De catechismus wijdt één zondag aan de opstanding. De westerse kerk heeft de nadruk meer op Goede Vrijdag gelegd (in tegenstelling tot de oosterse kerk), maar het is Pasen geworden! Christus is écht opgestaan, naar het lichaam en kan uitdelen van Zijn verworven gerechtigheid. Vanuit Christus’ opstandingskracht mogen we leven – een geheiligd leven.
Gemeente van Christus, ik weet niet of het u opgevallen is, misschien zie je het ook niet zo op de nieuwsbrief, maar aan opstanding wordt maar een zondag en een vraag en antwoord besteedt in HC. Andere onderdelen meer vragen en antwoorden krijgen. Bijvoorbeeld over lijden (2 zondagen, 8 vragen en antwoorden). Heeft je dat wel eens geergerd? Wat zou je zelf schrijven?
Kort betekent niet dat het niet belangrijk is. Maar: waar het hart vol van is, loopt de mond van over. Of in een paar rake zinnen wat zeggen. Dat is zo in zondag 17. Ook: een vraag en antwoord, geeft aan dat Pasen minder in gezichtsveld staat dan Goede Vrijdag. Is herkenbaar christenheid voor kerk van het westen.
1054. Toen vond helaas eerste grote kerkscheuring plaats. Westen en oosten (Constantinopel; huidige Turkije, Instanbul). Waren verdeeld. Allerlei zaken speelden. Erkenden niet de macht van de bisschop van Rome (dat speelde later ook bij Reformatie). Hebben wij met hen gemeen. Kenmerkend verschil: westen georiënteerd op goede vrijdag en rechtvaardiging. Verzoening nodig. Op juridische. Schuld moet verzoend worden. Dat gebeurd op goede vrijdag.
Kerkoosten, zegt toch heel wat, lag het anders. Sterk gericht op Pasen. Geraakt door gevolgen van de zonde. Men leed onder de dood. Deed verlangen naar werkelijke hoop en leven. Boodschap van Pasen diep gevoeld en gevierd. Leven wint. Er is hoop! In alle gebrokenheid. Leeft hart op. Het werd Pasen. God is machtiger. Christus is opgestaan. Eens wordt alles nieuw. U weet misschien, christenen reinigen dan de huizen en straten. Alles moet zoveel mogelijk nieuw zijn. In westen wordt verzoening je aangezegd. In oosten: als je in de kerk bent, ben je in de verzending. Gelovigen die ons zijn voor gegaan (iconen). Huis van God. Opstandingsleven. Verschil in accent tussen oost en west. Extreem, dan eenzijdig. Verkeerd. Dan gaat het er niet meer over dat als je niet persoonlijk verzoend bent, het niet goed komt. In westen vergeten dat er echt nieuw leven aanbrak. Ik weet niet precies, catechismus in oosterse kerken meer zondagen aan Pasen besteedt.
Nog iets. Je merkt in belijdenisgeschrift: tijd waarin geschreven. Geschreven tegenover front. Bepaalde dat mede. Ontstaanstijd, opstanding onbesproken was. Geen vragen daarover. Algemeen aanvaard. Ook buiten de christenheid geloofde men in wonderen. Is vandaag anderen. Wij zijn van na de verlichting. Zegt u misschien niet zoveel. Wij hebben verhelderd verstand. Wij kunnen kritisch denken. Wat volgens denken niet kan, zal niet bestaan. Grote aandacht voor verstand. Europa rond 1800. Gewone man na 1950, na WO2. In onze tijd meer minder. Er wordt weer meer rekening gehouden met beperktheid verstand. Toch worstelen veel mensen met de opstanding. Laten we maar eerlijk zijn: wonder aanvaard je toch niet zomaar?! Tegendraads. Dood als hard feit. Opstond? Jezus van Nazareth, in een graf. Echt overleden. En dan weer opgestaan?! En dan geloven in lichamelijke opstanding? Of jongste dag. Lichamen weer tevoorschijn komen. Verbonden met de zielen. Dat gaat ons verstand te boven en te buigen.
Catechismus heeft het met geen woord daarover. Nu kun je ook heel snel klaar zijn met die moeite. Als je alleen maar voor waar houdt wat je zelf gezien hebt, kan die wel geloven? Kan je de bijbel wel dicht laten. Niet iemand erkennen die groter en machtiger is. Geloof in schepping, wonderen, menswording. Vrijzinnige stroming. Je houdt dan niet veel over. Vanmiddag gaan we er even op in. Jezus was er echt weer met Zijn lichaam. Verschil wel met dochtertje Jairis en Lazarus. Die moesten weer sterven. Christus niet. Zijn lichaam had niets sterfelijks meer. Er was iets veranderd. Hij kon door deuren heen. Niet meer afhankelijk van eten en drinken. Werd ook niet altijd direct herkend. Was soms opeens weg. Anderzijds: ook wel herkend. Ook tekenen (handen, zij). Lichaam van Hem, zeker, maar het was tegelijk anders.
