In de Bijbel gaat het over God die ons Zijn vriendschap biedt. Jezus geeft aan Zijn leerlingen, Zijn vrienden, het gebod op elkaar lief te hebben. De liefde van de Vader tot Jezus gaat aan Jezus’ liefde vooraf. De Heere wil vertrouwelijk omgaan met wie Hem vrezen. 

Vrienden

‘Niemand heeft een grotere liefde dan deze, namelijk dat iemand zijn leven geeft voor vrienden. U bent mijn vrienden.’

Gemeente, er is een bekend gedicht(je) van Toon Hermans. Velen kennen het:

‘Je hebt iemand nodig
stil en oprecht
die als het erop aan komt
voor je bidt of voor je vecht
pas als je iemand hebt
die met je lacht en met je grient
dan pas kun je zeggen:
‘k heb een vriend.’

We worden aan het denken gezet over vriendschap. Op catechisatie hadden we laatst een les over vriendschap. Ik merkte toen hoezeer dit onderwerp aanspreekt. We zullen weten: in tienerleeftijd is vriendschap heel belangrijk. Ik denk dat ik er een keer over ga preken. Vanmorgen dus.

Mensen kunnen zo op elkaar betrokken zijn dat ze vriendschap hebben. Wat is vriendschap? In elk geval iets tussen mensen. Een relatie. Mooi om bij stil te staan. God heeft ons zo geschapen dat we een relatie kunnen aangaan. Duurzaamheid: om te kunnen leven. God zegt: het is niet goed als de mens alleen is. Daarbij wordt vaak aan het huwelijk gedacht. Het gaat daar ook over Adam en Eva, hun huwelijk. Maar breder: we komen in relaties tot bloei en bestemming. Vriendschap kan dat zijn. In de kerk kan er te weinig ook voor zijn. Hoe waardevol en mooi is het!

Het gaat in veel vriendschappen niet vanzelf. Het gemis is akelig. Dat raakt eenzaamheid. Lijden veel mensen aan. Geen vrienden hebben. Misschien zijn er onder ons die dat kennen.

Kijk eens om je heen, is er iemand die misschien behoefte heeft aan jouw vriendschap? Bedenk een manier om hem of haar dat te geven. Een opdracht die aan het denken zet. Mensen denken vooral richting zichzelf. Wie zijn mijn vrienden? God wil dat wij op anderen gericht zijn. En dan dus die vraag: voor wie kunt u een vriend zijn?

Nog over die eenzaamheid. Mensen kunnen honderden volgers hebben op Facebook of Instagram en toch vriendloos zijn. Facebook koos het woord ‘vriend’ voor relaties. Maar of dat het juiste is?

We verwachten het als kerk van de woorden van Jezus. Afgelopen week sprak Thierry Baudet. Velen begrepen niet veel van zijn speech. Er kwamen vragen op. Kan deze partij waarmaken wat er beloofd wordt? Wij luisteren graag naar Jezus. Hij kan, dat geloven we zeker. We hebben er feiten bij. Zoals Pasen. Hij kan het waarmaken wat Hij zegt. Soms wel lastig te begrijpen. Of: lastig ze te doen, ervoor te gaan.

Zoals vers 12: dit is Mijn gebod, dat u elkaar lief hebt. Lastig om te doen. Al heb je soms dat mensen denken: kan je een ander dwingen lief te hebben? Is die ander mijn liefde wel waard? Bij Jezus begint het andersom. Hij begint met liefhebben. Ook al is het het niet direct waard. Kijk wat er gebeurt.

Voor mensen kan zo starten moeilijk zijn. Het raakt de grote lijn van Johannes 15. Eerst de wijnstok en de ranken. Ik ben de wijnstok, zegt Jezus. Uit Mij dragen jullie vrucht. Uit die liefde van Jezus, liefde die begint, kunnen wij beginnen anderen lief te hebben. Bij avondmaal zeg ik: geliefde gemeente van Christus. Straks in de nieuwe gemeente: zeg ik dat dan ook? Ja, beginnen met liefde.

