Ds. M.J. Tekelenburg
Hervormde gemeente te Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 12 november 2017, 17 uur.
Schriftlezing: 2 Koningen 20:1-11 + Job 3:1-3 en 20-26.
Thema leerdienst: 6e gebod (2e keer) & onvoltooid/voltooid leven (=seizoensthema).
Gemeente van Christus,
Ik weet niet hoe u en jij er tegenaan kijkt, maar ik vind dat we vanmiddag een aangrijpend onderwerp hebben. Mensen die dood willen. Voltooid leven. Willen leven hoort toch bij mensen? Herkennen bij Hizkia. Laat me leven! Mensen doen er veel voor. Veel geld voor over. Drang om te leven. Van de Schepper, in ons gelegd. Blijkbaar mensen, bij wie die drang er niet meer is. Te sterven. Dood te kiezen. Hebben we het nog niet eens over psychisch lijden.
Discussie die er kan zijn, of iemand die geholpen mag worden, nooit aan wennen. Wens nooit gewoon vinden! Toch, we lezen van Job. Houdt ons als gemeente bezig. Dankdag. Ds. Batenburg vorige week. Boekje bijbelleesweek. Job de dood wenst. Aangrijpend en duidelijk. Verlangen naar de dood. Vrolijk om het graf te vinden. Bij Job kunnen we het begrijpen?! Maakte veel mee. Kun je zeggen, dat mensen die de dood wensen, lijden? Er schijnen mensen te zijn die hun leven gewoon genoeg vinden. Niet lijden. Lijkt mij dat het niet zo veel voorkomt, vanwege die sterke drang. v
Voor de duidelijkheid: we hebben het niet over euthanasie. Dat is ter dood brengen in terminale fase. Dood bespoedigd. Discussie: niet in terminale fase. In kerkbode schreef ik dat D66 hiervoor wil gaan. 75 jaar en ouder. Dankzij christelijke partijen is dat uitgesteld. Wat zit erachter? Wens om leven te beëindigen? Wat wil God? Eigen leven en anderen?
In vorige leerdienst hoorden we zesde gebod. U zult niet doden. Slaat net zo op je eigen leven in gevaar brengen. Bijbel zegt: God die het leven geeft en neemt. Leven is van God. Mensen kunnen veel. Maar niet leven geven. Genesis 2:7. God blies leven in de neusgaten. Levensadem van God in mensen. Laten we dus ook leven nooit gewoon vinden. Kostbaar. Geschenk. Gekregen. Uitspraak die ik hoorde, bij gebleven: niemand weet wat leven is dan dat het door de Heer gegeven is. Gaat ons te buiten. Kostbaar geschenk. Daarom niet doden.
Wat zit erachter bij mensen die dat toch willen? Mensen die met God niet rekenen. Niet kennen of erkennen. Geen hogere macht. Dan word je jezelf tot God. Over eigen leven beschikken. Mijn leven, mijn lichaam?! Al niet kiezen om geboren te worden. Is dat al irritant? Je krijgt het! Van God die leven heeft. Opdracht en roeping. We merken dus de Goddeloosheid? Wij vragen, u moet maar draaien. Nogal eens zit er heel wat achter. Leven zwaar is. Heel zwaar misschien. Zeggen in tijden van lijden. Ziekte. Bang zijn voor een ziekte. Of voor ouder worden. Lijden dat men vreest. Eenzaamheid. Zo alleen door het leven moeten. Eenzaamheid heel ingewikkeld begrip. Toch eenzaam zijn. Speelt vooral: of je je gekend voelt of niet. Of er mensen zijn die je begrijpen? Iets begrijpen? Als dat er niet is, is er eenzaamheid. Kan naar de dood doen verlangen.
In onze tijd meer. Presteert. Produceert. Toevoegt. Geld in het laatje brengt. Tel je nog wel?! Daarbij: van anderen afhankelijk, dan kost je geld. Voel je je tot last. Zo ligt, kunnen we er iets van begrijpen dat mensen dood willen. Al is dat heel wat. Gezegd, die wens van mensen, onze samenleving te denken geeft. Aanklacht. Mensen die niet werken (kunnen). Mogen die er zijn? Tijd en aandacht voor hen. Bijbel tegen mensen aankijkt. Genesis 9:6. Naar beeld van God heeft Hij de mens gemaakt. Zo naar mensen kijken. Hoe geschonden of hulpbehoevend ook. Henri Nouwen koos ervoor hoogleraarschap neer te leggen en met verstandelijk gehandicapten te gaan werken. Daarin God ontmoet. Aan Mij gedaan (minste broeders). Als christen nodig om door deze visie gevoed te worden. Doorwerking in de samenleving. Zout: bederfwerend. Kijk eens in je omgeving. Voor wie kan of moet jij wat betekenen? Hoe sta ik in het leven? Ik-gerichtheid? Jezus leefde voor God Zijn Vader en om de naaste te dienen. Wij ademen lucht in van denken van de omgeving. Geest van God nodig. Bekering. Grote en dagelijkse bekering.
