De Heere Jezus genas tijdens Zijn rondgang op aarde vele zieken en dreef demonen uit. De evangelist Mattheus wijst erop dat daarin een Jesaja-woord in vervulling is gegaan: de knecht des HEEREN heeft onze ziekten en krankheden op Zich genomen. Niet zozeer de ziekte en bezetenheid zelf, maar de oorzaak ervan. Hij overwon de demonische machten en krachten. Hij heeft de ziekten gegrepen. Weg ermee. De zwakheden. Ervan bevrijdt. Hij is sterker dan die demonen. De wereld is nog niet verlost, maar het Koninkrijk komt eraan! Jezus maakt het goed met God. Hij laat die nieuwe wereld komen.

Een verrassende vervulling

Gemeente, een wereld zonder ziekte. Zou dat mogelijk zijn? Een wereld zonder pijn, lijden, angst en ellende? Als je hoort dat je hoort dat je een ernstige ziekte bij je draagt. Het ziet er niet goed uit, zegt de dokter. Je ziet er wel gezond uit, maar kwalen genoeg. Ik ga het niet over mezelf hebben. Maar als ik de doktersbezoeken op een rijtje moet zetten, dan veel specialisten, maar gelukkig nooit ziek. Er zijn ook mensen die weinig perspectief hebben. In onze wereld is dat iets wat niet te verteren is. Ik ben geen tv kijker. Ik heb ook geen tv. Al hebben we allemaal een tv via tablet en mobiel. Kijk wel eens naar het nieuws. Was een programma van een omroep waar ik niets mee heb, dat keek ik. Over mijn lijk. Vreselijk. Zo praat je niet over zoiets. Ik zag hoe mensen zonder God en hoop leven. Vreselijk. Houden zich groot voor de dood. Een meisje zag ik van 16 jaar. Die zei eerlijk: ik ben bang. Bang voor de dood. Dat ben je toch? Ziekte is toch vreselijk omdat het de aankondiging is van de afbraak. Haar moeder was verdrietig. Niemand weet hoe het is in de hemel, zei ze. Je moet maar je eigen voorstelling van die hemel maakte. Je zag aan het kind dat het niet lukte. Een wereld zonder ziekte. Kan je naar verlangen. Je ziet een dokter: we gaan eraan werken. Kanker is niet meer zo heel gevaarlijk. Vroeger heette het K. Alsof je door de naam te noemen de werkelijkheid opriep. Een dokter zei, over een tijdje hebben we zoveel technieken (ik hoop dat het lukt, ik ben er blij mee)… Zoveel technieken. De laatste jaren worden we in de greep gehouden door allerlei. Klimaat, oorlog. Iedereen zegt dat die oorlog komt. Zo’n wereld. Zou toch geweldig zijn als het er niet meer was. Je ligt er soms van wakker! Wanneer wordt die wereld zoals God beloofd heeft? Zonder ziekte, nood, dood. Als dat zou kunnen.

Jaren geleden op de middelbare school moest ik een boek lezen van A Brave New World van Aldous Huxley. Een echte nieuwe wereld. Er wordt beschreven hoe ziekte, kwetsbaarheid weg moet. Je hoeft niet meer ziek te zijn. Geen problemen. We lossen het op. Een profeet van de moderne tijd. Samen zullen wij….?! Covid-crisis. Straks zijn we eruit. A Brave New World. Eeuwig leven? Als dat zou kunnen…

Gemeente, als er Een is die dat wil is dat de Heere Jezus. Dan is dat God Zelf. De Drie-enige God. Laat dat duidelijk zijn, we zeggen niet: ziek worden hoort erbij. Als je ziel maar gered is. Nee. Dat zegt de Bijbel niet. Het is Gods wereld. Hij wil dat alle dingen weer nieuw worden.  Dat belooft Hij ook. Hij doet het ook.

