Abraham is een type van Christus in zijn pleidooi voor Sodom. In eerbied en afhankelijkheid pleit hij bij God, wiens vriend hij is, of God de rechtvaardige niet zal verdoen met de goddelozen. Abraham pleit zes maal, God antwoordt zes maal. Daarna gaat God weg, maar God denkt in het oordeel aan Abraham. Hij spaart Lot en zijn gezin. God rekent af met de zonden.
Abraham pleit voor Sodom
- De aanleiding van het gebed
- Zijn drijfveer, motivatie
- Het antwoord dat God geeft op zijn gebed
Gemeente, jongens en meisjes, het is heet. De zon brandt op het land. Abraham zit in de opening van zijn tent. Een kampement bij de eiken van Mamre. Ik kan me voorstellen dat Abraham zit te dommelen. Misschien houdt hij zijn siësta.
Hij ziet opeens drie mannen in zijn richting komen. Hoog bezoek. Het wordt een godsontmoeting. Abraham loopt de mannen tegemoet en begroet hen met grote hoffelijkheid.
Als je vers 3 leest kan je aan jezelf gaan twijfelen. Het ging over drie, maar het lijkt over een te gaan. Het gaat van enkelvoud naar meervoud. Dat fascineert ons. Wij weten: het gaat om de HEERE. De twee anderen zijn reisgenoten. Augustinus ziet daarin Vader, Zoon en Geest. Anderen zetten er een vraagteken bij. Ik geloof dat Augustinus daarin te hard van stapel loopt. Ik houd het op reisgenoten.
In Genesis 12 verschijnt de HEERE aan Abraham. Hij gebiedt Abraham Ur te verlaten. Volgen. Is dat niet het leven van een christen. Abraham gehoorzaamt. Niet wetend waar hij uitkomt. Van Bonhoeffer (daar heeft u vast wel eens van gehoord) zijn de bekende woorden: alleen de gehoorzame gelooft en alleen de gelovige gehoorzaamt.
Dat geldt zeker van Abraham. Ik hoop dat het ook van u geldt. Dus staat Abraham op. Zegt zijn familie vaarwel. Tweemaal in de Schrift vinden we het getuigenis dat Abraham God lief had. Dat zeggen anderen over hem. Mooi als ze dat over ons zeggen. Die of die heeft de Heere God lief. Jacobus noemt hem de vriend van God. Een eretitel. Die moet je hooghouden. Vandaag heb je mooi weer vrienden. Op facebook heb je honderden vrienden. En je kunt je ontvrienden. Een echte vriend, daar ben je close mee. Daar ben je in wezenlijke dingen eens mee. Abraham is Gods vriend.
Dat is een ongelijke vriendschap. Dat snapt u. God de Schepper. Abraham, een mensenkind. Gevallen. Mens. Niet zonder zonden. De vriend van God. De HEERE noemt Abraham Zijn vriend. Ik denk aan Psalm 103: Hij die ons Zijn vriendschap biedt. Is dat niet om heel klein onder te worden? Jezus zegt: u bent Mijn vrienden als u doet wat Ik gebied. Doen wat God gebiedt; dat is het wezen van de bekering.
Abraham ontvangt de gasten op oosterse wijze. Daarin zie je het hart van Abraham. Er wordt een aantal keer gesproken over: met haast. Er is een verkeerde haast. En goede haast. Er wordt van alles klaargemaakt. Abraham krijgt tijdens het bezoek te horen dat Sara een zoon krijgt. Biologisch en wetenschappelijk kan dat niet.
God zegt: zou voor Mij iets te wonderlijk zijn? Zeggen wij: Amen?! Izak wordt straks geboren. De gasten staan op. We lezen in vers 16 dat die mannen opstaan en kijken in de richting van Sodom. Abraham krijgt een ongemakkelijk gevoel. Hij kent de goddeloosheid. De zedeloosheid. De drie werpen hun blik in die richting.
