Bij de verheerlijking op de berg en in de hof van Getsemané overkomt de discipelen hetzelfde: ze vallen in slaap. Waar Jezus bidt, slapen Zijn volgelingen. Mozes en Elia verschijnen en spreken met Jezus over Zijn Exodus: Hij zal door lijden tot heerlijkheid gaan. Zijn discipelen mogen in Getsemané verder slapen omdat Christus de pers alleen zal treden. Wie naar Hem hoort en in Hem geborgen is, kan rustig slapen, zelfs als onderdeel van de navolging.

Slapen mag

Gemeente van onze Heere Jezus Christus, van Hem, die altijd wakker is. Als ik nou maar kan slapen. Of als je naar bed gaat, als ik de slaap maar kan vatten. Trouwens, dat Jezus altijd wakker is, klopt niet helemaal. De storm op de zee. De discipelen in rep en roer. Doodsangst. Jezus sliep. Hij lag en sliep gerust. Als ik nou maar slapen kon.

In Getsemane zegt Jezus na een zware worsteling, nadat de discipelen in slaap vielen, als het voorbij is: slaap nu maar verder en rust. Je mag dus slapen. Soms moet je leren alles te vergeten en los te laten om de slaap te kunnen vatten. Je mag dus slapen en rusten. Ik lag en sliep gerust. Waarom? Van ’s Heeren trouw bewust. Om verfrist te ontwaken.

Ik preekte de afgelopen tijd over navolging: bekering, kruisdragen, vergeving. Slapen had ik er niet bij, maar ik kwam het hier wel tegen. Slapen van ’s Heeren trouw bewust heeft te maken met de navolging.

We lazen uit Lukas 9. De verheerlijking op de berg. Het was nacht, waarschijnlijk. Drukke dag geweest. Jezus neemt drie discipelen mee. Waarom deze wel? Hij is de Meester. Een ieder heeft zijn taak. Het is Zijn wijsheid. Het is nacht. Petrus, Johannes en Jacobus mogen mee. Daar op die berg verschijnen Mozes en Elia. In heerlijkheid. Waar hebben ze het over? Over Zijn uitgang. Wat Hem te wachten staat. Lijden, strijd, sterven, begraven worden en opstanding. Het gaat over Zijn exodus. Zoals Israël verlost werd uit Egypte. Een machtig gebeuren. Gaan in de woestijn, diepte, donkerte. Maar ook over naar het beloofde land. Het gaan naar Jeruzalem. Blinkend wit, het straalt.

Wat mij opviel, deze dingen gebeuren terwijl Hij bidt. Zijn discipelen vallen in slaap. En Hij bidt. Mozes en Elia verschijnen dan. Terwijl Hij aan het bidden was. In de nacht. Zijn discipelen maken het eerste blijkbaar niet mee. Ze zijn bevangen door slaap. Dat heb je wel eens. Dat je zo vermoeid bent. Je zakt zomaar weg. Je kunt er tegen vechten, maar je wordt overmant. Bijna aan het einde worden ze wakker. Jezus verwijt hen dan niets. Niet: je had wakker moeten worden. Nee. Geen verwijt. Het was de dag van de spijziging. De dag van de belijdenis van Petrus. En aankondiging van Zijn lijden. Indrukwekkende dingen meegemaakt. Dan zit je er door heen en is het teveel geweest. Bevangen door de slaap.

Lukas 22 gaat over de gevangenneming en de gebedsworsteling die daaraan vooraf gaat. Jezus roept Zijn discipelen op om te bidden opdat ze niet in verzoeking vallen. Jezus maakt een zware strijd mee. Hij doorstaat helse kwellingen. Als geen ander heeft Hij het niet meer. Hij komt terug bij Zijn discipelen en dan slapen ze. Van droefheid. Zo diep geraakt, zo angstig voor de toekomst, zo begaan. En dan is er wel een verwijt. Jezus is in diepe nood. Waarom kunnen jullie niet even met Me wakker zijn? Daarna: slaap maar voort. Hij die mij verraadt, is nabij.

