In de woestijn verzoekt de satan Jezus op een listige wijze. Hier staat veel, ja alles op het spel. Satan wil niet dat Jezus de weg gaat van Zijn Vader. Jezus moet een weg van strijd en vernedering gaan om zondaren uit de klauwen van de grote tegenstander te redden. Christus blijft staande, waar Adam (maar wij ook) vielen. Zie daarom op Christus, de grote Hogepriester, die in alles verzocht is geweest, doch zonder zonde bleef!

De verzoeking van Jezus

Het gaat vanavond over de verzoeking van Jezus. Tegen mijn gewoonte in heb ik drie punten:

  1. Jezus en de Heilige Geest
  2. Jezus en satan
  3. Jezus en wij

Gemeente, natuurlijk kan je van iedere bladzijde in de bijbel zeggen dat hij bijzonder is. Als we bedenken dat het de levende God is die van bladzijde tot bladzijde komt en tot ons spreekt. Hij zegt wie Hij is. En hoe het erbij staat met de dingen van Zijn Koninkrijk. Dan is iedere bladzijde bijzonder.

Toch kunnen we zeggen dat we een gedeelte voor ons hebben dat wel heel bijzonder is. Een rechtstreekse confrontatie tussen Jezus en de grote tegenstander. In het evangelie zien we steeds iets van die strijd. Strijd van het kind en de draak, als u denkt aan Openbaring 12. Toch zijn er maar weinig gedeelten waar zo rechtstreeks de strijd tussen Jezus en de duivel voor ogen gesteld wordt. Op een buitengewoon doortrapte en listige manier komt de boze op de Heere Jezus aan om Hem op een vreemde weg te brengen. Ik bedoel: een weg die afwijkt van die de Heere wijst. Satan stelt alles in het werk om Jezus te doen vallen in de zonde en ongehoorzaamheid. Een strijd, zo zwaar en zo beslissend. Ga er maar van uit dat hier de beslissing valt tussen het staan en vallen van Jezus, en daarmee van heel de kerk. Alles of niets.

Moet u eens kijken wat hier gaande is. Jezus is zojuist gedoopt bij de Jordaan door Zijn wegbereider, de heraut Johannes de Doper. Hij wilde gedoopt worden. Vreemd genoeg. Want heeft Jezus daarmee eigenlijk niet te kennen gegeven dat Hij zich op een lijn wilde stellen met het volk? Met al die andere mensen? Die mensen die werden opgeroepen tot bekering. De doop van Johannes was de doop tot bekering. Iemand zei: Jezus gaat hier staan op een lijn met hoeren en tollenaars. Hij wilde op één hoop gegooid worden met hen.

De Vader liet zich niet onbetuigd. Er klinkt vanuit de hemel: U bent Mijn geliefde Zoon, in U heb ik Mijn welbehagen. Als Hij dat dan is, zal Hij een weg van heerlijkheid tot heerlijkheid gaan? Een weg die Hem brengt tot majesteit en eer, steeds meer? Iedereen zal toch voor Hem moeten buigen? Als Hij de eeuwig geliefde Zoon is? Als je bedenkt dat ook de Geest op Hem neerdaalt. En dat door de evangelisten wordt gezegd dat de volheid van de Geest op Hem is.

En dan begint het openbare optreden van Jezus eigenlijk. En wat is dan het eerste? Niet dat Hij naar Jeruzalem wordt geleid, om daar gekroond te worden. Maar dat Hij in de woestijn geleid wordt door de Heilige Geest. In de eenzaamheid van de woestijn zal Hij een ontzaggelijke strijd voeren met de tegenstander. Op een sluwe manier wordt Hij belaagd en aangevochten.

Het ene moment hoort Hij: U bent Mijn geliefde Zoon. Een ogenblik later sist de duivel toe: als U dan de Zoon van God bent…  Van de top, in een diep en donker dal in verzoeking.

Zal dat alleen bij Jezus zo zijn geweest? Een top van verhoging en een diep donker dal. Komt dat ook niet voor bij degenen die achter Hem aangaan? Kan het bij hen ook niet zo zijn, dat de Heere nabij kan zijn, dat de Heere Zich aan Zijn hart wil trekken, zegt: Ik ben uw heil. En dat het volgende ogenblik de duivel zijn monsterlijke klauwen naar je uitsteekt. Soms zit er maar een ogenblik tussen.

