Johannes ziet op Patmos in een visioen de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Hij ziet dat de zee er niet meer is. De zee staat in de Bijbel symbool voor de chaosmachten, de machten van duisternis en onrust. Als Jezus met Zijn discipelen op het meer in een storm terechtkomt, slaapt hij. In de wereld om ons heen stormt het ook, we leven in een onrustige tijd. Maar met één machtswoord kan Christus de wind en de zee stil leggen. Hij ging zelf ten onder in de zee van Gods toorn. Zelfs wanneer het water van de dood aan je lippen staat, kan Hij redding schenken. Zonder Christus zul je ten onder gaan in het eeuwige verderf.

En de zee was niet meer…

Gemeente van onze Heere Jezus Christus hier in Reeuwijk, de zee was er niet meer. Johannes ziet een nieuwe hemel en nieuwe aarde. De aarde nieuw gemaakt. Hij ziet dat de hemel open is. Je kunt God zien. En hij ziet dat de zee er niet meer is. Je vraagt je af, wat betekent dat? Waarom is de zee er niet meer? Is de zee te gevaarlijk? Dat zijn andere plaatsen ook: vulkanen (denk aan Las Palmas), woestijn. Als je er dicht bij woont of er naar op vakantie gaat, dan geniet je er toch ook van? Hier zijn de Reeuwijkse Plassen.

Markus heeft het over de zee. Het is een meer. Een lange dag geweest. Jezus stond aan de oever. Hij vertelde over het Koningschap en Koninkrijk van God. Je ziet dat niet in één keer, zegt Jezus. Het begint klein. Het groeit. Je ziet het niet zomaar. Zijn Koninkrijk komt niet zomaar. Maar je ziet opeens hoe God werkt in mensenlevens. Dan zie je hoe de kerk wereldwijd groeit. Ik kan daar vanuit mijn zendingswerk over vertellen. En juist gisteravond hoorde ik nog over mensen die nergens mee zijn opgegroeid, tot geloof zijn gekomen. Dertigers, in Nederland. God werkt!

Aan de avond besluit Jezus om te gaan. Je ziet scheepjes wegvaren. Het donker van de nacht in. Het donker van de storm. Die kon ineens opzetten. De storm over de bergen opsteken. Een felle storm. Het meer is diep. Nauwelijks een hand voor ogen kunnen zien. Geen lampjes aan de oever of overkant. Hoe ervaren ook als vissers: in deze storm zijn ze klein. Een klein houten scheepje. Je kunt het je voorstellen. Misschien weet je als oudere de storm van ’53. Of de overstromingen in Limburg.

En Jezus? Jezus slaapt. Nu gaat het hier niet alleen over de storm. Voor die discipelen en de lezers had de storm een diepere laag. De zee. Het diepe, donkere water. Een plek waaruit alle onheil en onrust omhoog kwam. Kunnen we ons iets bij voorstellen. Wat er in het water is, weten we niet. Hoe mooi ook, het kan spoken. Als kind in je slaapkamer, ’s nachts. Er ligt speelgoed, je ligt in je bed, je ziet speelgoed liggen en je denkt wat is dat? Het kraakt. Doe je het licht aan, dan zie je wat het is. In het donker voel je je minder op je gemak. Dat gevoel was er bij de zee ook in de tijd van de bijbel.

Denk aan Daniel. Dat droomvisioen. Met vier verschrikkelijke beesten. De wereldmachten uit die tijd. In Openbaring komt dat ook voor. Uit de zee komen de machten van de chaos en onrust. Het land overspoelen. Ze grijpen je. Ze verdrinken. We zongen Psalm 93: God stelt grenzen aan het water, waar de zee niet overheen kan komen. Eerst waren er alleen maar wateren op aarde, na de schepping. Maar het water moet aan de kant. Zodat er leven is. Er is wel een zee voor de troon. Een zee van kristal. Kan je doorheen kijken. Geen donkerheid, onrust bij God. Geen machten van chaos of gebeurtenissen die door elkaar lopen. Die het leven onmogelijk maken. Bij God is de zee helder.

