Jezus zegt vlak voor Zijn Hemelvaart tegen Zijn discipelen dat ze Zijn getuigen zullen zijn. Dat betekent dat ze zullen getuigen over wat ze zelf hebben gezien, dat ze kleur zullen moeten bekennen en dat ze zullen lijden om Christus’ wil. 

Getuige van Jezus zijn, wat betekent dat en hoe ben je dat?

Gemeente van Jezus Christus, wij bevinden ons tussen Hemelvaart en Pinksteren. Deze zondag wordt Wezenzondag genoemd in de volksmond. Er is sprake van een verlating. De Geest moet nog komen. Ik wil de echo horen vandaag van de woorden die Jezus sprak net voordat Hij wegging. De discipelen stellen nog een super belangrijke vraag. Of ze het door hebben, weet ik niet. Die vraag typeert hun verwachting. Heere, zult U in deze tijd het Koninkrijk weer herstellen? 3 jaar hebben ze gewacht. Het vrederijk, dat hebben ze van Jesaja. Terecht. Met de Messias komt het Vrederijk. Herstel. Het Koninkrijk komt. Nu zal het zijn, denken ze.

Jezus antwoord is even ontnuchterend als niet beantwoordend. In die zin: het komt u niet toe de tijden of gelegenheden te weten die God in Zijn macht gesteld heeft. Het komt jullie niet toe.

Maar: jullie zullen de kracht van de Geest ontvangen. Jullie zullen mijn getuigen zijn. Hier in Judea. In de aangrenzende streek. Tot aan het uiterste van de aarde.

Jullie zullen mijn getuigen zijn. Misschien kent u deze tekst. Een bekende tekst uit Handelingen. Vaak begrepen als: jullie moeten mijn getuigen gaan worden. Dan maken we er een bevel van. Imperatief. Ga dat doen. Als je nauwkeurig leest, is het een gewone, toekomstige vorm (in het Grieks). Jezus zegt wat er gaat gebeuren: jullie worden Mijn getuigen, zowel in Jeruzalem, Judea als in Samaria.

1. Met eigen ogen gezien

Wat is dat, getuigen en getuige zijn? Ik zie iemand geestdriftig praten. Over God en Jezus. Die praat achter elkaar door. Toon gaat omhoog. Iemand komt in vervoering. Als luisteraar denk je: wachten tot ‘ie klaar is. Hij is aan het getuigen. Is dat wat hier bedoeld is? Lijkt er op dat niet dat bedoeld wordt. In het Grieks is het woord getuige of getuigen, dat komt uit de rechtspraak. Ongeluk gebeurd. Zijn er getuigen, vraagt de politie? Iemand die heeft zien gebeuren. Ik zag het. Daar wordt dan notitie van genomen. Een ooggetuige geeft zijn visie. Ooggetuige. Die stond er zelf bij. Die heeft het gezien.

Wie is een getuige? Die bij Jezus geweest is. Dat zijn er dan maar een aantal. Dat klopt. Echte ooggetuigen, dat zijn de discipelen zelf. Maar Lukas (de schrijver) was zelf geen ooggetuige. Niet een één van de twaalf discipelen. Weten we uit verschillende beschrijvingen. Als hij schrijft, begint hij zijn eerste boek met zijn methode. Hij begint te zeggen: er zijn al een aantal mensen die iets op papier hebben gezet over Jezus. Waarschijnlijk boekjes met uitspraken en wonderen en wijsheden van Jezus in omloop. Nu schrijft hij en zegt hij, dat hij het nog eens nauwkeurig onderzocht heeft. Literatuur gelezen. Boekrolletjes. Mensen geïnterviewd, onderzoek gedaan. Lukas is zelf geen ooggetuige. Hij heeft het van horen zeggen.

Dat geldt ook van ons. Twintig eeuwen van mensen die geen ooggetuige zijn. Wel gaan we terug op ooggetuige. Ooggetuige van God, nee dat kan niet. God is zo niet te zien. Een getuige is iemand die erbij hebben gestaan. En de traditie grijpt daarop terug.

