De bijbelse hoop is een gefundeerde hoop omdat Jezus als dienaar Zijn bloed heeft gegeven ter verzoening. Hoop is in de bijbel heel belangrijk. Het is geen ‘misschien’, maar een zeker weten, een uitstrekken naar datgene wat God nog zal schenken. Bij God is een overvloed aan hoop en Hij wil daarvan schenken, aan ons, die vanuit onszelf leeg zijn.

Gemeente van Christus, de theoloog Bonhoeffer heeft veel geschreven. Inspireert velen. Verzet tegen nazi-Duitsland. Werd omgebracht aan het einde van de oorlog. Bonhoeffer schreef [preek over 1 Kortinthe 13:3, gehouden te Londen 4 november 1934]:

Een geloof dat niet hoopt, is ziek.
Wie kan spreken over God zonder te hopen Hem eenmaal te aanschouwen?
Wie kan spreken over vrede en liefde tussen mensen,
zonder dat eenmaal in eeuwigheid te willen meemaken?
Wie kan spreken over een nieuwe wereld en een nieuwe mensheid zonder te hopen dat hij daaraan deel zal hebben?

Mooie woorden. Duidelijk dat het kernwoord vanmorgen ‘hoop’ is. Komt in tekst 2x voor. In dit gedeelte (1-13), komt het nog 2x voor, vers 4 en vers 12.

Ik vroeg me af bij de voorbereiding af hoe vaak we het erover hebben. Ik denk te weinig. Zijn we ons bewust van ons hopen? Of gebrek aan hoop? Hoe zit dat bij u en jou? Bij de mensen om ons heen?

1 Thess. 4:13, daar staat dat we niet bedroefd zijn als mensen die geen hoop hebben. Komt voor: geen hoop. Hoop doet leven! Wat zuurstof is voor de longen is hoop voor de zin van het leven, las ik ergens.

Wij zijn ons niet vaak bewust dat we hoop hebben. Als je opstaat, heb je hoop voor de dag. Anders wordt opstaan moeilijk. Maar kan ook: zonder hoop. Dan de dag doorkomen? Aan studie beginnen: hoop om een keer af te ronden.

Hoeveel hoop hebben mensen ten aanzien van samenleving? Somber? Bang voor derde wereldoorlog? Wordt het beter op aarde? Ik denk waar te nemen nu het economisch beter gaat, mensen weer meer hoopvol gestemd zijn. Of nu in beslag door werk en uitgaven? Mensen leven in een bubbel. Houden zich niet bezig met hoop. Opgeslokt door leven van alle dag. Waar hoop je op?! Leven, samenleving, leven na de dood?

In de Bijbel blijkt hoop heel belangrijk te zijn. Gaat er veel over. Hoop is zelfs een van dat drietal: geloof, hoop en liefde. Een christen gelooft, ja natuurlijk. Je verwacht liefde. Maar verwachten we ook hoop? Groeien in liefde en geloof, dan kan je toch ook groeien in hoop? Mijn gebed is dat de hoop wordt aangewakkerd.

Meer weten over hoe de bijbel spreekt. Als wij het hebben over hoop, dan als misschien. Bijbel niet zo. Ik hoop het?! Dan nog niet zeker van. Bijbelse hoop is vast. Uitkijken, verwachten, weten dat iets kan. Geloof bezit en de hoop ziet uit naar wat God nog meer gaat geven, las ik.

Vastheid van de hoop, zo naar geloof kijken. Die twee gaan samen. Ik geloof de vergeving van de zonden. Ik geloof het eeuwige leven. Ik hoop erop. Ik kijk ernaar uit. Ik strek me ernaar uit. Zeker!

In dit gedeelte merk je tegelijk dat hoop een fundament moet hebben. Dan weet je het zeker. Vers 4. In de Bijbel lezen we wat tot onderwijzing is geschreven. Door schriften hoop houden. Hoop gevoed en gefundeerd op wat je in de bijbel leest. Je komt uiteindelijk op God uit. Zijn spreken en waar maken is in de bijbel te merken. God van de hoop, zo wordt Hij hier genoemd.

Voor hoop is een goede basis nodig. Fundament. Hopen en dromen kan samen gaan. Hoe weet je of het echt komt? Luchtkastelen. Valse hoop. Waarop gebaseerd? Vraag vanmorgen: als je zegt, ik heb hoop, is het meer dan misschien? Is het meer en waar is het op gebaseerd. Vraag naar de samenleving: hoop op dingen die we zelf hebben bedacht? Geen hoop hebben is triest, maar hoop als doekje voor het bloeden, is ook triest. Mooie aanleiding voor gesprek morgen in kantine. Heb jij hoop? Waar is het op gebaseerd?

Bijbel heeft het over de God van de hoop. Laat duidelijk zijn: God is meer. Ook God van de volharding en vertroosting (vers 5). Dingen die eigen zijn aan God. Die heeft Hij en geeft Hij! Ik ben er deze week mee bezig geweest. Zet je aan het denken. Veel mensen denken niet zo over God. Door Hem is er hoop! Als er toch geen God was… Dan onmogelijkheden, schuld, was er niet meer tussen wieg en graf. Nooit rechtgezet, als God er niet was. God van de hoop. Ik vind dat zo geweldig. Het staat in Zijn eigen woord.

God maakt je moedeloos? Je vergist je: God van de hoop. Er hoort ook overvloed bij Hem. Opdat u overvloedig bent. God deelt uit. Niet: de rest zoekt het maar uit. Nee, Hij is de bron van de hoop.