Jezus gaat vriendschap aan. Zo kunnen wij ook vriendschap met anderen aan. God is de bron. Vers 9: de Vader had Mij lief. Eerst liefde van de Vader tot Jezus. Een vers waar je zomaar overheen leest. Heeft mij ooit diep geraakt. Zoals de Vader mij lief heeft. Een intense relatie. En heel uniek! Maar Jezus zegt toch: zoals die liefde is, zo heb Ik u lief. Daar moet je eens een tijdje over nadenken.

U bent mijn vrienden. Tegen wie zegt Jezus dit? Tegen zijn naaste volgelingen. Hij was een leraar. Hij had een kring volgelingen. Voice of Holland: mensen hebben een coach, die helpt zingen. Er ontstaat een goede band: een voorwaarde om te kunnen leren. Zo was dat bij Jezus en Zijn leerlingen. Mensen die belijdenis gaan doen: zij zijn leerlingen geworden. Hun leren met mij lijkt ook op coaching.

U bent mijn vrienden. Dat is bijzonder. Jezus wordt ook wel vriend genoemd. Ik noem U mijn vriend. Nu zijn er ook christenen die daar moeite mee hebben. Jezus als vriend? Jongeren vinden dat ook vreemd. Jezus is toch zo groot, voornaam, goed? Vonden jongeren niet vanzelfsprekend. Heel mooi hoorde ik iemand zeggen: als je in de Bijbel leest over vriendschap van God met mensen, dan is het God die het zegt en gaat zeggen. Zoals Jezus hier. Aan onze kant huiver en schroom. Maar hoor, Hij zegt het.

Maar niet tegen iedereen. Tegen zijn naaste volgelingen. Bij maaltijd, vlak voor gevangenneming. Voor mensen die Hem willen horen. Volgen. Heel mooi en heel bijzonder. Blijft bijzonder. Je komt het vaker tegen: vriendschap met God. In Jesaja zegt God dat Abraham Zijn vriend is. God zegt het. En we zongen: Hij, God, die ons Zijn vriendschap biedt.

Wat is het? Omdat Ik alles wat Ik van de Vader gehoord heb, jullie bekendgemaakt hebt. Informatie en inzicht gedeeld. Vertel je wat er in je hart is. Alles wat Ik zelf gehoord heb, heb Ik doorgegeven. Niet denken dat Ik iets achter hield. Wat een openheid! Zo komen we God tegen bij Abraham. Hij vertelt wat Hij van plan is met Abraham. Abraham mag er op reageren. Psalm 25:14, straks zingen we dat. Vertrouwelijk gaat de Heere om met wie Hem vrezen (= respect, eerbied hebben). Dat vers gaat ook over die vriendschap.

Respect over en weer is nodig. Dan ga je je openen. Zo is dat ook richting God. Ontzag voor God. Dan laat Ik meer van Mij zien. Dat gebeurt nog in stille tijd. Vrienden zoeken elkaar op. Delen. Ik kan bij God alles kwijt.

Mooi om dit te horen als er mensen zijn die eenzaam zijn. Kijk eens om je heen. Wie heeft jouw vriendschap nodig. Je hebt het nodig. Ik zeg ook: vriendschap met Jezus is er ook. Kom in de kring. Stel je open voor Hem. Ik geloof zeker dat je er bij mag.

Jezus zegt nog iets bijzonders. Vrienden hebben veel voor elkaar over, vers 13. Niemand heeft een grotere liefde dan dat iemand zijn leven geeft. Voor je vriend heb je veel over. Tijd. Wil je veel voor elkaar doen. Ook je leven geven? In goede vriendschappen is het wel voorgekomen. Leven gaven voor mensen die niet hun vrienden waren. Duizenden soldaten die leven gaven voor vrijheid van Europa. Dat was grote liefde. Je leven geven voor de ander.