Een van die woorden van de toekomst kunnen zieke mensen troosten.  En u kunt er een ziek mens mee troosten. Dat er in Gods toekomst geen ziekte meer zal zijn. Niemand zal zeggen: ik ben ziek. Tot dat moment blijft het een tranendal. Zeker wel. Aan het einde der tijden zal God alle ogen van de tranen afwissen. Die tranen zijn en blijven er. Het volmaakte wat wij ervan willen maken, zullen wij hier niet zien.

Jezus komt dat verkondigen. Daar waar je het niet verwachten zal. In dat half heidense, duistere land. Mattheüs zegt: kijk maar, je ziet het al. Het komt God. De belofte wordt vervuld. Het is evangelist die dat zegt – het treft mij, ik ben als emerituspredikant bezig met Mattheüs en het is het gevaar als je overal voorgaat, dat je dan gaat herhalen over die andere preken, dan zouden we vanmorgen heel lang in de kerk zitten.

Het woord ‘vervuld’ is typisch Mattheüs. De engel tegen Jozef. Het kind was heilig. Je hoeft niet te schrikken Jozef. God geeft Zijn Zaligmaker. Jozef offerde zich op aan het Kind en Zijn moeder. Meegenomen naar Egypte. Was ook vervulling. En later in de tempel en Jeruzalem. Jozef moet dan toch weer terug naar Nazareth. Kan daar iets goeds uit voortkomen? Kijk maar. Staat er al. Is vervuld, zegt Mattheüs. Een twijgje uit een dorre aarde.

En hier weer. Kijk eens wat Jezus doet. Niet zomaar wat. Het is vervulling. Verrassende vervulling, zullen we zien. Vervulling van wat Gods bedoeling is. Met Zijn volk en wereld. Wat God beloofde aan Abraham. Het ging mis in de zonde. Ik zorg ervoor. Er komt er Een. De lijn van de belofte. Mattheüs zegt dat tegen zijn joodse broeders en zusters. Eerste eeuw. Het evangelie is geschreven na kruis en opstanding. Die geschiedenis- er waren er die twijfelden. Is Hij het echt? De wereld ziet er zo onverlost uit. Ik hoorde een liedje van Jules de Korte. Hoe kan de kerk nou zeggen dat de wereld is verlost? Is ook een vraag bij ons. Hoe zit dat dan? Je ziet het toch nog niet. Mattheüs. Joden. Johannes de Doper zat ermee. Is Hij het nou wel echt? Je zou iets anders verwachten. Spectaculair. Een verloste wereld?! Die zien wij ook nog niet. Jezus zegt, zeg tegen Johannes over de dingen die Ik doe, dat heeft te maken met die heerlijke toekomst die je nog niet ziet maar er al wel is.

Mattheüs vertelt dit dat zijn broeders die eigenlijk niet willen, toch zouden geloven. Een heidense hoofdman geloofd. En de schapen van Gods kudde geloven niet? Hardnekkig. Hij is het wel, zegt Mattheüs. Al zou je het op het eerste gezicht niet zeggen.

We lazen hoofdstuk 8, een stukje. Jezus geneest zieken en bevrijdt bezetenen. Eerst kwam Jezus thuis. Hij woonde niet meer in Nazareth. Maar in Kapernaum. Waar de vissers woonden. Hij had geen eigen huis om zomaar gelukkig te zijn in het hier en nu. Hij had wel ergens onderdak. Uitleggers denken dat Jezus woonde bij Petrus in huis. Petrus, Zijn discipel, die Hij van de zee af had geroepen. Blijf hier, hier is Uw werk. Als Jezus dan terug kwam in dat huis van Petrus. Petrus woonde daar met zijn familie. Een huis als gemeenschapsplaats. Daar woonde ook de schoonmoeder. Daar worden ook wel eens grapjes over gemaakt. Een schoonmoeder is wel vreemd. Je komt de dochter stelen. Nee. Je komt als zoon erbij. Bij Jezus was dat anders. Die moeder van Petrus, ja.

