Ds. A.W. van der Plas (Waddinxveen)

4 oktober 2015, 18.30 uur, Israëlzondag

 

Exodus 14 (‘cruciaal hoofdstuk in geschiedenis van Israël’); tekst Hebr. 11:29

 

[19.00] De tekst voor de preek vindt u in het Nieuwe Testament, Hebreeën 11, en daarvan het 29e vers. Vader, zegt een joods jongetje, waarom is deze nacht anders dan alle andere? Tijdens Pesach, zo zegt de joodse overlevering, dan gevraagd moet worden door een jongen naar wonderen van God. Gebeurt zingend. Elke jongen heeft een eigen vraag. Gaat om geweldige dingen. Pesach feest van verlossing. Alles herinnert aan die nacht. Paaslam, bloed op de deurposten gesmeerd, daarna de exodus. Door God verlost om Hem in de vrijheid te dienen. Die grote dag leeft voort onder Israël. Een van de grote joodse feesten. Hele gezin bij betrokken. Goed om op deze Israëlzondag daarbij stil te staan.

In het verhaal, wat vader vertelt komt ook dus die doortocht door de zee aan de orde. Hoogtepunt uit geschiedenis van Israël. Psalmen zingen er van. Hebben we van gezongen met elkander. Ook in profeten genoemd. Ook in Nieuwe Testament. Niet alleen maar teruggekeken, toen, wat God daar deed, maar bredere betekenis, wordt het ook een beeld van de grote verlossing die in Christus gegeven is. Want als de paasmaaltijd gehouden wordt met discipelen, dan stelt Christus Heilig Avondmaal in. Teken en zegel van Zijn volbrachte werk. Zo krijgt doortocht een bijzondere betekenis. Teken van Gods zorg voor Israël. Dat volk van Gods verbond. En tegelijk ook een voorbeeld van de manier waarop God werken wil in uw, jouw en mijn leven.

Schrijver Hebreeënbrief noemt het een voorbeeld van het geloof. Wilde hij Hebreeën bemoedigen. Vormden aparte groep christenen. Erg verbonden met Oude Testament. In hart geraakt door evangelie van Jezus Christus, tot geloof gekomen, maar sinds die tijd onder druk. Vervolgd, problemen, mensen dreigden af te haken, hadden ook vragen over Oude Testament, hoe te rijmen met offers en feesten. En te midden van al die verwarring, ook mensen, steeds meer lieten afweten met kerkgang. Leek alsof ze moed verloren. Liefde gevoeld, ebde weg. En u weet wat er dan gebeurt. Krijgt de zonde de overhand. Want dat blijft nooit leeg. Vacuüm in je hart direct gevuld. Zo ook daar.

Daarom schrijft apostel deze brief. Legt moeilijke zaken uit, met behulp voorbeelden Oude Testament. Kerk en Israël samengebracht. Komt hij in dit hoofdstuk tot de praktijk. Is een prachtige brief, heel mooi Grieks. Nederlands ook wel een beetje moeilijk te volgen. Hebreeën 11, dan opeens, gaat het ook over ons. Laat God zien wat geloof betekent. Volhouden, kost strijd, offers, maar aan het eind wacht overwinning. Kijk naar Israël, naar gelovigen in Oude Testament. Een ding gemeen: God op Zijn Woord vertrouwt. Leefden onder belofte. Wij onder vervulling. Gaat om hetzelfde geloof. Werkt door Woord en Geest. Met dat geloof zijn die mensen niet bedrogen uitgekomen.

Dat werd duidelijk bij doortocht Rode Zee. Na 10 plagen vrijgekomen, overal waar bloed was, ging verderfengel voorbij. Daar werd je overgeslagen. Overal in Egypte stierf oudste zoon. Egypte in een nacht verandert in een groot rouwcentrum. Mensen bang dat het erger zou worden. Geld en kostbaarheden gaven ze mee. God zorgde zo, joden achterstallige loon uitbetaald kreeg. Belangrijkste was: vrij waren. Wij nauwelijks indenken wat dat betekent heeft. Zo uit slavernij komt. Vandaag, asielzoekers, eindelijk aan de goede kant van de zee terecht te komen. Dat is het nieuwe leven. Maar misschien denken aan, ouderen, 1989 herinneren, muur viel. Toen die gaten in de muur er kwamen. Mensen stroomden in het westen, vrijheid riepen ze.

