In Psalm 136 wordt God bezongen als de Wijze Schepper, de Grote Bevrijder, de Overwinnende Generaal en de Goedertieren Erbarmer. In de kerk danken en loven we God en brengen we Zijn grote daden, zoals de uittocht uit Egypte (zonde) en de woestijnreis (pelgrimstocht) te binnen.

Gemeente, wij zijn ons vaak niet bewust hoe bijzonder het is wat we in de kerk doen. Bidden, danken, klagen, horen. Van eeuwigheidsbelang mag je zeggen! Contact met de Eeuwige. De enige God. We spreken tot en met de Eeuwige God. We horen Zijn Woord, het eeuwige woord.

In de kerk gieten we dat bidden en danken en loven in de liturgie. Dienen van God. Wij protestanten waren lange tijd niet zo op vormen gesteld. Oude christenen zeggen wel eens: het gaat om de preek? Maar we moeten daar geen tegenstelling van maken. Ik herinner me, een oude vriend die inmiddels bij de Heere in de hemel is, had een hekel aan opwekkingsliederen, met al die herhalingen. Maar hier dan, 25x? We gieten het in een bepaalde vorm. Dienen is van belang. Niet bidden tot God en Hem niet denken ja dat is nou juist de zonde. Niet naar het Woord luisteren dat is de zonde.

Psalm 136 is een lofzang met grootste inhoud. De grote God bezingt. Wie Hij is. Moet gedankt worden. Niet oppervlakkig. Luther: de 136e Psalm is een dankpsalm waarin de priesters wordt opgedragen om over de Heere te zingen en prediken. Wat moeten ze prediken?

  1. Hij is de Wijze Schepper.
  2. Hij is de Grote Bevrijder.
  3. De Overwinnende Generaal.
  4. De Goedertieren Erbamer.

1.

De wijze Schepper is Hij. Het begint met de schepping. Zingen begint ermee. Veel christenen slaan het over. Bij Genesis 3 beginnen? Nee. Genesis 1. Anders weet je niet wat zonde is.

De Heere is de schepper. De psalmen vergeten dat nooit. Geleerden breken hun hoofd erover. Buiten de kerk hoor je er niet over. Wij vergeten het geen moment. Wij weten niet precies hoe. Genesis: daar worden dingen samengevat. Maar het is de wijsheid van God! De geleerden verbazen zich erover. Dagelijks ontdekkingen. Onderzoeken moeten ze blijven doen. Er zijn hoogten en diepten in de werkelijkheid die ons doen duizelen.

Wij kennen de Schepper. Als Heere en Heiland. Johannes 1 vers 1: alles door Zijn Woord geschapen. We verbazen ons mee en daarna gaan wij danken.

We weten ook, dat het gevallen schepping is geworden. Waarom toch danken? God laat schepping niet verdwijnen in afgrond. Maar redden, herstellen. Augustinus: God heeft 1 keer de wereld geschapen, zou Hij het nog niet een keer kunnen doen?

Vier verzen: 6-9. Bondig en beknopt. Is aan de wetenschap om te onderzoeken. Als ze gaan duiden, gaat het mis. Hier worden hoofdlijnen getrokken. De Heere is de schepper. Schepping komt voort uit Zijn goedertierenheid.

Oude christenen, waar ik het net ook over had, stelden dat voor als een soort werkverhouding. Werkverbond. Ze vergaten dat ook de schepping voorkomt uit Gods barmhartigheid en goedertierenheid. Geloof is belangrijk! In de grond is er de verbinding met de goedertierenheid. Je vergrijpen aan de schepping is ernstig. Mens, sier, lucht, land. God heeft het goed bedoeld. Vergrijpen is zonde.

Wat staat er in die verzen? Wat is het vermelden waard? Nou: hemel, aarde, grote lichten. Hemel, met inzicht gemaakt. Hemel. Alles wat erin is. Ontzagwekkend. Grootsheid. Oneindigheid. Pascal: die oneindige ruimte maakt me bang. Ongelocigeensem zeggen: het is zo.groor, er kan geen God zijn. Maar een christen: wat moet God groot zijn! Hij is nog veel groter.