Nog iets. Er zijn bij de geschiedenis een heleboel moeilijke vragen te stellen. Ik noem er kort een paar. Hoe kan dat dat Hij geleid wordt door de Geest? Wil de Geest meewerken aan de verzoeking? Was dat dan niet tegen de wil en zin van Jezus? En hoe zat dat dan, een vraag die jongens en meisjes wel eens hebben, was dat nou moeilijk voor Jezus, zwaar? Vaak denken we, ik zeg het maar: nou, het viel eigenlijk wel mee, want Hij is God, en als God is Hij sterker dan de duivel. Werd Hij als God verzocht? Kan God verzocht worden door de duivel. Hij is ook mens, zeggen we dan. Hoe zit dat dan, God en mens. Laten we afspreken dat we vanavond geen uitvoerige dogmatische betogen opzetten. Maar dat we over Hem spreken zoals Hij ons tegemoet komt vanuit dit gedeelte. En de vraag is, u voelt het aankomen, wat wil Hij in dit gedeelte tot ons zeggen?

1. Jezus en de Heilige Geest

Het eerste is: Jezus en de Heilige Geest. Jezus is er van vervuld, van de Heilige Geest. Hij laat de Jordaan achter zich. Door de Heilige Geest wordt Hij de woestijn ingeleid. Bij de Doop daalde de Heilige Geest op Hem neer. En straks, in vers 14: door de kracht van de Heilige Geest gaat Hij naar Galilea (in het noorden van Israël). Als Hij dan in de synagoge zit en leest: de Geest des Heeren Heere is op mij! Was dat nodig, dat de Heilige Geest Hem vervulde? Was Hij niet Zelf God? Hij is ook ten volle mens. En zo in alle hevigheid door de duivel verzocht.

Denk niet dat het voor Hem een kleinigheid was. De Heilige Geest was op Hem. Om Hem toe te rusten voor Zijn taak. Om Zijn ambt te kunnen vervullen. Om Zijn werk als Messias, gezalfde, te doen. De Geest kwam op Hem. Die is Hem bijgebleven op de weg van Zijn Vader. De Geest leidde Hem als Messias.

Zou dat een les voor ons kunnen zijn, vandaag? Niemand van ons doet wat Christus niet. Wij zijn onze eigen zaligmaker niet. Als u het van mij moest hebben, had u een schraal portie. Als we het van elkaar moesten hebben… We worden wel geroepen om in een christenleven het ambt van profeet, priester, koning te vervullen. Zou dat zonder de Heilige Geest kunnen? Ontdekt u dat dat nodig in uw leven? Komt daar iets van in mijn leven als niet de Heilige Geest met mij is? Bij Jezus is er heel bijzonder de volheid van de Heilige Geest. Die is op Hem. Meer dan op ons, op wie dan ook maar.

Mattheus zegt nadrukkelijk dat de Heilige Geest Hem leidt om verzocht te worden. Dus Jezus zoekt niet zelf de strijd met de satan. De Heilige Geest leidt Hem daarin. Dat hoort ook bij Zijn werk als middelaar, zaligmaker. Het is niet zo, na de Doop, dat Jezus zegt: nu ga ik de tegenstander zoeken om de strijd aan te gaan. Nee, zo niet. De Geest leidt Hem in deze strijd. Hij brengt Hem erin. Niet tegen Zijn zin, dat niet. Hij wil de weg van Zijn Vader gaan. Op die weg leidt de Heilige Geest Hem.

Als u dat leest, dat de Heilige Geest Hem leidt… in de woestijn om verzocht te worden; als u dat leest, wat dacht u, waar zou Hij naar toe geleid te worden? Naar Jeruzalem, om tot Koning uitgeroepen te worden? Naar de andere steden? Als een machtig Koning uit te gaan? Niets van dat alles. Juist niet. Precies het tegenovergestelde. Hij gaat naar de woestijn. Had u dat gedacht. De woestijn is in de bijbel de plaats van eenzaamheid, strijd en verzoeking. Hoe komt het toch dat wij zo’n beeld hebben van een christen en de weg van een christen alsof dat een weg zou zijn van glorie en heerlijkheid? Natuurlijk, dat zouden we willen. Een weg van glorie, glans, heerlijkheid. Een gekroond leven? Houdt de Bijbel ons dat voor? Op onze weg, als Hij voorgaat, dan is dat op een weg van strijd. Door strijd tot heerlijkheid. Zonder strijd geen kroning.