Ik denk dat we zeggen mogen, zo hebben Israëlieten gezongen. God gedankt. Daar gaan ze dan, woestijn in. Zouden langs kustweg kunnen gaan, dan in 2 dagen in beloofde land. Ook kiezen voor grote karavaanweg. Vanuit Egypte op weg naar belangrijke landen. Maar langs die wegen liggen grote garnizoenen, gevaarlijk dus. Dan loop je binnen kortste keer stuk. God wilde voorkomen dat volk moedeloos zou worden. Naar zuiden toe. Lijkt dus, alsof steeds verder van Kanaän weg komen. Andere weg, maar tegelijk vuur en wolk. Als je dus omhoog keek, dan wist je, God is bij ons. God laat ons niet alleen.

Voor Israël altijd belangrijkste punt geweest. Ook in de dieptepunten en moeiten en strijd toch weer daar terecht te komen: de Heere is bij ons. Zulke dingen in je leven leert, is toch geweldig! God je als het ware, bij de hand meeneemt. Heere Jezus Christus leert kennen als Zaligmaker, dan gebeurt er iets met je. Dan wordt je verlost van de macht van de zonde. Vogelaar zegt Psalm 124, die je gevangen houdt. Christus als je koning. Wolk zo meetrok, zo wil God meetrekken in het geloof. Leidt ons door Woord en Geest. Geloven is leren volgen waar Hij je wijst. Valt niet altijd mee. Van genade leven, daarom leidt God vaak ons wegen die we van onszelf niet zouden zoeken. Zie je door de bijbel heen. Gaat tegen vlees en bloed in . Tegenslagen, strijd, helemaal vast loopt. In eigen leven zo is. Waarom gebeuren de dingen? Ziekte, zorgen, spanning, baan kwijt, verkering uit, loopt het niet in ons huwelijk. Kan het zijn: dat je denkt, ik kan er geen kant mee op. Ja, die gedachte, dat heb je ervan als je op God vertrouwt. Je hoeft het bij God ook niet te zoeken, zeggen mensen. Als het op aankomt, aan je zelf overgeleverd.

Apostel zegt vandaag, Israëlzondag, naar dat oude volk kijken. Door het geloof gegaan. Dat een wonder. Leek een doodlopende weg. Liepen vast op het water. Moet je denken, twee kanten bergen, voor je de zee, achter de Farao, strijdwagens, manschappen. Israël in de val, strik zit vast. Geen wonder dat mensen angst om het hart sloeg. Wou vluchten, maar kon nergens heen. En dan: had ons in Egypte gelaten. Leek verloren. Totdat God ingreep.

Israël had dat daar niet begrepen. Mozes al gehoord. God bezig eigen plan met volk uit te voeren. Had tegen Mozes gezegd: hart Farao verharden. God gaat soms wonderlijke wegen. Oud lied, Amerikaans of Engels, Trust and obey, want er is geen andere manier om gelukkig te zijn in Christus. Vertrouwen en gehoorzamen. Is best moeilijk. Van onszelf direct mopperen, deed Israël keer op keer. Dingen lopen in je leven zoals ze gaan. Totdat God je aanraakt. Stem Heere Jezus hoort. Tegen je zegt: vertrouw Me maar. Luister naar Mijn Woord. Als je Mij volgt, niet in duister wandelen. Ik laat nooit los want Mijn hand begon. Elke dienst weer zeggen we dat. Waarom? Tegelijk ons te bemoedigen, bij hoofdzaak neer te zetten. God Zijn weg gaat. Zoals met Israël, en nog gaat. Hij laat nooit los, en wat Hij belooft heeft, doet Hij.

Mozes had dat geleerd. Nu zie ik hem staan, leider voor zijn volk. Wees niet bevreesd, houd stand. Helemaal van God gaat verwachten. Kan en wil en zal in nood, bij naderen dood, volkomen uitkomst geven. Mensen, tegeltjeswijsheid, nog nooit zo donker geweest of het zal weer licht worden, deur dicht gaat, doet God een raam open, daar ben je niet meegeholpen. Die mensen proberen je een beetje te troosten met dit soort verhalen. Mozes doet dat niet. Mozes schuilt bij de Heere. Hij zal voor u strijden en u moet stil zijn. Israël telkens weer heeft moeten leren. Vertrouwde op wapens en kracht. Vandaag de dag precies hetzelfde. Psalm 20, levende God! Hadden ook kunnen zeggen, dan er maar tegen aan, met blote handen, tegen Egyptenaren, liever dood dan dat we ons overgeven. Wees stil, zegt Mozes, kijk omhoog, God is bij ons. Op Zijn tijd merken.