Ik wil sterven! Er zijn mensen die dat zeggen terwijl er nauwelijks lijden is. In ieder leven is er lijden. Elk huis zijn kruis. Zijn mensen die willen sterven omdat er groot lijden is. Gelezen hebt, aandacht voor gevraagd, hoe kijken we tegen lijden aan. Studiedag over Gebedsgenezing. Samenleving/tijd: wij niet met lijden om te gaan. Niet geleerd ermee om te gaan. In tegenstelling met anderen in de wereld, als kind al met intens lijden te maken. Als je in lijden terechtkomt, dat je daarin niet kunt lijden? Dan dus gemeden. Eruit stappen. Welvaart waarin wij leven. Je kunt wel leven in lijden. Zelfs of vaak ook iets goeds meebrengt. Niet een kalme reis beloofd. Leven kent lijden. Kruisdragen. Makkelijk beïnvloed door wat anderen zeggen: lijden niet kan en dus vooral mijden. Wegwezen als lijden komt. In de Bijbel: goed voor mij verdrukt te zijn geweest. Lijden als snoeien. God als de pottenbakker. Tot Zijn eer. Komt voor: laat me het kruis maar dragen, dat houdt me dicht bij God. Helpt me anderen te begrijpen. Woorden voor vindt. Doorbreek ik de Eenzaamheid van de ander.
Wij moeten dus leren lijden. Ook als christenen. Tegelijk zijn er mensen die zeggen dat lijden en lijden twee is. Zinloos. Zwaar. Nooit ogen voor sluiten. Lijden van Job immens. Vertolkt doodswens. Job vraagt niet iemand om hem om te brengen. Klacht wel. Mensen kunnen herkennen. Bijbel dit aanreikt. Zo doorbreken deze woorden toch wat de eenzaamheid. Ik weet wat ik je omgaat.
Jezus heeft intens lijden gekend. Angst voor lijden. Laat de drinkbeker aan Mij voorbijgaan. Kan zwaar zijn. Niet begrijpt. Geen zin in ziet. Niet ziet, beter wordt. Voor christenen is er in zulk lijden (Job 3, Psalm 42) is er troost. Gelukkig. Ook moeilijke, extra moeilijke: wel God kent, maar niet begrijpt. Ver weg voelt. God ook nog missen?! Psalm 42. Ze staan wel in de Bijbel. God reikt die woorden aan. Kan zijn dat God ver weg lijkt. Ver weg ja. Ondertussen kan Hij er wel zijn. Ik ben die Ik ben. Lijden kan immens zijn. Maar weet: God is erbij. Niet eenzaam! Christen weet: er komt een einde aan. Wordt beter. Helemaal beter. Een keer volkomen. Kan nu vreselijk zijn. Maar het is tijdelijk. Een geweldige toekomst wacht. Begrijpen we wel eens, geloof een luxe?!, maar wat als je niet gelooft? Leven dan zinloos. Dan vliegt de zinloosheid je aan. Dood als verlossing. Dood is niet een verlossing. Dood zonder Christus is geen verlossing maar de start van een nog afschuwelijk lijden. Mensen die voor eigen dood kiezen, eeuwige dood ingaan. Hel. Anderen helpen hen daarbij!
Goede van God ontvangen en kwade niet? Job 2. Kunst en opgave voor christen, als God je veel goeds gaf, te leven met nieuwe situatie. Klachten. Een opgave, ja. Moeilijk, ja. Bij oud worden, aanpassing wordt gevraagd. Krachten niet zo hebt. Een hele klus. Niet eenvoudig, nee. Opstandingskracht van Christus. Geest. Steun van medemensen, Christenen, nodig.
Leven voltooid is? Wanneer zeggen: voltooid? Leven overzien? Misschien komt er wel een nieuwe verantwoordelijkheid? Hoe zit dat eigenlijk? Ook als oudere kan je wat voor anderen betekenen. Als christen weet je van het gebed. Hopelijk kun je wel bidden. Je leeft voor aangezicht van God! Tot eer van Hem leven. Roeping voor je leven gevoeld. Kan zijn: vervuld. Met dankbaarheid zeggen. Maar je weet niet of een nieuwe roeping wacht. Zolang ik er ben, zal God er een bedoeling mee hebben. Ik ben er niet zomaar nog.
Ander moet helpen bij voltooid leven? Vraag hoe beoordeel je die wens. Zo is het geen leven bij u? Psychisch lijden. Deskundigen trekken zich terug. Omstanders. Valt me nogal eens op dat mensen die spreken over voltooid leven zo ik-gericht spreken. Die ik is zonder dat men het zich bewust is, verworteld met omgeving. Mag die ander ook wat zeggen? Mogen de kinderen zeggen: pa, ma ik wil dat je nog even blijft. Verzorgende mag wat zeggen? Zie je in die doodswens dat ik-gerichte. Doorgeschoten individualisme. Iemand moet mij dood maken. Mag iemand dat weigeren? Of klant als koning?
Vandaag willen we ook oog hebben voor omstanders. Mensen die in de zorg werken. Nee het lijden opheffen is veel gevraagd. Eenzaamheid opheffen is veel gevraagd. Inzet en betrokkenheid zijn er wel. Als je voor iemand gaat, dat diegene dan de dood kiest?! Te mogen zeggen: dat je het moeilijk vindt. Moet en mag zeggen. Beslissing van ander respecteren. Je leeft ook voor Gods aangezicht. Kan moment komen dat je zegt: dit doe ik niet. Luther: hier sta ik, ik kan niet anders.
Verschillende overtuigingen, tot verschillende standpunten. In geloof staan! Bijbel helpt daarbij. God doet het. Psalmen. Zoals Psalm 31. In Uw hand zijn mijne tijden. Hoef ik me dus niet mee bezig te houden. Is aan God. Geeft duidelijkheid en rust. Geef ik uit handen (ik kan het niet eens in handen nemen). God je draagt door lijden en dood heeft. Weg gemaakt heeft. Volg je Hem. Ter dood toe zal Hij mij geleiden. Zingen met de Geest van Christus in je. Ik wil jou van harte dienen en als Christus voor je zijn [Weerklank 264:1]. Amen.