Bij ons is er verwarring, vrees en zoeken. Bij God zijn er woorden van genade. De arts Lukas reikt helende woorden aan, het klinkt als een goddelijk vaccin in deze Coronatijd. Maria ontvangt de boodschap van de geboorte van Gods Zoon; zij wordt geroepen Gods genade te ontvangen. Hoewel er veel verschillen zij tussen Zacharias en Elisabeth en Jozef en Maria, zijn er ook veel overeenkomsten. De engel van God komt naar Jeruzalem, maar ook naar Nazareth. Gods woord breekt door in onze levens!

Gemeente van onze Heere Jezus Christus, soms krijg je de vraag: wat zou je iemand geven uit de Bijbel, welk stukje, aan iemand die niks of van de Bijbel weet? Ik heb evangelisatiewerk gedaan in mijn jeugd, toen wist ik: het Lukas evangelie. Maar waarom? Bij de voorbereiding van de preek wist ik het ook weer.

We leven in een vreemde tijd. Elke avond zitten mensen naar de talkshows te kijken. Soms een verwachtingsvolle blik richting de viroloog. Hopen op iets goeds, iets gunstigs. Dat er iets goeds komt. Het leven richting normaliteit.

Wat ik wil doen in deze preek is de dingen van ons bestaan in gesprek en contact brengen met de dingen die bij God vandaan komen.

Wat is er kenmerkend voor ons? Zoals we denken, voelen, zijn? Je levensomstandigheden. Dat is verschillend. Vergelijk Zacharias en Elizabeth maar eens met Jozef en Maria. Het eerste stel op leeftijd. Grijs, op leeftijd ,het leven al grotendeels achter zich. Ze dragen wel een verwachting met zich mee. Ze bidden samen – zo stel ik me voor. Om de Messias bidden. Steeds vuriger. Zoals wij ook bidden: geef dat het niet meer zo lang hoeft te duren, deze ellendige periode. Zelf hebben ze de hoop al opgegeven. Geen mogelijkheid is er voor hen over.

Het evangelie is nog niet uitgesproken. Deze mensen dragen verdriet en gemis met zich mee. Ze lopen rond met prachtige namen. Zacharias betekent God gedenkt. En Elizabeth: God heeft een eed gezworen. Wat zeggen ze tegen elkaar, als ze elkaar bij de naam zeggen? God gedenkt! God heeft een eed gezworven. Staat bol van Gods trouw. Op de onafhankelijkheidsdag van Israël staat het soms groot op straat: Zachar. Gedenken. Daar is de naam van Zacharias van afgeleid. Hij heeft het gezegd! Hij gedenkt! Hij is ons niet vergeten!

Wat dacht je van het kind: Johannes. God is genadig. Hij loopt te preken in de woestijn.  Hij is afschrikwekkend. Wild. Wie gaat er voor zondag? God is genadig – die zal het woord bedienen. Een preek voordat de preek begint. Genadig. Genade. Dat is voor vandaag de hoofdboodschap.

Dat brengt ons bij dat 30e vers. HSV: en de engel zei, wees niet bevreesd. U hebt genade gevonden bij God. In de 6e maand van Elizabeths zwangerschap, was hij naar Maria gegaan. Hele andere omstandigheden dan Elizabeth. Ze was nog maar 13. Haar leven was nog open. Kon nog alle kanten op. In ondertrouw op die leeftijd in die tijd.

Toch hebben die stellen dingen gemeen – meer dan je denkt. En ook met ons. Want wat dacht u van het woordje ‘vrees’. Schrik. Plotseling staat er een engel voor Maria. Beduusd. Maar ook bang voor de inhoud van de boodschap. Wat zal hij tegen je gaan zeggen? Misschien wel eens meegemaakt, mensen die een geladen boodschap brengen. ‘Ik wil nog even wat tegen je zeggen.’ Wat zal je chef gaan zeggen? Of huisarts. Bellen met die uitslag. Je hebt bijna niet geslapen. Vrees. In alle soorten en maten. Vrees. Er is ook veel verwarring in deze tijd van corona. Hoe moet het verder met de pandemie. Baan, zaak, opleiding, diploma, stage? Vrees en verwarring.

Je kijkt naar die viroloog en deskundige. Je hoopt dat hij iets gunstigs heeft te melden.

Gelukkig is Lukas de arts er nog. Hij tekent het op uit de mond van de engel. Tegen oude en jonge mensen. Vrees niet. Die vrees niet-zeggers komen niet alleen in grote steden als Jeruzalem, maar ook in kleine dorpjes als Nazareth. Bij grijsaards. En jongeren. Dor hout? Mensen wier rol uitgespeeld zou zijn? Lukas zegt: God is je niet vergeten. God heeft een plan. Je bent niet afgeschreven. De engel komt op de flats, op de pleintjes, in het fietsenhok van school waar stelletjes vrijen en waar vuurwerk wordt afgestoken. Jongeren die aan het feesten zijn – maar ook vol vragen zitten. Jij hebt een prachtige toekomst voor je open liggen.

Maar hoe dan? Weet die engel niet van corona, van de bezetting, van de armoede? Niet omdat je omstandigheden rooskleurig zijn. Maar omdat je genade hebt gevonden bij God. Daarom.