Is een boodschap voor u en jou. Moeilijk hebt, moed niet laten zakken. Verwacht het niet van jezelf. Verwacht het van de Heere. Zit stil en zie het heil des Heeren. Hij is een God die je eruit haalt. Komt terug, geschiedenis Ruth, bij Boaz geweest, bij Naomi, gaat Boaz haar lossen, zit nou maar stil, hij zal niet rusten voordat hij doel bereikt heeft. Boodschap voor u en mij. Niet kijken wat wij hebben en kunnen of wat tegen is, maar omhoog kijkt. Tijden ziekte, problemen, gepest, kijk omhoog! Zie je die wolk boven Israël. Zo is de Heere bij ons.

Valt open in Nieuwe Testament. In Catechismus: met genade en majesteit en geest wijkt Hij nimmermeer van ons. Dan ben je veilig. Dat leert in geloof. Geeft Geest je moed met Woord van God. Kijk eens naar Israël. Een van die momenten uit de geschiedenis, wonderen doet, gebeuren wonderlijke dingen, God zorgt voor Zijn volk. Wat gebeurt er dan? Gaat wolkkolom terug, tussen Egypte en Israël te staan. En Engel van God kwam er tussen, is de Heere Jezus, voor Zijn menswording. Letterlijk dus: God gaat tussen Zijn volk en vijand staan. Psalmen zingen erover. Onweer, hagelde, aarde beefde, aardedonker naar kant Egyptenaren, heerlijkheid over Israël, beschermde. Noodweer Egypte op afstand hield. Bij Israël scheen het licht. Daar toonde God de goedheid van Zijn hart. Is toch bijzonder! Dat God zo dichtbij kan komen. Alles wat tegen is, in ander licht wordt gezet. Net is, alsof God hand op je schouder legt. Wees nou maar niet bang. Problemen zijn dan niet weg. Dat geloof niet middel is tegen alle kwalen. In sommige kringen, dan rijk, krijg je het goed. Helemaal niet. Wel zo: God je er dwars doorheen leidt. In al die dingen van de Heere verwachten. Petrus: werp al je zorgen op Hem, Hij zorgt voor je.

Zo zag Israël hoe God hen beschermde. Wonder gebeurde. Er kwam een weg waar zij waren vastgelopen. Staf uit op het water, staf teken van wondermacht van God. Gebeurde opnieuw. Twee muren van water, zomaar opgericht, met doorgang naar andere kant. Wil zeggen, geen natuurverschijnsel, maar genade van God. Hijzelf leidde hen door Mozes en Aäron naar de overkant.

Wat wil dat nou zeggen? Voor Israël dat God een God is van redding. Israël totaal bestaan dankt aan levende God. Voor u en mij? Dat Heere een God is die uit genade zalig maakt. Je brengt niet jezelf in veiligheid. Israëlieten zwommen niet naar de overkant. Nee, kwam aan op gehoorzamen en vertrouwen. Stap wagen? Opbreken doe je alleen als je het van de Heere verwacht. Hem gehoorzaamt. Alles uit handen geeft. Onderstreept die apostel hier. Door het geloof Rode Zee doorgegaan.

Niet een vierbaansweg lag toch? Nee, gewoon een doorgang in dat water. Gaan waar God hen wees. Muur van water, indenken dat je daar loopt, als dat instort, ja dan verdrinken we allemaal. Leek dus alsof ze de dood tegemoet gingen. Braken op en ze gingen. De eerste stapte van de oever omlaag, hele nacht trokken ze de zee in. Zee in Israël teken van de dood. Kozen weg van het leven. Werd een weg van leven. En daarmee in Nieuwe Testament, symbool van wat God laat zien met de doop. Wij dopen kinderen met een beetje water, maar bij Russisch orthodox (of Grieks) daar kind doorheen gehaald. Neemt priester baby en dan kopje onder door het water. Lijkt alsof hij het verdrinkt. Dood verdiend, maar Ik geef je het leven. Neem je aan tot Mijn kind.