De Heilige Geest leidt Hem. Nergens lees ik dat Jezus Zich verzet of bezwaar maakt. Als ik naga, hoeveel bezwaren er in mijn hart kunnen rijzen tegen de weg van de Heere? Hoeveel tegenwerpingen in mijn hart, tegen een bepaalde weg. Bij Jezus niet. Hij gaat. Geleid door de Heilige Geest. In de woestijn.

2. Jezus en de satan

Daar komt Jezus in aanraking met de grote tegenstander, met satan. De woestijn is de plaats van strijd en eenzaamheid. Alleen zijn voor Gods aangezicht kan goed zijn. En nodig. Geestelijk leven kent toch, zo zeggen we tegen elkaar, van het onder vier ogen komen bij de Heere. Bij de Heere op spreekuur komen. Een alleen zijn voor Zijn aangezicht. Dan valt iedereen weg.

Eenzaamheid kent ook gevaren. Als satan eenzame mensen ziet, denkt hij: die moet ik hebben. Die zijn een makkelijke prooi. Eenzaamheid wordt makkelijk door hem aangegrepen. Drukte kan een verzoeking zijn. Maar eenzaamheid ook. Ik weet zeker dat er vanavond in de kerk zijn die dat weten.

Satan komt op Jezus aan. Heel opmerkelijk, zien we hier, dat Jezus in aanraking komt met satan, dan zouden we kunnen zeggen dat het werk van de Geest en van de tegenstander dicht bij elkaar komt in Christus. Is dat niet opmerkelijk? De Geest leidt opdat Hij verzocht zou worden en de satan verzoekt Hem. De Geest wil toch niet dat Jezus een verkeerde weg op zou gaan?! Zo toch niet? De boze volgen.

Jacobus zegt, en dat maakt het moeilijker: God kan niet verzocht worden en Hij Zelf verzoekt niemand. Maar het lijkt dat de Geest er aan meewerkt. Ik zou niet zeggen dat het makkelijk te begrijpen is. Bedenkt u een ding: het Griekse woord voor ‘verzocht worden’ kan ook betekenen ‘beproefd worden’. Beproeven en verzoeken. God beproeft de Zijnen (zoals Abraham) en satan verzoekt (wil tot de zonde brengen). Totaal verschillende bedoelingen.

Er kunnen dingen in je leven zijn, is dat nou van God of van de duivel? Ik hoorde ds. Tukker (een oud-predikant van Kamerik) zeggen: dat kunt u zien aan de afloop. Waar komt iemand terecht? Of het van God of van de tegenstander is. De beproeving van Abraham loopt erop uit dat Abraham te meer aan God wordt verbonden. En als het van de satan is, gaat het om het tegenovergestelde, bij de Heere vandaan.

De Geest leidt Jezus op deze weg. Het hoort bij Jezus werk om de strijd met de duivel uit te strijden. Niet alleen hier; ook Golgotha volgt nog.

Waar heeft dit nu mee te maken? Als de eerste Adam gevallen is in het paradijs, dan moet de tweede adam staande blijven wil ik eeuwig leven en heil bij Hem kunnen vinden. ‘Want wij hebben geen hogepriester, die niet kan medelijden hebben met onze zwakheden, maar Die in alle dingen, gelijk als wij, is verzocht geweest, doch zonder zonde.’ De Hogepriester die te hulp komt als wij verzocht worden, zegt de schrijver van die brief. In alles verzocht. Zo kan Hij ook in 2020 te hulp komen.

De satan had andere bedoelingen. Duivelse plannen. Satan beseft, dat Hij die hier de woestijn in komt en Hij die Zijn weg zal gaan, hij beseft: hier is er Een gekomen om mijn rijk af te breken, om mensen uit mijn klauwen te trekken en onder Zijn heerschappij te brengen. Hier is er Een om zondaren zaligheid te brengen. Dat moet voorkomen worden. Grondig en totaal. Dat vooral niet. Gemeente, niets haat de satan meer als de eer van God en de zaligheid van zondaren. Hebben jullie het in de gaten, jongens, hoe de satan jullie in zijn handen wil vasthouden. Welnu, hij heeft de eerste Adam tot vallen gebracht. Waarom ook de tweede Adam niet? In het paradijs lukte het. Waarom dan hier niet, bij Jezus?

