In de gelijkenis van de onvruchtbare vijgenboom – die je beter de gelijkenis van overjarig geduld kunt noemen – komt naar voren dat de eigenaar van de wijngaard op zoek is naar vrucht. Dat geldt zowel jood als heiden. De heidenchristen is geplant in Gods wijngaard. Nog leven we in het heden van genade en wordt ons Christus aangeboden. Indien we geen vrucht dragen, zullen we uitgehouwen worden.

Hoe genadig geduld is

Weet u hoe dat komt? Dat komt gewoon door… Soms gaan we de fout in door snel conclusies te trekken. Soms weten mensen snel en haarfijn uit de doeken te doen waarom iets zo is. Maar een ernstige ziekte is geen oordeel over iemands leven. God straft ons, maar niet naar onze zonden. Het is een wonder van Gods geduld en liefde.

Die gedachten waren er ook in de dagen van Jezus. De mensen toen wisten ook gemakkelijk verbindingen te leggen. Die Galileeers die moesten wel grote zondaars zijn. En die mensen in Siloam, die stonden meer schuldig tegenover God dan de andere mensen. Jezus gaat er niet op in. Indien u u niet bekeert, zult u evenzo vergaan. De ogen worden afgetrokken van de anderen en gericht naar zichzelf.

Dit is de achtergrond van de onvruchtbare vijgenboom. Of de gelijkenis van overjarig geduld. Iedere Oosterling kon dit begrijpen. De eigenaar en de tuinknecht. Ze voeren een gesprek. Sierbomen moesten niet in de tuin staan. Die vormen een belemmering. De druiventeelt, daar gaat het de eigenaar om. Een vijgenboom is geen sierboom maar een vruchtboom. Op zijn tijd moet die boom vrucht geven. Indien niet, dan staat die boom er doelloos.

Het was niet ongebruikelijk dat men vruchtbomen van verschillende soorten in een boomgaard aantrof. Toch is er iets bijzonders. Die vijgenboom stond er niet zomaar. Hij was er geplant. Een vijgenboom temidden van de druivenbomen. Een heel verschil. Korte gedrongen takken of een grote vijgenboom. 4,5 meter is voor een boom niet dat je zegt tjonge, tjonge. Maar wel een diameter van 9 meter. Hoeveel druiven konden daar wel niet staan! Maar goed, hij was geplant voor vrucht.

Die zakelijk ingestelde eigenaar meent dat die boom gerooid te worden. Het is schadelijk voor zijn bedrijf, die boom. Het is een bijzondere zorg van de wijngaardenier.

Wat wil de Heere ons leren? Ik zal u niet vermoeien met de gedachten van verklaarders. We mogen Israël zien als de wijngaard van de Heere. Die vijgenboom is de heiden. U en ik. Mensen aan wie de Heere bijzondere zorg heeft besteed. Opgenomen in de gemeente. In de wijngaard.

Ik kan vanmiddag niet alles noemen. Israël wordt ook een vijgenboom genoemd. De kerk is erin geplant. U leest dat in Romeinen 11. Jood en heiden hebben betrekking op elkaar. Een bijzondere planting toen en nu. De jood en heidenchristen. Niet de plaats van Israël ingenomen. Wel een bijzondere plaats. Een genade plaats. Getrokken in de lichtkring van genade. Implantatie van de hoogste orde.

Het doel is: vruchten voortbrengen. Van geloof, liefde, bekering. Gemeente, zo zien we de wijngaardenier komen om de vruchten van de vijgenboom te bekijken. Hij is heel direct. De man komt erom. Hij kijkt niet terloops naar de vijgenboom. Nee, hij zoekt vrucht. Zo ligt die gelijkenis voor u en mij.

De Heere heeft vanaf uw doop vruchten gezocht. Ja, maar… Die Doop, dan ben je zo klein? Of als je belijdenis doet? Nee. Laten we het maar dichtbij houden. Toen u met het woord in aanraking kwam. Ik hoef toch niet in te vullen wat Hij gevonden heeft? Heeft God vrucht gevonden aan uw vijgenboom? In het afgelopen jaar: was er vrucht? Of zoveel voor u zelf gebruikt en zoveel weelderige groei?

De wijngaardenier heeft groot geduld. Er waren regels voor. In Leviticus 19 staat dat van een nieuwe boom in de eerste drie jaar niet gegeten mocht worden. In het vierde jaar waren ze aan de Heere gewijd. In het vijfde jaar mochten ze gegeten worden. De eigenaar zocht naar vrucht. Jaar op jaar. De conclusie was: geen vrucht. Zes jaar lang! Hij zocht naar vrucht. Hij zoekt ernaar. Wat een wonder.

Als hij maar een vrucht vinden zal, dan zal die vijgenboom blijven staan. Al was het niet veel, dan hoopte hij op een beter volgend jaar. Nu is het klaar. De vruchten verarmen. Of verkleinen. Of zijn er niet.

We leven op de grond van het verbond, erf van de kerk. De Heere vraagt vruchten. Hij eist dat van u en mij. Wat als uw leven vruchteloos is? Dan bent u misschien zo’n overschaduwende boom. Misschien veel loof en takken. Maar u bent overheersend ten opzichte van wijnranken. U staat maar wat te vegeteren en parasiteren. Leven op kosten van de ander doet u dan. Hoe? Misschien bent u een van de mensen bij wie de zondag hemelsbreed verschilt van de andere dagen. De vruchten zijn alleen kwalijke vruchten. Die boom werkt alleen remmend. Om maar te zwijgen van stinkende vruchten. Anderen worden door uw levenswandel in verwarring gebracht.

