Jezus gaat bij de aanvang van Zijn werk aan de ‘slag’ in het noorden, in het Galilea van de heiden. Bij mensen die er nét niet of net wel bij horen. Hij zoekt de mensen aan de rand op. Zijn boodschap is: bekeer u want het koninkrijk is nabij gekomen! Bekering is je omdraaien en naar God toe wenden. Dat kan alleen dankzij Zijn genade en liefde – je ontdekt dat het niet van jou afhangt.

Bekering: verleg je focus!

Voor de kinderen vertel ik nu [na de Schriftlezing] een verhaal bij de preek, over Tim en Sophie. Het was een snikhete dag, zoals afgelopen zomer. Moeder zegt: we gaan naar het strand. Stappen in de auto. Staan in de file. En op het strand is het ook vol. Moeder zegt: als je me kwijt bent, hier bij de rode parasol ben ik. Tim gaat naar de golven. Duikt in eerste beste golf. En dan nog eens. En dan nog eens. Eindeloos. Tot hij trek krijgt, dat is voor Tim altijd de grens om te stoppen. Tim gaat eruit. Er zijn op de wereld best veel rode parasollen zijn, komt hij achter. Komt bij een parasol, maar niet de goede. Zit een ander gezin, snoep te eten. Kom je op de geur af of zo? vragen ze. Nee. Ik zoek m’n moeder. Tim loopt verder. Loopt naar strand. Ziet een man in een kuil die ‘Auf Wiedersehen’ zegt. Tim zegt ‘Dag’. Begint zenuwachtig te worden. Twee rode parasols gehad, maar moeder nog niet. Langs de zee loopt, staat er een grote meneer voor hem. Ben je op zoek? Dan denk ik dat ik achter jou degene zie die jou zoekt. Keer je om! Is dat je moeder? Ja! Hij rent meteen naar haar toe. Tim, hier! Hij vergeet de man te bedanken. Ze hebben elkaar gevonden. Nu eerst maar eens tot rust komen. En als hij weer de zee in gaat, kijkt hij na elke golf eerst even naar de rode parasol van moeder. In de preek kom ik hier verder op terug.

Gemeente van onze Heere Jezus Christus, de preek van Johannes de Doper en Jezus komt op hetzelfde neer. Er staat woordelijk hetzelfde. Bekeer u. Het Koninkrijk is nabij gekomen. Net als hier: alle dominees hebben dezelfde boodschap, als het goed is.

Op het eerste gehoor denk je: het zal wel hetzelfde betekenen. Maar dat is niet zo. Die vreemde grote man is Johannes. Ben jij je ouders kwijt? Volgens mij zijn ze daar. Beetje vreemd figuur. Een profeet. Hij sluit de profeten af. Hij vat het Oude Testament samen. Bekeer u. Droeg bijzondere kleren.

Dominee Cuperus kwam vroeger bij mij (de ouderen kennen hem denk ik nog wel, hij heeft hier vast ook wel gepreekt). Vroeg aan mij: hoe heet jij? Nou en ik was toen 9 jaar en dan ben je onder de indruk als een dominee naar je naam vraagt. Ik zei: Jan. Weet je waar dat vandaan komt? Dan ben je vernoemd naar Johannes de Doper. Bijzondere, vreemde man. Ik zie het nog voor me. Hij zei: hij at sprinkhanen en wilde honing, droeg kamelenhaar. Ik knikte weer. Was ik naar vernoemd.

Hij komt preken. Farizeeën en Schriftgeleerden zijn afwachtend. Mensen willen zich bekeren. Als teken laten ze zich dopen. Soldaten, timmermannen, vrouwen, allemaal. In de rij om gedoopt te worden.

En toen, daarna, toen Johannes de Doper gevangen genomen was en onthoofd, stapte Jezus naar voren. Johannes had gezegd: U hebt het niet nodig. U zou mij moeten dopen. Maar het gebeurde. Een duif daalde neer op Jezus. De weg van Jezus was begonnen. Eerst de woestijn in. Jezus hoorde over het gevangennemen van Johannes. Dan neemt Jezus het over.

Apart, lezen we in vers 12, dat Jezus niet op dezelfde plek gaat preken. Dichtbij Jordaan (Johannes), maar Jezus gaat naar het noorden. Johannes in het centrum. Jezus gaat naar ander gebied. Galilea. Kapernaüm. Land van Zebulon en Naftali.

