In de Romeinenbrief legt Paulus uit dat de rechtvaardigheid van Abraham hem toegerekend werd, dat was ook de ontdekking die de discipelen deden en later ook Maarten Luther. Vanuit onszelf zijn we allesbehalve rechtvaardig, maar God heeft in Christus de zonden gestraft en dus ziet Hij degenen die schuilen achter Christus’ bloed voor rechtvaardig aan. Zij worden ook met Hem opgewekt, want Goede Vrijdag en Pasen horen bij elkaar, zeker in het stuk van de rechtvaardigmaking.

Rechtvaardig

Gemeente van Jezus Christus te Reeuwijk, vanavond gaat het – ook met het oog op de herdenking van dat grote dat de HEERE heeft gewerkt, de Reformatie – over ‘rechtvaardig’. We letten op drie dingen:

  1. Abraham is het grote voorbeeld
  2. Het geloof maakt rechtvaardig
  3. Het heeft alles te maken met Goede Vrijdag en Pasen

Abraham, ja daar gaat Romeinen 4 over. Een belangrijke man voor Israël. De eerste aartsvader. De stamvader van Israël. Het punt dat Paulus maakt is: belangrijker dan stamvader van Israël te zijn is dat hij stamvader van het geloof is. Stamvader van heel de christelijke gemeente. Die bestaat zowel uit joden als heidenen. Een stamvader van vele volken. Dat is ook de oude belofte. Paulus zegt, het geloof van Abraham is het geloof van de christenen. Hij is een voorbeeld van geloof. Voor Israëlieten maar ook heidenen.

Hoe is dat geloof begonnen bij Abraham? Dat staat in Genesis. Dat kennen jullie. De verhalen over de aartsvaders. Belangrijk dat te weten. Abraham is ook de vader van alle christenen. Een groot voorbeeld voor christenen. Hoe begon dat bij hem? God heeft tot hem gesproken.  Daar begint altijd alles mee. God spreekt. De Heere God gaat dan namelijk scheppen. Het staat er wel, eenvoudig, maar hoe dan? De HEERE sprak tot Abraham. Wat zegt de HEERE? Hij doet een grote belofte. En geeft een opdracht. Hij zal er voor hem zijn en zijn nageslacht. De opdracht is om naar Kanaän te gaan. Het land van de belofte.

Het geloof van Abraham is dat hij niet twijfelde door ongeloof. Hij was gehoorzaam. Het geloof van Abraham, ja wat was dat? Nooit een gelovige verheerlijken. Het geloof is niet een verdienste. Het geloof maakt je niets waardig. Het geloof komt van boven, gemeente. Daar kies je voor, zeggen jongeren? Geloof komt van boven. Altijd. De HEERE heeft zo krachtig gesproken dat hij er niet onder uit kon.

Daar moet je een voorbeeld aan nemen. Een christen heeft het niet voortdurend over zijn geloof maar over God of Jezus. De HEERE spreekt over geweldige dingen. Mensen nemen niet eens de moeite naar de kerk te gaan. Of zitten te gapen. Nota bene de HEERE spreekt! Ook in het heden. Geweldige dingen spreekt Hij. Hij zal je God zijn, dat zal Hij eeuwig blijven. Is dat niet geweldig. Tegen ons zeggen: Ik doop u in mijn driemaal heilige naam. Ik sta er garant voor. Voor je eeuwige zaligheid. Zijn dat geen geweldige dingen. Wie durft daarbij te gapen?

God is machtig te doen wat Hij heeft beloofd. Nou, Abraham is geconfronteerd met verschillende onmogelijkheden. De HEERE heeft gesproken. Abraham kan niet anders dan de HEERE geloven. Wie christen is moet er maar rekening mee houden dat er voortdurend onmogelijkheden opduiken. En dat het einde van alle tegenspraak is: de HEERE heeft gesproken.

Paulus heeft zich daar ook aan gespiegeld. De weg was opgebroken. Hij kon niets meer doen. Hij lag blind op de aarde. De HEERE begint dan pas. Ik ga nu beginnen. En voor jou begint het nu ook pas. Niets is voor de HEERE onmogelijk.

2.

Het geloof maakt rechtvaardig. Dat was de slogan van Maarten Luther. Het blijft een geweldig en ongelooflijk iets. Rechtvaardig. Weet je wie er rechtvaardig is? God! En eigenlijk God alleen. Nou wie er absoluut niet rechtvaardig is: dat is de mens. Niet meer.

