De Heilige Geest stelt het werk en de Persoon van Jezus Christus centraal. Hij fluistert tegen de geesten van de wereld en de grote tegenstander van God in. Zo overtuigt Hij ons van onze schuld en zonde, maar ook van de verzoenende werking van het kruis.

‘Hij zal u de weg wijzen in heel de waarheid’

Gemeente van onze Heere Jezus Christus, de afwezigheid van iemand van wie we houden, betekent niet dat we ophouden met liefhebben. Wanneer we onze geliefde niet zien of ontmoeten…? Uit het oog, uit het hart. Zo is het in de liefde niet. De afwezigheid van de geliefde kan diegene juist dichterbij brengen. Dan dringt dieper door hoeveel we van iemand houden. Het voedt de verbeelding en verlangen. Dat herkent u wel hè?!

Hoe is het met de Heere Jezus Christus? Er zijn nogal wat mensen in de kerk die denken: als Jezus nu bij ons zou zijn… Dat Hij onder ons was. Dat we Hem kunnen zien en horen. Dat we getuige zouden zijn dat Hij leeft. Dan zou het makkelijker zijn om te geloven. Als Hij er was.

Jezus heeft beloofd dat Hij bij ons zou zijn tot het einde van de wereld. Is Christus dan niet bij ons, vraagt de Catechismus. Hij is waarachtig God en mens. Naar Zijn menselijke natuur is Hij niet meer op aarde. We weten niet meer hoe Hij eruit zag. Maar naar Zijn Godheid, majesteit wijkt Hij nimmermeer van ons.

Dan gaat het om de Geest van God. Jezus zegt dat ook. Nog voor de Hemelvaart en uitstorting van de Geest. Als Ik niet wegga, zal de Trooster niet komen. Dan kan je Mij niet kennen. Die Trooster heb je nodig. Ik zal dicht bij jullie zijn.

De Geest is gekomen, dat heilsfeit hebben we gevierd. De lijdenstijd is een lange tijd. Zeven zondagen bereiden we ons voor. We staan stil bij de lijdensweg. Dan is het Pasen. Een paar weken denken we daar over na. En dan Pinksteren. Dan gaat het daarna al wel snel over andere dingen.

De Geest, wie is Hij? Wat doet Hij? Jezus voorstellen is veel makkelijker. Hoe kunnen wij de Geest herkennen? En ons Hem voorstellen als een persoon? Dat is veel moeilijker.

Dat doen we, nadenken hierover, aan de hand van het gedeelte. De Geest is een Geest van verandering, van opwekking. Niet saaiheid, voorspelbaarheid. De Geest van opwekking, herleving.

Dat zien we op de eerste bladzijde van de bijbel. De Geest zweefde boven de afgrond. De wereld was er nog niet. Een diep geheim, wat was er? De Geest zweefde over de wateren. Het werk van de Geest bracht verandering. God sprak en er was licht. De Geest was aan het werk in de schepping. De wereld is geworden. Een werk van uitbundigheid. Hij heeft de dieren en planten in aanzijn geroepen (Psalm 104). Als God zich terugtrekt, wordt de aarde een dorre, dooie boel.

Het tweede. Jezus noemt de Geest de Geest van waarheid. Waarom? Dat ligt voor de hand. Een van de belangrijkste taken is dat Hij leugens ontmaskerd. Wij leven in een leugenachtige wereld. Een complexe wereld. Het is niet zomaar oprecht, rechtvaardigen. Het is gevaarlijk als mensen meer om gevoel geven dan om waarheid. Het is moeilijk onderscheid te maken tussen wat waar is en wat nieuws. Kijk maar naar het nieuws. Er is ook een site met roddels, nieuwtjes, geruchten. Zomaar erop gezet. Veel mensen wordt pijn gedaan. Mensen willen dat kennelijk lezen. Er is veel nep nieuws. Het is een belangrijk deel van de oorlogsvoering.

Ook in ons is dat conflict. Een gevecht gaande tussen waarheid en leugen.

Een van de belangrijkste taken van de Geest is de leugen ontmaskeren. Hij is de advocaat. De erbij-geroepene. Misschien weet u nog, jaren geleden, een rechtzaak rondom Asia Bibi. Een christelijke moeder, beschuldigd van godslastering in Pakistan. Negen jaar in de gevangenis. De laatste jaren had ze een goede advocaat. Hij toonde aan dat de beschuldiging dwaas en ongegrond was.

