ds. G.J. Glismeijer – Heidelbergse Catechismus Zondag 9-10

Zondag 9 en 10 willen worden gelezen als een geloofsbelijdenis. Vader in de hemel zorgt – al krijgen wij geen antwoord op de waarom-vragen. Hij gebruikt alle dingen. Hij kan en wil voor ons zorgen omdat Hij niet alleen almachtig is, maar ook dankzij het werk van Jezus onze Vader.

Gemeente van onze Heere Jezus Christus. Wij lazen en beleden zojuist zondag 9 en 10 en ik denk dat voor het Nederlandse volk dit de meest bekende catechismusvraag is. Ik zou wensen dat het zondag 1 is. Zijn houvast, mijn houvast. Zondag 10 is bekender vanwege de kritiek in menig literair werk. Zondag 10 schuurt, lokt tegenspraak uit, kan zelfs woede opwekken.

Niets gebeurt toevallig, maar vanuit Zijn Vaderlijke hand ontvangen wij alle dingen. Zegen, regen, droogte. Vruchtbare en onvruchtbare jaren. Eten en drinken. Gezondheid en ziekte. Rijkdom en armoede. Niets gebeurt toevallig, maar vanuit Zijn Vaderlijke hand ontvangen wij die dingen. Ook gezondheid en ziekte. Daarom schreef Maarten ’t Hart ‘Een vlucht regenwulpen’. Hij schrijft, dewijl ik zo buiten loop weet ik zeker, ja met die onwrikbare zekerheid van de calvinisten dat het christendom een leugen is. Dat God nu ergens satanisch lacht om mijn verdriet. Die met Zijn hand een krankheid heeft doen toekomen, zo is God. De God die mensen intens haat, dat hij keelkanker voor ze heeft uitgevonden. Ik las dit toen ik een jaar of 18 was. Het is heel erg wat Maarten schreef. Het is blasfemisch. Hij schrijft godslasterlijk. Ik voelde wel een beetje mee. Hoe zit het nu met onze God? Schenkt Hij mensen keelkanker? Hoe zit dat? Darmkanker, borstkanker, prostaatkanker, ga maar door. En als je dan door denkt over de rampen, de Watersnoodramp van 1953 werd herdacht. Jonge mensen die nu oud zijn en nog in tranen uitbarsten. Kinderen uit Oude Tonge die troostkinderen werden genoemd, ze hadden dezelfde naam als een verdronken kind. Het halve huis was weggeslagen. Of de aardbeving in Turkije en Syrië. De vader die de hand van zijn dochter vasthoudt. Wel horen kloppen, maar niets kunnen doen… Dat zijn toch verschrikkelijke verhalen. Is dat de Vaderhand van God?

Kan je voorstellen dat er mensen zijn die voorstellen: hou die God maar, ik doe het wel zonder. Een vrouw zei dat ook in een uitzending over de Watersnoodramp. Andere mensen zeggen: dat doet God niet. Dat is een makkelijke oplossing. Hij is niet de auteur van de zonde of kwaad. Maar als Hij het niet doet, ben je ook je adres kwijt. Wie heeft het dan wel gewild? Is er dan toch een boze macht die sterker is dan Hij? Ben ik onderworpen aan het duister noodlot? Vragen, vragen, en nog eens vragen.

Enige tijd gelezen las ik ‘Nacht’ van Elie Wiezel. ‘Schuilplaats’ van Corrie ten Boom ook. Wiezel schrijft over Auschwitz. De joodse jongen kon hij alleen maar huilend omarmen. Niets zeggen. Huilen en omarmen. Dan doe je in het ziekenhuis toch ook. Zoals de vrienden van Job. Klagen luid, stof op hun hoofd. Zeven dagen bij hem, zonder iets te zeggen. Dan gaan ze praten over het lijden en het verband tussen zonden en lijden. Praten. Dan gaat het fout.

