Christenen dienen herkenbaar te zijn aan onderlinge liefde – gebaseerd op de liefde van Christus. Hij heeft in Zijn sterven en opstaan laten zien dat Hij het behoud van zondaren op het oog heeft. Zijn liefde heeft een prijs in het offer. In de kerk mogen ons oefenen in het liefhebben van elkaar.

Waar herken je een christen aan?

Gemeente, waar is een christen aan te herkennen? Is er verschil met de mensen om ons heen? Een christen hoor je te herkennen aan de liefde tot God en de naaste, zegt Jezus. Dat is het dubbelgebod. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie Mijn leerlingen zijn.

Een van de tradities rondom Johannes is dat deze Johannes jarenlang in Efeze gewoond heeft. In het huidige Turkije. Beroemd om opgravingen en bibliotheek. Misschien bent u er geweest. Johannes was er leider van de gemeente. En hij schreef daar naar verluid het evangelie. Met Maria ging hij volgens de overlevering naar Efeze. Zijn graf is daar. Kerkdiensten waren daar elke dag. Langzamerhand werd Johannes als voorganger ouder en ouder. Het ging steeds moeizamer. Het kostte hem meer moeite om te kansel te beklimmen. Hij sprak moeilijker en zachter. De kerkenraad wilde niet ingrijpen. Hij was tenslotte iemand van de twaalf leerlingen. Hij klom nog eenmaal op de preekstoel. Hij haalde diep adem. Hij zei: Broeders en zusters, God is liefde. De rest is het verhaal eromheen. Amen. Dat was de hele preek. In die preek wordt de kern doorgegeven.

Die preek kwam in het evangelie terecht. Jezus zegt hetzelfde. Ik geef jullie een nieuw gebod. Zoals Ik jullie heb liefgehad, moeten jullie elkaar liefhebben. Liefde als de kern van het evangelie. Liefde als samenvatting van de wet en de Bijbel.

Is dat een nieuw gebod? Voor het joodse volk staat het toch al in het OT? Bijvoorbeeld in Leviticus 19. Een meelevende jood zegt die tekst van binnen en buiten. In andere godsdiensten komt het ook voor. Wat er er nieuw aan?

Het verschil zit in de toevoeging. Zoals Ik jullie heb liefgehad. Zo moeten jullie elkaar liefhebben. Elkaar liefhebben – dat is niet nieuw. Het is een gebod. Niet zomaar maar met de liefde die Jezus ons heeft voorgedaan. Als wij beseffen dat Jezus deze woorden uitsprak – Hij werd kort daarna verraden en verloochend en Hij zou worden gekruisigd. Dat geeft een diepe betekenis.

Jezus gaat afscheid nemen. Hij wil dat Zijn leerlingen herkenbaar zijn. En in Zijn spoor gaan. Ze moeten Hem vertegenwoordigen. Dat willen ze niet. Ze durven dat niet. Ze kunnen Hem niet missen. Als Jezus er niet meer is, zal zichtbaar moeten zijn dat ze op Hem lijken.

Dat is vandaag nog zo. Herkenbaar zijn door Zijn liefde. Ook in Sluipwijk. Elkaar liefhebben. Dat is soms best moeilijk. Jezus weet hoe moeilijk dat kan zijn. Petrus die Hem verloochende. En Judas die Hem verraadde. Jezus vierde avondmaal als maaltijd van de liefde.  We moeten in dat verband de woorden van Jezus zien.

Liefde heeft de ander op de oog – de liefde van Jezus. Geen eigenliefde. Geen narcisme. Maar liefde tot de ander. Hoe beperkt ook door de zonde – we mogen iets ervan laten zien aan anderen. Jullie zullen mijn liefde verspreiden.

Jezus spreekt over de eeuwen heen ook vandaag tot ons. De christenheid was een minderheid toen. Nu ook. De meerderheid van de Nederlanders lijkt niet meer te geloven – dan heb ik het niet over kerkgang. Je wordt soms vreemd aangekeken als je zegt dat je gelooft en naar de kerk gaat. In de Oudheid was dat ook zo. Maar mensen verbaasden zich over de liefde in de christelijke gemeente.