Dat is het werk van de Geest. Veel mensen lijden aan een innerlijke rechtszaak. Hopelijk bent u niet bij een echte rechtszaak betrokken. Maar in innerlijk. Je had een beter leven kunnen hebben. Jouw leven is schijn. Ze zullen zien dat je een hopeloos mens bent. Je bent een nutteloos bent. Je zou je depressief moeten voelen. Of juist andersom: je bent depressief dus je bent een nutteloos mens. Op psychisch vlak is dat.

Maar ook geestelijk is de boze aan het werk. Als je echt bij Jezus hoort, zou je een beter mens zijn. Waarom zou jij het volhouden? Anderen leven heel goed zonder God. De Heere zoekt waarheid in ons binnenste. Hij doorzoekt ons leven. Als we door genade volgeling van Christus mogen zijn, wil de Geest in ons wonen. Dan is daar de Geest die daar tegen in fluistert, tegen die leugengeest. Wat u voelt, denkt, klopt niet! Ik zal iets anders vertellen. Hij richt de aandacht op Christus. Weet je dat dan niet? Jezus gaf Zijn leven voor jou. Hij hield van je. Niet omdat jij een goed persoon bent. Maar onvoorwaardelijke, goddelijke liefde. Jij bent een mislukking? Nou, nog veel erger. Je bent een schuldig mens. Hij heeft de prijs betaald. Je bent niet eigendom van een onbeschofte baas. Ook niet eigendom van jezelf. Maar van Hem, die Zijn leven heeft gegeven. Dat is de fluistering van de Geest.

Misschien hebt u dat wel eens gehoord van Luther. We lezen hem tot de dag van vandaag. Er waren ook tijden dat hij lastig werd gevallen werd door de satan. Je bent op de verkeerde plek, zei Luther. Je moet op Golgotha zijn! Of: Satan, je bent zestien eeuwen te laat. Ik vind dat mooi en belangrijk. Dat is oefening van het geloof.

Het werk van de Geest als pleitbezorger. Gods vijand is erop uit om ons psychisch en geestelijk neer te halen. De Geest is aan het werk. Nu! Als je in de kerk bent. Als er liefde is onderling. Als we zorgen voor elkaar. Als we de tafel zien aangericht. Smaak het brood, proef de wijn!

Nou ja, hoe doet de Geest dat dan? Die vernieuwing. Dan komen we bij de verzen 8-11. De Geest zal de wereld overtuiging van zonde, gerechtigheid en oordeel.

Het eerste is dit: zonde. Ik zal er meer over zeggen. Zonde omdat ze niet in Mij geloven. De Geest is er steeds meer bezig: een weg zonder Christus loopt dood. Een mooi voorbeeld, maar de schuld betaald? Dat kan ik niet geloven. De wereld zegt: je bent gemaakt voor geluk. Dat moet je zoeken in de schepping, macht, huis, vakantie, reputatie, vrijheid, vriendschappen. Op zich goede dingen. De Geest van God zegt: je bent geschapen voor heerlijkheid. Om een stralend mens te zijn in relatie met je Schepper. Zoek niet de dingen van de Schepper, maar de Schepper van de dingen. Wereldse wijsheid tegenover de wijsheid van God. Paulus heeft het daar ook over. De wijsheid van de wereld kan veel bereiken. In wetenschap, kunst. Een fundamenteel probleem kan ze niet oplossen. Zonde is het doel missen. We komen er niet bij.

Daarvan overtuigt de Heilige Geest. De apostel schrijft dat als dwaasheid van God. Het kruis. Dat alleen kan ons redden.

Zonde is: niet bereiken waarvoor je gemaakt bent. Je maakt het tot een god, een idool – die andere dingen. De Geest laat het ijs van de weerstand smelten. We worden dan als klei in de hand van de pottenbakker. Maar de zon kan de klei ook verharden. Dat de waarheid niet doordringt (hoofdstuk 16). Weerstand. Ze zullen Mij haten. De Geest overtuigt van zonde.