Daarom dacht ik, moet ik wel iets over Zondag 10 zeggen? Loop ik niet het gevaar domme, verkeerde dingen te zeggen? Zeker ook nu. Er komt bij – vanuit de kerk is er ook kritiek op Zondag 10 gekomen. Zondag 10 is het opstapje naar atheïsme. Een zondig bedrijfsongeval? Ik moest er de laatste weken aan denken. Geschreven is Zondag 10 in een tijd van brandstapels en pest.

Het gaat niet om een filosofisch verhaal, maar om een geloofsgetuigenis. Een belijdenis van een gelovige! Soms denken jongeren: saai, moeilijk. Maar geloofsbelijdenis zijn lofzangen. Ontstaan vanuit de lofzang: Jezus is Heer.

Wij beleden eerst zondag 9. Wat is de kwestie nou? Waar gaat het nu om? Het gaat ten diepste om vragen als: is de Vader van Jezus Christus nu ook onze Vader? Zorgt Hij voor ons? Hoe zit het met het lijden? Bestuurt God deze wereld wel? Je kunt ook vragen stellen: komt dat Koninkrijk nog wel? Of wachten we op iets dat nooit komt? Of een stapje verder: is er wel een God? Of is dat projectie? Een hoogleraar zei dat: alle dingen van Boven komen van beneden. Dat is natuurlijk niet zo. Kan ik als ik op huisbezoek kom, zeggen tegen mensen, God houdt je vast, dwars door de moeilijkheden heen? Kan ik als ik bij een weduwe of weduwnaar op bezoek ga, zeggen: je man/vrouw is bij Christus, maar nog even, de graven gaan open!

Vanmiddag Zondag 9 en 10. Ik weet niet hoe bekend je bent met de Catechismus. Die onovertroffen eerste vraag: je enige troost in leven en sterven. Iemand zei, ik moest het leren, maar ik kreeg geen beurt. Je leert het voor je leven. Ik ben van Jezus Christus. Er volgen drie stukken: ellende (toestand van de mens), dan de verlossing en dan de dankbaarheid. Ik ben niet zoals ik zou moeten zijn. Door de wet van God ontdek ik dat ik mijn doel mis. Ik duw vanuit mijzelf God weg.

Het tweede deel gaat over de verlossing (Zondag 5 t/m 31). Verlost word je door het geloof. Wat je gelooft is samengevat in het Apostolicum.

Geloven rijmt op beloven. De belofte van God gaat voorop. Sinds de moederbelofte. En de belofte aan Abraham. Wij worden opgeroepen Gods beloften te geloven. Alles wat ons in het evangelie beloofd wordt. Vanaf Zondag 9 wordt de Apostolische Geloofsbelijdenis besproken. Ik geloof in God de Vader, de almachtige, Schepper van hemel en aarde. Wat zeg je daarmee?

Het is goed daarover na te denken. Je denkt: als ik dat leren kan of uit mijn hoofd weet. Je hebt geen idee waar het over gaat, met geloofsbelijdenis is het zo: je moet het begrijpen. Begrijpen wat je zingt.

Wij belijden allereerst dat de Vader van Jezus Christus ook de Schepper is. Dat staat vandaag ook onder druk. Evolutietheorie en Darwin. De Schepping is Gods werk. Niet het gevolg van toevallige, willekeurige processen. Ook ben jij niet toevallig. Nee, je bent door God gewild. Hij heeft een eeuwig plan en voorzieningheid. Het is niet zo dat God de wereld heeft geschapen en daarna naar de aarde is gaan kijken met Zijn armen over elkaar. Niet, met Zijn hoofd schudden, en daar in Reeuwijk-Brug, tjonge nee. Nee. Hij onderhoudt de wereld.

