Nazareth staat op z’n kop: Jezus verkondigt in de synagoge dat Hij de gezalfde is die voor de heidenvolken genezing en vrijspraak zal bewerkstelligen. Dat woord levert veel ergenis en stress op, nog altijd. Op een vrome of vrolijke manier wordt afstand gedaan van Christus. Christus is onderweg naar Jeruzalem om zelf het oordeel en de wraak van God te dragen. Zo gaat Hij ook vandaag nog de gemeente door en is de vraag: laten we Hem gaan of grijpen we Hem aan?

Religiestress

Gemeente, stress, je kunt er vol mee zitten. Keuzestress, werkstress, relatiestress. Pas kwam daar een woord bij: religiestress. Iemand dringt zijn mening op, je wordt gestresst. Laat mij vrij, geef mij de ruimte. Een Iman geeft geen hand aan de minister; een verpleegkundige droeg een kruisje in het ziekenhuis; kinderen worden niet ingeënt vanwege religie. Veel mensen raken daar gestresst van.

Net als in Nazareth. Mensen zijn woedend. Felle blikken. Alle stoppen slaan door. De dienst eindigt in chaos. Als je niet uitkijkt ligt de voorganger in het ravijn. Wat een stress!

Vreemd. De schriftlezing is schitterend. De preek is niet langdradig. Thema is ook om blij van te worden: jubeljaar. En de voorganger komt van om de hoek.

Er is er maar een die gespannen zou moeten zijn. Christus. Zijn thuisgemeente. Ik dacht aan toen ik voor het eerst in Dordrecht mocht preken.

Christus kwam uit de Jordaan. De duif daalde op Hem. De Geest stuurde Hem de woestijn in. Werd getest. Ging daarna de dorpen langs. Nazareth stond op de kaart. Iets goeds? Eigenlijk niet. Nu begint het toch op te lijken. Hij is de zoon van Jozef om de hoek. Die rabbi, Hij is terug. Hij komt preken! Heb je het gehoord?

Hoor eens, de Sabbath begint, vrijdagavond. Twee trompetstoten. Zie je ze gaan? De mensen. En Christus. Naar gewoonte. Net als u en jij. Twee keer ben je er. Niet altijd uit behoefte. Ik ga uit gewoonte. Behoefte komt er soms in mee. Ik ga gewoon. Ik ben dat gewend. Ik zou het maar blijven doen.

De synagoge is volgestroomd. Er is een stil gebed. Geloofsbelijdenis (Deut. 6). Er worden psalmen gezongen. Dan de lezing. Dan de haftara; vrije lezing uit de profeten. Naar keus. Jezus ontvangt de boekrol. De Messias met de rol. De rol des Boeks is met Mijn naam vervuld. Hier gebeurt het! Hij pakt de rol en vindt de plaats. Hij zoekt dus. De Geest van de HEERE is op Mij. Omdat Hij Mij gezalfd heeft. Om te genezen gebrokenen van hart. Om verslagenen weg te zenden in vrijheid. Dit is het woord van God. Hier eindigt de schriftlezing.

Hij rolt de boekrol ineen. Geeft de rol terug. Gaat zitten. En dan? Een preek houden? Jezus lijkt te wachten. Hij lijkt niks te gaan zitten. Komt er nog wat? Er moet toch gepreekt worden?! Heden is dit woord in uw oren in vervulling gegaan. De verkondiging na de haftara.

De synagoge is vol instemming. Het gaat er levendig aan toe. Ze horen woorden van genade. Verwonderd over genade woorden! Zijn wij dat ook, nog? Nou ja, zijn we verwonderd als woorden van genade klinken? Iedereen in Nazareth stemt in. Heden. Nou ja, maar: in vervulling. De bevrijding zou komen. Verlossing, herstel voor Israël. De Tempeldienst zou weer doorgaan. Jubeljaar is er weer. De ramshoorn schalt. Gevangenen worden vrijgelaten. Bezittingen worden eerlijk verdeeld. Mooi he. Dat Jezus dat leest! Om het jaar van het welbehagen uit te roepen!

