Jezus voegt zich bij de twee Emmaüsgangers. Als Derde wordt Hij de Eerste. Jezus onderwijst hen in de Schriften. Hij vermaant hen ook, maar met tot doel dat ze Hem zullen herkennen. God komt ons in Christus en in het Woord tegemoet. 

Pasen: feest der herkenning

Hij kan wel goed praten, maar slecht luisteren. Dat zei iemand over zijn schoonvader. Voor deze man was zijn eigen verhaal het belangrijkste. Er was ook een voorganger die op huisbezoek vroeg hoe het ging, maar al snel over zichzelf begon. Mijn tante heeft het ook gehad. Ik was bij een vrouw in Gorinchem, single, ze was heel verstandig en gelovig. Ik kwam voor haar. Maar gaandeweg stelde ze mij allerlei vragen. Werd een heel diep en intens gesprek. Ben ik nooit vergeten. Deze vrouw had gave van luisteren en vragen stellen.

Was het zo ook niet met Jezus in Lukas 24? De Emmaüsgangers. Kleopas. En die andere: mag je je eigen naam invullen. Herkenbaar stukje. Wij zouden zelf ook hen kunnen zijn. Het gebeurde op Pasen. Vers 13: op diezelfde dag. Dezelfde dag als wat hiervoor staat. De opstanding. Twee mensen aan het wandelen. Hier in Reeuwijk kan je ook mooi wandelen. Stiltegebied rond de Plassen. Niet met de fiets of racefiets. Je kunt je gedachten laten gaan. Alleen. En samen. Samen praten. Hier zijn ze samen. Wat een verrassing. Er is opeens een derde. Een Derde. Er wordt wel eens verwezen naar die tekst: waar twee of drie in Mijn Naam bijeen zijn, ben Ik ik het midden.

Die Ene, gemeente, dat zegt vers 15, is Jezus zelf. Autos Jesus. Zelf staat voorop. Geen engel of zo. Geen andere boodschapper. Jezus Zelf. In eigen persoon. Belangrijkste is dat we Hem ontmoeten. Het gaat om Hemzelf met Pasen. Dat gaat niet vanzelf.

Jezus is hier incognito. Ik hoorde gisteren nog van iemand die de koning had ontmoet in Gouda. Die liep daar incognito. Zo kan het met God ook zijn. Hij is er wel. Ik moest denken aan het OT: er staat soms dat God zich verbergt. Soms wordt dat geleid. Zoals hier. Hun ogen werden gesloten gehouden. Dat werd geleid. Straks worden hun ogen geopend. Het gaat volgens het schema van God. God heeft de regie van het mensenleven.

Jezus haalt hen in. Er werd iemand gevraagd, kent U Jezus? Die man zei, Jezus kent mij, dat vind ik belangrijker.

Hoe gaat dan het gesprek? Jezus begint met een vraag. Waar hebben jullie het over? Waarom zijn jullie zo bedroefd? Ik denk gemeente als we op huisbezoek zijn, dat je de persoon aankijkt. En dat je iets ziet in het gezicht. Is iemand blij? Of veel vragen? Verdrietig eruit zien. Jezus ziet donkerheid in hun ogen. Dat kan met Pasen. Dat je iets of iemand of Iemand mist. Dat kan. Psalm 42: waar is God op wie ik bouwde? Je mist Jezus. Maar Hij zoekt je op. God zal je druk eens veranderen in geluk.

Zover is het nog niet. Deze mensen stellen een tegenvraag. Bent U niet op de hoogte? Bent U een vreemdeling hier? Ja, staat U een beetje buiten de werkelijkheid. Stel je voor iemand heeft nog nooit van Oekraïne gehoord. Jezus vraagt dan eenvoudig, welke dingen dan? Hij wil dat ze het vertellen. Je vraagt door. Dat het oplucht. Dat ze het vertellen.