Ze is ineens ziek. Koorts. Klappertandend ligt ze op bed. Mijn zoon zei: ik was ineens ziek. Er gaat ook een maag- en darmvirus rond. Ook corona. Deze vrouw is ziek. Ik wil voor Hem zorgen. En dat kan nu niet. Ik kan Jezus nu niet dienen. Ik ben zo ziek. Ziekte als verhindering om Jezus te dienen. Dat is erger dan: ik voel me ellendig. Maar Jezus raakt haar aan. Koorts gaat weg. Springt overeind en gaat Jezus dienen.

Er komen allemaal mensen naar dat huis. Die zijn er ellendig aan toe. Dat staat er. Kwalijk gesteld. Ja wat hebben ze? Niet over zieken maar ook bezetenen. Nou is dat een apart onderwerp. Bezetenen. In de Bijbel kom je ze tegen. Psychische zieken. Toen hadden ze er nog geen verstand voor. Nu psychiaters en medicijnen. Men hield ook rekening met machten en krachten die het mooie van God verstoren. De duivel wil ons ongelukkig maken. Zorgen dat we zo ziek en ellendig worden dat we God niet kunnen dienen. Niet alleen lichamelijk. Maar ook met je hoofd. In de tijd van de Bijbel werd alles aan de demonen toegeschreven. Zijn we dat vandaag vergeten, denk ik wel eens? Machten en krachten die ons niet laten zijn om God te bedoelen. Ik zeg niet dat psychisch zieken zonder meer demonisch bezeten zijn. De demonie van ziekte. Helpers van de boze: die niet willen dat we God dienen. Wat is het als je ziek bent? Misschien hebt u daar meer ervaring mee dan u lief is. Dat je niet heerlijk kunt werken en sporten. Maar dat je geen mens bent zoals God die bedoeld heeft. In heerlijk geluk met Hem leven. Zieken die zichzelf niet zijn. Die zichzelf kwijt zijn. Moet je niet zeggen dat mensen die ziek zijn gezondigd hebben. Of erger dan anderen. Integendeel. Ziekte kan je tot de kern van afhankelijkheid brengen. God kan je ziekbed gebruiken (Psalm 41). Dus niet denken dat er een bepaalde zonde is. Nee. Maar als Jezus zulke mensen tegenkomt, ziet Hij mensen die in het geluk met God delen maar dat niet meer doen of kunnen. De wereld is door onze zonden een tranendal. Waren er geen zonden, waren er geen wonden. Wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen.

Jezus drijft de demonen uit. Hij maakt die bezetenheid ongedaan. Hij geeft om zo te zeggen die bezetene terug aan God aan zichzelf. Denk aan die bezetene te Gardara. Die man kwam tot zichzelf, staat er. Misschien herken je dat. Dat God geeft dat je mens mag zijn. Voor Hem. Jezus doet dat met een enkel woord. Mensen die mensen worden om voor Hem te leven. Wat de oorzaak ook is, mensen zijn in de greep van machten. Demonie van verwachtingen. Ik moet mezelf gelukkig maken. Er is geen god dan ikzelf. Overmoedige bezetenheid. Wij gaan de problemen oplossen! Als Zondag 1 van de Catechismus ver weg is. Ik ben niet van mezelf.

Mattheüs zegt: kijk, dat doet Jezus. Een machtige Heiland. Het schemert er even doorheen. Jesaja zei het al. Onze ziekten en krankheden neemt Hij. Het Koninkrijk begint al door te breken. Het gaat lichten. De zon door de donkere wolken.

Alleen, nu komt het, de kern: zien we dat altijd wel goed? Mattheüs is er verrukt van. De oude profeet zag het! Zie je dat Hij de Messias is! Hij grijpt de bezetenheid en neemt die weg. Hij heeft er macht over. Ja maar Jesaja 53 zegt toch iets over het plaatsvervangende lijden? Jazeker. Onze ongerechtigheden op Zich genomen. De straf die ons de vrede aanbrengt was op Hem. De vertaling van de 70: Hij heeft onze zonden op zich genomen. De zonde weg te dragen. Dat is ook zo. Dat die zonden je nooit meer parten zullen spelen. Hij draagt het wel. Hij gaat er mee weg. Hij gaat er aan. In de dood. Hij brengt ook het nieuwe leven. Al heb je soms nog wel last van de zonde.

