Mozes heeft waarschijnlijk onder invloed van zijn heidense vrouw Zippora de besnijdenis van zijn zoons achterwege gelaten. Voordat Hij terugkeert naar Egypte, komt de Heere hem tegemoet. De Heere wil zijn oudste zoon Gersom doden, omdat hij niet besneden is. Mozes’ vrouw besnijdt haar zoon vervolgens, waardoor het goed afloopt. Zonder bloedstorting is er geen vergeving. Buiten het offer van Christus, verzegelt in Doop en Avondmaal, hebben wij geen toegang tot het rijk der genade.
U begrijpt dat ik dit gedeelte koos met het oog op het avondmaal. Ik hoorde vrijdagavond dat besloten was de viering niet door te laten gaan. U heeft er denk ik wel begrip voor dat ik toch hierover preek.
De ontmoeting van God met Mozes en Zippora in die herberg. Voor dat we daar nou verder in verdiepen, gaan we terug naar de Verbondssluiting van de Heere met Abraham (Genesis 15). U kent de Schriften. Abraham moet vier dieren verdelen en naast elkaar leggen zodat er een bloedstraat ontstaat. Abraham moet wachten op de Heere. Hij valt in slaap. En Hij ziet de Heere dan erdoor heen gaan als een fakkel. De Heere alleen. Over die bloedstraat. Dat wil zeggen: er is een eenzijdig verbond der genade. Dat betreft het zaad van Abraham. Daarin zullen alle geslachten worden gezegend. Gesloten in bloed. Het is een bloedverbond. Zonder bloed is er geen vergeving, geen toekomst. Er moet bloed vloeien wil Gods genade ons deel worden.
Vandaar wordt in het volgende hoofdstuk de besnijdenis ingesteld. God richt Zijn verbond op met ons en onze kinderen. Bij ons vloeit er geen bloed meer. Maar het water wijst op de noodzaak gereinigd te worden door het bloed van een ander. Bloedtheologie noemen we dat. Zonder bloed is er geen toegang tot de troon der genade. Er is een verse en levende weg. Het bloed van Jezus heeft gevloeid.
Nu gaan we naar die geschiedenis. Bloedbruidegom. Wat is er aan de hand? Mozes huwt Zippora. Twee zoons worden er geboren. Kennelijk is de besnijdenis niet uitgevoerd door Mozes. Dat blijkt uit het gedeelte. God heeft gezegd dat iemand die niet besneden is, zal worden uitgestoten. Dat betekent de dood. Zonder bloed is er geen verbond tussen God en dat kind. De eerstgeborene moest worden losgekocht. Er moest een offer gebracht worden. Denk aan de besnijdenis van Jezus. Jozef en Maria hebben een tortelduif bij zich als offer. Er vloeit bloed. Bloed van besnijdenis en bloed van een dier. Heel de offerdienst staat in dit teken. Betaald met het bloed van een ander.
Daarom wordt bij het avondmaal het brood gebroken. U weet dat ik dat hoog voor u wil doen. Dat is het breken van het lichaam. En uitgieten van de wijn. Dat is het bloed. Zonder bloed is er geen vergeving. U begrijpt waarom ik dit gedeelte koos. Zonder Jezus -hoe ernstig u zichzelf ook onderzocht hebt – is er geen vergeving. De vergeving ligt buiten onszelf. Dat bloed van Christus is genoegzaam.
Gersom (de oudste) is kennelijk niet besneden. Dat is zonde. Mozes heeft niet besneden. De vader behoort dat te doen. In dit gedeelte komt de eerstgeborene van God tegenover de eerstgeborene van de Farao te staan (vers 22-23). Israël is Gods eerstgeboren zoon. Die moet in vrijheid worden gesteld. Maar God zal het hart van de Farao verharden. Zo laadt de Farao schuld op zich. Die zal geboet worden in het sterven van de eerstgeborene, straks in de plagen. Het bloed van een ander gaat vloeien. Om het hart van de Farao te vermurwen. Het gaat om de eerstgeborene.
Er is in de uitleg veel verschil van mening. Velen zeggen: God valt Mozes aan, Hij wil Mozes doden. Ik ben het daar niet mee eens. Het gaat om de eerstgeborene (van Israël en Egypte). Het gaat dus om Gersom. De onbesneden. Die eigenlijk geen plaats heeft bij Israël. Het gaat om het niet besneden zijn.
Waarom heeft Mozes dat niet gedaan? Zippora is een vrouw van buiten het verbond. Vrouwen hebben een stem. Zippora heeft het niet gewild (vermoed ik) en Mozes heeft zich erbij neergelegd. Dat kun je vandaag ervaren. De een wil het kind wel laten dopen, de ander niet. Er kan tweespalt zijn. Mozes heeft erin bewilligd. Mozes is ongehoorzaam geweest aan God. Dat kost zijn zoon eigenlijk het leven.
Vaders en moeders zijn geroepen de kinderen te onderwijzen. Ze moeten doorgeven wat God gedaan heeft. Dat er zonder bloedstorting geen vergeving. Ouders kunnen schuldig zijn aan het eeuwige leven van hun kind. Grootouders ook. We zijn verantwoordelijk om die Naam van generatie op generatie door te laten klinken. In die Naam is er alleen behoud! Die verantwoordelijkheid dragen we. Hoeder van onze broeders.