Maken we dat nog mee? In de 16e eeuw was dit wat mensen dachten. Wij zijn uit de 21e eeuw. We zien veel meer rampen ook wel door de moderne media. Dan kan je twijfelen. Onderhoudt Hij alles? Je krijgt het trilemma van het kwaad. God is het liefde. God is almachtig. En drie, er is kwaad. Hoe kan dat? Is God dan niet alleen liefde? Of niet almachtig? Vragen, vragen en nog eens vragen. Ook ik als klein mensje snap soms Zijn bestuur niet altijd. Ik geloof dat God liefde is en almachtig is.

Door Jezus is Hij ook Mijn God en Vader. Ik twijfel er niet aan dat Hij me zal geven wat ik nodig heb. In de oude vertaling staat: dit leven is een jammerdal. Ik word ouder en merk dat dat zo is. God zorgt voor mij in dit leven, in dit jammerdal. We hebben dat net beleden. Geloof je het al? Of denk je, ik moet vooral voor mezelf zorgen?  Vertrouw je erop? Durf ik me toe te vertrouwen en over te geven aan de Heere God? Hou ik eigenlijk niet liever zelf het stuur in handen? Vertrouw ik Hem wel? Vertrouw ik me aan Hem toe? Bespreek ik alle dingen met Hem? Of, zolang ik het maar leuk heb…? Als de nood aan de man komt, dan zullen we wel eens kijken… Geloof je dat je straks bij Hem mag zijn? Nu al! Geloof je echt dat dat Koninkrijk van God komt? Stempelt dat nu al je leven? Geloof je dat Hij voor je zorgt? Dat Hij alles zal geven wat je nodig hebt? Ook in het ziekenhuis, als de arts zegt: we kunnen niets meer voor u doen.

Geloof je dat Hij het lijden gebruikt voor je bestwil? Dat God er iets goeds uit kan doen voortkomen? Dat Hij dat kan en wil doen! Almachtig God en getrouw Vader. Zondag 9 zegt: ik twijfel er niet aan.

Dan volgt Zondag 10. We worden niet geregeerd door toevalligheden of noodlot. Maar door God. Niet door twee goden. Uit Zijn hand ontvangen we alles. Regen en droogte, vruchtbare en onvruchtbare jaren. Gezondheid en ziekte. Rijkdom en armoede. Voor al die dingen zorgt God.

Toen maar vooral nu kun je dezelfde reactie krijgen als bij Zondag 9. We zorgen er zelf wel voor! Groeien van bomen en planten: dan ga je naar de landbouwschool of naar Wageningen. Kassen, kunstmest, goede irrigatiesystemen. Heb ik daar God voor nodig?! Voor regen en droogte; maar met goed watermanagement kom je een heel eind. Heb je daar God voor nodig? Voor eten en drinken: Picnic en Albert Heijn. De medische zorg kan veel, maar niet alles. Rijkdom en armoede, nou ja, daar kan je zelf veel aan doen. Ook hier in Reeuwijk-Brug kunnen mensen het zwaat hebben.

Als we denken, we kunnen het zelf wel, dan wordt God overbodig. Wat heb je aan zo’n geloof? Dat God voor je zorgt. Het antwoord: in tegenspoed geduldig en in voorspoed dankbaar. We mogen verwachting hebben van de goede zorg van God de Vader. Geen schepsel kan tegen Zijn wil iets doen.

Hangt dit in de lucht? Of word je hier blij van? Ik werd er weer gelukkig blij van. Ik zeg vanavond, wie Jezus als Heer heeft, heeft Zijn Vader als Vader. Dat de Schepper ook jouw Vader is. Dan ga je toch juichend naar huis. Er is een God en Vader die voor hen zorgt. Geen ander schepsel kan scheiden van Zijn liefde. Wie zal tegen ons zijn? Hij heeft Zijn eigen Zoon voor ons allen (!) overgegeven. Dat heeft toch alles te maken met zorg. Hij geeft Zijn Zoon aan jou. Dan toch verder ook alle dingen? Wie of wat zal ons scheiden van de liefde van Christus?  Noch dood, noch leven, noch hoogte, noch diepte ons kan scheiden van de liefde van God in Jezus, onze Heere.

