvijn in brievenwisseling met kardinaal Sadoleto. In plaats van medelijden schrijft hij dat God hem gestraft met de dood van zijn Calvijn. God heeft niet gewild dat zulke ketters als jij nageslacht zou hebben. Calvijn schrijft terug. Weliswaar is het zo dat God ons enige natuurlijke kind tot Zich genomen heeft, maar ik mag geloven dat God mij heeft willen gebruiken en gebruikt door middel van het Woord. Duizenden geestelijke kinderen voor Christus heb mogen winnen. Daar gaat het vanmiddag ook over. Timotheüs geestelijke zoon.
Paulus heeft veel gereisd. Op zo veel mogelijk plaatsen het Evangelie verspreiden. In Lystre ontmoet hij Timotheüs. Contact ontstaat. Grootmoeder en moeder van hem gelovige vrouwen. Voorrecht voor Timotheüs. Van jongs af onderwezen.
Jeugd wordt aangesproken. Beseffen vaak niet wat een groot voorrecht het is dat je christelijk mag worden opgevoed. Vraag en bid maar veel. Dat God het Woord wil zegenen. Blijkt dat tussen de ouders van Timotheüs geen gezamenlijk optrekken was in geestelijke zaken. Timotheüs nog niet besneden. Timotheüs wil zich bekwamen tot het opzienersambt. Eerst besneden om zo min mogelijk ergenis te veroorzaken bij de Joden.
Paulus niet getrouwd. Wel positief over het huwelijk. 1 Korinthe 7. Oprechte zoon, wettelijke zoon, in het geloof. Timotheüs niet de enige. Ook schrijft Paulus aan Korinthe en Galatië aan zijn kinderen. Paulus schrijft in zijn tweede brief over zijn dood. Geestelijk afscheid. Eerste brief meer over het ambtelijk werk. Timotheüs meegenomen, moest veel leren en leerde veel. Pastorale brieven zoals ook de brief aan Titus. Als Paulus in Efeze komt, dan acht hij de tijd rijp dat Timotheüs opziener wordt. Hand opgelegd. Ouderling. Bijzondere eer voor Timotheüs. Een van de grootste gemeente, niet de minste. Apostel Johannes daar voorganger, presbyter geweest.
Paulus heeft te maken met mensen die hem achtervolgen. Niet uit belangstelling. Proberen Paulus in een kwaad daglicht te stellen. Onkruid tussen de tarwe. Judisten. Paulus was een van hen geweest. Nu weerstand tegen hem groot. Libertijnen, meer vrijzinnig. Deze mensen hielden zich stipt aan de wet, aan de Thora. Vijf boeken van Mozes. Legden er op een overdreven manier nadruk op. Zetten mensen op verkeerde been. Dwalingen.
Vandaag hebben de Messiaanse Joden vrij veel last van de orthodoxe Joden. Timotheüs is nog jong, Paulus vertrouwt het hem toe. Toch kan Timotheüs worden afgeleid. Waarschuwt hem ervoor. Fabelen, eindeloze geslachtsrekeningen. Er mag verschil zijn over de uitlegging van de Schrift. Maar geen twisting.
Paulus, als er een is geweest die zicht heeft gehad op waar de wet toen kan leiden, juist door het zicht op Christus. Een verkeerde visie op de wet is een heilloos spoor. Farizeeën. Ergens uitkomt, dan kans groot dat men doorschiet.
Paulus wijst de wet niet af. Alsof de wet geen functie meer heeft. Wij weten dat de wet goed is, als iemand die wettelijk gebruikt. Tuchtmeester tot Christus. Uit geloof gerechtvaardigd. Dan houdt de betekenis en de functie van de wet op. Voor wie de wet wel en niet is gegeven. Vinden we terug in de tien geboden. Wat wel de functie van de wet? Dit is een getrouw woord en alle aanneming waardig.
