Mozes wordt door zijn moeder en zus in de rivier de Nijl gelegd. In deze kleine geschiedenis is God aan het werk – met Zijn grote reddingsplan. In de details is Gods verborgen geschiedenis te zien. De Satan is echter ook actief, ook in ons leven en het is belangrijk hem te herkennen. 

Een overbekend bijbelgedeelte. Vanaf de kleuterschool wordt dit verteld. Wat moet je met dit gedeelte? Wat zegt God tegen je als je dit leest?

Ik heb het eens gevraagd aan een preek voorbereidingsgroep. Waar moet de preek overgaan? Antwoord was: het moet gaan over Gods reddingsplan. Of over Jochebed. Wat ze voelde. Het ene antwoord was van een man, het ander van een vrouw. Je voelt dat er verschil zit. Iets groots, overkoepelende plan van God. Om volk uit te leiden. Zie je hier een klein stapje. Andere antwoord over wat Jochebed meemaakte en voelde, vraagt antwoord voor die kleine stap, het menselijk drama. Uiteinde van een lijn, grote lijn en details.

Is interessant, op die lijn zit je zelf. Wat zag je gebeuren? Toen je het las? Zag je God een stap zetten? Of trok Jochebed je aandacht? Hoe werkt dat eigenlijk, als je dit leest? Waar zit je.

Hoe zit je in elkaar? Maar: hoe zit deze geschiedenis in elkaar. Een geschiedenis met detail, maar het blijft ook op afstand. De naam van Jochebed wordt niet genoemd. Farao krijgt geen naam. Dochter farao niet. Zus Mozes niet. Een geschiedis van detail, maar geen namen?! Het gaat kennelijk niet om die of die. Maar om God.

Vanmorgen ontmoet je God in de details. Ik sta stil bij drie dingen.

  1. De grote geschiedenis
  2. De kleine geschiedenis
  3. De verborgen geschiedenis

Eerst de grote geschiedenis. Wat is dat hier? Ik ga de wereld redden via Israël. Gaat dat lukken? Israël groeit uit. Voldoende massa. Alleen er is een tegenkracht. Die zag je in wat je las. Wat is de tegenkracht? De Farao? Logisch als u dat denkt. Hij vindt een groot Israël een probleem. Zijn oplossing is: alle jongensbaby’s in de Nijl. Drie generaties later is het volk dan weg. Maar ook de Farao verliest daarmee. Het gaat hem niet om het verdwijnen. Na de uittocht probeert hij ze terug te halen. Israël is te groot.

Voor wie is het probleem dat Israël er is? Dat is de Satan. Gods reddingsplan. Dan merk je aan die oplossing van de farao iets satanisch. Kijk eens door je oogharen! Wat je ziet dreigen en gebeuren is niet slechts de verdrinkingsdood van kinderen, maar de dood van alle mensenkinderen. Een grote geschiedenis! De satan is in de geschiedenis bezig.

Ziet u de satan bezig? Dat is echt een vraag. De satan is heel goed in verstoppen. Hij hoopt dat je hem niet ziet. En zijn werk niet herkent. Je hebt het druk. 2018. Ergens is dat mooi. Leven rijk gevuld. Stilte vinden is een uitdaging. Stil worden met God. Ik denk dat velen dat herkennen. Ik liep daar weer tegenaan. Bidden, Bijbellezen, stille tijd. Omgang! Oké. Kijk dan eens door je oogharen heen naar je eigen leven. Waar vindt de satan een goede plek om zich te verstoppen? Misschien de drukte. Bidden schiet er zomaar bij in! Drukte is niet het probleem, alleen degene die zich erin verstopt. De satan.

Maar dan gaat het alweer over je kleine leven. Dit punt gaat over het grote verhaal. Je ziet God ook wel hier. Ook ongenoemd. Een kind in een mandje. Toevallig een dochter van de farao. Toevallig een zus. Jood en thuis aan het hof. De perfecte leider! Toeval bestaat niet.

Toevallige details in je leven. Mag je God achter zien. Tenminste, dat is een vraag. Zie je God in je leven? Dat kun je leren. God opmerken. Deze geschiedenis leert God te zien door de details heen. Hij is bezig en Hij overwint de satan.

Een detail uitwerken. Let op de vrouwen. God schiep in het begin harmonie. Satan zet al snel man en vrouw tegen elkaar op. Vrouw delft vrijwel altijd het onderspit. Mannen haantjes. Maar God komt op voor wie zwak is. Voor wie onder ligt. Man Mozes. Moet je wel zien. Ik zag het eerst ook niet. Sleutelrollen

Dochter van Levi: Jochebed. Dochter van Jochebed: Mirjam. Dochter van de Farao. Dochter van een priester. En jaren later dochter van Jehtro. Vrouwenhanden in Mozes leven. Gods hand! Via een vrouwen hand. Het zwakke geslacht. Op zichzelf een detail. Maar repeterend refrein! Je ontwaart God heus niet in alle details in je leven. Maar veeg de details bij elkaar. En je ziet Gods hand.

2.

De kleine geschiedenis. Die mensen in die voorbereidingsgroep stelden veel vragen. Wat was Jochebeds verwachting? Wat zou ze hebben gevoeld?

