Mozes krijgt zijn naam pas als hij intrede doet in het paleis. Er is iets bijzonders met zijn naam aan de hand: in het Egyptisch betekent het ‘zoon’, in het Hebreeuws: ‘hij die optrekt’. De prinses geeft echter nog een andere verklaring en betekenis: uit het water getrokken. Dat blijkt een belofte te zijn. God werkt door de prinses; Hij geeft de naam als een belofte. De naam van Mozes herinnert aan de naam van Jezus. Hij is door God uit het water van de dood getrokken. Wie de toevlucht tot Hem neemt, is veilig, God zal Zijn kinderen uit de chaosmachten en de dood trekken tot het leven.

Een naam met een bijzondere betekenis

Geroepen gemeente van Christus, het gaat vanmiddag over die naam van dat jongetje. Mozes. Die naam krijgt het jongetje. Dat is opvallend. Allereerst, had hij dan nog geen naam? Op het moment dat hij aan het hof wordt gebracht, is hij al een paar jaar oud. In de tweede plaats, wat betekent die naam precies? Zowel een Egyptische als Hebreeuwse betekenis. De uitleg van de prinses is nog weer anders, een derde betekenis. Apart. Trouwen, is u opgevallen dat de naam Mozes de enige naam is die klinkt in die 10 verzen? Al die andere zonen worden niet bij naam genoemd. We weten dat die ouders van Mozes Amram en Jochebed heetten. En zijn zus Mirjam. Lijkt wel alsof deze naam bewust niet genoemd worden. Alsof alleen de naam van Mozes maar onthouden moest worden. Ik denk, de moeite waard een preek erover te houden. We zullen ontdekken dat die naam ons iets belangrijks te zeggen heeft.

Een bekende geschiedenis. De meeste van ons hoorden het jong als kind, op school of zondagsschool. Een verhaal dat tot de verbeelding spreekt. Een mooi verhaal. Een verdrietig verhaal, heftig ook. Als je erover nadenkt, is het vreselijk wat die vader en moeder moeten meemaken. Een kindje krijgen en daar niet blij mee kunnen zijn. Geen feest in hun huis. Maar veel angst. Na maanden van spanning geen andere mogelijkheid je kind in een kistje te leggen in de hoop dat ‘ie dan gevonden zou worden.

Wie kan zover komen en wie kan dat voorstellen? Ik moest denken aan die ouders in Afghanistan. Beelden in Augustus. Kinderen die over de muren werden gedragen. Neem alstublieft mijn kind mee. Als mijn kind maar gered wordt. Heftig. Het kan dus nog steeds gebeuren. Vaders en moeders die zover gaan. Omdat ze geen andere mogelijkheid zien.

Die wanhoop en pijn zullen Amram en Jochebed gevoeld moeten hebben. Dat kan niet anders. Of zullen ze geloofd hebben dat het goed zou komen? De schrijver van Hebreeën lijkt dat te suggereren. Ze zagen dat het een bijzonder kindje was. Door het geloof hadden ze hem verborgen. In geloof in dat kistje gelegd. Hoe het ook zij, het is een heftige geschiedenis. Niet alleen maar een mooi verhaal uit de kinderbijbel.

Een naam die onthouden moet worden. Een boodschap voor Israël en ons. Best wel een beetje vreemd dat hij de naam krijgt als hij zo’n drie jaar oud is. Al die tijd is Mozes dus bij zijn eigen ouders geweest en opgegroeid. Mozes zal wel een naam gehad hebben? 8 dagen na de geboorte, besneden? Dat zal toch wel. Zo ging dat toch! Niet de naam Mozes. Dat is de naam van de adoptiemoeder.

We komen dat vaker tegen in de bijbel. Dat mensen een nieuwe naam krijgen. Daniel, Simon, Paulus. We weten hoe ze eerst heten en daarna. Daniel en zijn vrienden kregen een Babylonische naam. Maar ze worden in de bijbel met joodse naam aangesproken. Jozef ook.

Bij Mozes is dat anders. We weten die andere naam niet. Hij wordt genoemd bij de naam die hij kreeg van de dochter van de Farao. Heel bijzonder, die naam heeft twee betekenissen. In het Egyptisch: zoon. Ze noemt hem ‘mijn zoon’. Ze neemt het kind als haar eigen kind (vers 10). Hij werd haar tot zoon.

Als je die naam in het Hebreeuws hoort, betekent het: hij die optrekt. Zo zal het straks gaan. Hij zal optrekken. Egypte uit. De woestijn in. Kanaän tegemoet. De dochter van de Farao maakt op profetische wijze duidelijk wat het doel van zijn leven zal zijn. Daarom is hij onder die naam bekend geworden. Hier zal het om gaan. Hij wordt op een bijzondere manier gered. De dochter maakt dat al duidelijk. Hoe wonderlijk! God leidt het leven. Hij gebruikt mensen in Zijn plan, ook mensen die Hem niet kennen. Zelfs vijanden kan God gebruiken om Zijn plan te voltrekken. Om Zijn weg te gaan.

Dat doet God nog steeds. Vandaag. Misschien kan je voorbeelden aanwijzen. Soms door anderen. Hoe de Heere dingen geleid heeft. Dingen die duidelijk werden. Dat je daar iets van merken mag, dan past het om je daarover te verwonderen. God leidt ons leven! Daar mogen we Hem om aanbidden.

Toch zitten we daarbij niet in de kern van de geschiedenis. We horen de prinses zelf nog een andere verklaring geven. Want, zei zij, ik heb hem uit het water getrokken. Deze verklaring strookt niet met de Egyptische of Hebreeuwse betekenis. Het klinkt heel anders. Het blijft een raadsel. Waarom deze verklaring? Het kan waar zijn wat ze zegt, maar als ze het in de naam wilde laten doorklinken, had ze voor een andere naam moeten kiezen. Nu klopt het net niet.