Paulus doet iets wat hij niet is gewend is te doen. Wijst naar zichzelf. Paulus liep niet met zichzelf te koop. Eenzijdige prediker – vergeef me de uitdrukking. Altijd weer dezelfde. Jezus Christus te weten en die gekruisigd. Doet het hier vooral omdat het geen theorie is, maar zo doorleefde waarheid. Niet om zichzelf te roemen. Zijn verleden was niet fraai. Toch noemt Paulus het hier. Donkere achtergrond te schetsen. Gods genade des te meer en beter uit te schilderen. Godslasteraar, vervolger. Paulus ging zelf zo ver dat hij om toestemming had gevraagd van de hogepriester in Jeruzalem om de gemeente te gaan vervolgen, op weg naar Damascus.
Barmhartigheid geschiedt. Nieuwe Testament in het Grieks geschreven. Dacht als Jood, Hebreeuws. Thora. Diepte van ontferming. Zelfs van moederschap. Verbondenheid met wat hulp behoeft. Zoals een moeder. Moeders die kinderen dragen in de moederschap en ook na geboorte. Tederheid.
Gods barmhartigheid gaat nog verder. Moederliefde kan verdwijnen. Jesaja. Kan een moeder haar zuigeling vergeten? Paulus zegt: mij barmhartigheid geschiedt.
Twee vrouwen bij Salomo. Allebei een kind gehad. Een kind gestorven. Allebei doen voorkomen recht te hebben op het nog levende kind. Salomo’s oordeel. Zwaard komt om het kind in twee delen te snijden. De ene vrouw zegt, dood het maar en geef ons beide een deel. Maar de echte moeder houdt het tegen. Daar blijkt die diepe band, liefde tot haar kind.
Gods beweegt van het hogere naar het lagere. Kent u dat? Kunt u dat begrijpen? Dat je barmhartigheid hebt gekregen? Oorzaak dat God genadig is? Petrus schrijft die ons door Zijn barmhartigheid heeft liefgehad tot een levende hoop. Paulus plaats het in het eertijds. Aan hem geschiedt. Klinkt verwondering in door.
2. Hij werd de voornaamste der zondaren
Een CV waar je vroeger trots op was. Ergens gaat solliciteren. Brief schrijven en CV opstellen. Zo gunstig mogelijk beeld. Zit bij Paulus wel goed. Schrijft over zichzelf. Besneden. Farizeeër. Onberispelijk. Kunt u dat nazeggen? Vanzelfsprekend alleen de buitenkant. Paulus leerde dat hij er niet aan voldeed. Eerst geen oog voor. Saulus van Tarsen zag met minachting neer op een tollenaar.
Maar Paulus schrijft niet om, wellicht met tranen, over zijn identiteit te schrijven. Wat een zegen als ouderen in de gemeente de jongeren onderwijzen. Diepe inzichten, ervaring.
God grijpt in in het leven van Paulus. Ik ben Jezus die u vervolgd. God openbaarde zich in zijn leven. Van een strijder een belijder. Zal lijden omwille van Mijn naam.
Gods barmhartigheid wordt in de eerste plaats zo in zijn leven geopenbaard. Hoe is het mogelijk dat Paulus zo doorging? Jezus Christus lankmoedigheid betoont. Twee betekenissen. Uitstel. Oordeel uitstelt. Voorbeeld van de onrechtvaardige rechter. Ze houdt aan, blijft hem lastig vallen. Zal God niet lankmoedig zijn die Hem aanroepen? Tweede betekenis: opraakt. God laat het lang toe. Net als een elastiek. Kun je lang oprekken, maar te ver dan knapt het. Richting ouders. Je doet iets en gaat te ver. Weer en weer. Ouder: nu raakt mijn geduld op. Ook met een land. En God met een volk. Met mensen.
De lankmoedigheid van Jezus. Bruid had Paulus vervolgd. Als een leeuw had hij gestreden tegen hen. Jezus had Hem al Zijn lankmoedigheid betoond. Paulus had uiteindelijk de witte vlag gestreken. Paulus leefde er niet op los. Toch noemt hij zich de voornaamste der zondaren, de eerste der zondaren.