En staat er, de Heere spande de aarde uit boven het water. Klinkt vreemd. Maar ook mooi gezegd. Genesis: aarde uit de oerwateren is getild. Wij weten dat er evenwicht is tussen land en water. Zijn we mee geconfronteerd deze zomer. Regen uitblijft, dan verkruimeld het land. Oogsten mislukken, dijken dreigen in te zakken. Evenwicht tussen hemel, zee en land. Er is aan de aarde niks gewoons. Spreekt wijsheid en goedheid uit.

Grote lichten. Zon, maan, sterren. Maken levenmogijk. Ook weer evenwicht. Afstand is heel bijzonder. Anders was er geen leven mogelijk. Jeremia: aarde gemaakt opdat de mens er zou kunnen wonen. Zo gemaakt. Is goedertierenheid en wijsheid.

Grote problemen tussen wetenschap en schepping?! Op bordje wetenschap ligt een probleem. Alles doorgronden. Alles doet ons duizelen. We weten nog geen 1000e deeltje. Nog geen miljoenste deeltje. Wij hebben geen probleem. Wij weten dat we een grote God hebben. Onze eerste taak is loven en danken. Schepper eren. Niet een te grote jas aantrekt. Wilt u dat onthouden: niet christenen hebben een probleem op het bordje liggen, maar de wetenschap heeft een probleem.

2.

Hij is ook de Bevrijder. Er is scheur van boven naar beneden getrokken. Is de duivel door gekomen. Aarde geen paradijs meer. Vervloekt. Mensen laag bij de grondse zondaren. Israel heeft daar intens kennis meegemaakt. Egypte, daar hebben ze dat ondervonden. Kindertjes werden gedood! Verzet van heidendom tegen God. Macht van de vorst der duisternis. Macht van ongeloof.

Bevrijding uit Egypte uit sterke hand. Is geworden tot prediking van de vrijmaking. Doorgaan door Rode Zee is een symbool. NT: doop. Onze doop. Nacht van de zonde. Door Christus. Doortocht door de zee, uitleiden door de Heere. Bij de hand neemt. Hij leidt hen veilig. Door klippen door. Door Rode Zee en woestijn heen. Zit iets persoonlijks. Spreekt betrokkenheid uit. Liefde.

Met welke middelen verlost de Heere? Treffen van de eerstgeborene van de Egyptenaren. Vreselijk? Je moet het vreselijk vinden wat die Egyptenaren hebben gedaan. Gingen 9 plagen aan vooraf. Jongens en meisjes kunnen ze misschien opnoemen. Totaal 10 plagen. 10e plaag was klap op de vuurpijl. 9 keer kop in de wind gezet. Niet naar de Heere wilden luisteren. Na de tiende zelfs nog niet. Machtige slag. Voor Israëlieten een pad in de zee. Voor Egyptenaren dood en verderf. De boze wacht verderf. Psalm 104: zondaren zullen worden verdaan. We kunnen dat niet weglaten. We moeten dat toeschrijven aan Gods goedertierenheid. Als God de zonde de vrije hand liet, wil je dat dan? Nee. De priesters moeten dit zingen en prediken. Met Pasen dit gedenken. Danken voor die verlossing. Want Zijn goedertierenheid is voor eeuwig. Wat Egyptenaren overkomt, komt uit goedertierenheid van God. Medelijden hebben met de boze is een nieuw kwaad. Kwaad niet gedogen! Prediking genade dat de Heere ermee afrekent. Egypte aren vervullen een voorbeeldfunctie.

3.

Overwinnende Generaal. Is de Heere. Na de uitleiding volgt de tocht door woestijn. Vol gevaren en strijd. Later als ze dit zingen, dan woestijntocht een voorbeeld van leiding van de Heere. Er blijven veel vijanden over.

Ze zijn hun eigen vijand. Hem wantrouwen. Maar psalm zwijgt over Israëlieten zelf. Sihon en Og. Ze worden verslagen.