In Hebreeën staat dat het door geloof was. Drie maanden verborg. En daarna was verbergen geen optie meer. Dan parkeert ze hem in het riet. Mandje in het riet. Niet wegdrijven. Dan krokodillen. Lijkt erop dat ze hoopt op Egyptische vrouw die de was komt doen. Tegen beter weten in. Tegen bevel in. Onwaarschijnlijk.

Wat dat met haar doet? Kun je niet bij. Of enigszins? Elke moeder meemaakt: je kunt je kind niet eindeloos beschermen. In z’n eentje door de stad fietst. Loslaten. Kind maakt keuzes. Respecteren. Loslaten. Is moeilijk.

Bij Jochebed nog 1000x moeilijker. Kans dat Mozes dit overleeft, is vrijwel 0. Onwaarschijnlijk. Prinses komt eraan. Mirjam dacht misschien: nu precies zij! Slechtste wat kan gebeuren.

Niet dus. Mozes ten dode opgeschreven. Maar hij wordt geadopteerd. Ondanks dat hij Hebreeuws was. Waarom deze adoptie? Waarom laat de farao dit toe? Weten we niet. We weten veel niet.

Mirjam toont enorme moed. Uitleggers suggereren dat haar voorstel doet besluiten tot adoptie. Voedster was nodig. 1400 voor Christus. Moedermelk is enige optie zonde Nutrilon. Voedster is wat: levenslang in beeld. Goede kans dat hij dan toegang heeft tot zijn moeder. Neemt niet weg dat Jochebed nooit meer haar kind haar kind kan noemen. Mozes is van een ander. Emoties: kunnen we naar raden. Kleine geschiedenis. Details.

Het wordt wel zo verteld. Met details. Misschien bent u van de grote lijnen? Of juist aansluiting bij het kleine, menselijke. God geeft een blik in een geschiedenis. Onverwachte uitkomst. Optrekken aan het geloof en de moed die je hier tegen komt! Vertrouwen en hoop. Laat het je inspireren. Besef: die details doen er dus toe. Wat jij doet, doet ertoe!

Deze mensen wisten niets van hoe belangrijk dit was in het grote perspectief. Ze deden wat ze moesten doen. Laat je meenemen door deze mensen. Leef met geloof en hoop in de kleine dingen. God doet de rest, vertrouw daar maar op.

3.

De verborgen geschiedenis. Dominee moet op het puntje van zijn tong bijten. Ik kan niet alles zeggen. Hele interessante dingen zeg ik dus niet. Zoals: Nijl werd gezien als een god (gered uit de muil van de dood). Kistje draagt de naam als de ark. Redding door water heen (als afspiegeling van de dood). Mozes als voorafschaduwing van Jezus. Nee.

Ik ga alleen zeggen dat die lijnen er zijn. Lijnen trekken tot op Jezus en jou. Dat is mijn punt. We lezen een kleine geschiedenis. Het is evangelie. Op mensenmaat. In het kleine transparant. Je ontwaart de hand van God en die van de satan. Duidelijk, evident, maar onzichtbaar. Begrijp je. Grote lijnen genoeg. Hier zie je maar een draadje. Een draadje zegt niet zoveel. Gaat pas spreken als het verborgen verweven blijkt te zijn, in een weefsel, werk van God.

Hoor eens, zo werkt het. Jij bent maar een draadje. Je kijkt rond in je leven. Ik ben maar gewoon. Je herkent weinig patroon. Kijkt terug op je leven: wat was de zin ervan? God ziet wat jij niet zien kan. Dat er voor jou een verborgen geschiedenis is. Betekent niet dat het zinloos is. God werkt erdoor heen. God kan er wat mee. Het heeft betekenis. Voor Hem. Laat dat maar aan God over. Jouw uitdaging is om tegenkrachten te zien. Verborgen in je leven, soms, maar aanwezig. Ik hoop en bid dat je die tegenkracht bestrijdt. Zodat God alle ruimte krijgt. Jouw draadje, Zijn weefsel.

Nog een ding. Over Mozes. Daar zit ook iets. Wat we lazen, blijft veel ongenoemd. Mozes krijgt nadrukkelijk een naam. Hebreeuws woordenspel. Naam Mozes is ronduit Egyptisch. Mozessen in die tijd, Thoet-Mozessen. Ook in Ramses (laatste deel van de naam is Mozes). Deze geschiedenis eindigt met de naamgeving. In die naam ligt de geschiedenis verborgen. Van een baby, een moeder, een zus, een dochter. Emotie, angst, moed, opluchting. Verborgen. Samengevat. Joodse jongen krijgt een Egyptische naam. Gods geschiedenis. Een detail. Gods grootheid. Verborgen in een detail. Geloof je het? God is er. Hij werkt. Verborgen in plooi van je bestaan. Hij is trouw en zorgzaam. Tot in detail op jou betrokken. Vanwege Zijn liefde! Amen.

 

Christelijk Gereformeerde Kerk Gouda (Hoge Gouwe), zondag 14 oktober 2018, 9:30 uur. Schriftlezing Exodus 2:1-10. De dienst is op YouTube te bekijken.