Stel in de schoolklas dat iemand iets begint te doen waar de meester zich aan stoort. De meester draait zich om en vraagt: ‘wie is begonnen?’ Eentje steekt zijn vinger op die het niet heeft gedaan: ‘ik meester’. Dat doet Paulus hier. Nu zondaar niet zo’n lading als toen. Derde persoon gesproken. Met nadruk op Hij. Hij eet met zondaren. Hij. Paulus rekent zich tot zondaren.
Warm vandaag. Velen trekken erop uit. Strand. Wij denken misschien beter te zijn. Maar we zijn niet beter. Als God met Zijn wet komt, dan krijg je andere gedachten over jezelf. Door de wet die hij dacht te houden, zag hij dat het broddelwerk was. Ongeloof van Jezus verwerpen, een groter zondaar.
Grootste der zondaren. Allerminste der heiligen. Kleine gedachten van zichzelf. Hij kon onder iedereen staan. Maar als Paulus dit schrijft, dan mocht hij toch weten dat zijn zonden vergeven zijn. Niet voornaamste der zondaren was maar ben. Werkt een ootmoed uit. We kunnen nooit onszelf vergeven. Als we bedenken wat het Hem heeft gekost. Ik weet dat in mij dat in mij geen goed woont.
Ik moest denken aan die jongen die met zijn ouders woonde langs de lek. Kamertje op zolder. Jongen maakte het bont. Tot verdriet van zijn ouders. Vader had de vreemde gewoonte om, als zijn jongen wegging, elke keer een spijker in de balk. Elke keer als hij wakker werd zag hij meer spijkers. Op een dag ging hij weer een keer naar de kerk. Toen gegrepen. Vertelde zijn ouders.
Toen ging die vader weer naar de schuur en pakte een nijptang en haalde alle spijkers eruit. Waarom doe je dat, vroeg de zoon? Als de Heere zou vergeven heeft, dan wil ik jou ook vergeven. Maar de jongen zei: de gaten blijven. Ik de voornaamste der zondaren.
3. Hij dient tot een voorbeeld voor zondaren
Ik hoop dat we het met alles eens zijn van wat Paulus schrijft. Maar zegt iemand: met alles eens, maar niet met dat hij de grootste der zondaren is.
Gods Zijn barmhartigheid getoond. Dankende God de Vader. God had nog iets voor met de bekering van Paulus. Opdat hij zal zijn tot een voorbeeld. Schets. Schilderen. Zo zegt Paulus ben in een voorbeeld.
Is het dan zo bedoeld dat het niet uitmaakt hoe je leeft? Raak zondigen. Als je uitverkoren bent, dan kom je er toch wel. Of anders. Zoals Paulus bekeerd is, zo moet iedereen bekeerd worden. Of een vrouw die ik in de gemeente had: zoals mijn moeder bekeerd is, zo moet ik bekeerd worden – het is we nooit van gekomen. Nee, juist Gods gewilligheid. Christus is een volkomen Zaligmaker.
Stel dat iemand ongeneeslijk ziek is. Behandeld en da gezond verklaard. Kom een ander tegen die dezelfde ziekte heeft. Verteld over die dokter. Zou het ook voor mij gelden. Kijk maar, ik ben er het bewijs van. Ik ben de eerste die zondigde. Kernboodschap om zondaren zalig te maken. Het kon voor mij daarom kan het zeker voor u. Gelovig rusten op Hem. Buiten Hem een eeuwig zielsverderf maar in Hem het leven. Wie Hem gelooft heeft het eeuwige leven. Zo u dan Zijn stem heden hoort, geloof Zijn heil- en troostrijk woord. Verhard u niet maar laat u leiden. Amen.
Zondag 22 juli 2018 – Hersteld Hervormde Kerk Putten – ds. N. van der Want [Barneveld] – 1 Timotheüs 1 vers 16