Mattheus ziet in Christus de in het Oude Testament beloofde Messias. Jezus heeft aandacht voor mensen die iets kennen van gebrokenheid en nutteloosheid. Het gekrookte riet zal Hij niet verbreken en de rokende vlaswiek zal Hij niet uitdoven. Christus is gekomen in de kwetsbaarheid van dit bestaan. Hij werd zelf geknakt en ging de dood in om voor ons het eeuwige leven te verwerven.

Broeders en zusters, gemeente van Christus,

Rond het jaar 1700 was er een dominee in Middelburg die preekte over de tekst van vanmorgen. Hij vond dat zo’n mooie tekst dat hij er nog een keer over preekte, en nog een keer. Uiteindelijk 145 keer. Ik denk niet dat ik dat niet kan. Hij was er erg door geraakt. Ik hoop dat wij dat ook gaan voelen vanmorgen. Hier wordt een bijzonder beeld geschetst van Christus. Ruimte en overvloed in Christus. Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende rietstok niet doven.

Wij weten hoe riet eruit ziet. Het gaat mee met de wind. Wat gebeurt er als er een knak in komt. Je kunt ‘m daarna weer rechtop zetten. Aan de buitenkant zie je dat bijna niet. Maar wel heeft het dan z’n kracht verloren.

Geknakte riet. Dat zal Hij niet breken. We lazen in Jesaja 42 deze tekst. Dat is onderdeel van een citaat. Dat is heel typerend voor het evangelie van Mattheüs. Mattheus schrijft voor joden die christen waren geworden. Hij laat zien dat Jezus echt de Messias is. Met woorden vanuit het Oude Testament. Met woorden: opdat vervuld zou worden. Kijk maar, daar staat het. Deze teksten zijn vervuld toen Jezus naar deze wereld kwam. Goed om daarbij stil te staan. Belangrijk om te beseffen. Nooit het Oude Testament vergeten. De eerste christenen gingen ons daarin voor. Niet: we hebben het niet meer nodig. Nee. Integendeel. Met nieuwe toewijding het Oude Testament lezen en onderzoeken.

Ik moest denken aan dat woord: jullie onderzoeken de Schriften, maar die zijn het die van Mij getuigen. Je hebt Mij nog niet gevonden. Ik lees liever het NT? Dat is niet goed. We hebben een Bijbel. OT en NT. Lees Christus daarin!

In Jesaja 42 gaat het over het geknakte riet over het volk Israël. Dat volk is in Ballingschap. De tempel in puin. Het volk is ver weg. Ze zijn bang dat God hen heeft laten zitten. Het zijn geknakte mensen. Mensen die een crisis niet meer te boven zijn gekomen. Geknakt van verdriet. Door chronische ziekte. Geknakt door verwachtingen. Van buitenaf niet te zien. Maar die knik, knak, die donkere bladzijde is er. Je weet het maar al te goed. Dat is het eerste beeld.

Het andere beeld: walmende vlaspit. Olielampje. De olie raakt op. Dit pit begint te walmen. Het wordt een steeds kleiner vlammetje. Brandt ‘ie nog of niet? De kwijnende vlam (NBV21). Dat draagt in zich dat het niet lang meer duurt. Doven maar, dat ding. Wat heeft het nog voor zin.

Twee beelden nog. Geknakte rietstengel: kwetsbaarheid. En walmende vlaspit: nutteloosheid. Meer rook dan vuur. Je kunt er weinig mee beginnen. Waarom worden hier in Mattheüs 12 deze woorden uit Jesaja 42 naar boven gehaald?

Jesaja 42 is een van de liederen van de Knecht. Jesaja 53 kent u. De knecht die moet lijden. Daar zit de weg van lijden en zelfovergave in. Jesaja 42 is ook zo’n lied. Mattheus schrijft de weg van Christus over de aarde op. Hier aangekomen, hij zegt: kijk eens mee. Moeten jullie ook niet denken aan de woorden van Jesaja 42?

Uitverkoren Knecht, vers 18. Daar begint het mee. Mijn Knecht die Ik uitverkoren heb. Mensen werden vaker zo aangeduid, Mozes, profeten, aartsvaders. Maar hier gaat het over de uitverkoren Knecht. God Zelf riep Hem. In Hem heeft God een welbehagen. God belooft: Ik zal Mijn Knecht ondersteunen. Mijn Geest Hem geven. Een bijzondere verhouding tot God heeft Hij.

Mattheus zegt: ik kan het niet anders zien dan dat dit over Jezus gaat. Hij dacht ongetwijfeld terug aan de Doop. Daar zei God dat ook. Die bijzondere verhouding van God met de Zoon wordt zichtbaar in Zijn leven. Mijn geliefde in wie Mijn ziel een welbehagen heeft. Een bijzondere verhouding heeft Jezus tot God.

Het tweede wat opvalt is hoe die Knecht te werk gaat. Hij schreeuwt niet. En verheft Zijn stem niet. Hij zal niet twisten. Ik moet denken aan mensen die in stilte hun weg gaan. Bescheiden mensen. Trouw en gedegen. Zonder drukte. Die Dienaar dus ook. Niet op de voorgrond. Dat is toch apart? Jezus trad toch wel op de voorgrond! Jezus zegt wel vaak: vertel het niet door. Wat Ik doe, houd dat bij jezelf. Het mag pas na kruis en opstanding de wereld in. Zie vers 16. Maak het nu nog maar niet bekend. Ik moet eerst Mijn missie volbrengen. Die missie moet tot het einde toe worden gelopen.

