God rustte na de Schepping van Zijn werk. Het werk was voltooid, af, klaar. Dat kunnen wij van ons werken niet zeggen. De mens is op de zesde dag geschapen, het zal nooit een ‘zeven’ worden. Jezus Christus heeft het werk echter voor ons volbracht en in Zijn werk kunnen wij tot rust komen en de zaligheid vinden. Want: Onrustig is ons hart, tot het rust vindt in God.
Tijd om te stoppen
Geroepen gemeente, heb je ook wel eens het gevoel dat de week een dag tekort heeft? De klus die af moet. Je komt net iets tijd tekort. Het is meer werk dan je hebt ingeschat. Als je een dagje extra zou hebben dan… Het overkomt ons allemaal. We hebben allemaal zoveel te doen. Het past niet in de week met zeven dagen.
Je verliest veel tijd aan school. De reis ernaar toe. Sport, catechisatie, tijd met je vrienden. Houd je tijd over voor jezelf? Al was het alleen al om tijd te hebben om op adem te komen. Zou je dat willen? Je weet ook dat het onzin is. Al zou de week acht dagen duren, dan zou je ook tijd te kort hebben. Die extra dag wordt dan ook ingevuld.
Hoe komt het dat tijd een probleem voor ons is? Die vraag krijgt een extra lading als je kijkt naar de schepping. God had er geen last van. God had geen tijd tekort. Hij hield tijd over. Aan het einde van de zesde dag was het klaar. Hij kon stoppen. Het was helemaal klaar. Omdat God klaar was, gaat het dan verder: Hij rustte op de zevende dag. Die blijft voor God dus over, die zevende dag. Niet een dag die erbij hangt, die je zou kunnen missen. Nee.
Die zevende dag krijgt een bijzondere plaats. Die dag wordt gezegend en geheiligd. Het hangt er niet zomaar bij. Het blijkt eerder het doel te zijn waar de andere dagen op uitlopen. Van de zevende dag wordt ook niet gezegd dat ‘ie ophoudt. Elke dag eindigt met: het was avond en morgen geweest. Enzovoorts. Bij de zevende dag staat dat er niet. Wil de schrijver soms suggereren dat die dag gebleven is, niet is opgehouden. Ik kom daar straks op terug.
Die zevende dag is een bijzondere dag in de scheppingsgeschiedenis. Wat heeft dat ons te zeggen? Wij, die tijd tekort hebben.
Laten we eerst kijken wat er precies staat. Zo zijn de hemel en de aarde voltooid. En heel hun legermacht. Dat is een belangrijke zin. Het is voltooid. Af. Klaar. Mensen hebben het over voltooid leven, daarmee bedoelen ze dat iemands leven klaar is en dus ook stoppen mag. Alsof wij dat kunnen bepalen. Maar het woord voltooid komen we hier ook tegen. Ook van de hemellichamen wordt het gezegd. Van de bomen, vissen, mensen. Het is af. En het is goed. Zeer goed.
Dat is heel wat, als dat gezegd wordt. Is dat ook iets wat jij de schrijver nazegt? Kan je daarmee instemmen? Het is goed. Zeer goed. Of denk je, nou, had het nog net iets anders gekund? Iets beter kunnen doen met de mens? Net iets meer aandacht aan die krachten in de natuur? Kunnen we tevreden zijn, gemeente, met dat wat God gemaakt heeft? Met onszelf? Hoe we eruit zien? Kleur van ons haar, lengte van onze neus. Met dat wat we kunnen en niet kunnen.
God was tevreden. Meer dan zelfs. Hij kon ermee ophouden. Hij had er mee door kunnen gaan. Hij had dingen kunnen bedenken die wij niet kunnen bedenken. Het was af. God vond dat. Daarom kan er staan: Hij rustte op de zevende dag. Zinnen die op elkaar lijken, lijkt overlap (vers 2), maar het heeft te maken met de bedoeling van de schrijver. Goed opletten. Nog een keer voltooid. Het was echt klaar. Het was echt zo. God kon ermee ophouden. En rusten.
God rustte. Dat woord zet ons misschien op het verkeerde been. Hij kan toch niet moe worden? Vermoeidheid is dat niet een gevolg van de zonde? Het Hebreeuwse woord is ‘sjavat’: dat betekent ophouden, stoppen, niet verder gaan. God gaat niet verder met Zijn scheppingswerk. Als hier rusten zou zijn bedoeld, zou je een ander woord verwachten (‘roeach’, wel in Exodus 20). Later is het woord sabbath afgeleid van ‘sjavat’.
Als God de zevende dag gaat heiligen, doet Hij dat niet om uit te rusten maar om te markeren dat het werk af is. Met voldoening naar het werk te kijken. Om ervan te genieten. Het was zeer goed. Die laatste is woorden van hoofdstuk 1 echoën mee. De Heere maakt er een feestdag van – voor Zichzelf. Kunt u dit begrijpen? Een feestdag! Om ervan te genieten hoe goed het was.
Dan nu wij. Wat betekent dit voor ons? Daar wil ik naar toe. Wij hebben eerder een dag tekort in plaats van over.