Abraham doet de drie uitgeleide. Zou Ik voor Abraham verbergen wat Ik ga doen, horen we de HEERE opeens zeggen. Abraham is Zijn vriend. Heel anders dan de wereld om hem heen, die van God is afgevallen. Abraham als vader van gelovigen. Het verband is hoe fout het gaat als je God verlaat. Als je willens en wetens andere wegen gaat. Als je de woorden en wetten van God aan je laars lapt.
In Amos 3 verzekert de HEERE dat Hij niets doet tenzij Hij zijn dienaren en profeten daarvan op de hoogte stelt. God laat zien wat voor anderen verborgen blijft. In het Nieuwe Testament zijn we de zalving van Christus deelachtig. Geen inlegkunde maar uitlegkunde. Het woord concreet uitleggen in onze tijd. De hand van God ontdekken in de geschiedenissen. Ook nu, in 2023.
Abraham, vriend van God. In een profetische gestalte. Aan de andere kant: Sodom en Gomorra. Altijd in het negatieve lezen we over die zonden. Seksueel wangedrag, ontucht, overspel. Ook leugens. De waarheid inwisselen voor de leugen. Elkaar aanmoedigen in het kwaad. Ezechiël: armen en behoeftige worden uitgeknepen. Weelde en welvaart kunnen een mens zeer zelfverzekerd maken. Techniek en wetenschap kunnen ons hoogmoedig maken. Een God in het diepst van mijn gedachten, ben ik. Ik denk dat we dat vandaag zien. Mensen willen zich niet laten redden door Gods genade. Je kunt welvaart en techniek alleen gebruiken in geloof, zei Luther. De ongastvrijheid. En groepsverkrachting. Profiteren van anderen. Dat is wat!
In dat Sodom is neef Lot gaan wonen. In dat Sodom gebeuren schaamteloos allerlei zonden, zegt Jesaja. Romeinen 1: God kan een volk overgeven aan verdorven hartstochten. Ik moest denken aan de Pride week in Amsterdam. Dat exhibitionitische vertoon. Die zonden. Het zomercarnaval in Amsterdam. Ik zag plaatjes in NRC of Trouw of zo. Zo schaamteloos. Totale omkering van normen en waarden. Ik weet, ik mag het verkondigen: de HEERE is eindeloos groot in Zijn liefde en ontferming. Er zijn wel grenzen bij God. De HEERE is gekomen en afgedaald om te zien of het echt zo is.
In de roomskatholieke kerk hebben ze de term: wraakroepende zonden. Wij zeggen dat misschien anders. Maar het is ten hemel schreiend. Dat geldt van de zonden die daar bedreven worden in Sodom. Tot driemaal toe gaat het om roepende zonden.
Een voorbeeld van roepende zonden is het bloed van Abel. Jacobus zegt ook: het loon dat arbeiders wordt onthouden.
De HEERE daalt af om te zien of het echt zo is. 2000 jaar daalde Hij ook af. Omdat de mens God wilde worden. Maar God werd mens. Nu komt Hij als Redder. Toen in Sodom als Rechter.
Die beide engelen gaan blijkbaar vooruit naar die perverse steden in dat zoutdal. Ze worden uitgezonden voor hen die de zaligheid zullen be-erven. Ze zullen straks Lot uit Sodom leiden. Abraham zal zijn gasten uitgeleid hebben. Maar blijft dan staan voor het aangezicht van de HEERE. Abraham gaat pleiten. Geen kind van God…
2. Zijn drijfveer, motivatie
Hij stelt zich tussen de HEERE en Sodom. In het gebed. Het is het eerste gebed dat wij opgetekend vinden in de Bijbel. Het is opdat wij ervan zullen leren.
Er is geen twijfel of hij de goddeloosheid verafschuwt. Hij wil er niet wonen (Psalm 26). Hij walgt van de zonde. Niet van de zondaar. Medelijden over de mens in zijn blindheid.
