De soldaten spelen na de veroordeling en overlevering tot de kruisiging door Pilatus een spelletje met Jezus. Ze verkleden Hem als een spotkoning. De joden willen Hem niet als profeet, de Romeinen Hem niet als koning. Ondertussen laat het beeld van de Romeinse soldaten een beeld zien wie wij mensen zijn – in ons verzet tegen God en Christus’ koningschap. Het lijkt alsof Christus niets doet. Ondertussen draagt en verdraagt Hij de zonde. Wij moeten ons buigen voor Zijn dragende liefde. Klein worden in al onze kracht, voor die zwakke Koning. Buigen voor degene die de zonde voor ons draagt. Dat leren we zingen: ‘Kroon Hem met gouden kroon.’

Een ’tussendoorspelletje’

Geroepen gemeente van Jezus Christus, in coronatijd is dat gegroeid: spelletjes doen. Ik weet niet of u graag spelletjes doet. Spelletjes om de tijd te doden. Gedachten verzetten. Omdat je je verveelt.

Vanmorgen kijken we naar een spelletje. Een ’tussendoorspelletje’. Tussen bedrijven door. Net heeft Jezus voor Pilatus gestaan, de stadhouder. Hij zag geen schuld in Jezus. Hij wilde het joodse volk te vriend houden. Het volk was niet te overtuigen. Kruisig Hem, zeiden ze. Nou ja dat moest dan maar. Hij wenste geen volksopstand in Jeruzalem tijdens het Paasfeest. Pilatus gaf Jezus over om gekruisigd te worden. Dat zou het volgende bedrijf zijn. De kruisiging.

Tussendoor is er een spel. Een spel van heidense soldaten met Jezus. Een spelletje uit verveling. Nou ja, dat zal, soldaten willen ook wel eens een verzetje. Jezus verzet zich niet. Dit is heel vervelend. Zo gaat dat vaak bij tussendoor dingetjes. Tussen wat officiële bedrijven gebeurt is vaak heel belangrijk. Tussen die vergadering. Op de wandelgang. Soms valt er bijna beslissing. Zo is dat hier wel.

Dat is niet zomaar. Door evangelisten beschreven. Ze beschrijven dat allemaal heel nauwkeurig. Zo maar een beetje ergens gebeurt dat. Dat is niet zomaar. Wat is daar het evangelie van? We horen dat!

De soldaten Jezus mee. Ze verzamelden de legerafdeling. Ze namen Jezus mee. Van buiten naar binnen. Jezus is slachtoffer. Kom hier jongens. Hier is die Koning. Ongetwijfeld hebben antisemitische trekken meegespeeld. Ze waren geen joden. Ze konden dat joodse volk eens belachelijk maken. Romeinse soldaten die een joodse koning belachelijk maken. Dat is van alle tijden. Hoeveel soldaten waren dat? Mattheüs spreekt van de legerafdeling. Een tiende deel van een legioen. Tientallen.

Ze kleden Hem uit. Dat ging niet zo netjes. Zo van, zullen we Uw jas aannemen? Nee. Het villen van een dier. Ze trekken een rode mantel aan. Een officierskleed. En hebben we een kroon? Nee. Daar fabrieken we wat op. Er worden stekelige takken in elkaar gevlochten. Kijk dat is een kroon. Mooi man. Jezus draagt de stefanon (Grieks) of corona (latijn). Een scepter ontbreekt nog. Een rietstok. Prachtig man. Haha. Kom laten wij aanbidden die koning. Nou dat doen ze. Ze aanbidden Hem. Ze spelen het spel met overgave. Ze huldigen Hem. Net echt. Net als de Romeinse keizer. Ave Caesar.

Ook dit spel verveelt al snel. Ik hield mijn adem in tijdens de schriftlezing. Van buiten naar binnen. Uitkleden, aankleden. Dit zijn volwassenen mensen hè! Dit gaat over een mishandeling. In gezicht spugen. Dat is teken van verachting. Ze slaan op Zijn hoofd. Het lijden wordt verzwaard. En dan ineens, ja wat dan? Toen ze Hem bespot hadden, leiden ze Hem uit. Het spel is uit. Hup naar de kruisiging. Een spelletje tussen de bedrijven door. Tussen wat officieel is. Daar tussen zomaar dit. Een spelletje tussen bedrijven door.

Maar wat een waarheid. Wat een diepe waarheden over onszelf. Wat zien wij hier? Waar kijken we naar? U heeft het uitgespeeld. Wij zien hier gloeiend antisemitisme. De joden willen Hem niet als profeet, de Heidenen willen Hem niet als Koning. Dit weerspiegelt wie mensen zijn en wie Jezus is. Het is evangelie, ook dat nog.

Het zijn volwassen mensen! Soldaten. Volwassen mensen kunnen vreemd doen hoor, heel vreemd. Leeft dit in ons? De meeste mensen deugen, zegt Rutger Bergman. O? Ik zeg niet dat de mens een en al helemaal kwaad is. Er is gelukkig veel medemenselijkheid. Er is ook een andere kant. Het dierlijke. De spot. De mishandeling. Of denkt u dat die Romeinse soldaten een heel bijzonder soort mens zijn? Dat keurige mensen uit Reeuwijk dat niet doen?! Dit kan dus… Het dierlijke in de mens. De spot. De mishandeling. Niet zomaar. Maar tegen God …! Deze geschiedenis ontmaskert ons in onze weerstand en vijandschap tegen God. We willen niet zomaar van God weten. Wel van God die zorgt. Er zijn ook stoere mensen die dat niet eens willen. We willen niet zomaar van Jezus weten, van de lijdende knecht. Daar zit weerstand. We zien in dat gedrag van die soldaten iets van de mensheid, van de weerstand. Er komt zomaar iets uit, als het even binnen is, niet officieel. Wie ben je als de mensen niet kijken?