Wat is dat, dat God rechtvaardig is? Dat God goed is. Alles zit er in. De Psalmen zingen van Gods goedertierenheid en rechtvaardigheid. Dat is altijd aan elkaar gekoppeld. Dat is hetzelfde. Dat gaat er dus uit van die geweldige God.

Wat gebeurt er met Abraham? Die hoort het woord van God. Hij gelooft in God. Hij gehoorzaamt. En daardoor wordt hij rechtvaardig. Tevoren was hij een gewoon mens. Is hij trouwens altijd gebleven. Even zondig als iedereen. Hij wordt getrokken door die rechtvaardige en goedertieren God. Hij wordt in het licht gezet. Hij deelt erin.

De rechtvaardigheid wordt aan Abraham toegerekend. De HEERE kan hem niet meer anders zien als rechtvaardig mens. Voor veel mensen is dat de eeuwen door te gortig geweest. Je bent toch rechtvaardig?! Ik heb een groot rechtvaardigheidsgevoel, dat zeggen mensen. Anderen dan weer niet. Rechtvaardig dat ben je of niet? Maar dat het je wordt toegerekend? Dat is raar?!

Paulus zegt: u bent echt rechtvaardig al ben je een zondig mens. In het licht van God. Je bent rechtvaardig. Dat is geen onzin of fake. Dat is het diepste geheim van het volk van God en Christus gemeente. Een heerlijke boodschap voor een zondig mens! Je mag best op zoek naar rechtvaardigheid…! Hoe kan je een rechtvaardige God ontmoeten? Als je die rechtvaardigheid nou echt niet vindt in jezelf en niet weet waar je die moet halen…  En dat je die kunt ontvangen! Kosteloos. Door de Schepper van de wereld. Dat is evangelie.

3.

Wat heeft dat te maken met Goede Vrijdag en Pasen? En met Jezus? Paulus besluit daarmee.

Abraham hoort God spreken. Hij merkt dat hij dichtbij God komt. God spreekt Abrahams eigen taal. Hij spreekt Abraham aan. Dat is geweldig. Dat God zo dichtbij komt. En tegelijkertijd zo groot blijft!

God komt dichtbij en spreekt. Dat is dezelfde ontdekking die de discipelen doen als Jezus spreekt. Hij spreekt. In hun Meester verschijnt God, daar komen ze achter. God spreekt elke keer als Jezus spreekt. Door Jezus. De discipelen komen tot de ontdekking: Jezus is Gods Zoon, het eeuwige woord van God. Johannes begint er zijn evangelie mee. Jezus is Gods Zoon. Het eeuwige woord van God. De discipelen ervaren hetzelfde als Abraham: ze worden rechtvaardig. Ze mogen wandelen in het licht met Jezus. Ze mogen luisteren naar Zijn woord.

De discipelen blijven zondige mensen, hoor. Denk aan Petrus. Tegelijkertijd zijn ze rechtvaardig. Omdat ze bij Jezus horen. Ze moeten nog wel meemaken hoe Jezus dat doet, hoe Hij hen rechtvaardig maakt. Dat doet hij, lees het laatste vers.

Dat brengt bij Goede Vrijdag en Pasen. We gedenken dat elk jaar. Gedenken is een zwak woord hierbij. We zijn er met huid en haar bij betrokken. Onze zaligheid hangt er van af. Onze eeuwige bestemming! Allereerst de vergeving van zonden. En het rechtvaardig worden.

Als we terugdenken aan Abraham, dan lijkt het wel alsof hij die vergeving en rechtvaardigheid zomaar ontvangt. Er staan geen kosten tegenover? Dat is ook zo. Hij hoeft niets te betalen. Dit staat vast: je hoeft niets te betalen. De vraag ligt anders, wat kost het de HEERE om Abraham te laten delen in Zijn eigen rechtvaardigheid? De vraag kan je ook stellen bij de discipelen. Ze mogen zomaar Zijn rechtvaardigheid ontvangen. Hoe is dat aan de kant van God en Jezus.