Ontbreekt het vandaag vaak niet aan onderlinge liefde? Helaas is die in de kerk ook niet altijd te vinden. Mensen die elkaar bestreden, juist in de kerk. Mensen die elkaar niet meer aankijken of groeten. Mensen die elkaar niet meer willen kennen. Er zou juist plaats moeten zijn voor verzoening. We mogen allen van genade leven. Het bloed is vergoten tot een verzoening.

Soms zie je dat mensen elkaar weer vinden. In Paulus zegt in 2 Kor. 15 dat er zo dan een aangename geur verspreiden. Christenen moeten bekend staan om hun onderlinge liefde. Hoe kan dat?

In Deuteronomium kreeg het volk de opdracht elke dag te spreken over Gods geboden. In de gezinnen. Als je opstaat, op weg gaat, als je thuis bent. In het jodendom is dit een bekend punt. Kinderen worden jong bij het geloof betrokken. Spelenderwijs. Met vertrouwde rituelen. Zijn wij dat niet verleerd als christenen? Dat we maar zwijgen. Of het hardop bidden aan tafel. Of een lied zingen. Het hoeven geen lange gebeden zijn. Als het maar van binnenuit komt. Mogen kinderen hun eigen zorgen uiten?

Als we dan spreken over God, zal die boodschap landen als we het in onze daden waar maken. Aan jullie liefde onderling zullen mensen zien dat je Mij liefhebt. Niet alleen mensen van wie wij houden. Niet alleen mensen die precies bij ons passen. Nee, juist mensen met wie je niet door een deur kan. Jezus zegt dat we ook onze vijanden moeten liefhebben. Liefde die de prijs kent van het offer. Onze liefde is vaak gelijk oversteken. Ik help jou, als jij mij helpt. Voor wat, hoort wat. Principe is dat. Dat vind je op veel plekken.

Jezus’ liefde ziet af van zichzelf. Die is gericht op de ander. Een liefde die zich dienstbaar maakt. Zonder voorbehoud en voorwaarden vooraf. Die liefde liet Jezus zien aan het kruis. Die liefde is maatstaf voor ons.

In de Vroege Kerk was dat het kenmerk. Zie toch, hoe lief ze elkaar hebben, zei men. Dat was een verademing in een keiharde wereld. Mensen gingen in de wereld heel anders met elkaar om. Helaas is dat vaak niet zo. Kerkgangers vallen vaak tegen. De kerk valt tegen en de wereld valt mee, zeggen ze soms. De kerk is gelukkig van God. Hij houdt de kerk in stand. God maakt het waar wat Hij belooft. De kerk is heilig. Door Paulus worden de kerkgangers heiligen genoemd. Apart gezet. Hem dienen en de naaste als onszelf. Kern van gemeente zijn is niet dat wij het goed hebben gedaan.

In Handelingen gaat het over de uitstorting van de Geest. De Geest leert ons liefhebben. Ik kwam een zin tegen in de voorbereiding: ‘Je kunt een zijn in de kerk al ben je het niet altijd eens.’ In de kerk blijven er verschillende gevoelens. De kerk is misschien al eeuwenlang verdeeld. Die verschillen mogen bestaan, als we het maar eens worden over kruis en opstanding. En genade. In het lijden en sterven van Jezus Christus ligt onze redding.

Hebben christenen het alleenrecht op liefhebben? Er zijn toch genoeg mensen die ook liefhebben? Christenen doen het omdat ze Christus kennen. Zij hebben lief omdat Hij ons heeft liefgehad. Als we de bron van de liefde kennen, dan kunnen we leven in liefde. Waar liefde woont, gebiedt de Heer Zijn zegen.

Waaraan herken je een christen? Omdat je als enige naar de kerk gaat? Visje op de auto? Christelijke muziek? Waaraan herken je een christen? Zijn we herkenbaar? Persoonlijk en als gemeente, hier in deze woonplaats. Wat gaat er van ons uit? Welke invloed is er te merken? Zijn we trend volgers of trendsetters? Liefde is een werkwoord. We moeten dat in praktijk brengen. Door Zijn genade kunnen we dat in deze komende week doen. Laten we bidden om Zijn Geest.

Amen.

Hervormde Gemeente Sluipwijk, zondag 22 januari 2023, 10.00 uur. Schriftlezing Deut.6:1 t/m 9 (NBV) en Joh.13:31 t/m 35 (NBV). Gebod uit Romeinen 12:9-21. Aanvangstekst Jesaja 1:17.