2. Kleur bekennen

Een getuige bekent ook kleur. In die zin, in de rechtszaal, wilt u uw visie geven? Het wordt gebruikt om de aanklacht te ondersteunen of te ontkrachten. Dat verhaal wordt gebruikt, ja die aanklacht lijkt geheel overeen te komen. Of, hè, die aanklacht en wat we horen verschilt van elkaar. Een getuige wordt betrokken bij voor of tegen. Die getuige is zelf niet voor of tegen. Hij vertelt wat hij gezien heeft.

Een getuige van Jezus moet ook kleur bekennen. Hoe gaat dat? Hoe bent u tot geloof gekomen? Bij de een zus en de ander zo. Bij de ene heel heftig, bij de andere kalm, maar door. Zie je ook in de Bijbel. Ze komen wel tot het punt dat ze kleur moeten bekennen. Een getuige kan niet op de parkeerplaatsen van het leven blijven staan. Ik moet af en toe uitrusten! In het geloof heb je dat nodig. Even van de rijksweg af. Maar wil je bij het doel uitkomen, zul je die weg op moeten. Bij de een snel, bij de ander langzaam. Bij de een in de jeugd, bij de ander later. Wat zou u zeggen, wat denkt u van Jezus? Wie is Jezus voor je geworden? Wat verwacht je van Hem?

Is het zo: voor of tegen? In het leven zit er veel tussen. Maar het gaat om de hartslag van het geloof. Je kunt niet half meegaan. Je gaat of met Hem mee. Of je gaat een andere weg (of je blijft staan). Maar er is niet veel ruimte.

3. Getuige-zijn betekent lijden om Christus’ wil

Het derde, wat het woord getuige betekent: let op, dit gaat je wat kosten. Het brengt wat met zich mee, een prijs die je gaat betalen. Dat je ervoor zult lijden. Lijden is een groot woord – en er zijn allerlei vormen. Let op, dat gaat je wat kosten!

Als ik de verkoper zou zijn van een product, zou ik dit niet moeten benadrukken. Deze auto: u moet goed weten waar u aan begint. Wegenbelasting, verzekering, botsing. U voelt aan, als een verkoper dat doet, dan gaat die man zeggen: ik denk dat ik naar huis ga en niet ga kopen. Als het evangelie zo aan de man gebracht wordt? Je gaat een hoge prijs betalen? Toch zegt het evangelie dat? Waarom? Het evangelie hoeft niet verkocht te worden. Het verwerft zichzelf. Het heeft geen reclame nodig. Het is het verhaal van Jezus zelf. Door de Geest komt het ons leven binnen. Jezus zegt ook, als Hij oproept Hem te volgen: denk goed na, wie Mij wil volgen, neme zijn kruis op.

Lijden in allerlei vormen. Website van Open Doors: mensen die fysiek lijden.  Maar ook in onze westerse wereld. Christenen worden gezien als mensen die niet nadenken. Joh, dat kan helemaal niet, wat er in die boek staat?! Het getuige zijn brengt offers met zich mee. Het vraagt iets van je in ethiek: corruptie, fraude, handtekening zetten (nee dat doe ik niet!). Want ik ben christen. Durf je dat te zeggen? Ja. Ik kan het niet. Het gaat in tegen mijn overtuiging. Ik kan God niet recht in de ogen kijken.

Jullie zullen Mijn getuige zijn. Jezus voegt er geografische gegevens aan toe. Jeruzalem: hoofdkantoor theologie, zou je kunnen zeggen. Joods. Wij zijn verbonden met het Oude Testament het het joodse volk. En Judea, dat is de provincie. Samaria, nee nee dat liever niet. Fout gebied. Ga je niet heen als jood. Jij gaat grenzen over! Waar je eigenlijk niet wilt komen. Tot aan het uiterste van de aarde.

In het Grieks staat een woordje dat duidt op de hoeken van de aarde. Nee, de aarde is rond. Maar tot ver in de geschiedenis dacht men dat de aarde plat was en hoeken had. Rond zeggen wij. De betekenis? De einden van de wereld. Een bol heeft geen einde. Wel de gebieden waar je ervaart: dit zijn de afgelegen gebieden. Jesaja heeft het over eilanden. Na de eilanden viel je er af.