Dat doen ze eerlijk. Hun hart gaat open. Vers 29: de dingen met betrekking tot Jezus de Nazarener. Die Naam. Die persoon. Daar gaat het om. Deze persoon was machtig. Een profeet. Hij deed tekenen en wonderen. Van Zijn lijden en kruis vertellen ze. Wij hoopten dat Hij het was. Dat hebben wij ook wel eens. Zo gehoopt op bekering, genezing, dat er geen oorlog zou komen. Dat is verleden tijd. Wij hoopten dat Hij Israël zou verlossen (psalm 130). Politiek en geestelijk.

Nog een lichtpuntje: ze hoorden over engelen van de vrouwen. Een sprankje hoop. Maar: Hem zagen ze niet. Het woordje niet staat achteraan in het Grieks. Niet. Wat een teleurstelling. Dat is soms ook ons verhaal. Dit is de ellende. Maar er is dus ook verlossing en dankbaarheid. Dat moeten we bij elkaar houden.

Nu neemt Jezus het woord. Nu komt het grote verhaal. Jezus begint ermee. Hij zegt, onverstandigen en tragen van hart dat u niet gelooft wat de profeten gesproken hebben. Dat is nogal fors hè. Niet, ach, begrip voor jullie gemis en getob. Calvijn zegt: deze bestraffing schijnt hard en scherp, maar is terecht. Hij was zo’n goede leermeester. Waarom hadden ze Zijn lessen niet opgepakt? Daarom deze indringende woorden. Net als op school. Stel wiskunde. Het is vaak uitgelegd. Tenslotte, als jij hebt zitten slapen, dan mag hij je aanpakken. Ds. Van der Linden: het is onverstandig van ons om geen rekening te houden met de daden van God. Alsof de werkelijkheid overeenkomstig onze mening en visie is. Alles maar te nemen zoals het valt. Nee.

Wat is nodig? Jezus is niet alleen bestraffend. De Heilige Schrift. Toen het OT. Voor ons heel de Bijbel. De Bijbel hebben we zo nodig! Ik denk aan man in Gorinchem. Ik was zo verlangend naar een levend woord, zei hij, in het ziekenhuis. Iemand las Psalm 139. Gij doorgrondt en kent mij. Dat sloeg in. Ds. Overduin vertelt in Hel en hemel van Dachau: door alle vernederingen heen. Psalm 138 vers 4 bleef over. Als ik omringt door tegenspoed, bezwijken moet, schenkt Gij mijn leven. Daarom bijbel lezen en psalmen zingen! Tijdig!

Moest de Christus niet allemaal lijden, zegt Jezus. Er is geen andere weg. Dit is het grote verhaal. Geen Pasen zonder Goede Vrijdag. Dit moest zo gaan. Moeten. Vers 16. Edei in het Grieks. Er was geen andere weg. Zonder het offer blijft de mens verloren en in zijn schuld. De zonden van de hele wereld. De wegneming van de vloek en wegwissing van onreinheid (Calvijn). Dit was de enige weg tot de doxa. Alleen via het kruis. De weg naar de heerlijkheid gaat via het kruis. We willen de heerlijkheid. Via het kruis naar huis (ds. De Reuver). Leven vinden in Hem! Dat onderwijst Jezus aan deze mannen.

Ze zullen er wel van opgekeken hebben. Doxa. Daar keken ze naar uit. Jezus doet dat gedetailleerd. Beginnend bij Mozes en al de profeten. Hij legde alles uit. Een soort catechese onderweg, in de open lucht. Een soort catechisatie. In het Grieks: hermeneutiek. De uitlegkunde. Daar is vandaag veel over te doen. Wat staat er? In die cultuur? Ook omslag naar vandaag toe maken. Ethische vragen, nog niet zo makkelijk.

Jezus legde uit over Zichzelf. Beginnend bij Mozes. Ik denk met u. Waar zou Jezus mee begonnen zijn? Ik denk, het verhaal van de koperen slang. Visueel onderwijs. In de woestijn. Numero 21. Mensen op sterven na dood. Als je naar de slang keek, bleef je in leven. Johannes 3 zegt ook dat dat van Jezus is. De grote verzoendag, de offers: alles op Hem betrekking. Deuteronomium 18: de grote Profeet die moest komen. Dan de profeten. Zacharia. Jesaja 52-53, over de knecht des Heeren. Ik was bij iemand, dat blaadje was niet mooi meer, ik heb het stuk gelezen zei ze. De straf die ons de vrede aan brengt, was op Hem. Zo onderwees Jezus. In het OT Jezus ontdekt. Psalm 30, Psalm 118. Indirect, maar over de opstanding! Conclusie is: het gaat om het Woord. Niet om mijn gevoel of subjectiviteit. Objectief is het woord. Psalm 119. Zing die maar thuis. Catechese onderweg is dit.