Dan zie je iets van Jezus oprijzen hier. In en achter Abraham. Als Middelaar tussen God en de zondaar. Tussen Hem en het oordeel. Hij is gekomen om te behouden. Hij wilde Jeruzalem bijeen wilde brengen, getuigde Hij onder tranen. Maar… gij hebt niet gewild.
En straks aan het kruis bidt Hij voor Zijn beulen. Vader, Vergeef het hun!
Wat een priesterlijke gestalte ontmoeten we in Abraham. Vliegt het u ook wel eens aan, de mensen die aan God voorbij leven? Mensen die spotten en lachen. Het kan je zo aanvliegen. Mensen die als een blind paard hun ondergang tegemoet gaan. Het lijkt alsof Abraham dat gevoeld heeft.
Vorstelijk staat hij voor de HEERE. Abraham in zijn profetische gestalte. Nog niet zo lang geleden gingen mannen en jongens staan onder het gebed. Als teken van diepe eerbied. Het gaat hier nog dieper: Abraham staat voor de HEERE. Hij verspert de weg.
Zult U de rechtvaardige met de goddeloze doen omkomen? Nee toch. Zo bent U niet. Hij pleit voor Sodom in het algemeen. Geen mens in Sodom die het weet. Ze zouden er om gelachen hebben. Als u bidt hoeven anderen dat niet te weten. Je hoeft dat niet van de toren te blazen. Wat een zegen als er voorbidders zijn.
Hij weet als vriend van God zijn plaats. Hij noemt zich stof en as. Ik vroeg me af, is dat een gedachtespeling? Als die steden straks stof en as zijn? In mezelf ben ik niet beter. Van dezelfde lap gescheurd, zeiden we vroeger. Abraham weet: ik ben niet beter. As is het restant van verbrand hout en kolen. Stof waait zomaar op.
Wat een nederigheid. Niet: hier ben ik, de vriend van U. De man met wie U een verbond sloot. Wij zijn dat van onszelf niet. Juist aan de rand van de kerk…. Als er een God is. Waarom dit en dat? Wie is verantwoordelijk voor de ellende in de wereld? Wat heeft de zondeval al niet losgemaakt. De wereld verkracht en vertrapt het woord… In dat woord, in die wereld, God heeft die wereld zo liefgehad. Hij heeft Zijn Zoon gegeven.
Het schepsel roept de Schepper te verantwoording. Abraham zegt: ik ben slechts stof en as. Bidden wij ook zo? Met een groot en vast geloof op God.
God zegt: Ik ga die steden verwoesten. Abraham zegt: Gij zijt recht in al Uw weg en werk. Maar, zegt Abraham… Hij vraagt niet naar een rechtvaardige. Wat zijn die rechtvaardigen? Ik hoorde vroeger: het zijn de kurken waar de samenleving op drijft. Daar is nog wel wat of af te dingen, maar er zit ook iets in.
Rechtvaardig. Niet dat ze volmaakt zijn van zichzelf. Ze leven in de goede verhouding met God. Ze vertrouwen Hem. Ze willen Hem gehoorzaam zijn. Wien heb ik nevens U omhoog?
Abraham zet zijn pleidooi in voor Sodom. Een stad met vermoedelijk duizenden inwoners. Als er nou eens 50 zouden zijn… Zou U de stad dan niet sparen? De HEERE zegt: Ik zal de stad sparen. Abraham doet er telkens iets af. Telkens vijf er af. 45, 40. Abraham bedelt bij God. Totdat hij bij tien is. Abraham stopt. En dan gaat de HEERE weg.
Zes keer pleit Abraham. Zes keer geeft de HEERE toe. Waarom stopt Abraham hier? De dienst in de synagoge mocht niet doorgaan als er minder dan tien waren. God vond er slechts acht in de oude wereld. Tien is het minimum. Als waren er geen tien, toch spaarde God Noach en zijn ach zielen. En Lot.
Er is geen tijd waarin het woord zo massaal verspreid is als onze tijd. De Bijbel is het meest verkochte boek ter wereld. Maar is het ook het meest gelezen? Het evangelie gaat de wereld door. Via de media en digitale technieken.
