De schrijver van de Hebreeënbrief grijpt terug op een tekst uit Psalm 8, wat is de mens? Als we kijken naar Jezus Christus, die mens werd, zien we het antwoord. Hij leefde het ware mens-zijn en goede leven voor. God heeft een welbehagen in mensen omdat de mens Jezus de zonde gedragen heeft. Hij schonk door Zijn dood ons het leven.
Mens zijn: Jezus werd als wij, zodat wij worden zoals Hij
Gemeente van onze Heere Jezus Christus hier in Reeuwijk, wat betekent het om mens te zijn? Die vraag stellen we ons misschien niet elke dag. Toch gaat het er wel best vaak over, onbewust. Hoe vier je deze feestdagen? Met gezin, vrienden. Goed gedekte tafel. Dat je denkt, dit is het. Je voelt: dit hoort, dit is het goede leven. Juist zeggen we ook: zo’n lockdown, daar ben je niet voor gemaakt. Anderen mijden. Dan ben je toch niet echt mens. Kan ook zijn dat dat gevoel overheerst. De beklemming voelen, de afstand. Niet echt mens.
Wie ben je als mens? Waarom ben je in de wereld? Elke tijd, godsdienst geeft een antwoord. Onsterfelijk worden? Grote dingen doen, dat je naam niet wordt vergeten? Je best doen, hard werken, toevallig hier? Moet je er maar van maken, morgen kan het voorbij zijn? Productief zijn, bijdragen aan de economie? Gezien worden door anderen? Genieten van het goede?
Wat betekent het om mens te zijn? Bekijk advertenties, films van deze tijd. Wat is het om een goed leven te leiden. Nog een paar gedachten, richting het nieuwe jaar. Wat brengt het nieuwe jaar? Wat brengen wij als mensheid? Gevecht tegen klimaatverandering voeren? Kunnen we vrede bewaren? Of kijken we eind volgend jaar terug met een dubbel gevoel. En u zelf? Zul je rust vinden? Op je plek komen? Pijn opdoen? Onrust kennen? Zoeken wie je bent… Misschien houden die vragen je bezig. Hoe kan ik goed leven, mens-zijn?
Heere, Jahweh, U bent zo groot. Psalm 8 is dat. U kijkt naar de sterren en naar ons. U geeft ons een grote plaats in Uw schepping. Een klein beetje minder dan de engelen. Of, vertaald: een klein beetje minder dan God. Uw schepping in onze handen. Er klinkt verbazing en verwondering in door. Verbijstering.
Deze woorden, wat is de mens, klinken ook in Hebreeën. Een lange preek aan joodse christenen. In dubio. Tot geloof gekomen. Maar moeten ze deze manier van geloof navolgen? Nog meedoen met de tempeldienst? Daar heb je echt iets beet, daar ruik je iets. Er komen allerlei engelen voor in de hoofdstukken. Mozes ontving de wet door bemiddeling van engelen. Ze vragen zich af, moeten we dat achter ons laten? Als zelfs de engelen erbij betrokken zijn? Ik was in Indonesië en Pakistan. Voor moslims kan de stap naar het geloof groot zijn. Jezus erkennen is niet zo moeilijk, maar de stap naar een christelijk leven. Alles achterlaten! Geldt voor mensen in Nederland ook.
Nu zegt de brief; in Jezus is het echte gekomen. Vroeger sprak God door profeten, nu rechtstreeks. Jezus dient in de echte tempel bij God. Jezus is de vervulling. De engelen zijn wel belangrijk, maar niet het doel. Ze dienen God. De boodschap is voor mensen, voor ons. Niet engelen of geestelijke wezens staan centraal, maar de mens. Psalm 8 vers 6: wat is de mens en de mensenzoon dat U naar hem omziet? U hebt hem alles toevertrouwd.
Dit is het antwoord dat God geeft wat het betekent om mens te zijn. Zo heeft God het bedoeld. Nee, we zijn geen engelen. Aards. Vanuit adama. Uit het stof. We zijn geen toeval. Onze cultuur zegt dat. Vanuit toevalligheid weer zullen verdwijnen? Nee. We zijn geen dier. Geen toeval. Geen slaven. Gemaakt uit het stof maar God gaf Zijn Geest, Zijn adem. Wat wij doen heeft impact op de schepping – ten goede en kwade. Dat zien we ook – in het klimaat. God geeft ons verantwoordelijkheid. God denkt aan ons! De mens is steeds in Gods gedachten.
Ik wil hier even bij stilstaan. Het zegt iets over elk mens. Desmond Tutu streed tegen onrecht en racisme. Hij overleed afgelopen nacht. Hij geloofde dat voor God ieder mens gelijk is. In elk mens zie je iets van wie God is. Mensen zijn tot veel in staat. Hoeveel mensen kunnen neerzetten! Hoe creatief, weerbaar. Zo heeft God ons gemaakt.
Maar er zit een keerzijde wat mensen kunnen. Techniek helpt ons verder. Daarom kan je meekijken vanmiddag. Het begint ons ook te beheersen. Gaan we niet soms te ver? Leven in eigen hand? Werk is onze identiteit. Wat doe je? In plaats van, wie ben je? De grote vraag is of we de wereld leefbaar kunnen houden? Ben je wel opgewassen tegen de vragen van onze tijd? Ben ik een mens zoals God het in gedachten had.
In vers 8 gaat het over ‘hem’. In sommige vertalingen: ‘Hem’. Jezus die moet komen. Maar uitleggers zeggen, het gaat ook over de mens. Die grote plaats lijkt nog niet waar. We proberen wel alles te onderwerpen – zoals het virus door vaccins en maatregelen. Armoede, honger. Soms lukt het. Maar lang niet alles. Wij moeten zelf in lockdown.