Erzijn er die zeggen: lichaam was zo anders dat het geen lichaam meer was, alleen een geest. Maar dan spreken ze de getuigen tegen, ook uit 1 Korinthe 15. Het was echt een lichaam. Het is gezien. Bekende hoofdstuk is juist ook na Verlichting meer gaan leven. Jezus echt naar het lichaam (zij het met Opstandingslichaam) is opgestaan. Aandacht voor lichaam is wezenlijk voor Gods werk! Wie meent dat christenen niet naar het lichaam zullen opstaan, miskent de schepper. Er is de lichamelijke opstanding! Lichaam doet er toe. Het is Gods scheppingswerk. God maakt het lichaam nog telkens, weeft het in de moederschoot. Straks ook herschept.
Nu zondag 17. Kenmerkend, ontstaan in kerk van het westen, grote aandacht voor Goede Vrijdag. Maar niet los van Pasen. Juist verbinding. Welk nut heeft de opstanding. Dood overwonnen (dat klinkt in oosterse kerk) om ons in de gerechtigheid te doen delen die Hij door Zijn dood verworven had. Betaald. Ons leven overgedaan. God heeft het geaccepteerd. Anders zeggen: had God het niet als genoeg beschouwd (als genoeg ter verzoening) dan zou Christus in de dood gebleven zijn. Olevianus: nog een zonde overgebleven, dan niet genoeg. Maar het is genoeg. Het was en is werkelijk volbracht. Ik zei het in de preek over 6e kruiswoord. Dat klonk 2 keer: aan het kruis en op de Paasmorgen. Het is volbracht. De nodige verzoening. Zelf bijbetalen? Avondmaal? Ik moet toch ook…. Het hoeft niet. Het kan niet. Christus offer is genoeg. Opende de weg. Opstanding een zichtbaar feit. Zegt ook dit: voor zichzelf geleden, dan in de dood gebleven. Dan straf verdiend. Maar dat Christus opstond, zegt: de dood paste niet bij Hem. Hij verdiende de dood niet. Christus bracht de gerechtigheid aan. Leven zoals God het wil. Nieuw leven. Gewild bij schepping. Goede verhouding, in liefde. Goed ten aanzien van de schepping. Zo deed Christus dat.
Nu Hij is opgestaan, kan Hij van dat leven uitdelen. We hebben geen dode Heiland. Een machtige Heiland. Die uitdeelt! In de gerechtigheid te doen delen. In nieuw opstandingsleven. Feiten die dichtbij komen. Ons lichaam eeuwig leven? Machten in ons ontkronen! Zonde bedekken, voor altijd.
Catechismus zegt als tweede: ook opgewekt tot een nieuw leven. Hier klinkt veel. Niet alleen betekenis voor straks, ook voor nu. Opstandingskracht wil nu al werken. Heiligmaking. In ons. Moet je opletten: Christus kracht in ons. Niet in eigen kracht. Gaat niet lukken. Krijg je wettisch christendom. Bidden: Heere Jezus, U moet het doen in mij! Deel aan Zijn lichaam en kracht. Is dan iets hopeloos? Zeggen we soms te snel. Hoop niet opgeven! Niet Mijn wil, maar de Uwe! We lazen het vrijdagavond aan een van de tafels [Avondmaal]. Je kunt bevrijd worden van verslaving. Heeft het dus zin strijd aan te gaan. Blijven bidden. Zegen op behandelingen! Alleen op die kracht, kom je in opstand tegen onrecht. Betekent: leg je niet meer bij zonden. Niet, zo ben ik eenmaal. Nee! Bidden, geloven, strijden.
Derde. Betrouwbaar onderpand van onze opstanding. Iemand zeggen: als er een was teruggekomen uit de dood, dan geloof ik?! Nou, er is er Een opgestaan. Lees de getuigen! Christus is door de dood heen naar het leven gekomen. Maar Hij is verschenen. Heer Jezus, bij U heb ik toekomst. U droeg mijn schuld.
Betrouwbaar onderpand. Betekenis hier: geld lenen, dan pand. Duur sieraad. Geldlener had dat als onderpand. Terug hebben? Of pand verkopen en in geld omzetten. Zeker dat het geld niet kwijt was.
Pand geeft zekerheid. Inwisselen bij God de Vader. U hebt Hem doen opstaan. Hij heeft gezegd: het is volbracht. Opstaan kan! U zult toch ook mij doen opstaan? Zo mag je pleiten, ook als je strijd kent in het geloof. God zal zeker, want Christus stond op. Te midden van alle gebrokenheid. Lijkwagen komt nog steeds! Geen mens ontkomt aan een rit. Maar toch. Christus stond op.
Prachtigwoord. Geweldige werkelijkheid: opstanding in heerlijkheid. Heerlijkheid. Geweldig iets moet dat zijn. Ook met kerk van het oosten. Blij vooruitzicht dat mij streelt. Uw gerechtigheid aanschouwen. We gaan het zingen. Zing je mee? Amen. [Psalm 17:8]
Hervormde gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 1 april 2018, 17 uur (1e Paasdag). Belijdenis met HC zondag 17; schriftlezing 1 Korinthe 15:1-24. Tevens afsluiting seizoen zondagsschool. Leerdienst over zondag 17 Heidelbergse Catechismus.