Ds. M.J. Tekelenburg

Hervormd Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 29 oktober 2017, 17 uur.

Bijbellezing: Genesis 9:1-6, Mattheus 5:20-26, 1 Johannes 3:10-15. Tekst: HC Zondag 40 (Zesde gebod).

 

Gemeente, we hoeven het er niet lang over te hebben of dit een belangrijk gebod is. Van levensbelang. God gegeven. God voor het leven is. Beschermt het leven. Ontzettend belangrijk gebod. Als dit niet algemeen geldt, dan ben je je leven niet zeker. Actualiteit. Horen dagelijks van horen. Zien in films. In games. Ik zeg niets nieuws. Moorden. Hoe komt het eigenlijk? Naar kijken? Doen?

Goed om te weten, in grondtekst er anders staat. Niet zo algemeen. Best vertaald: u zult niet wederrechtelijk doden. Niet al het doden. Cultuur bloedwraak. Oog om oog. Aan wreken geen einde komt? Lijn van haat en dood. Dat voortgaande verbiedt het zesde gebod. Verder wilt weten wat God zegt, raadzaam te zoeken naar algemene lijn in de Bijbel. Ieder ander vindt wel z’n letter. Iedere letter zijn letter. Gedeelten uit Bijbel, duister. Wraak. Massamoord. Lijkt God toe te staan? Situatie voor de zondeval. Zo heeft God het gewild. Geen dood. En geen doodslag. Elkaar doden is van na de zondeval. Zonde heerst in mensen. Aangrijpend snel na de zondeval. Is zelfs de eerste zonde. Broedermoord nota bene! Niet doden op afstand. Dingen die wij doen en nalaten en leiden tot sterfte op afstand?! Kaïn sloeg broer dood. Zijn zeer naaste. God liet Kaïn wel in leven. Nog wel. Gods gebod: wie doodt, moet gedood worden. Genesis 9 vers 6. Diens bloed zal vergoten worden. Na Kaïn van kwaad tot erger. Na zondvloed strenger. Zelf verder leven niet waard. Dan toch dus bloedwraak? Daar ging dat gebod toch tegenin? Bijbel verbiedt doodstraf niet. Straf is een taak voor de overheid. Niet zelf recht in de hand nemen. Onafhankelijke derde nodig. Op grond van de bijbel de doodstraf verdedigen. Overheid als teken van Gods algemene genade. Als het goed is: recht, gerechtigheid, bescherming van het leven. Taak van de overheid: terughoudend zijn wat betreft beëindiging leven of begin leven. Leven ondraaglijke? Alles aan doen om leven zo dragelijk maken. Goede en passend zorg.

Motivatie waarom niet doden. Genesis 9 vers 6. Heel wezenlijk: naar beeld van God gemaakt. Gods stempel. God deed de mens op Hemzelf lijken. Komt dus aan God. Kwetst schepper. Mens beelddrager van God. Besef je: in onze samenleving dit bijbelse zicht verloren gegaan. Voor je het weet alles zien vanuit economisch perspectief. Zin, nut, opbrengst. Iemand oud? Geen nut. Ik ben niet meer van belang. Wenst de dood. Mensen zien als beelddrager van God! Is en blijft je als mens hoe geschonden het lichaam ook is. Tot aan natuurlijke dood toe. Alla omstanders tegen gedachten van jezelf, in mens beeld zien. Zorgen en verzorgen. Elk leven heeft zin. Belangrijk in zorg richting mensen met beperking. Materialistische visie beheerst de samenleving. Hoe gekeken wordt naar mensen, doorwerkt. Al of niet zorgen.

Genesis 9. Dier mag wel gedood worden. Vers 3. Ook over groene gewas. Vierde vers: bloed niet eten. Oplettend dus. Vlees mag gegeten worden. Principieel vegetariër kan zich niet op bijbel beroepen. Mens wel oppassen. Zo gauw gewend aan voor eigen gebruik doden van leven. Vergeten worden dat dier een levend wezen is. Economisch oogpunt alleen maar naar kijken. Gedood voor minste of geringste. Luxe en welvaart. Of al snel grens verschoven van dierlijk leven naar menselijk leven. Niet sprekend menselijk leven gedood mag worden vanwege gevaar voor mensen. Foetussen voor menselijk gebruik? Bloed van dieren mag niet gegeten worden. Levend wezen!

Ondertussen mag duidelijk zijn wat algemene lijn is: niet doden. En niet verder leven als je iemand doodt! Wat leerde Jezus? Openbaring van de wet, is Hij. Mattheus 5. HC zich op beroept. Leert ons: gaat verder, dieper dan alleen maar niet doden. Haat, toorn, woede, negeren, doodwensen. Collega die jou in je carrière in de weg zit, hem wegkijken. Waaiert dus breed uit. Leven in figuurlijke zin benem wordt. Schuldig aan dit gebod. Jodendom ziet dit gebod voor de anderen staan. Diefstal. De ander vrouw of man ontnemen. Kan leven figuurlijk benemen. Alles waarmee je leven schendt. Doet schuldig staan voor dit gebod. Laatste antwoord HC, in dankbaarheid aan Christus ben je gunnend. Gun je de ander het leven. Levensroyaal ben je dan, zei iemand prachtig.