Zou hij deze Jezus niet kunnen laten struikelen, temeer omdat Jezus in veel moeilijkere omstandigheden verkeerd dan Adam in het paradijs. Jezus had een veel zwaardere strijd. Jezus heeft honger, na veertig dagen van verzoekingen. Dat begrijpen we allemaal. Veertig dagen gevast. Had Adam honger? Absoluut niet. Wat voor reden had hij van die ene boom te eten? Niet. Hij mocht van alle bomen eten, behalve die ene.

Is het niet een goed voorstel van satan, zeg tegen die stenen dat ze brood worden? Dan zal aan de dag komen dat U de Zoon van God bent. Zo zou Jezus menselijk gezien hebben kunnen bedenken.

Wat wil satan? Hij wil vat krijgen op Christus. Op de weg die Christus gaat. Hij wil Christus meetrekken op een vreemde weg, een weg die afwijkt van de weg van Zijn Vader. Ga daarop, op Mijn weg, zei de Vader. Satan zegt tegen Jezus, ik probeer het zo dicht mogelijk bij u te brengen: nee, Jezus, U hoeft die weg van honger lijden niet te gaan. Dat is niet nodig. Ik weet een betere weg. Als waar is wat Uw Vader zei (U bent Mijn geliefde Zoon), zou Uw Vader U laten hongeren? Als Hij u de macht geeft om van stenen broden te maken, dan zegt U toch gewoon tegen stenen dat ze brood moeten worden. Dan geloven velen in U en hebt U te eten.

U hoeft deze weg niet te gaan. Niet nodig. Ik kan me voorstellen dat satan ook op iemand uit de gemeente van Kamerik aankomt. Iemand die een kruis heeft te dragen. Misschien is er een mogelijkheid van dat kruis af te komen, maar op een verkeerde manier. Satan zegt: dit hoeft niet, u kunt dit of dat doen, dan is er een oplossing. Zou U honger moeten lijden? Zou Uw Vader dat willen?

Maar dat is eigenlijk hetzelfde als later op Golgotha, als Jezus daar hangt. Als U dan de Zoon van God bent, kom dan van het kruis af. U hoeft daar niet te hangen. Dan ga ik vanavond begrijpen waarom de Heere Jezus tegen de discipelen zei: Ik moet veel lijden en gekruisigd worden. Petrus zei: dat absoluut niet. Jezus zei: ga weg, achter Mij, Satanas. Petrus gaat daar in de weg van de satan. Om concreet te noemen, wil God dat mensen zo lijden aan het einde van het leven, waarom dan geen euthanasie plegen? De verzoeking is niet dat hij Jezus tot grove goddeloosheid wil aanzetten. Jezus, waarom zou U geen moord begaan of in overspel leven. Maar veel geraffineerder. Met Bijbelteksten. Op een vrome manier van de weg van Zijn Vader aftrekken. En dan ziet de duivel er helemaal geen been in om Bijbelteksten te gebruiken. Dan ga ik vanavond huiveren, ik weet niet hoe het bij u is. Als het zo… Als hij zo sluw en doortrapt is…

Nou, dat wil ons vanavond tot gebed brengen. Verlos ons van de boze, Heere. En het is waar, hij heeft allerlei tactieken. Als je alles gedaan hebt wat God verboden hebt, en je ontdekt: zo gaat het niet langer. En het wordt anders in je leven, dan vindt de duivel het best als je een keurig, net, vroom farizeeërtje wordt, die vertrouwt op eigen rechtvaardigheid, maar niet op Christus.

En nu de afloop. Christus, de tweede Adam, valt niet! Hij blijft staande. Heere, wat bent U oneindig groot. En trouw aan Uw Vader. U bent niet bezweken voor de boze. Is dat een aangrijpende boodschap voor u? Zo’n tijding over zo’n grote Zaligmaker.

3. Jezus en wij

Jezus en wij. Waarom moest dit alles? We zagen er wel iets van. Was dat nou nodig? Waarom leidde de Heilige Geest Hem? Het kwam al zijdelings naar voren. Er is een achtergrond: Genesis 3. De val in het paradijs. De eerste adam luisterde naar hem. De overste van de wereld. Wij hebben de deur wagenwijd opengezet voor hem. Hij kreeg veel macht.

Nu is Jezus gekomen om de werken van de duivel te verbreken. Dat betekent een ontzaggelijke strijd. Die strijd wordt hier voor een deel uitgevochten. De tweede Adam moet heen door de verzoekingen van de boze. Blijft Hij staande? Hier hangt voor de Zijnen van af.