Het mocht en het mag. Slapen. Discipelen en volgelingen moeten luisteren, bidden, zichzelf verloochenen, maar ook momenten dat ze heerlijk slapen. Bevangen, door slaap overmant, over van verdriet.

Kortom, blijkbaar is de heerlijkheid op die berg voor de discipelen een tijd lang verhuld gebleven. Als ze er even iets van zien, willen ze het vasthouden. Maar dan komt er een wolk. Als ze het willen vasthouden, zegt Jezus: nee, dit is Mijn weg niet. Ik moet naar het kruis. Hij neemt het lijden op zich. Terwijl ze sliepen werd Hij getroost en werd Hij getroffen. Hij laat Zijn discipelen met rust. Hij wil hun Borg zijn. Hij is de eeuwige Borg. Die stem uit de wolk zegt: Dit is Mijn beminde Zoon, Mijn uitverkorene, luister naar Hem. Ze mogen zich richten op Hem. Gods geliefde Zoon. Luister naar Hem!

Dat waren de twee verhalen. Dat ging over slapen. Navolgen is slapen. Slapen mag, van ’s Heeren trouw bewust. Beetje vreemd. Ik denk aan boekjes van Thomas a Kempis en Bonhoeffer. Bonhoeffer gaat het over navolging. Gedood in de Tweede Wereldoorlog. Hij leert wat het is: kruis op je nemen, jezelf verloochenen. Maar het is ook slapen. In Psalm 4 staat het prachtig verwoord: Ik kan gaan slapen zonder zorgen want slapend kom ik bij U thuis. Een oude psalm, een nieuwe berijming. Slapend kom ik bij U thuis. Hoe zo dan? Of Psalm 3: ik zal gerust in vrede slapen! Maar: de wereld staat in brand, je hebt verdriet, je ziet tegen de volgende dag op…?

Omdat Hij die weg alleen moest gaan. Hij is de Meester. Zijn missie moest Hij alleen volbrengen. Met Mozes en Elia sprak Hij over de exodus. Het was Hem in het vooruitzicht gesteld: dit staat je te wachten. Hij gaat Zijn missie volbrengen, door lijden en graf naar opstanding.

Al de Zijnen, naar Zijn belofte, neemt Hij mee. Dat biedt rust. Uiteindelijk. Navolgen is ook slapen. Ga nou maar rustig slapen zonder zorgen. Je zou het tegen een kind kunnen zeggen. Slapend kom ik bij U thuis.

Wat is eigenlijk slapen? Nou ja, dan komt je lichaam tot rust. Dat heb je nodig. Als je ouder bent, of jong. Je kunt niet zonder. Je geest heeft dat ook nodig. Het is goed dat die geest ontspant en op orde komt. Als je niet meer slaapt, kom je niet tot rust.

Op de berg van de verheerlijking is het nacht. Wat gebeurt er in de nacht? Dan komt de natuur tot rust. De dauw valt neer bij een heldere nacht. De vogels melden de zonsopgang. Alles weer fris en groen. De nieuwe dag breekt aan. Nieuwe warmte van de zon. De Geest vernieuwt het aanzien van de aarde van dag tot dag (Psalm 104). Na een nacht is er de verkwikking. Recreatie, herschepping. Door de Geest. Dat is slapen.

