De apostel Johannes schrijft over duisternis en licht. God is licht. In Hem is in het geheel geen duisternis – in tegenstelling tot ons. Als Gods licht je leven in schijnt, kom je er achter hoe zondig en schuldig je bent. Veel mensen gaan aan de zonde voorbij. Maar zonder zonden geen verlossing. De Heere wil onze zonden vergeven, mits we ze aan Hem belijden en niet langer in de duisternis wandelen.

God is licht

Gemeente van onze Heere Jezus Christus, jongens en meisjes, als je het hebt over ‘sorry’ zeggen, dan komt er een ongemakkelijk gevoel boven. Is niet zo makkelijk. Als je iemand aantikt, dan zeg je ‘sorry’. Maar als er echt iets mis is… En dan excuses aanbieden, dat valt niet altijd mee. En wat nou dat wij mensen niet alleen ‘sorry’ tegen elkaar moeten zeggen, maar vooral ook tegen God? Daar gaat het vanmiddag over. Erkennen dat je fout zit en dat belijden. Dat is zo gemakkelijk niet. We zullen dat herkennen.

Door mij is jou dit aangedaan, liever zeggen we dat het niet aan ons lag. Waarom? Bang voor gezichtsverlies? Bang dat anderen je raar vinden. Het vraagt moed om te zeggen: ik zat fout. We schuiven het liever af. Of voor een deel schuldig.

Ik zag er een mooi voorbeeld van. Boeren trokken richting Den Haag, vanwege de stikstofproblematiek. Iemand zei: niet alleen jullie hebben schuld, ook de banken zijn schuldig. En kijk ook naar de supermarkten. Anderen zeiden: de boerenorganisaties die de hand boven het hoofd houden. Uitstel en lobby. Waar ligt de schuld precies? We halen er het liefst velen bij. Die en die is ook schuldig. Het is niet makkelijk om toe te geven dat jij fout zit.

Je komt het ook tegen in het gezin. Kinderen ‘sorry’ laten zeggen valt niet mee. Maar hoe zwaar valt het ons zelf? Om schuld te erkennen. We zijn in de kerk. We lazen: God is licht. Dat licht schijnt ons leven binnen. Als in een donkere kamer, de gordijnen gaan open. Wat zien we bij onszelf? Het is niet makkelijk. Er komt van alles aan het licht. In de duisternis kan je dingen wegmoffelen. Bij daglicht zie je alles beter. God schijnt in ons leven. Wat doen wij met wat wij zien?

Dat het niet meevalt om je schuld te erkennen, is niet alleen van deze tijd. Johannes schrijft er ook over. Als wij zeggen dat we geen zonde hebben. Bij wie leefde die gedachte? Deze brief heeft geen opschrift. We weten dat hij actief was in Klein-Azië (het huidige Turkije). Jonge gemeenten, die nog niet zo lang bestonden. Als wij zeggen dat wij geen zonden hebben. Johannes hoor dat gerucht. En schrijft dan deze brief.

Hij begint bij God. God is licht. In Hem is geen duisternis. Hij zet een contrast neer. Dat doet hij vaker. Hij wil ons iets vertellen. Wat is duister? De afwezigheid van licht. Omdat God licht is, is in Hem geen duisternis. Paulus schrijft dat God in een ontoegankelijk licht bewoond. En Johannes zag Jezus als de zon die schijnt in haar kracht. Het Lam is haar lamp, staat er. God is Zelf licht.

Wat het figuurlijk betekent: licht op de manier van dat God rein en zondeloos is, heerlijk en schoon. Er zit geen donkere kant aan God. Wij zeggen wel eens: er zal vast nog wel een donkere kant aan dit moois zijn. Johannes zegt: nee, hier niet.

Johannes heeft Jezus zelf horen spreken: Ik ben het licht van de wereld. Licht in de wereld. Jezus heeft het vuur van het evangelie ontstoken. Dat vuur heeft de gemeenten gesticht. Johannes zet hoog in bij God.