3.

Of ze het begrepen, dat weet ik niet. Wel: dat het van lijden tot heerlijkheid moest gaan. Dan is er de doorbraak. Of, dankbaarheid. Er is wel wat gebeurd bij deze mannen. Jezus is niet voor niets gekomen. Maar goed dat Hij zich mengde bij deze mannen. Onvergetelijk voor deze mannen. We zien drie dingen: brandend, bekend, bevestiging.

Brandend als eerste. Vers 32: was ons hart niet brandend in ons toen Hij met ons sprak onderweg? En hoe Hij de Schriften opende?! Hun hart ging branden. Eerst droevig. Geestelijk zagen ze het niet meer zitten. Er kan iets veranderen. Ik sprak gisteren nog iemand, mijn zoon van 40 heeft belijdenis gedaan zondag in Ede in de Oude Kerk. Die vader was er ontroerd van. Dat kan hè, geestelijk. Hoe is dat bij ons? Soms zijn geestelijk mensen burnout. Misschien door corona. Misschien minder betrokken. Ik hoop dat er bij u en mij wat gebeurt. Het is geen entertainment dit. Wanneer gaat je hart branden? Toen Hij onderweg tot ons sprak. Toen Hij de Schriften opende. Toen door die preek, toen bij die tekst, onder die dienst. Dat vergeet je niet. Wat is dat geweldig hè. De schriften die voor je open gaan. We kunnen Pasen zoeken te maken, als de schrift dichtblijft, dan wordt het niets. Soms ga je blij de kerk uit. We waren in de Marekerk in Leiden vorige week. Belijdenisdienst. Indrukwekkend! Hoe branden mijn genegenheen om ’s Heeren voorhof in te treden.

Hij wordt hen bekend. Bekend. Het tweede. Dat valt op. Het staat er drie keer (16, 31, 35). Jezus is een bekende voor ons – als het goed is. Ze dwongen Hem te blijven. Hij wordt de gastheer. Hij gaat brood breken. U denkt aan het avondmaal. Ja daar lijkt het op. Hij wordt hen bekend. Onder breken van het brood. Weet je wat ze zien? Tekenen van lijden en kruis. Daar herken je Hem aan. Onder breken van het brood. U hebt Goede Vrijdag avondmaal gehad. Hebt U Hem gezien? Dan ga je Hem kennen!

Hij kent jou en jij kent Hem. Wederkerig. Je raakt met elkaar vertrouwd. In al je omstandigheden.

Het derde is de bevestiging. Die twee mannen ja, Jezus is alweer weg. Ze gaan naar Jeruzalem. Ze gaan terug. Paar uur lopen. Geloof maakt mededeelzaam. Missionair. Daar is die bevestiging. Zij zeggen het eerst. De Heere is waarlijk opgestaan. Dat horen ze al. Van twee kanten vertellen ze het. Het vult elkaar zo mooi aan. Bijbelkring. Dan word je sterker in het geloof. Je hebt elkaar nodig. Ze komen bij elkaar. Ze spreken over de dingen. Geweldig. Zo mogen wij verder gaan. Elkaar vertellen. Dichtbij en ver weg. Aan anderen. Dit grote geheim. Van de herkenning van Jezus.

Als U Hem maar kent. En Hij u! Dat Hij een bekende is. Dagelijks met Hem omgaan. Met je optrekt. Je inhaalt. Hij zegt: Ik ben er. Ik zal je niet begeven en niet verlaten. Glorie aan God!

Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, maandag 18 april 2022, 9.30 uur (Tweede Paasdag). Schriftlezing Lukas 24:13-35. Belijdenis met Zondag 17 HC.