Mozes is ongehoorzaam geweest. Hij heeft tegengesproken toen God hem riep. Tot viermaal toe tegengesproken. Je kunt je verzetten, maar als God tot je spreekt en je nodig heeft, moet je door de knieën. Geloven is gehoorzamen aan de stem van God. Doe dat tot Mijn gedachtenis. Dat is een bevel. Als je er nee op zegt, sta je er buiten. Je kunt er alleen maar ja op zeggen.
En nu Mozes gehoorzaam geworden is aan Gods roeping, komt de Heere in dat gezin. Mozes en Zippora. Ik geloof (dat zou mijn uitleg zijn) dat God Gersom aanvalt. Het gaat om die eerstgeborene. De naam van Mozes en Gersom worden niet genoemd. De eerstegeborene is de toekomst van het volk. De Heere valt de eersteborene aan als onbesnedene.
Zippora pakt een vuurstenen mes. Ze besnijdt dan haar zoon. Misschien was hij al 30 of 40 jaar. En ze gooit die voorhuid naar Mozes. Ze strijkt langs de voeten van Mozes. Er heeft bloed gevloeid. Dan trekt de Heere zich terug. Zonder bloedstorting is er geen vergeving. Begrijpt u?
Dan klinkt die stem: je bent mijn bloedbruidegom. Dat huwelijk is vernieuwd. Wat heeft dit nieuwtestamentisch te betekenen? We zingen dat Hij is neergedaald om Zijn Bruid te erven. En Hooglied: God zoekt Zijn zwarte bruid. Geloven is het huwelijk tussen God en de mensen. Gekocht door het bloed van Christus. Straks is er de bruiloft van het Lam. Verenigd door het bloed. Bloed van Golgotha. Het begon te vloeien op die achtste dag, in de tempel. Toen de doornenkroon opgedrukt werd. Gegeseld en geslagen. Aan het kruis. Daar heeft dat bloed ons gekocht. De losprijs. Dat u en ik kinderen van deze God mogen zijn. Opnieuw geboren door geloofsgehoorzaamheid.
Daarom mag brood en wijn uitgedeeld worden als teken van liefde. Dat God de eerste is. Leven en heil buiten onszelf vinden!
Er is door de eeuwen heen bezwaar geweest tegen deze bloedtheologie. Dat we niet onszelf kunnen verlossen. We worden geroepen onszelf te onderzoeken. Onze vervloeking te bedenken. Het gevaar is om de waardigheid te zoeken in onszelf. In de ernst. In die kennis van de ellende. Op grond van die kennis menen waardig te zijn. Maar de waarde ligt niet in onzelf. Buiten onszelf. Er is maar een offer voor de zonde. Niet onze ernst en zondekennis. Nee. Alleen het offer van Christus. Dat bloed reinigt van alle zonde. Moet je dan geen zondekennis hebben? Jawel. Maar dat is geen voorwaarde, maar vrucht!
Heeft Zippora hier ontdekt wat het is om verzoend te worden met God? Ik denk het niet. We lezen dat ze Mozes verlaat. Pas later lezen we dat ze terugkeert en dan pas belijdt dat er geen God is dan Israëls God. Dat is door de kerkgeschiedenis heen zo gegaan. De Rooms-Katholieke Kerk belijdt tot op vandaag dat er ook goede werken nodig zijn. En dat je in het vagevuur moet betalen. Kijk ook in je hart. En de reformatorische kerken. Er zijn veel verschillende kerken en dat heeft vaak hiermee te maken. Is het bloed voldoende en afdoende? Moet je kunnen vertellen hoe je behouden bent? Je zondekennis kunnen aantonen?
Maar alleen Jezus’ bloed reinigt. Alleen dat bloed doet het voorhang scheuren. Alleen dat bloed doet ons naderen tot de troon. Daardoor is er toegang.
Zo zijn we nieuwgeborenen. Zo werkt de Geest. Die doet ons zonde kennen. Wat is zonde? Dat we niet geloven in Jezus. Dat we zoeken buiten Hem om behouden te worden. Dat kan niet. De Geest brengt bij het Lam. En doet geloven dat dat Lam de zonden heeft weggedragen.
Daarom staat de tafel er. Ongelofelijk! Er zijn tekenen. Niet dat we het alleen zouden horen, maar ook zouden zien. Brood en wijn. Hij is onze zaligheid. Nu en eeuwig. Gelooft u dat? Ondanks dat wat je ervaart in je eigen leven? Dat Hij voor u de eeuwige dood is gestorven. De schuld heeft betaald. De deur naar het Vaderhuis heeft geopend. Ja, dat Hij de deur is. Wie gelooft, die heeft het eeuwige leven. Amen.
Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 20 september 2020, 9:30 uur. Schriftlezing Exodus 4:18-26. Wetslezing / apostolisch vermaan uit Hebreeën 10:19-31. In verband met de Coronacrisis ging de avondmaalviering deze ochtend niet door.