Heb je je weleens verbaasd over die liefde? Of houd je dat op afstand? Wat Betsie ten Boom zei: er is geen put zo diep, of Jezus liefde is dieper. Hij draagt, Hij is er bij. Ook in het lijden. Niets kan mij van Zijn liefde scheiden. Daarom Zondag 9 en 10. Niet vergeten: Vader zorgt. Een ding weten we zeker: Hij houdt vast, zelfs door de dood heen.

Er wordt geen antwoord gegeven op het waarom van het lijden. Job kreeg ook geen antwoord. God is niet na te rekenen. We kunnen wel op Hem rekenen. Job begreep er ook weinig van. Niets gaat buiten Uw macht. Artikel 13 van de NGB: het verborgen werk van de Heere kunnen we niet begrijpen en moeten we dus niet nieuwsgierig onderzoeken. We hebben genoeg aan wat de Bijbel leert.

We lazen dat onze hulp is van de Heere. We zongen dat: Hij zal uw voet niet laten wankelen. Hij zorgt. Tegelijkertijd kan je met klachten te maken krijgen: ps. 22, 44, 69 of 73. Word wakker Heere, waarom slaapt U? Ontwaak! Dat is Psalm 44, dat vind ik mooi. Er is een adres. Je nood bij Hem klagen. Klaag maar. Jeremia zei: U bent een loerende beer. Maar ook die omkering. Doen dus, bidden en klagen. Beter dan wat de vrouw van Job zei. Vertrouwen op Vader, Jezus bemoedigt. Dat is de andere schriftlezing. Wees niet bevreesd, je gaat veel musjes te boven. Geloof het! Het is waar. Je mag en moet het daarom geloven. Is er iemand die zijn zoon een steen zou geven als hij om een brood vraagt? Dat was de aanvangsttekst vanmiddag. Alle ouders willen het beste voor hun kind. Jezus leert te vertrouwen op Vader. Vader weet wat we nodig hebben, voordat we vragen. De kern ligt erin: Hij heeft Zijn eigen Zoon niet gespaard.

Hoe zal Jezus nu staan tegenover Zondag 10? Jezus heeft die niet gelezen. Maar zou Hij niet beamen dat Vader met Hem hemel en aarde geschapen heeft? Dat Vader de almachtige is? Zou Jezus niet beamen dat Vader zorgt? Daarom niet bezorgd zijn. Kijk maar naar de vogels in de lucht. U gaat de musjes ver te boven. Jezus stilde verwoestende natuurkrachten. Hij genas blinden, liet verlamden lopen. Het Koninkrijk komt! Heeft Jezus zich niet helemaal toevertrouwd aan de wil van de Vader? Laat deze drinkbeker aan mij voorbijgaan… Is Hij niet gehoorzaam geweest? Heeft Hij zich niet uitgeleverd tot het kruis. En daar uitgeroepen: waarom? Hij vertrouwde zich aan Vader toe. Hij pakte het kwaad in. Tot in de dood vertrouwd op Vader. Op de derde dag, kom er maar uit. In Hem hebben wij een Hogepriester die medelijden kan hebben. In onze pijn en verdriet mogen we naderen tot Hem. Gemeente, ik heb veel gezegd, ik had het veel korter kunnen houden, staccato. Het is zondag. Wij vieren vandaag Pasen. Jezus leeft. Vader zorgt. Die Zijn eigen Zoon aan jou heeft gegeven. Hij zal het je aan niets doen ontbreken. Wij werpen al onze zorgen op Hem.

Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 19 februari 2023, 17 uur. Schriftlezing Psalm 121 en Mattheus 10:24-33. Belijdenis van het geloof met Apostolicum en Zondag 9 en 10 van de Catechismus.