Hij is om onze overtredingen overgeleverd. Er moet kennelijk wat gebeuren met die overtredingen. Die onrechtvaardigheden. Die van Abraham, van de discipelen, die van christenen, die van jou en mij. Wat gebeurt er met de overtredingen? Het recht moet zijn loop hebben. Iemand moet overgeleverd worden. Aan de politie, OvJ en rechter. Als er Een is die niet overgeleverd hoeft te worden, dan Jezus, dat dachten de discipelen. Maar Hij wel! De overpriesters en schriftgeleerden. Wat doen ze, zomaar? Zo kunnen mensen toch niet zo, zo onrechtvaardig? Ze hebben een hekel aan Jezus? Hij is ontoelaatbaar hoogmoedig, vinden ze. Hij matigt zich aan Gods Zoon te zijn. Ze leveren Hem uit. Aan Kajafas en Pilatus – de kerkelijke en wereldlijke rechter.

Hoe zit God de Vader daarin? Hij heeft de overlevering van Zijn Zoon niet verhinderd. Maar toegelaten. Maar dieper: Hij heeft er welgevallen in. Zoals Jezus dat zelf ook heeft toegelaten. Hij had dat kunnen doen, tegenhouden. Maar nee, zo moet het gaan. Het was onvermijdelijk, aan Hem moet het volbracht worden. Overtreding van goddelijke wetten moet gestraft worden aan de wet. Maar niemand is rechtvaardiger dan Jezus. Niemand met minder overtreding dan Hij…

Onze overtredingen, zegt Paulus. Van Abraham, discipelen, Israëlieten, van ons, van christenen. Hij wordt overgeleverd als Offerlam. Om geofferd te worden. De Vader laat het toe. Hij heeft er een behagen in. Het offer behaagt Hem. Het leven en bloed van Zijn Zoon. In een onterecht oordeel kan een vader geen behagen hebben. Wel in een rechtvaardig oordeel. Daarom kan de Vader er zulke grote gevolgen aan verbinden. Dat de overtredingen niet meer worden gestraft aan de overtreders die achter Christus gaan staan. Zoals Abraham. Het wordt hem tot rechtvaardigheid gerekend. Toegerekend. De discipelen ook. Als rechtvaardigen worden ze gezien. Een ieder die zo in Jezus gelooft, die geldt dat ook. Je wordt rechtvaardig – zo gerekend.

Hij is ook opgewekt en dan komt hetzelfde woord terug: om onze rechtvaardiging. Even noodzakelijk is het dat Hij sterft, zo is het ook noodzakelijk dat Hij opgewekt wordt. De vorst der duisternis dacht dat het over was. Hij heeft niet geweten dat Jezus opgewekt zou worden. Jezus werd met Zijn sterven vrij van de schuld en de wet. De duivel heeft geen weet van de kracht van het offer. Zijn offer is kracht. Hij kan en moet sterven maar kan niet in de dood blijven. Hij wordt opgewekt. Deze opwekking dient onze rechtvaardiging. Goede Vrijdag en Pasen dienen tot onze rechtvaardiging. De overtreding gaat weg en de rechtvaardiging komt er voor in de plaats. God verlost ons van onze zonden. Schenkt ons de vergeving. En werkt de rechtvaardigheid in ons leven uit. Met alles wat daarbij hoort. We moeten ontdekt worden aan onze overtredingen, we moeten ze belijden. En God schenkt ons de vergeving.

Dat rechtvaardig worden, wordt verbonden met Pasen. Waarom? Hoe nodig is dat – in het evangelie komt het aan de orde – Jezus zelf aan Zijn discipelen verschijnt. De discipelen kunnen er maar weinig van begrijpen. Jezus overgeleverd aan de dood? Hij het offer van Zijn leven brengt? Het leven in dit offer? Zijn leven in plaats van het hunne?! Hij ontmoet hen. Wat is er dan doeltreffender! Vrede zij jullie. De vergeving is werkelijk waar. Die ligt eeuwig vast. Het offer heeft eeuwige kracht en geldig. Mijn rechtvaardigheid is jullie eigendom. Die kan door niemand meer afgenomen worden, door geen macht of duivel. Ik zal die rechtvaardigheid aan talloze christenen geven.

De toepassing is eenvoudig. Geloof dit heil- en troostrijk woord. Hou niet vast aan je eigen goedheid. Die bestaat niet. Geloof in Jezus. Wie in Hem gelooft, zou Luther zeggen, hééft Christus.

Amen.

(Psalm 35 vers 13)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 30 oktober 2022, 18.45 uur. Reformatieherdenking. Schriftlezing Romeinen 4.