Hak ‘m om! Dat zegt de eigenaar. De bijl ligt aan de boom. Dat is een ontdekkend woord. Onvruchtbare vijgenbomen moeten worden omgehakt. Als de Heere u zo weg doet, schat de Heere op de waarde die u zelf bepaald (las ik bij Spurgeon). De Heere heeft al zoveel moeite aan u en mij gelegd. Mest om de levensboom. Hij roept tot bekering. Hij gebruikt de prediking. Er zijn er veel die zich onder de nodiging verharden.

Wat maakt de Heere zich druk, zegt iemand. Hij had toch kunnen omhakken? Ja, maar, dan denken we niet zoals God denkt. Het is niet alleen maar dreiging. De nodiging mag klinken.

De tuinknecht komt aan het woord. Die heeft een heel andere visie. Hij leeft er dichter bij. Het valt rauw op zijn dak. Hij is er niet zomaar voor om die boom om te hakken. Hij moet ook concluderen: de boom staat er al zoveel jaar, wat zou het uithalen? Omhakken, denkt die knecht, kan altijd nog. Wat heb ik ervan terecht gebracht? Dat is goed om te overdenken. Komt de Heere aan vrucht in mijn leven? De conclusie is niet: mijn leven is niets waard voor God. In de weg van het woord: ik ben het niet waard dat U onder mijn dak inkomt (zoals die hoofdman zegt). Is er de verbondenheid aan de Heere? Vrucht van de Geest? Liefde, geduld, geloof, matigheid.

In de gelijkenis begrijp ik onbegrijpelijke onvruchtbaarheid. U zegt, dat is niet onbegrijpelijk? Wij zijn uit de aarde aards. Uit ons geen vrucht in der eeuwigheid. Dat is waar. Wilt U er zelf voor zorgen dan mijn leven vruchtbaar is voor U? U bent er niet mee klaar – met die planting en gekoesterd door de zon der gerechtigheid. Hoe vaak is het evangelie niet dicht aan uw opvoeding gelegd. Denken wij wel eens dat we er nog mogen zijn?

Roei ‘m uit, onnuttig! Die tuinknecht reageert daarop: Heer, laat ‘m nog dit jaar staan. Ook dit jaar. Die vraag alleen al is een overstelpend wonder. Er zijn misschien vele jaren voorbij. Jaren van het welbehagen. Van de liefde van God in zondaren. Hoe genadig is geduld! Wilt U nog een keer geduld oefenen?

In dat ene jaar moet er wel verbetering optreden. Anders zal de vijgenboom alsnog omvallen. Dat doet de tuinknecht pijn. Het oordeel is wel op handen. U moet niet zeggen, een mens zou eens een keer bekeerd moeten worden… God legt het in verantwoordelijkheid bij ons neer in verkondiging. Niet eens een keer, maar heden!

Vannacht zijn we samen een nieuw jaar ingegaan. En we hopen dat jaar ook samen te besluiten. Er is in Reeuwijk geen jaar geweest dat er niemand door de dood weggenomen is. Daarom kan bekering niet uitblijven. Wat onderscheid ons van mensen die omkwamen? Waren zij groter zondaar dan u en ik?

De wortel wordt afgestoken. Grote zorgvuldigheid legt de tuinknecht aan de dag. Te veel wortels afsteken, dan gaat de boom dood. Nog een jaar! De Heere kan ons klein houden en klein maken. Snoeien tot op het kale koud. Dat je je met alles leert toevertrouwen. Laat ‘m nog dit jaar…!

God steekt Zijn handen nogmaals opnieuw naar u uit. Hij stelt het gericht nog uit. Hoe ging u het jaar in? Kies dan heden wie u dienen zult. Let op dat ene stukje: nog dit jaar…

Het laatste jaar? Het is grote ernst. God komt tot ons. Elke dag, elk uur: we mogen nog ademen. Om tot geloof in Christus te komen. Daarom is ons het leven geschonken. Geduld is groot en genaderijk. Geen lust in uw dood. Nog dit jaar.

Als ons leven vruchteloos blijft en we ongehoorzaamheid voortzetten, dan mogen we horen: de Heere laat zich niet tergen. Er is haast bij! Haast u, niet om uws levens willen, maar om de eer van Zijn Naam. Zijn er vruchten geweest in uw leven? Prijs de Heer. Of hield u de vruchten voor uzelf? God kreeg zo weinig. Hoor het geduld van God. Denk niet, ik ben 18 jaar of midden dertig. Nee. De Heere schudt u wakker. Uiterste zorg.

Daarvoor is maar een reden: Jezus Christus. Hij werd wel uitgehouwen. Hij stond op uit de dood. Hij is een pleitende Jezus. Hem mag ik u aanprijzen en verkondigen. Zou je met je onvruchtbare leven niet bij Hem schuilen? Uw levensboom wordt dit jaar misschien kort gehouden en kort gesnoeid. Hoe lang is Gods geduld? Heden! We hebben geen recht op vele dagen. Het is het heden van genade. Bekeert u en gelooft. Laat 2023 het jaar van het welbehagen des Heeren zijn. Het is Kerst en Pasen geweest. Daarom: Ere zij God. Want Hij heeft nog in mensen een welbehagen. Dat is nou wonder van genade..

Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 2 januari 2023, 17 uur. Schriftlezing Jesaja 5:1-4 en Lukas 13:1-9.