Jezus zegt niet tegen Zijn discipelen: nou, gaan jullie maar slapen. Of, doe maar iets in je oren. Niet wereldvreemd, de dingen weg stoppen. Niet, ga maar slapen. Niet, stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw. Hij bidt. Zijn discipelen vallen in slaap. En daarna, je mag rusten. En, dat klinkt vreemd, terwijl je slaapt moet je wel luisteren. Dat kan natuurlijk niet. Maar je kunt slapen omdat je geluisterd hebt. Op die berg klinkt die stem, daar zegt de Vader: dit is Mijn geliefde Zoon. Waar het op aan komt, voor dat je gaat slapen: luisteren naar de Zoon. Wie zich aan Zijn woorden houdt, die heeft rust. Voor die tijd en na die tijd. Die kan rustig slapen. Luisteren naar Mozes dus. Al die woorden. Het getuigenis van de middelaar van het oude verbond. De geschiedenissen daarom heen. De profetieën ook van Jesaja, Jeremia, Elia. Daarin ging het over Gods verliezende liefde in Christus. Het ging over Hem. Luister naar Hem!

Petrus had dat wel nodig. Voordat hij het wist greep hij naar het zwaard, of zei hij: dat zal u niet overkomen. Nee, geen geweld. Geen zwaard. Niet, ik, ik, ik. Maar luisteren naar wet en profeten. Woorden die vol zijn van Mijn Zoon.

Hoe kun je slapen? Nou, als je goed geluisterd hebt. En als je bidt. Jezus zegt dat in de hof. Er is verzoeking en verleiding. Er zijn gevaren en krachten buiten en binnen ons. Bid voortdurend! Opdat je niet in verzoeking komt. Dat je voortdurend attent bent. Luisteren en bidden.

Ik ga afsluiten. Navolging. Wat is het niet? Geen zwaard. Geen geweld. Geen kracht. Stop het mes maar terug. Ook geen tenten bouwen. Nu zijn we er. Het moet zo blijven. Nee. Er volgt nog een hele weg. Niet op de dingen vooruitlopen of je eigen weg gaan. Maar dat lijden van Jezus dat hoort erbij! Dat lijden om ontzentwille. Dat wil Ik voor u doen. Dit is Mijn geliefde Zoon. Hij gaat die weg voor u. Hij gaat die weg door lijden en graf. Tot de heerlijkheid van Pasen. Volgen. Hem volgen die zegt, laten we gaan. Hij loopt Zijn vijanden tegemoet. Hem die mij verraden zal, is nabij. Hij gaat de pers alleen treden. Hij stapt weer op en richt Zijn weg naar Jeruzalem. Er moet betaald worden. Dan pas de heerlijkheid! Wat jullie moeten doen is volgen. En als je dat eenmaal gehoord hebt, luister naar Zijn stem, je bidt daarom, mag je in overgave gaan slapen. Paus Johannes Paulus II was nog maar net paus toen hij niet kon slapen. Heere, het is Uw kerk, bad hij. Wat een rust. Een rust van overwinning. Slaap nu maar voort. Slapen mag. Ik kan gaan slapen zonder zorgen want slapend kom ik bij U thuis.

Amen.

Jezus, leven van ons leven,
Jezus, dood van onze dood,
Gij hebt U voor ons gegeven,
Gij neemt op U angst en nood,
Gij moet sterven aan uw lijden
om ons leven te bevrijden.
Duizend, duizendmaal, o Heer,
zij U daarvoor dank en eer.

Gij die alles hebt gedragen
al de haat en al de hoon,
die beschimpt wordt en geslagen,
Gij rechtvaardig, Gij Gods Zoon,
als de minste mens gebonden,
aangeklaagd om onze zonde.
Duizend, duizendmaal, o Heer,
zij U daarvoor dank en eer.

Die gewillig waart ten dode,
in het duister van de pijn
U ten offer hebt geboden,
hoe verlaten moet Gij zijn,
troosteloos aan ’t kruis gehangen
opdat wij uw troost ontvangen.
Duizend, duizendmaal, o Heer,
zij U daarvoor dank en eer.

– Gezang 182 vers 1, 2 en 3 (LvdK)

Hervormde Gemeente Sluipwijk, zondag 14 maart 2021, 10 uur. Online dienst (geen bezoekers, geen samenzang, meeste psalmen en gezangen via YouTube, enkele begeleid door het orgel). Schriftlezing Lukas 9,28-36 en 22,39-46 en 24,25-26.