En van gerechtigheid. Omdat Ik heen ga naar Mijn Vader en u Mij niet meer zult zien. Gerechtigheid is wat Jezus heeft volbracht. Zijn werk op aarde (missie) was voltooid. Zijn sterven en begraven worden. Hij heeft geboet voor de schuld. Bent u daarvan overtuigd? Dat is niet het enige. Hij is ook opgewekt. Het is goed, Mijn Kind. God heeft Jezus gerechtvaardigd. Een nieuw leven – aan Zijn rechterhand.

De Geest van de wereld zegt: gerechtigheid is een inspanning. In de wetenschap zoek je naar waarheid. Je kunt een hoop zelf tot stand brengen. De Geest zegt: de gerechtigheid is een geschenk. Met een paar woorden gezegd: het evangelie zegt niet dat er zoveel gebeuren. Her evangelie zegt: het is gedaan. Daar komt dankbaarheid over.

En van oordeel. Omdat de vorst van deze wereld veroordeeld is. Het woordje oordeel moet u eens horen als een positief woord. De godsdienstige leiders spraken het oordeel uit over Jezus. Het kruis bracht juist het oordeel over Gods vijanden – en vrijheid en bevrijding voor Gods kinderen. De leugen staat een grondige afrekening te wachten. Hij komt om te oordelen de levenden en doden.

Dat zal de Geest verkondigen. Iemand zei eens: het oordeel is voor mij een belangrijke reden om te gaan. Juist omdat er een oordeel is. Er is tenminste Iemand die het kwaad en de ellende niet ongestraft zal laten. Dat geeft me hoop. Het is gebeurd aan het kruis. Finaal zal het gebeuren als Hij komt!

Mogen wij daar staan als veroordeelde mensen? Maar dan staat Hij daar. Je bent getrouw geweest. Samen komen. Voor Hem staan. Hij gaf Zijn leven voor hen.

Gemeente, wat hebben we nodig? Er zijn nog een paar dingen die ik naar u toe wil brengen.

God wil waarheid in ons binnenste. Je schaamt je vaak voor oude dingen. Wat heb je nodig? Leiding? U staat voor een ingrijpende beslissingen? Vergeving nodig omdat je gezondigd hebt? Hoe zitten we hier?

De Geest geeft wat we nodig hebben. Er zijn zware rokers. Ze weten dat het slecht is. Soms moeten ze hoesten. Ze weten het, maar veranderen niet. Ze hebben geen kracht om te veranderen. De geest van roken is hen te sterk. De waarheid is nog niet thuisgebracht.

We kunnen alleen aan de geest van de wereld ontkomen door iemand die sterker is. Hij repareert onze ogen. Hij geeft niet alleen een bril waardoor je scherper ziet. Maar ook repareert Hij. Nieuwe ogen om de waarheid en schoonheid van Jezus zien. Je gaat achter de dingen zien. Het wordt helder wat je totaal eerst niet zag. De waarheid in het kruis. We bidden daarom steeds weer dat Hij de waarheid thuisbrengt.

Voor Pinksteren hadden de apostelen wel de Geest, maar na Pinksteren had de Geest hen. Begrijpt u het verschil? Zodat we alles overgeven. Totale overgave

Tenslotte; op Pinksteren waren er mensen die de Geest verwarden met dronkenschap. Waarom dachten ze dat? De Geest maakt dronken van Christus. Een verliefd mens doet om zo te zeggen idioot. Die doet dwaas. Om Christus’ wil: laat de anderen maar praten. Als Christus maar geprezen wordt. Daar werkt de Geest op aan. Eer aan de Vader, de Zoon en de Geest.

Amen.

Maak Uwe weldaân wonderbaar,
Gij, die Uw kind’ren wilt behoeden
Voor ’s vijands macht en vrees’lijk woeden,
En hen beschermt in ’t grootst gevaar.
Wil mij Uw bijstand niet onttrekken;
Uw zorg bewaak’ mij van omhoog;
Bewaar m’ als d’ appel van het oog;
Wil mij met Uwe vleuglen dekken.

Maar (blij vooruitzicht, dat mij streelt!)
Ik zal, ontwaakt, Uw lof ontvouwen,
in gerechtigheid aanschouwen,
Verzadigd met Uw Godd’lijk beeld.

– Psalm 17 vers 3 en 8 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 23 juni 2024, 9.30 uur. Schriftlezing Jesaja 44 vers 1 – 6 en Johannes 16 vers 5 – 15.