Dat telt mee in het oordeel van God straks. Hoe meer licht, hoe zwaarder straks het oordeel.
Laat de HEERE toch niet in toorn ontbranden…. Eerbied, volhardend, vertrouwen. Abraham kent God. Het is zijn pleitgrond: Gods woord en verbond.
Hij kent God en hij weet: geen enkel rechtvaardig oordeel zal de rechtvaardige treffen. De rechtvaardige kan te maken krijgen met vervolging. Juist vanwege gerechtigheid. Die komt van de kant van de goddeloze. Maar de HEERE zal de rechtvaardige niet laten omkomen. Hun wegen scheiden straks.
Niemand is zo rechtvaardig als U! Herkennen we ons in dat gebed, gemeente? Het is niet moeilijk om te bidden voor vrienden en familie. Maar voor vijanden en degenen die mij vervolgen.
Tien rechtvaardigen zijn genoeg om Sodom te redden. Maar in Romeinen lees ik: niemand is rechtvaardig. De wereld wordt gered vanwege die ene Rechtvaardige. Hij droeg het oordeel plaatsvervangend. Hij werd Sodom opdat Sodom Sion kan worden. Hij is het Lam dat de zonden wegdraagt. In Openbaring lezen we over het Lam, staande als geslacht. Hij staat er nu. En morgen. Wat een troost. Als het donker en duister is. Het Lam dat staat in de troon. De genadescepter wordt aangereikt.
Sodom en Gomorra worden genoemd in het evangelie. Als u niet gelooft, zal het u vergaan als Sodom en Gomorra.
De HEERE ging weg. Abraham vergoelijkte de zonde niet. Hij speelde liefde niet tegen gerechtigheid uit. De HEERE geeft wel antwoord.
3. Het antwoord dat God geeft
Abraham zet de hand voor de ogen. Dat is mis. Rookwalmen uit de zoutvlakte. Hij zal gedacht hebben aan Lot. Er staat indrukwekkend: God dacht aan Abraham. Er is een grens aan het geduld. De maat is vol.
Er zit een troost in. Het onrecht kan niet eindeloos voortbestaan. Petrus schrijft dat Sodom en Gomorra tot een voorbeeld zijn voor de goddelozen. Laat je niet meevoeren door de zoetheid van de zonde. De zonde is besmettelijk. Is God anders gaan denken? Onder ons zie je verschuivingen. Maar Malachi zegt: God is niet verandert.
Vuur en zwavel kwam en verwoestte de steden. Ook op de laatste dag. Waar zullen we dan zijn? God heeft ons niet bestemd tot toorn. Maar tot het verkrijgen van de zaligheid. Neem de toevlucht tot Hem. Hij ziet zondaren graag komen. Trouw en afhankelijk. Als licht schijnen in de duisternis. Verlangen naar een geestelijk ontwaken, een geestelijk reveil. Wij hebben het er niet naar gemaakt.
Lot wordt uitgeleid. Zijn vrouw ook. En toch gaat ze verloren. De schoonzonen van Lot lieten zich niet uitleiden. U kent deze mensen misschien ook. Ze laten zich niet redden.
Het gebed van de rechtvaardige vermag veel. Leven bij het kruis. Aan Gods kant staan. Zout en licht mogen zijn. Die steden zijn verdwenen. Die zeggen ons: pas op met God valt niet te spotten. Het kruis staat in de wereld. En het Lam in het midden van de troon. Genade is op Zijn lippen uitgestort. Hij reikt de genadescepter toe. Bij het Lam is redding en behoud. Het is goed en veilig om bij Hem te horen.
Amen.
(Psalm 91 vers 4 en 7; berijming 1773)
Hervormde Gemeente Veenendaal, Vredeskerk, zondag 30 juli 2023 (avonddienst, via YouTube). Schriftlezing Genesis 18 en 19:27-29. Belijdenis van het geloof met Heidelbergse Catechismus zondag 45, vraag en antwoord 117.