Maar voor wie is dat jaar? Voor ons hè, denken ze in Nazareth. Dat staat in Leviticus 25. De heidense dienstknechten, die niet. Bevrijding en loskoping is alleen voor ons. Heerlijk zeg.

Maar ineens slaat de stemming om. Is de voorganger niet de zoon van Jozef? Wij willen wel wat meer. Die gezalfde, dat kan Hij niet zijn?! Waar blijft de bemoediging (Hand. 15:13).

Jezus gaat de preek uitdiepen. Hij trekt het naar zichzelf toe. Geneesheer, genees jezelf, zegt Hij. Geen profeet is geëerd in Zijn eigen vaderstad. Elia ging naar weduwen in Israël – naar die weduwe in Zarfath, dat heidense gehucht. En Elisa? Hij genas Naäman, de Syriër, die heiden van ver.

Dan is het klaar. De stress is maximaal. Nu gaat Jezus verder: die gezalfde gaat naar de heidenen. Dat jubeljaar is ook voor de heidenen. Voor de hele wereld. Heden begint deze wereldbeweging. Niet alleen in Israël is er genezing en vrijlating, maar ook voor de heidenen, juist zelfs.

Dat doet de deur dicht. Nota bene dat Hij dit durft te zeggen. Dat Hij de gezalfde is …? Dat Hij dat nou eens zou bewijzen, dan kunnen we erover nadenken. Ik ben gezalfd om aan de heidenen het jubeljaar af te kondigen, nee, dan ga je over alle grenzen. Dan vraag je om problemen. De stress stijgt naar een toppunt. Een duivels gebeuren! Die jongen van de timmerman. Zoveel van verwacht, maar wat valt dat tegen. Hij voegt er aan toe in de bemoediging: voor de heidenen. Hij lastert God. Schoffeert ons.

De deuren van de synagoge vliegen open. Hij moet de top van de berg op, de afgrond in. Daar horen demonen. Snap je deze stress?

Ik liet de naam Christus vallen. U bleef zitten. Ben je verwonderd over woorden van genade? Neem je het aan? Heb je het nodig? Vrijlating, heling, bevrijding! Heden is dit ook in uw en jouw oren vervuld. Er is een Christus voor arme, gebeukte, geschonden en gebonden mensen.

Ben ik dan gebonden? In mijn oren vervuld dit? Dat gaat me te ver… Christus kwam naar Nederland. Naar Gouda zelfs. Ja toch! Willibrord uit een bootje, uit Engeland. Er staat hier al eeuwen een kerk. Christus kwam naar Gouda. Al eeuwenlang. Mensen, luister! Er is evangelie voor armen, vrijlating voor gevangenen, gezichtsvermogen voor blinden. Het wereldjubeljaar, door die Ene. Dat heden van toen gaat door tot vanavond in Gouda.

Velen betuigen hun instemming. Velen waren verwonderd, in ons land. Woorden van genade. Ze lieten zich meenemen en inwinnen. Ze kwamen onder de verkondiging als een gebrokenen, verslagene. Ze hadden zelf geen been om op te staan. Ze ervoeren: zonder Jezus ben ik gebonden aan duivel, doem en dood. Hoorde je de ramshoorn al schallen in de St. Jan? Werd je al bevrijd? Dat is heerlijk toch. Elke weer mag je dit weer horen. Telkens weer verlost mag worden. Verrukkelijk is dat toch! Of niet?

Ben je nog nooit echt bevrijd door de prediking van Christus? De laatste jaren zijn we zo gestresst worden in ons land. Velen beginnen zich eraan te ergeren. Zondagsrust, dat gaan we niet meer doen. Bij de gratie Gods. Wet op godslastering, niet nodig. Bijzonder onderwijs, daar moeten we naar kijken. Voltooid leven, daar moeten we mee door. Gaandeweg zitten we in de sfeer van Nazareth. Broeierige sfeer.