Het blijft niet in de hoogte. Johannes koppelt het aan mensen. Als iemand zegt, ik hoor bij God, maar wandelt toch in de duisternis, dan liegt zo iemand. Duisternis hoort niet bij God. Jezus zegt in Johannes 8: wie Mij volgt zal in de duisternis niet wandelen, maar het licht des levens hebben. Jezus trekt je in het licht. Mensen die nog in duisternis wandelen; dat kan niet bij elkaar. Jezus volgen is wandelen in het licht.

Wat bedoelt Johannes met in duisternis wandelen? Misschien ben je geschrokken. Het gaat nog wel eens mis ik je leven. Hoor ik dan niet bij God?

Als we kijken naar het woordje duisternis: alles wat niet bij God hoort. Duisternis staat tegenover God. Duisternis is het terrein van de zonde. Maar iedereen doet toch dingen die niet bij God horen? Er is toch zonde in ons leven aanwezig?

Kijk naar dat andere woord, wandelen. Dat betekent dat je levenskoers op de duisternis gericht. Expres je in de duisternis begeven. Expres zondigen. Je doet misschien aan de buitenkant dat je bij God hoort; maar van binnen is het anders. Doelbewust je eigen weg gaan. Dat kan niet. Dat je zegt: ik loop in het licht maar in de duisternis wandelt ondertussen. Wat je zegt en wat je echt bent moet kloppen. Moet in overeenstemming zijn met elkaar.

In vers 7 zet Johannes het wandelen in het licht er tegenover. Leven met elkaar en telkens de vergeving ontvangen. Leven vanuit Jezus. Je naaste liefhebben als je zelf en God boven alles. Zoeken om in Zijn spoor te gaan.

Het zijn twee verschillende richtingen die haaks op elkaar staan. In de duisternis of in het licht. Gericht op God of op jezelf? Wat is jouw basiskoers? Er kan duisternis in je leven zijn, maar toch loop je in het licht. Waar wandel mij?

Velen zullen het lied kennen: Ik wandel in het licht met Jezus. Dan gaat het goed. Veel past nog niet, maar dat belijd je. Geloven dat Hij vergeeft! Johannes maakt ons we bewust van. Zorg ervoor dat je bij Jezus hoort.

Johannes schrijft dit omdat hij weet dat er in de gemeenten mensen zijn die doen alsof. Johannes wil de dwalingen ontmaskeren. Hij laat zien: wat de mensen willen is een dwaling. De verzen 8 en 10. Als wij zeggen dat. Dat gaat om die geruchten. Als wij zeggen dat we geen zonde hebben. Dat vormt hier de duisternis. Het kan niet dat je zegt: ik geloof in God en doe ik geen zonde. Dat kan niet! Als je dat zegt, loop je nog in de duisternis. Als je zegt: ik doe geen zonde! Dan misleid je jezelf.

Johannes werkt naar en climax. Als je zoiets zegt, maak je God tot een leugenaar. U liegt, ik heb geen zonde. In de kerk gaat het nogal eens over de zonde. We moeten niet te  snel over de zonde heen stappen. Erkennen we het? Ja, we zeggen het omdat het hoort. Zondekennis enzo. Maar écht, geloven dat we zondige mensen zijn? We leven misschien alsof we geen zonden hebben. Zou God die kleine misstappen erg vinden? Is dat nou zonde? Hitler en Stalin, daar komen we vanmiddag over uit: dat zijn zondaars. Jazeker. Maar ik? Een gewone, redelijke burger? En leven een leven van succes en zelfontplooiing. We zien ons succes groeien. Voor we het weten dienen we een God die niet hoeft te vergeven. Wat heb ik eigenlijk fout gedaan?! Soms hoor ik mensen zeggen, als het gaat over sterven: ik heb altijd goed geleefd dominee. Wat heb ik fout gedaan?