Kan je nou ook zeggen dat Jezus plaatsvervangend onze ziekten op zich genomen heeft? Jesaja zegt dat wel ergens. Gaat dit over het kruis of over de overwinning? Kan je zeggen dat Jezus bezeten is geweest? Nee toch. En blind? Ook niet. Heeft Jezus die kwalen naar Zich toegetrokken. Wondergenezers namen soms de ziekte van iemand over en klopten het af. Zo toch niet? Hoe heeft Jezus onze ziekten op Zich genomen? Geen kanker of gehandicapt? Hij heeft de oorzaak van alle ziekte gedragen. De vloek en het oordeel. Uitgeschreeuwd aan het kruis: waarom hebt U Mij verlaten?

Mattheüs geeft een draai aan het Jesaja-woord. De knecht des Heeren. Iedereen dacht dat Hij een zondaar was. Nee. Hij droeg de zonden! Besef dat Hij niet alleen jouw ziekte overnam. Jij blijft misschien ziek. Hij liet zien dat Hij sterker is. Plaatsvervangend ziek zijn voor ons is wat anders dan plaatsvervangend de zonden dragen. De Geest gaf Mattheüs de vrijheid om te zeggen: zie je, Hij heeft de ziekten genomen. Er staat niet ‘op Zich’. In de tekst staat: krankheden op Zich genomen. Cursief staat het. Op zich. Dat staat niet letterlijk in de grondtekst. Hij heeft onze zwakheden en ziekten gedragen. Het is meer: Hij heeft die ziekten gegrepen. Weg ermee. Die zwakheden. Ervan bevrijdt. Hij is sterker dan die demonen. De wereld is nog niet verlost, om te zien. Maar het Koninkrijk komt eraan! Jezus maakt het goed met God. Hij laat die nieuwe wereld komen. Niet de Brave New World. Maar waar geen dood, tranen, ziekten zullen zijn. Niet plaatsvervangend dragen van onze ziekten. Al weet Jezus wat dat is. Hij weet wat het is. Hij is in al onze benauwdheden geweest. Hij is de ziekten te sterk geworden. Zo is Hij de knecht des Heeren. Hij is het! Opdat vervuld zou worden. Gods verlossingsplan.

Daarom is het zo belangrijk dat we ons aan Hem gewonnen geven. Bekeert u! Het komt eraan en is er al: het Koninkrijk. Het gaat wel door het kruis heen. Door het graf. Hij is de Messias. Hij pakt de ellende aan. Laat dokters en wetenschappers beseffen: het kan alleen maar als ze het van Jezus verwachten. Hij maakt alles nieuw. Alleen door je gewonnen te geven kom je er. Bekeer je. Wie van Hem is, weet wat een lied zegt:

Nu gaan de bloemen nog dood, nu gaat de zon nog onder.
En geen mens kan zonder water en zonder brood.
Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw, de hemel en de aarde.

Stille verwachting. Alles is vervuld. We zien Jezus door de tranen heen. We moeten het graf nog in. We zien een stukje van het Koninkrijk. Jezus verzoende ons met God. Hij draagt en neemt de ziekten en krankheden weg. Hij maakt alle dingen nieuw. Wat een verrassende vervulling.

Amen.

Gij toch, Gij zijt hun roem, de kracht van hunne kracht;
Uw vrije gunst alleen wordt d’ ere toegebracht;
Wij steken ’t hoofd omhoog en zullen d’ eerkroon dragen,
Door U, door U alleen, om ’t eeuwig welbehagen;
Want God is ons ten schild in ’t strijdperk van dit leven,
En onze Koning is van Isrels God gegeven.

– Psalm 89 vers 8 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 13 februari 2022, 9.30 uur. Schriftlezing Jesaja 53 en Mattheus 8:14-17.