Nog een kenmerk dat wordt genoemd, dat is Zijn streven naar recht. In de eerste vier verzen van Jesaja kom je het woord drie keer tegen. Recht voor Israël en de wereld. Hij zal het recht herstellen. De dingen op de goede orde van God brengen. Ook dat ziet Mattheus terug bij Jezus. Hij maakt het zichtbaar door aanwezig te zijn bij armen en verdrukten. Hij dekt fouten niet toe, maar legt ze open. Hij wil dat Gods Woord het voor het zeggen heeft. Het onrecht wordt niet vergeten door God.

En dan, dan komt het beeld van onze tekst. Het geknakte riet zal Hij niet breken. En de walmende vlaspit zal Hij niet doven. Christus loopt niet om mensen heen. Hij wijst de zonden aan. Hij wijst geen mensen af. De beelden richten zich op mensen die de ervaring van kwetsbaarheid en nutteloosheid herkennen. Ik hoop dat je ervan ophoort. Hij ondersteunt. Hij kent ons. Hij is midden in die nood afgedaald.

In de loop van de kerkgeschiedenis zijn er allerlei beelden gebruikt van wat de gemeente is. Psalm 95 vers 4: de gemeente als een kudde schapen. Of het beeld van de gemeente als een gebouw of lichaam. Na de tijd van de Bijbel is dat ook doorgegaan. Beeld van een ziekenhuis. De kerk als ziekenhuis. Waarom heb je de kerk nodig? Omdat je ziek bent…? En omdat je niet ziek wilt blijven.

Als je Jezus bezig ziet, begrijp je dat beeld. Mensen die door demonen bezeten zijn. Hij werpt boze geesten uit. Jezus is niet omgeven door mensen die het gemaakt hebben. Nee. Haperende en krakende mensen. Hij ziet in hen schapen die geen herder hebben. Mensen die rondzwerven door het leven. Hun lot trekt Hij aan. Zonde, ziekte, eigenlast, honger, dorst. Als we dat als kerk niet meer herkennen, zijn we ver van Jezus geraakt. Als de kerk uit gezonde mensen, sterk, weldoorvoed, dan hebben we Jezus niet meer nodig. Voelen de mensen die Jezus wel nodig hebben, zich dan nog wel thuis in de kerk?

En nee, we moeten elkaar geen problemen aanpraten. Als er voorspoed is in je leven: prijs Hem. Maar de gebrokenheid gaat toch overal doorheen. De scheur van de zonde. Wie herkent dat niet? De moderne idee van een gezond leven, met een pensioen en dan een zelfgekozen dood. Nee. Wij zijn kwetsbare mensen. Geknakt riet. Ik hoop dat je dat herkent. Geleerd wie je zelf bent. Wij zijn ten dode opgeschreven. Daarom zijn we hier. Daarom komen we samen. Om een geneesmiddel te ontvangen. Op de dag van de opstanding. Gebrokenheid, nutteloosheid, zonde hebben niet het laatste woord. Dat horen we. Christus stierf om ons het leven te geven. Hij geeft ons eeuwig leven.

Totdat, vers 20. Dat is het geduld van Christus. Het oordeel tot overwinning. Als dat oordeel komt, en je bent zo’n geknakt riet … met een leven dat lang niet altijd op orde is… Wat is de uitslag? Nutteloos?! Maar Jezus, Goddank, is anders. Hij brengt een geknakt mens tot overwinning. Iemand die aan het einde van de krachten is: die brengt Hij tot overwinning.

Dat gaat niet vanzelf. Die Knecht van God komt uiteindelijk zelf in het geding. Zijn liefde kost uiteindelijk alles. Zijn leven wordt geknakt en Zijn vlam gedoofd. Hij die recht komt brengen, wordt door onrecht ten onder gebracht. Hij sterft aan een kruis. Niet voor goed wordt Hij gebroken, staat er. Hij staat op uit het graf. De dood is niet het einde. Kwaad, onrecht en lijden hebben niet het laatste woord.

Onze hoop en houvast ligt in Jezus alleen. Op Zijn Naam zullen de heidenen hopen. Jesaja 42: de kustlanden zullen uitzien naar Zijn onderricht. Wij zijn een laag landje. Wij horen Zijn woord. Steeds weer gaan mensen op Zijn Naam hopen. Wat een vreugde om door Hem aangenomen te zijn. Hij is de Heiland die het geknakte riet niet verbreekt en de walmende vlaspit niet dooft. Zijn Naam zij alle lof, eer en aanbidding toegebracht.

Amen.

(Psalm 72 vers 1, 2 en 7; berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 12 februari 2023, 9.30 uur. Schriftlezing (‘het evangelie van’) Jesaja 43:1-9 en Mattheus 12:15-21. Wetslezing (‘leefregels voor het leven’) Deuteronomium 6:1-7 en Romeinen 13:8-10.