De Heere is een generaal, een strijder. Moeten we Hem voor danken? Kunt u dat niet meemaken? Wat betekent het geloof voor jou? De Heere is verlosser. We hebben verlossing nodig! Jezus is ook zo’n generaal. Lief en zacht persoon? Ook. Maar Hij staat Zijn mannetje. Strijd wordt onontkoombaar gestreden. Tegen duivel nooit lief geweest. En ook niet tegen Farizeeërs.

Tocht door woestijn, toonbeeld van pelgrim door de wereld. Onder aanvoering van de Heiland. Verlossing door Christus, zowel joden als heidenen. Verlossing uit zonde en dood. Verzegelt in de doop, lees maar na. Zondvloed en Rode Zee. Elk christenkind wist dat vroeger op school, heeft alles met ons te maken. Via Psalm 136 leren om God te loven. Wij dat ook leren van de doop. De verlossing uit Egypte is de verlossing van de christen uit de macht van de zonde. Doortocht door de rode zee is de doortocht door de doop bij ons christenen. Woestijnreis is pelgrimstocht.

Alles door en onder leiding van Hem. Het is zijn goedertierenheid.

4.

Goedertieren Erbarmer. Ouderwetse woorden. Israëlieten denken er tot slot aan, na de woestijnreis, het land binnen trekken. Bekroning op die grote daden van God. Op Zijn werk. Doel is, staat hier, om land Kanaän in erfelijk bezit te geven. Vervuld daarmee oude belofte aan Abraham. Ook aan Jacob (hier Israël genoemd). Land in erfbezit.

Het gaat over de trouw. God van het verbond. Trouw met trouw beantwoorden. Wij protestanten hebben gewoonte over verbond te discussiëren (of robbertje over te vechten). Israël zingt erover. Goedertierenheid is voor eeuwig!

Erfelijk bezitten? Hebben veel mensen het moeilijk mee. Oorspronkelijke inwoners van Kanaän? Twee dingen bij bedenken. Deze volkeren hebben honderden jaren tijd te gekregen om zich te bekeren. Wisten ze iets van de Heere af? Elk volk en elk mens weet genoeg van de Heere af. Johannes 1: God spreekt tot ieder mens. In grote oordeel zal geen volk of mensenkind kunnen zeggen: U hebt mij onrechtvaardig behandeld. Tweede: geen volk of groep in 2018 het recht heeft een ander volk te verdringen. Joden, Arabieren, Amerikanen, Russen niet.

Samenvatting van toen? Wat heeft de Heere gedaan? Vers 23-24. Hij dacht aan onze nederige staat. Aan tegenstanders ontrukt. Dat is het volk van God, wat de Heere heeft gedaan. Christenen hebben er alles mee te maken. Wij zijn het uitgebreide en vernieuwde volk van Israël. De Heere dacht aan ons in onze vernederde staat. En ontrukt ons aan onze tegenstanders. Aan een volkje, mensje denkt! Wonder! Aan een enkel mens. Op het oog. God heeft voor ieder op zich een eeuwigheid de tijd. Nooit te druk in Zijn wachtkamer. Discipelen hebben dat ervaren. Heiland riep hen. En wij, als we met evangelie in aanraking komen.

Ja, in onze nederigheid. Zit alles in! Toestand van zonde en verlorenheid en schuld. Nou dat maakt het evangelie groots en ongelofelijk. Niet te begrijpen. Wij begrijpen het ook niet. Ongehoord en groot! Dat God en Jezus in genade en ontferming aan ons denken. Dat is die goedertierenheid. Levenslang daarover verbazen.

Aan tegenstanders ontrukt. Wat een tegenstand heeft het geloof. Jezus ook. Weerstand in gevallen natuur en toestand. Wat ons gevangen houdt. Vorst der duisternis. Jezus heeft hem onttroond. Macht ontnomen. Groots werk! Bloed en leven bij liet. Baan vrijmaakte door die goedertierenheid van de Heere. Persoonlijk leren instemmen met deze lofprijzing. Het zal toch niet zo zijn, als je eenmaal de Heere ontmoet, dat Hij zegt: Ik heb wel aan jou gedacht, maar jij niet aan Mij?! Was Ik onduidelijk? Amen.

Hervormde gemeente Reeuwijk (Dorpskerk), zondag 12 augustus 2018, 18:45 uur. Schriftlezing Psalm 136.