Klinkt minder godsdienstig dan Jeruzalem en Jordaan. Zebulon en Naftali is randgebied. Zeeuws-Vlaanderen. We zijn echte Nederlanders! Ligt niet logisch. Andere kant. Zebulon en Naftali, eerste stammen die zijn weggevoerd. Wonen aan de rand. Overvallen door ander volk. Eerste stammen die weg waren. De mensen in Jeruzalem denken: daar wonen wel mensen en ze noemen zich wel jood, maar… Galilea der heidenen. Zegt Jesaja. Volk in duisternis. Een licht opgegaan.

Nu denk je, hallo, er stond aangekondigd dat het over bekering zou gaan. Is dit van belang? Ja. Heel erg. Als Jezus dit gaat verkondigen, gaat hij niet naar de mensen die het al weten. In Jeruzalem. Nee. Hij gaat naar mensen aan de rand. Farizeeën zeggen: moet je niet aan beginnen, zijn niet geleerd, leven niet met de Heere. Maar Jezus begint daar. Verst ingeslagen op een doodlopende weg. Hoe ver je weg bent, Hij gaat je zoeken. Land van de duisternis. Mooi hè. Er is altijd een weg terug. Er is niemand hier, van wie je zegt: die is zo ver, daar kan Jezus niets mee. Jezus gaat daar juist naar toe. Zo is God. Dingen gedaan die anderen niet weten? Wil God mij nog weg? Ja. Hij zoekt jou op. In jouw duisternis gaat een licht op.

Hij loopt daar en preekt. Bekeer u. Je kunt dus iets doen. Het is een oproep. Hij zegt niet: Ik zal je bekeren. Je kunt en moet iets doen. Maar wat dan? Dat is lastig. Je weet niet wat je moet doen. Wat doe je dan? Bedenk het eens voor jezelf. Even stil zijn nu, en dat bedenken. [Stilte.] Als je nu een antwoord in je hoofd hebt, dan heb je goede catechisatie gehad. Zijn ook veel mensen die dat hebben gehad en preken hebben gehoord en zeggen: ik weet het niet. Of ik me bekeerd heb? Dat is wat!

In Nederland is dat wel gebeurd dat er gepreekt werd over dat je je moest bekeren. Maar niemand wist precies wat het is. En als je het was, dan wist je het. Maar wat dan? Net als ‘breed maken’ tegen een kind op het voetbalveld. Wat ‘breed maken’? Jezelf of het veld of wat?! Ik moet denken aan een hoogleraar in Utrecht. Die zei: Jullie moeten ‘fallalalla’ doen. Een zelfverzonnen woord. Maar wat is dat? Je moet weten wat het betekent, anders kan je het niet. Term snappen, anders lukt het niet.

Wat is dat dan, bekeren? Wat vraagt U? Mijn leven hangt ervan af! Hoe doe ik dat? Wat vraagt U nou? Je komt een stap verder als je het woord opnieuw gaat vertalen. Grieks. Turn-Around. Omkeren. He, dat snappen we. Dicht bij letterlijke betekenis: omkeren. Een draai maken. Bekeren moeilijk? Omkeren betekent hetzelfde. Lading is hetzelfde.

Omkeren. Eerst die vreemde man, Tim en Sophie. En daarna die vertrouwde stem, van moeder. Zij roept: keer je om, hier ben ik. Ze zeiden hetzelfde, maar het klonk anders. Moeder heeft vertrouwde stem.

Hij zag je al voordat je geboren was. Als Hij tegen je spreekt, klinkt dat vertrouwd. Een stem die schept. Die de wereld deed ontstaan. Die stem klinkt. Voelhorens gaan dan trillen – waarvan je niet wist dat ze er zaten.

Ik hoop dat we een stapje verder zijn? Wat keert zich om? Bijna elke zondagmorgen zal hier de samenvatting van de wet klinken: hart, ziel, verstand, kracht. Een van die woorden zit in Grieks verborgen. Welk woord? Wat moet je vooral als eerste omkeren? In je denken. Had je dat verwachten? Ik had dat niet verwacht. Ik dacht: hart. Maar Jezus roept op tot in denken bekeren. Denken is alles wat richting geeft. Controlepaneel van wat je doelt. Zelfs van je gevoel. Bang voor een spin, moet je in je denken iets doen. Belangrijkste wending vindt plaats in je denken. Paard en teugels.