Toen Jezus dit zei, duidde Hij op de weg die Hij zou gaan. Afscheidswoorden. Hij had Zich beschikbaar gesteld. Voor Zijn vrienden. Hij zou Zich gaan offeren aan het kruis. Offers van dieren moesten worden gebracht voor verkeerde dingen die mensen deden. Vergeving kan niet zomaar. Niet goedkoop. Er moet betaald worden. En geboet. Zo draagt Jezus de straf van Zijn vrienden. Hij gaf er Zijn leven voor. Hij ging in hun plaats. Jullie mogen vrij. Ik ga sterven.

Daar denken vrienden van Jezus nog aan. Deze weken. En op Goede vrijdag. Hij is niet alleen maar een vriend met mooie woorden. Maar ook met daden. Hij gaf Zijn leven voor Zijn vrienden. In liefde. Nog voordat je tot geloof kwam. Toen al. 2000 jaar geleden. Nog voordat jij een vriend was. Of ben je een vijand? Hij stierf toen je nog een vijand was.

Jezus zegt dit erbij: zeg me wie je vrienden zijn (zo zeggen wij dat). Vrienden gaan op elkaar lijken. Oproep om elkaar lief te hebben: vers 9 en 17. Ranken in de wijnstok dragen de vrucht van de wijnstok.

Hele bijzondere vriendschap van mensen met God. Ongelijk, in zuiver en trouw. Zondig en volmaakt. En toch vrienden. Hij zegt het.

We lazen uit Prediker. Een boek van wijsheid. Het gaat sprekend over vriendschap. Ook die woorden worden vaak betrokken op het huwelijk. Twee mensen samen. Vers 8: een iemand die helemaal alleen en voor zichzelf leeft, voor wie doet hij dat? Is dat niet zinloos voor jezelf te leven? Ik leef liefst voor me zelf…. Vers 9: twee zijn beter dan een. Een en een is drie. Samen kom je tot meer. In samen doen komt iets moois. Vers 10 heeft het over vallen. Kan je letterlijk zien. Nu ik weduwe ben of weduwnaar, als ik dan val in huis, wie ziet dat? Ook figuurlijk: als je in somberheid valt, dat er dan een vriend is die je op beurt. En vers 11: bij elkaar liggen. In onze samenleving denken we al snel aan seksualiteit. Maar dat is niet bedoeld hier. Het gaat om de woestijn. Overnachten. Elkaar warm houden. Ook figuurlijk: met goede woorden elkaar verwarmen. Voor elkaar opnemen. Samen sta je sterk. Je hebt iemand nodig. Mooi als je er zo kan zijn. Geef er tijd aan.

In het catechisatieboekje gaven ze mooie tips:

  • Blijf bij je zelf. Ga je niet anders voordoen om in tel te zijn. Je redt dat niet om vol te houden en het is niet eerlijk.
  • Blijf bij Jezus. Verloochen je vriendschap met Hem niet. Vriendschappen met christenen kunnen dit betekenen: samen naar de kerk gaan, elkaar erop aanspreken (als iemand iets dreigt te doen wat slecht is), vragen over het geloof beantwoorden, samen bidden.
  • Wees trouw. Is heel belangrijk in vriendschap. Dat is bij God te zien.
  • En neem initiatief. Niet wachten tot iemand vriendschap aanbiedt.
  • En durf kwetsbaar te zijn. Eerlijk in vriendschap aangeven waarin je de ander nodig hebt, of verkeerd deed. Doe je maar niet beter voor.

Je beter voordoen dan je bent, dat hoeft niet richting Jezus. Hij kent ons door en door. Hij wist dat Hij offer moest geven. Hij ging het doen. Uit liefde. Amen.

Hervormde gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 24 maart 2019, 9:30 uur. Schriftlezing Prediker 4:7-12 en Johannes 15:9-17. Burendienst/kennismakingsdienst.