Door de angst voor de dood zijn we aan de angst van de slavernij overgeleverd. Angst om buiten de boot te vallen. Angst voor de toekomst, de ander, dood. De dood. Het loon van de zonde is de dood. Dat is de mens. Maar God heeft in de mens een welbehagen. Groots bedacht, diep gevallen. Dat is Kerst. Licht in de nacht. Leven in de dood. Hoop waar mensen hoop kwijtraken. Vrijheid waar angst was. Grote blijdschap waar mensen bang waren. God heeft een welbehagen in je, zeiden de engelen. Reeuwijk, God denkt aan je. Om Zijn liefde. Niet om ons.
Hij heeft geen lust in onze ondergang, maar dat een zondaar zich bekeert en leeft. God krijgt er een glimlach van als Hij kan redden. Donker en dood hebben niet het laatste woord. Jezus werd mens zodat wij het ook weer kunnen worden. Niet vast in angst en onzekerheid. Leven vanuit de liefde van God. Hoop, vrijheid, moed. Wij zien Jezus! In Hem wordt Psalm 8 vervuld. Hij werd voor korte tijd minder dan de engelen. Om te leven en sterven als mens. Hij versloeg zo de dood. Hij droeg en versloeg de dood. Zo ontving Hij volle glorie en eer.
Woorden met een vraagteken als het over ons gaat. Maar een uitroepteken in Christus. Er komt een dag dat Hij zal regeren. En wij met Hem. Wanneer ben je ten volle mens zoals God het bedoeld? Kijk naar Jezus. In Jezus wordt de waarheid van mensen waar: wij kunnen niet naar God, daarom kwam Hij naar ons. Hoe God denkt over het kwaad: het kan niet. God straft het. Jezus droeg het de wereld uit. We zijn in Jezus intens geliefd door God. Voluit leven in God. Leven voor de mensen om ons heen. Welke toekomst wacht, dat wordt in Hem zichtbaar. We worden zichtbaar in Hem als kinderen van de Vader. Alles wordt nieuw, gezuiverd. Met Christus mogen we regeren. De tabernakel en offerdienst is voorafschaduwing, zo is het leven hier op aarde een voorproefje. Dit leven telt mee. Of we trouw zijn of niet.
In Jezus wordt zichtbaar: God is erbij. Onze twijfels en onzekerheden zijn niet ver. Jezus weet het. Denk er zelf over na. Mediteer erover. Dat Jezus mens werd! Dat Hij mens werd. Dat Hij er is als je verdrietig bent, als je worstelt met vragen over het goede. Als je door ziek-zijn, ouderdom of beperkingen aan de zijlijn staat. Als je je gezegend voelt. Dingen waarover je schaamt. Je machteloos voelt. Hij is er bij. Als je je zonde erkent. In conflicten, in gemeente, familie, werk. Hij is er bij in deze donkere wereld. Hij houdt deze wereld vast. Hij is voor ons uit mens. Leidsman. Hij maakt een pad door het mensenleven heen. Hij baant een weg naar Gods toekomst.
Ik rond af. Wat betekent het om mens te zijn? Wie ben ik? Wij zien Jezus. Bij Hem vindt je antwoord. Bij Hem kom je tot je recht. Kom je tot je doel. Word je een nieuw mens. In Jezus is de volle werkelijkheid gekomen. Jezus volgen door Hem als volle werkelijkheid erkennen. Op de grens van 2021. We mogen dankbaar zijn voor vele zegeningen. We hebben het goed. Hoe bedoelt God mens zijn? Maar hoe God dat bedoelt, staat haaks op onze cultuur. Het leven is niet maakbaar. Je waarde ligt niet in bezit, werk, sociale media, productie, efficiency. Je kunt het leven niet voltooien aan deze kant van de dood. Jezus laat zien dat je niet meer of minder mens bent als je je wel of niet laat vaccineren. Leef in geloof. Volg Hem na. Alleen in Hem is er toekomst. Voorzichtig zijn met het virus en vaccinatie – prima, maar laat je niet regeren door angst. Mens in Christus zijn, is vrij zijn. Omzien naar anderen. Wie zijn alleen, wie vinden deze tijd zwaar, wie staan er buiten? Creatief nadenken over hoe je de liefde van God kunt zichtbaar maken. Moedig zijn. Heb je elkaar voor nodig. Moeilijk om op je handen te zitten. Houd moed. Bid. Verwacht Jezus. Mens zijn is je inzetten voor de schepping en klimaat – en weten dat we daarin afhankelijk zijn van God. Het goede doen. Verwachten. Hij komt. Ik sluit af met een lied uit het Liedboek:
Een mens te zijn op aarde in deze wereldtijd,
is leven van genade buiten de eeuwigheid,
is leven van de woorden, die opgeschreven staan
en net als Jezus worden, die ’t ons heeft voorgedaan.Een mens te zijn op aarde in deze wereldtijd,
is komen uit het water en staan in de woestijn,
geen god onder de goden, geen engel en geen dier,
een levende een dode, een mens in wind en vuur.Een mens te zijn op aarde in deze wereldtijd,
dat is de dood aanvaarden, de vrede en de strijd,
de dagen en de nachten, de honger en de dorst,
de vragen en de angsten, de kommer en de koorts.Een mens te zijn op aarde in deze wereldtijd,
dat is de Geest aanvaarden, die naar het leven leidt;
de mensen niet verlaten, Gods woord zijn toegedaan,
dat is op deze aarde de duivel, het kwade wederstaan.
Om dat te doen is Jezus gekomen voor ons, met ons. Want God heeft nog steeds in ons, Zijn mensen, een welbehagen.
Amen.
Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 26 december 2021 (Tweede Kerstdag). Schriftlezing Psalm 8 en Hebreeën 2:5 – 3:1.