Waarom moet denken omkeren? Omdat het verduisterd is. We denken van het verkeerde uit. Vanuit jezelf. God beetje begrijpen. We overwegen het een beetje. Allemaal denken. Wat kost het me? Wat levert het op? Ondertussen sta je in dat land van Zebulon en Naftali. Aan de rand. Nog een paar jaar, en dan ben ik weg. Nog niet toegewijd. Je gehoorzaamt God niet. Jij bepaalt wat waar is. God mag wel wat zeggen, maar God zegt: keer je om. Denk van Mij uit, zegt Jezus. Net zoals je vanmiddag in de kerk zit. Maar in je hoofd kan je achterstevoren zitten met armen over elkaar. Van binnen omgedraaid. Buiten en binnen niet in een lijn.

Jezus zag zo heel veel mensen. We zijn hier wel. Maar niet volmaakt. Die draai hè. Ik ben verdraaid slecht. Tegen zulke mensen klinkt de stem van Jezus. Keer je om. Ga vanuit Mij denken. Alles gaat dan veranderen. Het wordt dan een groot samenspel. Je kunt kracht krijgen. Anders gaan willen. Is met mij ook gebeurd. Ik ging geloven in God. Ik kwam zelfs op een kansel terecht. Ik wilde geen dominee worden; dominee Cuperus weet dat. Je gaat denken; hier moet ik mee aan de slag. Belijdenis catechisatie. Is er meer te zeggen over dat gevoel? Over die ontmoetingen met medechristenen?

Belangrijkste draai zit in je denken. Het gaat dan langzaam naar binnen. Bekeer je. Dat kun je dus doen. Een stapje verder; dan zie je dat dat Gods werk is. Geheim van de kracht van Jezus. Hij laat jou bekeren. Bonhoeffer, die leefde de vorige eeuw, zegt mooi: die discipelen die Jezus gingen volgen vanwege het machtswoord. Niet te weerstaan.

Daar eindigen we mee. Met die discipelen. Het koningschap is nu nabij gekomen. Ik sta voor je. De Koning van hemel en aarde! Hij gaat wandelen. Gepreekt en daarna wandelen.

Ziet twee boers. Zijn bezig met vissen. Farizeeërs zagen er geen brood in. Dat zijn geen mensen waar ze iets in zagen. Maar Jezus wel. Hij past de preek toe. Kom, achter Mij! Ik zal jullie vissers van mensen maken. Kom. Keer je om. Helemaal uit het ritme gehaald. En ze volgen Jezus. Ze werden aangesproken. Hart zei: dit is God. Volgende denkstap: nu ga ik. Achter Hem aan. Keuze in hun denken. Bekeerd bent, dan weet je het? Geen kritiek mogelijk, want het is een bekeerde? Als je zo’n moment hebt gehad, dat je dan alles weet en alles waar is?!

Geldt niet voor Petrus en Johannes. Die vier mannen zijn achter Jezus aan gegaan. Is de belangrijkste keuze geweest die ze ooit gemaakt hebben. Maar daarachter liggen zoveel momenten. Ging niet vanzelf. Stap er maar in. God zal je telkens wat leren. Hij is de schepper en heilig. Jij bent zondig. Achter die bekering ligt de dagelijkse bekering (term uit de Nadere Reformatie). Doorgaan veranderen. Bijdraaien.

De discipelen hadden een draai nog niet gemaakt. Ze keerden zich af. Tot hier en niet verder. Dat was rond het lijden. Zelfs Petrus, die zo fanatiek was, zei: ik ken Hem niet. Ik kan Hem niet volgen (in mijn denken). Hij had een aardse Koning van Jezus gemaakt. Met zwaard en paard zou verlossen. Maar lijden en sterven? Doen wat wij niet kunnen doen.

Bekering is ontdekken dat het niet van jouw denken en kracht afhangt. Ook niet van jouw wil. Jezus heeft het al volbrengt. Zonder jou, voor jou. Ga maar achter Jezus aan. Er is veel te leren. Goede richting, omgekeerd, dan ben je op de goede weg. Hij gaat voor je uit. En brengt je Thuis. Daarom laten terugvinden. Eerst hoor je Hem? Klinkt het al bekend? Uiteindelijk brengt Hij je Thuis. Ga je mee? Keer je om! Amen.

Hervormde gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 4 november 2018, 17 uur. Dienst gericht op tieners/jongeren. Schriftlezing Mattheus 4:12-22.