Al deze beelden over de zee spelen mee in Markus 4. Machten van duisternis, chaos, geweld. Die spelen hier. De discipelen hebben dat zelf zo ervaren. Ze maken later nog een storm mee. Dan is Jezus er niet bij. Als Jezus over het water naar hen toe loopt, zeggen ze, een spook, een geest. Uit het water. Ik loop vooruit, maar als Jezus de zee toespreekt gebruikt Markus hetzelfde woord als tegen de onreine geest uit hoofdstuk 1: Zwijg, wees stil. En later als ze Legio ontmoeten, de man met demonen. Die demonen gaan in de varkens: ze storten van de helling af, in het meer. In het water dat zo tegen Jezus en de leerlingen tekeer was gegaan. Op allerlei manieren kun je zien hoe de storm op zee ten diepste gaat over de machten van het kwaad die strijden tegen Jezus. De machten van de duisternis proberen het laatste woord te hebben.

Wat betekent dat? De storm op het meer. De onrust in deze wereld. Die richten zich tegen Christus en tegen wie bij Hem horen. Onrust en strijd, daar zit vaak een kwade macht achter. Gericht om Gods plan in de weg te zitten. Om Gods goede werk ongedaan te maken. Tegen God Zelf. Daniel 7, dat vierde beest spreekt tegen de Allerhoogste. Hij wil Zijn woorden te gronde richten. Dat geldt ook voor het beest dat Johannes ziet in Openbaring. Zorgen dat Gods plan geen werkelijkheid worden, dat is het doel van deze beesten.

Is dat niet actueel? Tijd van grote onrust, onzekerheid, angst. In het nieuws, je voelt het is een gekke tijd. Ziekte kan om zich heen grijpen. Het kwaad wordt duidelijker zichtbaar. De onrust. Verschillen tussen rijk en arm. In Nepal kan je het land niet op slot doen, daar sterven mensen na twee dagen. Leugens, verdeeldheid, complotten. Ik kies geen positie, maar wat er gebeurd! Zie je niet dat het onrust brengt en zaait. Studenten met eenzaamheid. Maandenlang al lessen alleen moeten volgen. Onzekerheid over werk en toekomst. Onrust bij grenzen Oekraïne. Wat gaat er gebeuren? Demonstraties tegen regeringen? Geweld dat doorgaat. Onderdrukking in Rusland en China. In het vrije westen zie je dat er dwang komt om iedereen te vaccineren. Terwijl leiders kunnen doen wat ze willen. Zo lijkt het. Het ene rijk komt op en het andere gaat. Onrust.

En verder, een zee vol plastic. Een zee met scheepswrakken met vluchtelingen. Een zee van tenten in vluchtelingenkampen. Een zee vol olie. Golven van ziekten en virussen. Medicijnen te duur? Ongelijke verdeling. Welvaart keert zich tegen ons. Weet u de duivel is erop uit om Gods goede bedoelingen kapot te maken. Een meisje van 10 jaar dat tot foute dingen wordt aangezet op TikTok. De duivel is de diabolos, de verdeler. Alles moet kapot. De menselijke zonde. Scheuren in relaties. Breuk met God en andere mensen. De goede schepping van God: wat is er van over? De wereld dreigt tegen onder te gaan in storm. We zijn er schuldig aan. Al zou je anders willen en maak je verschil om Christus’ wil.

In het brandpunt van die strijd is de gemeente van God. Veel mensen lijden die God niet kennen. Maar waar het ten diepste om gaat: dat Gods plan maar niet ter vervulling komt.

En Jezus? Waar bent U, Heer? Hij slaapt. Midden in de storm slaapt Hij. Moe was Hij, zeker. Maar vooral ook: rust. Nee dat Jezus slaapt dat is geen onverschilligheid. Niet, je zoekt het zelf maar uit. Voor en bij Hem is er rust. Begrijpt u dat? Niet alleen weten met je hoofd. Christus is erbij. Ik ben die Ik ben. Gemeente, vertrouw je daarop? Heb je ontdekt, ervaringen uit je leven, dat Jezus erbij is? Hij kan en wil en zal meegaan. Hij is in pijn en lijden onnoembaar nabij. Vertrouw je op Hem wat betreft de toekomst? Gelukkig ben je als dat de basis is van je leven. Midden in de omstandigheden: je leven veilig bij Hem. Niet gelukkig vanwege omstandigheden nu. Maar Christus is er door Zijn Geest bij.