Dat ontdek je in de bijbel, zegt dit gedeelte. Je ziet er wat van als je de inzet van Jezus ziet (vers 8). Dienaar van de besnijdenis. Voor de joden, die dragen dat bijzondere teken. Hier klinkt dat woord diaken, dienaar. God die dienaar wordt. Jezus, Gods Zoon, die dient. Niet alleen voor bijzondere volk maar ook voor heidenen (vers 9). Dat geeft hoop! Als je je een heiden voelt en weet. Die inzet van Hem in de tijd en geschiedenis laat de hoop zien.

Wat ook fundament van de hoop is: dat Hij zijn woorden waar maakt. Dat Hij dat kan en dat Hij dat doet. Citaten uit OT. Heidenen die God loven en prijzen, psalm 117. Je zou toch, toen die zinnen geschreven werden, niet voor mogelijk kunnen houden dat Gods lof uit alle volken zou klinken. En nu?! Zie je dat Gods woorden uitkomen.

Nog iets: Hij weet mensen en volken te verbinden. Joden en heidenen die samen God loven. Hoe is het mogelijk? God wist die kloof te dichten. Ook als wij voor kloven staan, diepe dalen.

Wat geweldig dat God er in Jezus zich voor inzet. Zelfs voor heidenen! In jodendom waren er die dachten: dat wordt nooit wat, voor heen geen hoop. Maar Jezus zette zich in voor jood en heiden. Paulus ziet het in zijn tijd gebeuren. Hij gunt die hoop aan heidenen. Daarin klinkt hoop! Voor heidenen is er hoop. Zie je zo het fundament? Zie de God van de hoop aan het werk.

En dan ben je ook zeker over wat gaat komen. Bijzondere lezing Jesaja 11. Wij verwachten dat messiaanse vrederijk. Aan arme mensen zal recht gedaan worden. Daar zullen dieren in vrede leven. Wolf en het lam zullen samen zijn. In vrede. Kinderen zullen gewoon blijven leven. Zuigeling bij hol van een adder. Men zal nergens kwaad doen of verderf aanrichten. Wij verwachten een nieuwe hemel, aarde, Paradijs. Wij hopen daarop. We kijken vooruit. We hebben hoop. Dat mag er persoonlijk zijn. Er zullen mensen zijn. Mensen die gereinigd zijn door het bloed van dienaar Jezus. Hij betaalde.

Die hoop lichtte op op Paasmorgen. Licht. Nieuwe leven brak aan. Er is hoop! Door Jezus. Door gelovige erkenning van Hem. Door op Hem te hopen. Op U, mijn heiland blijf ik hopen. Ik zeg dit als onderherder. Wat kan de weg zwaar zijn. Je leven ligt misschien wel overhoop. Er is uitzicht! Er is de God van de hoop! Zou je geen hoop hebben? Zie hoe in Rome jood en heiden samengebonden zijn. Zou Hij niet heel kunnen maken wat bij jou stuk is? Heb hoop!

Je ontdekt en begrijpt dat hoop en blijdschap bij elkaar horen. Verblijd u in de hoop. Blij dat je hoop hebt. Hoop als zekerheid. En blij waarop je hoopt. Nu al. Nu al vrede in het geloven. Straks ten volle in dat vrederijk.

De God van de hoop moge u vervullen. Hoort u het? Vervullen. Het moet echt van U komen! Schrik maar eens. Van jezelf ben je zo leeg als wat. Heiden! Leeg als wat. Mens zonder God en zonder hoop, zijn we. Maar God vervult. Met blijdschap en vrede. Ik vind dat een akelige list van de duivel dat hij doet geloven je niet blij zou maken. Maar somber. Maar: dient God met blijdschap. Gods dienst is dienen met blijdschap. Geen slavendienst. Maar met hoop.

Opdat u overvloedig bent in de hoop. Overvloedig. Er is in hoop te groeien. Karigheid past niet bij God. Juich voor de Heere! Ik zou al blij zijn met een sprankje hoop?! Wij zijn van de karigheid. Wij komen vanuit de leegte. God komt uit volheid. Je mag vragen om meer. Hij is werkelijk God. In 1 Petrus: verantwoording afleggen van de hoop die in je is. Vertel mensen de bron van de hoop! Die hoop gun je toch je naaste, die zonder hoop is.

Over die geweldige verwachting van die nieuwe hemel en aarde. Die verwachting en hoop doet nu niet passief zijn. Tegelijk inzetten voor samenleving hier en nu. Niet zo: straks komt het en nu armen over elkaar. Die koe en berin tellen voor God. Open oren en hart en oog. Oog voor die beweging van God. Tekenen oprichten van wat komt.

Misschien klinkt het wat hooggestemd? Het is mij te hoog? Ja, van ons uit wel. Maar dit van Paulus is een gebed. ‘Moge’. Putten uit de bron. Vraag dit voor jezelf, voor anderen, voor de christelijke gemeente in Nederland. Dat God die hoop zou geven.

Prachtig om te zien: dat God dit omsluit. Het begint met God. In het Grieks eindigt het met de Heilige Geest, die is ook God. Zo is er hoop. Ja, Bonhoeffer:

‘Een geloof dat niet hoop, is ziek. Wie kan spreken over God zonder te hopen Hem eenmaal te aanschouwen?’ Wie kan spreken over een nieuwe wereld en mensheid, zonder te hopen dat hij daaraan deel zal hebben?’

Amen.

Hervormde kerk Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 2 september 2018, 9:30 uur. Schriftlezing Jesaja 11:1-10, Romeinen 15:1-13.