Belangrijk naar onszelf kijken. Waar maak jij ander moeilijk? Met je pesten het leven afknijpen? Een christen is voor het leven. Mens beelddrager van God. Gebed om vergeving op zijn plaats. Om geheiligd te worden. Vernieuwing. Gebed om vergeving. Wat leert de doodstraf van Jezus veel. God keurt doodstraf goed. Hij moest het ondergaan. Laat deze drinkbeker aan Mij voorbijgaan. Moordenaars aan het kruis moesten het ondergaan. Die ene kreeg vergeving maar geen verlossing van kruisdood. Wel voor eeuwig vergeving. Ik hang hier terecht. Was het eens met de straf. Bij God is er vergeving voor moordenaars. Vergeving voor als je schuld belijdt. Instemt met oordeel. Gode zij dank, U onderging de straf.

Heel mooi in eerste antwoord, betrokken op omgeving dichtbij. Naaste. Schuldig staan aan mensen elders? Armoede. Grote voetstap op.aarde. Milieuproblematiek. Medicijnen hier wel, verder niet. Bezinning op Zesde gebod kan verlammen. Ik wil wel maar de overheden niet… die Amerikanen en Russen. Fabrikanten medicijnen. HC haalt dichtbij: zijn wij barmhartige Samaritaan? Nog dichterbij, op ons. Het gaat ook over hoe je omgaat met jezelf. Lichaam, gezondheid. Verantwoordelijkheid richting God de schepper. Aan je zelf voorbij lopen? Je eigen leven schenden. Appt terwijl je autorijdt. Sporten. Gevaarlijke bergexpedities. Middelen slikken voor hogere prestaties. Lichaam als beeld van God te eren en verzorgen. Opkomen voor jezelf. Christen altijd maar voor ander klaar moet staan? Zelf ook beelddrager van God. Zelfzorg. Is iets anders dan egoïsme. Kunnen we het nog aan? Mantelzorgers. Houdt u het vol?

Duidelijk, dit zesde gebod ook betrokken op zelfdoding. Zelfmoord. Ontzettend aangrijpend. Terwijl we leven in vrij west Europa, zo goed is, zoveel mensen zelfmoord plegen. Kunnen we blijkbaar niet tegenhouden. Complexe problematiek. Zelfdoding. Psychisch lijden. Aan sterven. Zou je beter kunnen zeggen: het ene is zelfdoding en het andere zelfmoord. Nodig te weten. Euthanasie bij terminaal lijden. Heel veel wat mensen ook euthanasie noemen. Ons inzetten voor leven. Dragelijk houden. Zelfmoord: in Gods hand leggen. Te snel en makkelijk geoordeeld? Over die zonde geen vergeving vragen? Oordeel is niet aan ons. Mag en moet ik zeggen, worstelt met het leven, moeilijk vindt om te leven, eenzame strijd, blijf niet in eenzaamheid voort worstelen. Zoek hulp. Je hoeft je niet te schamen voor dat waar je mee strijdt. Zelfmoord misschien de enige oplossing lijkt? Is de oplossing niet. Voor jezelf niet. En voor omstanders niet.

Aan eind eerste antwoord, ook gesproken over overheid. Ingesteld. Zwaard draagt. Heb al gezegd: gerechtelijk doodvonnis laat de Bijbel open. Onomkeerbaar is. Doodstraf afgeschaft. Kan ook gaan over oorlog en oorlogvoering. Zwaard niet tevergeefs draait. Oorlog om verdedigen mag. Kwaad te breken. Engeland en Amerika maakte einde aan Derde Rijk. Oorlogvoering moeilijk onderwerp. Massavernietigingswapens. Ook gewone burgers uitschakelen. Politionele oorlog voeren. Golfoorlog. Irak. Ook dan zijn er vragen. Selectief? Olie onderdeel is. Belangrijk? Misschien denkt iemand: leert Jezus het passivisme? Uit gewetensbezwaardheid leger niet in gaan. Kwaad overwinnen met liefde. Blijkt in ruzie vaak te werken. Liefde kan wonderlijk breken. Bij Bergrede weten: Jezus sprak tot schare. Mensenmassa. Niet tot overheid. Noemde het zelfs de rechter. Keurde bestaan van hen goed. Laten we maar denken: hebben we hard nodig. Koninkrijk is wel nabij gekomen, maar niet volkomen. Onderschat de machten niet. Legde zich neer bij Hoge Raad: Herodes en Pilatus. Hij ging de dood in omdat Hij voor het leven is. Nieuwe geboorte. Leven van de dankbaarheid. Leven naar Gods geboden. Dat wil Hij werken bij hen die erom vragen: Uw sterven, Uw dood, is mijn leven. Amen.