Niet dat je dan geen vragen hebt. Toch? De discipelen begrepen het ook nog niet. Onrust in deze tijd. Pandemie die om zich heen blijft slaan. Gelovigen die omkomen door vervolging. De leerlingen klinken hier boos. Bekommerd U zich niet?! Angst en onzekerheid kunnen snel omslaan in boosheid. Toch helpt Jezus. De discipelen dachten: pak ook een emmer, helpt een beetje. Hij helpt echt. Anders. Jezus helpt en hoort ons als we tot Hem roepen. Als we er zo weinig van begrijpen, laten we tot Hem roepen. God houdt zich niet afzijdig! God is niet onverschillig. God luistert naar ons gebed.

Dan spreekt Jezus tegen de wind en zee. Zwijg, wees stil. Daar klinkt de macht van de Schepper in door. God die spreekt. Grenzen stelt aan het water. De zee gehoorzaamt aan de Schepper. En aan Jezus, de Heer. De bedaart de wind niet, langzaam afnemen. Nee. In een moment grote stilte. Als Jezus komt dan is het met het kwaad in een keer afgelopen. Hier licht iets op wie Jezus is. God is reddend, scheppend aanwezig. Een machtswoord en de machten en demonen houden hun mond. Wereldleiders die hun zin doordrijven. Het zal ophouden. Christus is erbij. Hij is niet blind voor de storm. Hij kan de storm aan.

Begrijp je nu een beetje wat Johannes ziet? Dat de zee er niet meer is. In deze wereld houdt Christus zijn gemeente in stand. Dat betekent niet dat we geen prijs hoeven te betalen. In Pakistan is het leven onveilig voor christenen. Iedereen kan slachtoffer worden van geweld, zei een broeder tegen me. Laten we dankbaar zijn dat de overheid hier onze veiligheid garandeert. Al wordt de vrijheid hier steeds lastiger en laat de overheid steken vallen. Er speelt een geestelijke strijd. Alleen wie op Jezus vertrouwt, is veilig. Zonder Jezus ga je kopje onder in Gods oordeel. Zonder Jezus, waar hou je dan aan vast? We leven in de onrust van deze tijd. Laten we ons leven toevertrouwen aan Hem.

Als het water van de dood aan je lippen staat, is er toekomst. Dan is er nooit meer oorlog, geweld, pandemie. Misschien is de zee er wel op de nieuwe aarde. Ik hoop het wel. Geen olie, plastic, lichamen. Maar schoon gewassen met het lichaam van Jezus. Het is beeldtaal. Beeld van een diepe werkelijkheid. Dood, onrecht, leugens hebben niet het laatste woord. Met een woord van Christus is het stil.

Als je uit deze hoop leeft, zou je dan niet eerst de stilte zoeken? Gewoon rustig nadenken. Wat betekent het met Christus te leven? Hoe sta je dan in die discussies? Draag je bij aan onrust en verwarring. Of help ons door Uw naam en kracht rust en vrede te brengen. Is dat je gebed?

Ik sluit af. Met een vraag, die van de discipelen. Hoe kan het dat de winden en de zee Hem gehoorzaam zijn?! Hoe kan Hij overwinnen? Hoe kan Hij alle dingen nieuw maken? Omdat Hij er zelf in onder is gegaan. Voor ons. In Psalm 42: Uw baren, ze zijn over Mij heen gegaan. Gods grote water. Water waarin je ondergaat en sterft. Jezus kende en zong die woorden. Christus ging erin ten onder. Onze dood ingegaan. Hij droeg onze schuld. Hij voor ons zodat wij nooit meer ten onder zullen gaan. Christus is op opgestaan uit de slaap op het achterschip, uit de slaap van de dood. Hij bouwt Zijn koninkrijk. Hij staat er. Hij is er. Werkelijk ben je nooit alleen. Hij houdt ons vast tot in Gods schepping waar de zee van geweld er niet meer is.

Amen.

Heilig zijn, o God, Uw wegen;
Niemand spreek’ Uw hoogheid tegen;
Wie, wie is een God als Gij,
Groot van macht en heerschappij?
Ja, Gij zijt die God, die d’ oren,
Wond’ren doet op wond’ren horen;
Gij hebt Uwen roem alom
Groot gemaakt bij ’t heidendom.

– Psalm 77 vers 8 (berijming 1773)

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Dorpskerk, zondag 16 januari 2022, 9.30 uur. Schriftlezingen zijn uit Daniël 7:1-7, 23-27 en Markus 4:35-41. Wetslezing uit Hebreeën 13:1-9, 17-18a.