Een eerste les, als God blijkbaar van ophouden weet, dat wij dat misschien ook meer mogen doen?! Van ophouden weten. Was het niet zo dat de mens naar Gods beeld is geschapen. Geldt dat dan ook hoe we omgaan met de tijd en het werk? Mogen wij dan ook niet af en toe stoppen? Dat is best een lastige, spannende. Kunnen we dat dan ook? God kon het wel. Hij kon ook zeggen: het werk is voltooid. Kunnen wij dat ook zeggen? Wij kunnen dat vaak niet zeggen. Die klus kan altijd beter. De zaak kan beter. Je huishouden, daar komt nooit een eind aan. God kon zeggen: het is goed. Zeer goed zelfs. Konden we dat maar eens wat vaker na zeggen!
Kunnen we dat niet? Wij zijn geen God. Het getal van de mens is 6. Net geen 7. Wij leven op de zesde dag. Daar zit ook iets in van dat dat onze plaats is. Nog net niet. Ons werk is mensenwerk. Daarom misschien ook dat gevoel: het kan beter, er is altijd meer te doen. Dat geldt voor het gewone leven, maar ook het leven met God. Wat komt daarvan dan terecht? Bij ons is een 6 net voldoende. In de bijbel is het: net niet. Dat kan ons onrustig maken. Het moet een 7 worden. Wij zijn meestal niet zomaar tevreden. Wij zijn mensen van de 6. Die 7 zal ons gegeven moeten worden.
Dat wordt ons ook gegeven. Gegeven heeft. In Jezus Christus! Kom allen tot mij die vermoeid zijt. Hij zei: het is volbracht. Hij haalde die 7 wel. Hij verdiende die niet voor zichzelf, maar voor u en jou. Wij hoeven niet door te jagen met wat wij denken te moeten doen. Je leven hangt er toch niet van af? Het leven wordt ons geschonken in Jezus Christus. Dat is het geheim. Geloven we dat?
Hij leert dat we een hemelse vader hebben die weet wat we nodig hebben. Op Hem kunnen we vertrouwen. Durven we dat? Erop vertrouwen dat Hij als het erop aan komt zal voorzien in alles wat we nodig hebben?
En op die ene dag in de week bewust te stoppen met alles waar je zo druk mee bent. Juist hierom. Om je hierin te oefenen. In dat vertrouwen op God.
Een mens moet zijn verantwoordelijkheid verstaan. Maar een mens mag ook van ophouden weten. Dat mag omdat God het ten diepste al afgemaakt heeft. Het komt aan op geloven om dat te kunnen. Dat je leven en je zaligheid daar niet van af hangt. Niet of jij wel trouw geweest bent. Maar of jouw 6 door het bloed veranderd is in een 7. Onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U, God. Een mens mag van ophouden weten.
Een tweede les, die sluit daarop aan. God weet van ophouden. Daarom moet een mens van ophouden weten. In Genesis 2 wordt er niet gesproken over de sabbath – die kwam later. Maar we lezen al wel: God zegende en heiligde die dag. Die dag is voor Hem. Hier wordt de basis gelegd voor het gebod. Een mens moet van tijd tot tijd stil staan. Waarom? Om niet te vergeten dat hij slaaf is. We zijn van de Heere (kinderen van het verbond). Bevrijd van de last van de zonde. Hij roept om straks de eeuwige rust in te gaan. God heeft bevolen elke week een dag op te houden. Hier beneden is het niet. Zij behoren bij dat Koninkrijk. Je richten op wat komen gaat. Bevrijd uit Egypte, op weg naar het land van rust en melk en honing. Het viel tijdens de lange pelgrimstocht niet mee. Ze werden nogal eens heen en weer geslingerd. Een groot deel van het volk mocht de rust niet ingaan. Ze konden het maar niet geloven (we lazen dat in Hebreeën 4). Zou ons dat ook kunnen overkomen? Het eeuwige leven in Gods nabijheid, eeuwige rust, maar het is ook voor Gods kinderen niet vanzelfsprekend dat ze daar komen.
Daarom even stilstaan. Even? Nee. Een hele dag. Los te komen van deze wereld, van dat wat moet. Uit te zien naar dat wat komen gaat. God is Zijn Schepping vooruit. Voor Hem is het al de zevende dag. De dag die nooit ophoudt. Allen die in Hem geloven zullen daar eens in mogen delen. In die dag van de eeuwige rust. Daarom nu van tijd tot tijd willen ophouden. Om te wortelen in Christus. Geloof en hoop in Hem te vinden.
Wij doen dat op zondag. Opstandingsdag van Christus. Juist die dag is dat niet de dag waarop God gezegd heeft: het is goed. Heel goed. Nu vangt het nieuwe leven aan. Alles is voldaan. Vanochtend mag ik dat verkondigen. Ik roep u op: laat dit niet aan je voorbijgaan. Laat die eeuwige rust je niet ontgaan. Het is tijd om te stoppen. Dat zegt God niet voor niks. We hebben dat nodig! Opgetild te worden uit wat ons bezighoudt. Om vooruit te kijken. Om daarnaar toe te leven. Wij zijn toch onderweg? Stop dan ook van tijd tot tijd. Hoe? Dat kan ik niet bepalen. Dat is aan u. Maar doe het. Om in Zijn Woord, in Christus, de ware vrede te vinden. Die alle verstand te boven gaat. Het gaat om uw ziel en zaligheid. Daarom. Amen.
Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 10 november 2019, 9:30 uur. Schriftlezing: Gen. 1 : 26 – 2 : 3; Hebr. 4 : 1 – 13; Op 14 : 6 – 13.