Moet ik bevrijd worden dan? Nee. Het verhaal van Jezus, daar raak je gebonden door. Arrogante Nederlander denkt Hem niet nodig te hebben. Die irriteert zich, net als de mensen in Nazareth.

Durven we het dichterbij te halen, zeg eens, die stress, zou dat ook bij mij kunnen zijn? Misschien subtiel. Echt verwonderd, nou ja… Overdreven allemaal. Ik zit toch in de kerk. Zit die ergenis van Nazareth ook niet in mij? Ik houd het bij mezelf. Ik wil vooral dat Christus Zijn kracht laat zien. Heden is dat vervuld in mijn oren. Als ik dat nou eens zou zien!

Ik sprak een ambtsdrager. Hij zat te knikken bij de boodschap. Hij keek in de keuken van de kerkelijke gemeente. Hij zei tegen me, ik heb er gewoon niks meer mee. En ja, ik erger me eigenlijk ook aan dat Christusgedoe. Is het niet gewoon psychologie. Nederland met Christus op de top van een berg.

Alleen: ineens is het over. Hij liep midden tussen hen door. En liep weg. Apart hè. Raar. Zoveel mensen tegen Hem. Hij laat zien wie Hij is. Hij gaat. Waar gaat Hij heen? Waar naar toe?

Naar de dag van de wraak van onze God! Wat?! De dag van de wraak? Ja! Las je het ook? Jezus stopte abrupt. Een erg lichte dominee, zou ik zeggen. Die zware woorden, dat is moeilijk. Je stoot mensen af. Zeggen ze. Zo denkt Jezus niet.

Waarom stopt Jezus bij de wraak? Dat gaat over de heidenen. Zij worden gestraft door God. Jezus leest dat niet in Nazareth. De Geest drijft Jezus om zelf het oordeel te dragen. Jezus gaat onderweg naar de dag van de wraak. Als een heiden laat Hij zich doden. Voor heidenen uit Gouda. Voor elke Jood en heiden die komt met zijn armoede, gevangenschap. Het wereldjubeljaar wordt vanmiddag afgekondigd. Jezus gaat voor hen hangen. Hij doet het voor hen.

Wat een ruimte hè. Wat is het verrukkelijk als je daarvan leeft. Toch! Hij kocht mij vrij. Hij is mijn vriend, broeder en redder. Hij neemt me mee.

Arrogante mensen gaat Hij voorbij. Of ze nu vroom of vrolijk Jezus wegzetten. Ontstellend. Ik praat daar niet gladjes overheen praten, dan zou ik geen knip voor de neus waard zijn.

Ik hoop dat je tot geloof komt, in de bank waar je nu zit. Of nog dieper Hem gaat geloven. Dat je aan Hem verbonden raakt. Weet je waar ik onthutst van was? Jezus liep tussen hen door en ging weg. Allemaal lieten ze Hem gaan. Zo heftig vond ik dat. Er is er niet een die Hem achterna ging. Ik heb U nodig, ik kan niet zonder U… Niet een! Ziet u Hem gaan? Deze Jezus gaat ook vandaag vanmiddag door het midden van de St. Jansgemeente heen, dat geloof ik vast, we zijn elkaar niet wat religieus aan het vermaken. In dit woord loopt Jezus aan je voorbij. Kijk met je oren. Zeg eens eerlijk: laat je Hem gaan of grijp je je vast? Gemeente van Gouda, je laat deze Christus toch niet alleen weggaan?

Amen.

(Psalm 95 vers 4)

Protestantse Gemeente Gouda, zondag 12 februari 2023, 17 uur. Schriftlezing Leviticus 19:8-12 en 39-46; Jesaja 61:1-3 en Lukas 4:14-30.