Het laatste zinnetje is merkwaardig, ik heb hem uit het water getrokken. Zou het misschien Gods stem kunnen zijn? Die gebruik maakt van de dochter van de Farao? Om duidelijk te maken waar het om gaat. Ik heb hem uit het water getrokken. Zo zal Ik dat straks ook doen met Mijn volk. Dan is het dus God die aan de naam een eigen betekenis geeft. Elke keer als die naam klinkt ,moet dit de gedachte zijn! Ik heb hem uit het water getrokken.

Uit het water trekken. Water staat symbool voor chaosmachten. Machten die je overspoelen. Waarin je verdrinken kunt. Israël dreigde kopje onder te gaan. De druk van de slavendrijvers was groot. Nauwelijks ruimte om te ademen. Hoe ooit volhouden? Ze leken ten dode opgeschreven. In die onmogelijke situatie wordt een kind geboren. Dat kind heeft deel aan de ellende. Het mag er niet zijn, maar is er wel. En dan het wonder: het wordt gered, eruit getrokken.  Deze redding is een voorbode van de redding. Het is God zelf die door de naam tot het volk spreekt. Een naam met een belofte. Als ze straks uitgeleid zijn, moet deze naam blijven klinken. Jullie zijn Mijn volk. Jullie moeten Mij dienen. De andere volken zullen herkennen dat Ik jullie God ben. Vergeet niet aan wie je de vrijheid te danken hebt. Leef daarbij.

En dan nu wij, wat heeft dit ons te zeggen? Mooi dat God Mozes uit het water redde. Het volk bevrijdde. Dat die naam Mozes een blijvende herinnering is. Wat moet ik daarmee? Ik zie een parallel. Dat wat God in de naam van Mozes tegen Israël zegt, zegt Hij in Jezus naam ook tegen u en mij. Wij mogen die boodschap horen in Jezus’ naam.

Ik heb Hem uit het water getrokken. Dat heeft God met Zijn eniggeboren Zoon gedaan. In Bethlehem, toen Herodes de soldaten stuurde om de jongetjes te doden. Jezus ontkwam. God liet Hem ontkomen. God trok Hem eruit.

Jezus leek ten dode opgeschreven, toen Hij hing aan het kruis. Ze hadden Zijn lichaam moeten wegdragen. De machten leken het gewonnen hebben. Zonde, duivel en dood: zouden ze voor altijd regeren? Nee. God deed Jezus opstaan uit het graf. Opnieuw maakte Hij waar: Ik heb Hem eruit getrokken.

Als we de naam van Jezus horen moeten we dat bedenken: Jezus is niet verdronken in het water van de dood. Hij stond op. God zal dat met een ieder doen die bij Hem hoort. Die aan Hem verbonden is. Als je jezelf aan Hem toevertrouwd. Hij trekt je eruit. Uit de machten. Zonde, duivel, dood. Die trekken aan je. Je kunt er maar niet los van komen. Altijd meer, nog meer. Of van je af slaan, als iemand te dichtbij komt. Misschien heb je te maken met drankverslaving of telkens weer het kijken op verkeerde websites. Of, wat kan je bang zijn voor de dood!

De doop is een teken en zegel ervan. Ik heb hem uit het water getrokken. Deel aan de dood en aan de opstanding! Je hoort toch bij Hem?! Je bent in de doop aan Hem verbonden. Waar het op aan komt: dat je dat durft te geloven. Terwijl je voor je gevoel al zo vaak verdronken bent. Hij heeft Jezus eruit getrokken. En daarom ook mij. En daarom mag ik leven. Niets zal mij meer scheiden van de liefde van God in Christus Jezus. Er kan veel tegen ingaan: de machten, zonde, wereld. Ze overspoelen je. Je gaat onderuit. En toch! Ik heb hem eruit getrokken. Met Hem ook u en jou. Het wordt je aangezegd. Vanmiddag. Opdat je het geloven zult en nooit meer zult vergeten. En opdat je in Zijn kracht zult leven.

Wat een wonder als dat gebeurd is. Je wilt toch niet meer terug? Als je toch zelf terug gaat naar dat water waar Hij je uit redde, je teruggaat naar de machten… Zul je toch nog verdrinken uiteindelijk. Hoe erg zal dat zijn. Daarom die bijzonder naam, die doet een appel. Die naam herinnert aan Jezus. We hebben die naam hoog te houden. Als Zijn volk en kinderen moeten we ons laten leiden. Ja toch!

De naam van Mozes herinnert ons aan de naam van Jezus. Hem eeuwig dankbaar zijn. Als Zijn volk in deze wereld aanwezig zijn. Dat is het appel van deze preek. Een bijzondere boodschap, een kostbaar evangelie. Niet vrijblijvend. Er moet een antwoord komen. Een antwoord van geloof en bekering. Dat je hart zich zal richten op je Redder en Koning. In gehoorzaamheid achter Hem aan. In Zijn kracht leven. Totdat de dag komt dat je voor altijd boven het water wordt uitgetild. Dan eeuwig bij Hem – vrij van de machten, waar je zo door aangevochten kunt worden. Vrij, om bij Hem te zijn. Zingen tot Zijn eer en glorie! Hoe heerlijk zal dat zijn. In dat perspectief mogen we leven. Hou die hoop vast.

Amen.

Hervormd Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 3 oktober 2021, 17 uur. Schriftlezing Exodus 2:1-10.