God is licht. In Hem is geen duisternis. Hoe kan iemand die zijn duisternis niet kent, bij God horen? Hoe kan iemand zonder de Zoon de Vader ontmoeten? Nee, dat kan niet. In Hem is geen duisternis. Johannes waarschuwt de gemeente – en ons. Leef niet alsof je geen zonde hebt. Wij zijn zondaars. Maar wil je dat ook zien? Heb je de gordijnen van je hart als eens open getrokken? Licht van de Geest naar binnen laten komen? Al eens gekeken naar de stofwolken van zonde?! Alsof op een oude zolderkamer. Je zag wat je nooit zag of wilde zien – dat doet de Geest. Dat er zonde is in ons leven. We zijn er vol van. Ontdekkend licht van de Geest.  Het licht schijnt waar mensen eerlijk zijn. Zichzelf door de bijbel laten lezen. De Bijbel leest mij. De bijbel zegt wie ik ben. Ontdekkend, verrassend maar ook veroordelend. God legt de vinger op de zere plek in mijn leven. Deze verwoeste wereld ligt niet aan IS, presidenten, boeren; nee: aan mij. Ik ben een zondaar. Daar mag ik niet bij wegkijken. Dat laat God zien. Ik ben het…

Misschien zoek je ernaar: laat het mij maar zien. Hoe ga ik het zien? Zoek het licht op. God stuurt Zijn licht en Geest. Waar de Bijbel open gaat, komen mensen in het licht. Gods stem wordt gehoord. En kijk naar Jezus. Richt je op Hem. In het licht van Zijn lijden en sterven zien wij onze duisternis. Lees over Jezus. Mediteer over Jezus. Word stil voor Jezus. Hoe meer je van Zijn licht en glorie gaat zien, hoe meer je jezelf gaat zien. En hoe meer je Hem nodig krijgt.

Misschien ben je bang. Ineens sta je schuldig. Afhankelijk van de vergeving van de ander. En die successen in je leven? De fouten stapelen zich op. Overgeleverd aan een God die…? In vers 9: God die getrouw en rechtvaardig is om ons de zonden te vergeven. Dat is de God aan wie je je leven geeft. En in Wiens hand je je zonden legt. God belooft dat Hij zal vergeven wie zijn zonden belooft. De trouw laat die relatie niet knappen, als schuld beleden wordt. God is rechtvaardig. Een moeilijk woord. Hier laat het zien: God kan en moet vergeven. Hij zal vergeven we met zijn zonden bij Hem komt. Erkennen dat je leven niet succesvol is, maakt het succesvol. Wie zijn succes van God laat afhangen, die zal succes krijgen. God zal vergeven en reinigen (vers 9). Spreuken 8: ‘Wie zijn overtredingen bedekt, zal niet voorspoedig zijn, maar wie ze belijdt en nalaat, zal barmhartigheid verkrijgen.’ [=aanvangstekst] God is licht. Dat is het wonder. God laat ons niet op die stoffige zolderkamer zitten. Hij stuurde Zijn Zoon. Jezus zegt: Ik ben het Lam. Ik ben gestorven opdat jij zult leven. Hij stond op uit de dood, Hij is ons voorgegaan. Hij zit als Dé Rechtvaardige voor God. Zondeloos. Zijn Rechtvaardigheid is genoeg voor de zonden van de hele wereld. Hij zegt het ook tegen de Vader: Ik ben het die in zijn plaats gaat staan of haar zonden heeft gedragen. Jezus pleit voor zondige mensen. Voor mensen die hun zonden belijden.

Zonder zonden geen verlossing. Maar dan ontken je wie je zelf bent. Laat het eerlijke licht binnen in je leven. Vertrouw dat als je je schuld belijdt, Hij je vergeeft. God is licht. Glorie aan de Vader, Zoon en Heilige Geest. Amen.

‘O Godslam, nooit volprezen,

leer mij de zonde vrezen,

waarvoor Hij stierf aan ’t kruis!

Deel mij Uw grote vrede,

deel mij Uw hemel mede

en leid mij eens in ’t Vaderhuis.’

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 3 november 2019, 17 uur. Schriftlezing 1 Johannes 1:1 – 2:2.