Ik ben uitgezonden geweest naar Peru. Ik vroeg de mensen naar deze tekst. Je hebt de kust, de bergen en het oerwoud. Drie landen, talen en klimaten. Ik vroeg in de bergen, waar denken jullie dat de einden van de aarde zijn? O, zijn ze, bij de kust, bij de oceaan. Dat is het einde. Je kunt nog een eindje varen, maar dan is het op. Ik kwam ook bij de kust, vroeg ik dit ook. Waar is dit? Weten wij wel, dan moet je de bergen in. Heel hoog. Kleine dorpjes. Lastig te komen, 4.800 meter. En daarachter de jungle. Dorpjes die niet ontdekt zijn. Oerwoud dat naar Brazilië gaat.

Het uiterste, waar is dat? Voor ons zou ik zeggen, hier rechtsaf en dan nog een keer rechtsaf, daar waar mensen zijn die nog niet zijn bereikt. Misschien wel in onze straat?! Wij leven in Nederland. Het evangelie heeft zijn beweging gemaakt. Jeruzalem, Judea, Samaria. Ja: Rome, Korinthe, Efeze. Spanje, Ierland, Nederland. Losse stammen die hier leefden. Willibrord en Bonifatius. Bisdom in Utrecht. En vanuit Utrecht naar Reeuwijk. Het einde van de aarde, Reeuwijk, is bereikt.

U mag zending bedrijven. U mag zendingswerkers ondersteunen. Wij brengen het naar de hoek van de straat. Naar degenen met wie wij leven, sporten, studeren, zaken doen. Zij zijn voor ons de einden van de aarde. Dank God dat deze beweging werkelijkheid is geworden.

Wij lezen dit achteraf. Inderdaad. Het is werkelijkheid geworden. Het is een sleuteltekst in het boek Handelingen. Deze kringen vormen het boek. De grens van het huis van een heiden, dan moet je nog wel even doorbladeren. Handelingen 10. En droom, visioen is nodig. Een laken met dieren moest eraan te pas komen. En dan gaan ze pas werkelijk een grens over. Wees Mijn getuige!

Hoe ben je dat nu? Als ik het bij mezelf moet zeggen (met ervaring in zending en missionair werk in de randstad): je bent het door je houding. Wie ben je? Houding. Je totale houding in het leven. Die concretiseert zich in daden. Wat doe je wel en niet? En je woorden. Wij denken vaak dat het begint met woorden. Nee. Ga eerst maar naar je houding. Mezelf eerst onder de loep nemen. Hoe reageer ik op mijn huisgenoten, vrienden en de mensen die me irriteren? Die laatste halen het slechtste in je naar boven. Dat men ziet hoe je bent. Welke sfeer gaat er van uit je uit? Snelle geld, snel resultaat, bereid om te marchanderen? Of wil je integer en betrouwbaar zijn? Bereid om mezelf te vernederen? Christus werd vernederd. Zijn hele leven is vernedering. Soms heel lastig, als ons leven vernedering vraagt. Weg van ootmoed. Een getuige zijn. In houding, daden en woorden. Het evangelie vraagt ook woorden. Misschien in die volgorde. Dat onze woorden een toelichting zijn bij onze daden en onze daden een uiting van onze houding.

Jullie zullen Mijn getuigen zijn. Mooi hè. Op deze zondag, tussen Hemelvaart en Pinksteren, volgende week stort de Geest zich uit. Die Geest was er al: Hij zweefde op de wateren (Genesis 1), bij de roeping van profeten en bij de Doop van Jezus. Toen was Hij er in de vorm van een duif. Maar dán komt Hij in overvloed. En vanuit die overvloed mogen wij getuigen van Christus zijn. In de Naam van de Vader, Zoon en de Geest. Amen.

Zijn grondslag, zijn onwrikb’re vastigheden
Heeft God gelegd op bergen, Hem gewijd;
De HEER, die Zich in Sions heil verblijdt,
Bemint het meer dan alle Jacobs steden.

God zal ze Zelf bevestigen en schragen,
En op Zijn rol, waar Hij de volken schrijft,
Hen tellen, als in Isrel ingelijfd,
En doen den naam van Sions kind’ren dragen.

– Psalm 87: 1 en 4 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 24 mei 2020, 18:30 uur. Online dienst i.v.m. maatregelen Coronacrisis. Schriftlezing Handelingen 1:4-9.