Wat hangt er voor u van af? Of Hij blijft staan of valt? We kunnen het ook zo zeggen: hier in Jezus is de middelaar naar de wereld gekomen. En dan gaat Hij de weg van Adam als het ware over doen. Wij zeggen dat wel: ontvangen in een vrouw, geboren, groeit op, Hij gaat de weg over doen. Maar dan als het goed is zonder zonde. Wil Hij onze verlosser kunnen zijn, dan moet Hij dezelfde weg afleggen, maar dan zonder zonde. En zo zien we Hem gaan, gemeente. Gedoopt in de Jordaan, Zijn Vader zegt: U bent Mijn geliefde Zoon. In een ogenblik tijd hevig aangevallen, in het spervuur van de boze, worstelend met de verzoekingen. Het is niet niets geweest voor Hem, om die verzoekingen te overwinnen. De verleider lispelt: nergens voor nodig.

Hij gaat Zijn weg. De weg, mag ik eerlijk zijn, waarop ik duizend keer val en struikel. Ik heb niet alleen in Genesis 3 de deur voor hem opengezet. Als je achter Hem aangaat, loop je tegen verzoekingen aan, je valt keer op keer. Ligt hier strijd in uw leven? Hebben we strijd met de boze? Met zijn sluwe en listige pogingen, om ons altijd weer af te krijgen van de weg van God? Breng ik er iets van terecht? Ik val duizend keer. Wie zit of staat vanavond in de kerk, die zegt: ik blijf staande?!

De boze wil niet dat ik God liefheb boven alles en de naaste als mezelf. Hij wil niet dat ik het met God waag in mijn leven. Dat u zo’n moeilijke weg gaat, dat hoeft niet. Wat breng ik er van terecht? Kort gezegd: hij is me keer op de keer de baas. Als dat meer geweten en gezien wordt, zou er dan niet meer geschuild worden, biddend, bij Christus. Als ik daar gestaan had, met honger, eer ik er erg in had, zou ik gevallen hebben. Ik zou gezegd hebben tegen de boze: u hebt eigenlijk wel gelijk, het is redelijk, ik ga op uw aanbod in.

Het evangelie vanavond, wat is dat? Christus de Hogepriester staat daar. Hij is in alles verzocht geweest. Doch… zonder zonde! En waar gaat het nu om? Wat is nu de bedoeling van de prediking? Dat wij gaan ontdekken in ons leven: zo, juist zo, heb ik Hem nodig, deze Hogepriester. En juist zo, als Hogepriester, juist zo word ik almeer aan Hem vastgesnoerd. Dat is de bedoeling van de prediking.

Dan zal het waar zijn dat er veel vragen overblijven bij deze geschiedenis. Daar hebben we zomaar geen antwoord op. Als we maar in de goede strijd zitten. In die strijd met aanvechtingen en verzoekingen, al minder van onszelf verwachten. En alles verwachten van Hem. Van de Hogepriester. Van Christus. In de allerhevigste verzoekingen bent U staande gebleven. De weg van de Vader is goed en heilig geweest. Kom mij te hulp, of ik sterf. Bewaar me bij Uzelf. Ook in deze week. Ook in alle verzoekingen.

En dat mag dan het laatste zijn in de preek, Hij weet alles te beginnen met mensen die zich nog geen dag of uur bewaren. Jongens, mag ik jullie oproepen tegen de duivel te strijden? En daarbij de Heere nodig te hebben? En wie dan zegt, vanavond, aan het einde van deze dienst: ik weet mezelf niet op die weg te brengen. De Heere wil dit Schriftgedeelte gebruiken om tot Zichzelf te roepen en te trekken. Lees en herlees dit gedeelte van het evangelie. En val Hem, Christus, te voet. Amen.

Leid ons in geen verzoeking ooit;
Verberg voor ons Uw aanzicht nooit;
Gij weet het, onze kracht is klein;
De driften veel, en ’t hart onrein,
Wat wordt er van ons in dien staat,
O Vader, zo Gij ons verlaat?

Want Uw is ’t Koninkrijk, o HEER,
Uw is de kracht, Uw is al d’ eer.
U, die ons helpen wilt en kunt,
Die, in Uw Zoon, verhoring gunt,
Die door Uw Geest ons troost en leidt,
U zij de lof in eeuwigheid.

Hervormde Gemeente Kamerik, zondag 19 januari 2020, 18.30 uur. Schriftlezing Lukas 4:1-14.