Gevonden. Behalve vrees is ook het zoeken zo kenmerkend voor ons moderne mensen. We scannen de berichtjes. We swipen de hele dag. Zappen langs kanalen. Bladeren hap-snap door de Bijbel. Onrust en verlangen. In ons hart zit zoveel onrust. Misschien ’s avonds alleen op de bank, dat het letterlijk pijn doet .

Lukas zegt: je hebt genade gevonden. Maria leefde in een bezet land. Het was geen vetpot voor haar. Sommige mensen stellen hun hoop op de oudejaarstrekking. Hoop op je lot? Maria heeft dat niet nodig. Niet het lot, maar God is op haar gevallen. De zoekrichting is omgedraaid. God is haar niet vergeten.

Wat de engel tegen Maria zegt, zegt hij ook tegen de lezers van het evangelie. En tegen ons. Dat we ons door de Geest mogen laten overschaduwen. Die raken net als Maria in verwachting. Op Middeleeuwse schilderijen staat Maria met een duif. Als symbool van de Geest. Laten wij bidden of er een duif mag zijn bij ons oor. Door het Woord en Geest overschaduwd mogen worden en zwanger mogen worden van de boodschap van Jezus Christus.

Vrees, verwarring, op zoek. En dan drie woorden van God: wees gegroet, begenadigde, de Heer is met u. Prachtig! In Grieks: ge, twee. Ge-groet en be-ge-nadigd. Daarin klinkt de goedheid door. Hij zegt het specifiek tegen Maria, dat weet ik. Maar ook tegen ons: Ik heb je gevonden met Mijn genade. Hij is je gunstig gezind. Net als Gideon. De Heere is met u, strijdbare held! Tegen jou ook? Misschien zeg je, nou, als je in mijn hart zou kijken. Als je jezelf laat roepen door God, door Zijn genade, dan word je een held omdat de Held Jezus Christus met Zijn werk en verlossing jouw leven komt volmaken. Dan wordt Hij jouw held. Sommige uitleggers zeggen: dit gaat niet om de aankondiging van de geboorte maar om de roeping van Maria. Ik ben het daar niet helemaal mee eens. Eerst Zacharias en Elizabeth geroepen. Dan aankondiging. En dan Maria geroepen. Wij worden uitgenodigd om als het ware in een rij van domino stenen te gaan staan. Daarin. Mensen die zich mee laten nemen door genade. Die vallen voor Gods liefde. En anderen daarin meenemen. Het is niet vrijblijvend vanmorgen. Nooit.

Maria. Hoe je ook heet: je wordt geroepen. Of je voor de genade van God wilt vallen. Zacharias twijfelde eerst. Uit straf werd hij stom. Maria heeft ook wel een vraag. Maar ze laat het zich uitleggen. Zijn er dingen in je leven die je niet begrijpt? Ik ben al zo oud, dit en dat zal nooit meer goed komen…? De tekst zegt: bij God is niets onmogelijk. Maria laat zich uitleggen, laat zich aanzeggen. Er is bij haar ruimte voor het wonder. God overweldigt niet, Hij vraagt ruimte. Laat het gebeuren, zegt Maria. Mij geschiedde naar Uw Woord.

Angst voor onze eindigheid. Angst voor de vergankelijkheid. Wat is een jaar? Ik had het met mijn vrouw over een foto van 3 jaar geleden. Lijkt als gisteren. Voor je het weet ben je oud. Tijd gaat enorm snel. Wij moeten mensen loslaten. Ik kan daar soms echt mee worstelen. Dingen en mensen om wie je geeft, moet je loslaten.

Gelukkig is daar Lukas, de arts. Met helende woorden. Als een goddelijk vaccin. Woorden van genade. De engel zegt: Gods genade is er voor je. Hij wil jou vergeven, beschermen, jouw leven leiden. Dat heeft te maken met Zijn Zoon. Alles van ons is eindig. Maar het rijk van die Zoon zal bestaan tot in eeuwigheid. Hij neemt plaats op de troon van David. Hij zal niet stoppen met spreken over her Koninkrijk. Je mag daarbij horen! Vandaag wordt dat evangelie aan je gepredikt. De Geest vraagt, wat is jouw antwoord? Heere God, doe het maar. Overschaduw de hitte van mijn leven, mijn bestaan. Met uw genade! Gods goedheid en genade druipen er van af bij Lukas. Er is een roos ontloken, uit barre wintergrond. Halleluja.

Amen.

Er is een roos ontloken
Uit barre wintergrond,
Zoals er was gesproken
Door der profeten mond.
En Davids oud geslacht
Is weer opnieuw gaan bloeien
In ’t midden van de nacht.
Die roos van ons verlangen,
Dat uitverkoren zaad,
Is door een maagd ontvangen
Uit Gods verborgen raad.
Maria was bereid,
Toen Gabriel haar groette
In ’t midden van de tijd.
Die bloem van Gods behagen
Heeft, naar Jesaja sprak,
De winterkou verdragen
Als allerdorste tak.
O roos als bloed zo rood,
God komt zijn volk bezoeken
In ’t midden van de dood.
– Gezang 132:1,2,3 (LvdK)

Hervormde Gemeente Sluipwijk, zondag 20 december 2020, 10 uur (Vierde Advent). Schriftlezing Lukas 1:23-38. Dienst met beperkingen (geen kerkgangers, geen zang, geen collecte) vanwege coronavirus en nieuwe lockdown-maatregelen.