Ja, dit is dus een niet zo verhullend plaatje over mensen. Weerstand tegen God en het Koningschap. We zien Jezus. Waarom bent U zo stil? Jezus doet niets? Zo lijkt het. Dat is de oppervlakkige toeschouwersblik. Je ziet iemand die doet niks? Jezus is hier aan het dragen. En verdragen. Jezus is niet iemand die het maar zo maar ondergaat. Dragen is actief. Koning die de zonde draagt en verdraagt. En die de gevolgen van de zonde draagt. Die kroon is een kroon van doornen (acanthus). Zonder zou heel erg te vergeestelijking: waar denkt u aan? De aarde brengt doornen en distelen voor vanwege de zonde. Door de zonde veroorzaakt. Dat hebben die Romeinse soldaten niet bedacht. Maar het is wel zo. Er gebeuren allerlei dingen die mensen niet zien als waarheid, maar het wel zijn. Pilatus die zegt: zie de mens. Hij heeft echt niet gedacht, Jezus is de tweede Adam. Jezus die een kroon van doorn en distels draagt. De gevolgen van de zonde.

Jezus, ja Hij is koning. Toch? Hoe zeggen wij dat wel eens? Kleine kinderen en dronken mensen zeggen de waarheid. Zo zeggen dat. Spottende soldaten ook. Die zeggen en doen de waarheid. Als ze vallen en buigen. En zeggen: U bent Koning. Dat is toch de waarheid? Ja. Ik weet wel, Zijn koningschap is wel verborgen. Het is om mee te spotten. Jezus Koning? Hoezo? In deze tijd? Machten en krachten die veel sterker zijn?! Jezus laat met Zich sollen. Hij doet niks? Nee. Hij is aan het dragen en verdragen. Zo verborgen is Hij in het Koningschap. Verborgen in het tegendeel. De ander lacht erom en drukt de doorn er nog dieper in.

Je kunt zeggen, dat is toen en daar gebeurt. Dat is belangrijk. Heilsfeiten. Christus is een keer voor de zonde gestorven. Als je in Israël loopt, dan denk je: toen is het gebeurd. Maar er is ook een lijn dat dit zich in zekere zin herhaalt. Christus is in doodsnood tot aan het einde van de wereld (Pascal). Dit gebeurt nog steeds. We ontkleden Hem. Er wordt gespot, gespuugd. Soms netjes, soms grof. Jezus draagt. En verdraagt.

Toch hebben deze mensen gelijk. Jezus is Koning. Dat belijdt de kerk! Deze Zoon van God is Koning. Hij is profeet, priester, koning. Wat ziet u in Hem? En jij? Jezus ja toen en daar…? Bijzonder figuur. Inspirerend. Voorbeeld. Verzoener. Maar toch ook Koning?! Ja. En in die zin, lieve mensen, is dit spel dus helemaal waar. Meer waar dan die Romeinse soldaten zelf door hebben.

Waar zijn wij toe geroepen? Diep buigen voor Zijn dragende liefde. De soldaten deden dat. Spottend. In die spot zien we iets waar het op aan komt. Klein worden in al onze kracht, voor die zwakke koning. Buigen voor degene die de zonde aan het dragen is. Dat wij die Koning aanbidden. En kussen. Daar gaat het in Psalm 2 om. De kus van de voeten. Hem erkennen als koning. Wat doe je in de kerk? Poosje zitten, preekje luisteren? Nou. We zijn hier voor Gods aangezicht. Jezus is aanwezig in de preek. Als een lijdende knecht en dragende Koning. Gekroond met eer en heerlijkheid en de gevolgen van de zonde. Hij ziet er niet uit! Is dat je koning? Ja. Dat is het. Hij is het.

Laat dit spel voor ons een oefening zijn. U weet toch welk bedrijf er nog komt? Ja, hier de kruisiging. Maar het bedrijf waar wij op wachten? Jezus komt met eer en heerlijkheid gekroond. Daarom: kom laten wij aanbidden die Koning. Nu al. O God, mijn zonden zijn het. Gevolgen van mijn zonden. Gevolgen die de schepping ondervindt. U hebt ze gedragen. U ziet er niet uit. En toch bent U mijn koning. Is dat mijn koning. Ja. Dat is Hij. Welzalig zij die Sions Vorst erkennen voor hun Heer!

Amen.

Vreest ’s HEEREN macht en dient Zijn Majesteit;
Juicht, bevend op ’t gezicht van Zijn vermogen,
En kust den Zoon, van ouds u toegezeid,
Eer u Zijn toorn verdelg’ voor aller o – gen;
U op uw’ weg tot stof doe wederkeren,
Wanneer Zijn wraak, getergd door uw gedrag,
U, onverhoeds, zou door haar gloed verteren,
Tot staving van Zijn langgehoond gezag.

Welzalig zij, die, naar Zijn reine leer,
In Hem hun heil, hun hoogst geluk beschouwen;
Die Sions Vorst erkennen voor hun HEER;
Welzalig zij, die vast op Hem betrou – wen.

– Psalm 2 vers 6 en 7 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 3 april 2022, 9.30 uur. Schriftlezing Mattheüs 27:27-32.