Opnieuw kreeg Israël iets te zien van Gods genade. Altijd klagen en mopperen, maar toch een weg van behoud. Hij spleet water van de zee. Was helemaal Gods werk. Kwam niemand aan te pas. Wat betekent dat voor u en mij? Zalig worden, gered worden, genade leren leven, is helemaal een gave van God. Hij droeg de straf en schuld. Christus bond de strijd aan. Ging zelf de diepte in. Aan kruis, al de golven van Gods toorn over Hem heen ging. Baande weg van het leven. Doortocht Rode Zee laat daar iets van zien. Doopsformulier: daarmee wordt de doop aangeduid. Zoals Mozes en Aäron voorop gingen, Israël naar het leven brachten aan de overkant, zo gaat het met Christus. Hij is voorop gegaan en wil je meenemen in het geloof. Water doop zegt: Jezus redt. Kijken we naar Israël: zien we de tekenen. Wonderen van God. Jezus zegt: Ik ben gestorven en opgestaan. En in dat alles heb Ik je meegenomen. Hoe je dat weet? Door je Doop. Mag ik weten, Hij nam me mee naar de andere kant. Mijn leven, zegt het geloof, is geborgen in God. Heel persoonlijk: ook voor u en jou.

Als je vastloopt, geen kant meer op kant, als het gaat om gered worden, hoe komt het God. Alleen maar bidden: Heere, help mij. Komt mij tegemoet. God zal zijn waarheid nimmer krenken maar eeuwig Zijn verbond gedenken. Ik was je schoon van je zonden. Ik breng dat bij je thuis, leg dat in je hart. Israël is ons voorgegaan. Volgden Mozes de zee in. Door geloof Rode Zee doorgegaan. Ingegaan in het vertrouwen dat het droog zou zijn. En het was ook zo. Dat is toch geloof? Niet bedrogen uitkomen als je Christus volgt. Tijd om te bidden om genade als je nog zonder Hem leeft. En om versterking van het geloof. Vertrouw en gehoorzaam, zegt het lied. Zo zul je het leven vinden.

Ja, maar wat even, wacht even dominee. Snel zo vanavond. Gelooft toch zeker niet dat dat allemaal gelovige mensen waren? Ook ongelovigen? Calvijn zegt: is aan te nemen, onder die menigte ook veel ongelovigen geweest zijn. Maar, zegt hij, door geloof van sommigen heeft Hij toegelaten dat allen met droge voeten doorkwamen. Zelf gelooft ook voor anderen tot zegen kan zijn. Abraham en Lot, Sodom, vanwege Abraham. Wonderen doet omdat Hij denkt aan Zijn verbond. Maar, dat is niet automatisch, of abc’tje. In 1 Korinthe 10, Paulus over Israël, allemaal door de zee gegaan, allemaal in Mozes gedoopt, maar in meesten van hen heeft God geen welgevallen gehad. Je kunt delen in zegen van God, maar door ongeloof toch buiten blijft. Gedoopt zijn, maar hart nooit van Jezus geworden, dan ben ik een verloren mens.

Ook van de Farao. Ochtend wordt, Israël naar de overkant, dan komt Farao met strijdwagens, grond dreunt, harnassen blinken in de opkomende zon. Grijp ze, erachter aan. Tekent doodvonnis. God zag op hen neer, dat wil zeggen: in Zijn toorn. Onweer, regenbuien, bliksem, noem maar op. Wanhopig probeerde te vluchten, strek je hand over op de zee, oordeel van God, kwamen om. Liet God zien: niet te spotten. In WO2, vogelaar van Berlijn, zo werd Hitler genoemd, ten onder gegaan, wilde volk van God uitroeien, God haalde volk uit de kampen en gevangenissen. Bracht hen naar beloofde land. Wie Gods volk aanraakt, raakt Zijn oogappel aan. Wie zich tegen God verzet, zal strijd verliezen. Kom je mee om. Zal waar worden, straks Christus weerkomt. Al Gods vijanden vergaan.

Is een geweldig evangelie, tegelijkertijd. Heel de wereld zien dat Christus overwinnaar is. Israël samen met kerk alle tijden en plaatsen zalig worden. Dan gaan al zijn en mijn vijanden eraan, zegt de catechismus. Geen ziekte, pijn, zonde en verleiding, ruimt God dat op. Geen IS meer. Geen Boko Haram. Hij mocht het volk door de woestijn leiden, Mozes, maar ook profeet. Iets zien van meerdere Mozes. Op aarde kwam, Zelf voorop gegaan. Hij is de ware weg naar het leven. Zegt Doop: leven door geloof van Zijn genade. Hoef je niet meer bang te zijn. Vertrouw en gehoorzaam. Zing maar mee: God baande door de woeste baren en wilde stromen een pad. Want Zijn genade is genoeg voor u, jou, voor een ieder die gelooft. Amen. [19.36]